Σε αναζήτηση της σύγχρονης προοδευτικής ταυτότητας
του Παντελή Οικονόμου
ομιλία στα πλαίσια της εκδήλωσης Ανοικτού Διαλόγου του ΙΣΤΑΜΕ, με θέμα: Διεθνισμός - Πατριωτισμός, Κοσμοπολιτισμός - Ελληνικότητα : Σε αναζήτηση της σύγχρονης προοδευτικής ταυτότητας,που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 3 Δεκεμβρίου, στο αμφιθέατρο της ΓΣΕΕ.
Καλησπέρα σας.
(Ευχαριστώ θερμά το «ΙΣΤΑΜΕ Ανδρέας Παπανδρέου» για την τιμητική του πρόσκληση να συμμετάσχω στην αποψινή συζήτηση. Ευχαριστώ και εσάς για την παρουσία σας.)
Γνωρίζετε - είμαι βέβαιος - την περίφημη αποστροφή του Galileo «και όμως κινείται». Την καταδίκη του Σωκράτη επειδή «εισήγε καινά δαιμόνια». Και, ασφαλώς, έχουμε όλοι αισθανθεί άβολα ή και δυσάρεστα, σε κάποιες τουλάχιστον περιπτώσεις, όποτε αντιμετωπίζουμε περιστατικά απροσδόκητα, ακριβώς επειδή επισυμβαίνουν έξω από το ρεύμα. Όποτε συναντιόμαστε με ριζοσπάστες και πρωτοβουλίες τους, με άλλα λόγια.
Άβολα έχουμε αισθανθεί επίσης μερικές φορές, αντιμετωπίζοντας την επιμονή μειοψηφιών να καταθέσουν την άποψή τους ώστε να συζητηθεί. Διεκδικώντας το δικαίωμά τους να πείσουν. Ιδιαιτέρως σε περιπτώσεις που το ενδεχόμενο αυτό μοιάζει απομακρυσμένο. Όποτε δηλαδή καλούμεθα να καταβάλλουμε το τίμημα της ιδιότητας του δημοκράτη.
Ορισμένοι ριζοσπάστες δημοκράτες υπάρχουν ανάμεσά μας. Είναι έλληνες. Νοιάζονται δηλαδή για μας. Διατηρούν αισθήματα για τους γονείς τους, το σπίτι τους, τους φίλους τους, τις ελιές Καλαμών, τα Κυκλαδονήσια και τα Ζαγοροχώρια, την Ακρόπολη και την Κνωσσό, τα δημιουργήματα του El Greco, του Πικιώνη και του Κωνσταντινίδη, του Εγγονόπουλου, του Καβάφη, των προσωκρατικών και του Κονδύλη, του Μίκη και του Τσαρούχη. Όπως αισθήματα διατηρούν και για την καταστροφή των δασών μας από την οικοπεδοφαγία. Για την ερήμωση της χώρας των αυτοκινητοδρόμων (πραγματικών και ψευδώνυμων) και των διοδίων (πραγματικών πάντα). Για τον κοινωνικό εξαγνισμό των κατοχικών μαυραγοριτών. Για τις διακρίσεις και την πιο βάρβαρη εκδοχή τους-τουτέστιν την αποδοχή των ανισοτήτων ως φυσικών καταστάσεων-. Για τα έργα και τις ημέρες των σάτυρων της Δημόσιας Διοίκησης στις ΔΟΥ και τις πολεοδομίες, των κοτζαμπάσηδων του Βατοπαιδίου και του δικαστικού σώματος και, ασφαλώς, των παραοικονομούντων στα τηλεπαράθυρα. Όσοι αισθανόμαστε κάπως έτσι για όλα αυτά, πασχίζουμε να γίνουμε καλλίτεροι. Να βελτιώσουμε τις συνθήκες της ζωής μας στην χώρα μας. Είμαστε, με άλλα λόγια, πατριώτες.
Εξ ίσου πατριώτες με εμάς ασφαλώς είναι και άλλοι ριζοσπάστες δημοκράτες συνανθρώποί μας, σε άλλες χώρες. Στην Τανζανία, την Σουηδία, το Μεξικό, τις Ινδίες και την Αργεντινή. Οι 6 ηγέτες μας συναντήθηκαν, πριν είκοσι περίπου χρόνια, στην Ιξτάπα, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας τους για την ειρήνη στον κόσμο. Για μια διαφορετική, δικαιότερη, λογικότερη τάξη πραγμάτων στην διεθνή κοινότητα. Αυτοί οι 6 ριζοσπάστες, δημοκράτες και πατριώτες ηγέτες ήταν απλώς και διεθνιστές. Με όλη την σημασία των λέξεων.
Όλοι όσοι δεν είναι όλα αυτά, υπάρχουν επίσης. Δεν είναι λίγοι. Δεν είναι αδύναμοι. Δεν είναι όμως και τόσο δυνατοί, όσο πριν λίγα χρόνια. Αυτοπροσδιορίζονται ως υποστηρικτές οικουμενικών και διαχρονικών, υποτίθεται, προτύπων. Τα οποία, στην πραγματικότητα, οι ίδιοι οριοθετούν, παράγουν και διαχέουν μέσω των ΜΜΕ και του fiction industry, τα οποία και ελέγχουν ασφυκτικά οι γκουρού τους. Οι οποίοι αυτοπροσδιορίζονται και ως σταυροφόροι του εκδημοκρατισμού. Με αποστολή τους την προσαρμογή της ανθρωπότητας στα δικά τους, υπέρτερα-κατά τους ίδιους πάντα-πρότυπα, τα θέσμια των προτύπων αυτών και την τελετουργία τους. Αυτοπροσδιορίζονται επίσης ως υποστηρικτές των κανόνων. Μιας τάξης πραγμάτων που οι ίδιοι θεσπίζουν. Επ ‘ ωφελεία τους, όπως είναι φυσικό. Τάξης απαρέγκλιτης για τους άλλους, αλλά ελαστικής για τους ίδιους, παρ΄ όλα αυτά. Αυτοπροσδιορίζονται, εξ άλλου, ως φίλοι της ελευθερίας. Οικονομικής πρωτίστως, εν ονόματι της αποτελεσματικής χρήσης των πόρων. Που σπαταλούν, εν τω μεταξύ, οι ίδιοι, άνισα και χωρίς φραγμό, οδηγώντας στην πείνα, την φτώχεια και την αρρώστεια όλο και περισσότερους συνανθρώπους μας και τον πλανήτη στον αφανισμό. Αυτοπροσδιορίζονται, τελικά, ως κοσμοπολίτες. Στην πραγματικότητα είναι οι εθνικιστές της εποχής μας. Γνήσιοι επίγονοι του μαρκησίου De Chauvin, υπερήφανου για την υπέρτερη ποιότητα των κρασιών του. Με αυταπόδειξη ότι ήταν δικής του παραγωγής.
Από μια γενικότερη θεώρηση, η όποια ιδεολογία, ούτως ή άλλως, λειτουργεί ως στρέβλωση της συνείδησης. Από μια άλλη σκοπιά, διευκολύνει την κατανόηση, ίσως ίσως και την συνεννόηση, αμφότερες χρήσιμες για την αρμονική συνύπαρξη ανθρώπων, πραγμάτων και καταστάσεων. Όποτε όμως, συνήθως από φόβο ή οκνηρία, η ιδεολογία γίνεται άρνηση δεκτικότητας άλλων αντιλήψεων, εκφυλίζεται σε ιδεοληψία. Φονταμενταλισμό, δηλαδή. Και όσοι σαγηνεύονται από την θαλπωρή της ευκολίας του, δεν διστάζουν να ασκήσουν βία και να παραβιάσουν υπαρκτούς κοινούς πολιτισμικούς τόπους, συχνά, κατά πολύ συνεκτικότερους αυτού που ευαγγελίζονται. Με αποτελέσματα εντάσεις, συγκρούσεις και καταστροφές. Κάπως έτσι καταλαβαίνω τα όσα μας έχουν βρει τα τελευταία είκοσι περίπου χρόνια. Στα χρόνια της ανόδου και της πτώσης του κοσμοπολιτισμού.
Είναι ίσως χρήσιμο να αναγνωρίσουμε ότι, στο ρεύμα αυτό, όπως πάντα συμβαίνει άλλωστε, είναι ενταγμένοι πολύ περισσότεροι από όσους έχουν προσωπικό συμφέρον από την επικράτησή του. Τα θύματα του μηντιακού παιδομαζώματος, οι γεννίτσαροι της παγκοσμιοποίησης, μια κατηγορία. Οι ιδιώτες που πιστεύουν ότι θα τους κάτσει το τζακποτ, περιφρονώντας την αμείλικτη γκανιότα υπέρ των διοργανωτών του τζόγου, μια δεύτερη κατηγορία. Τρίτη κατηγορία, οι πάροχοι υπηρεσιών, με το αζημίωτο, ή αρματωλοί ή golden boys ή μισθοφόροι των συμμοριών ή το outsourcing αυτών των τελευταίων. Όπως προτιμάτε. Και, δυστυχώς, η τέταρτη - και πολυπληθέστερη - κατηγορία υπηκόων: οι φοβισμένοι. Όσοι αρνούνται και γι ΄αυτό αδυνατούν να συλλάβουν το πιο απλό: οι ζημιές τους από την αντίσταση στο παράλογο είναι κατά πολύ μικρότερες από τον κεφαλικό φόρο που καταβάλλουν ως υποταγμένοι στην λατρεία του. Για να μην συνυπολογίσουμε τον εξευτελισμό που υφίστανται ως διάκονοι της παραφροσύνης.
Η επαναφορά των media στην αποστολή τους από τις εθνικές κυβερνήσεις, η διάχυση της εθνικής παιδείας μέσω του εκπαιδευτικού συστήματος, η διεθνής συνεργασία για την ενίσχυση της ποικιλίας του fiction και ο αναπροσανατολισμός του δημόσιου χώρου από την παραπολιτική στην πολιτική είναι διαβήματα τα οποία θα αποδυνάμωναν την λαϊκή βάση του σκληρού εθνικισμού της εποχής που τελειώνει. Του κατ΄ ευφημισμόν, κοσμοπολιτισμού. Αυτά τα διαβήματα υποστηρίζουμε οι πατριώτες. Όντας, την ίδια στιγμή, ριζοσπάστες, δημοκράτες και διεθνιστές.
Στο πλαίσιο το οποίο επιδιώκουμε, ισχυριζόμαστε ότι η σύγχυση θα περιορίζονταν. Όταν αντιμετωπίζουμε το Κυπριακό, παραδείγματος χάριν, δεν θα παραβλέπαμε ότι ήταν και παραμένει ένα διεθνές έγκλημα εισβολής, κατοχής και εποικισμού. Άρα λύση του θα ήταν μόνον η όποια πρωτοβουλία παραπέμπει, οπωσδήποτε, στην αποκατάσταση της ακέεραιότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας, της διεθνούς νομιμότητας, των ανθρώπινων δικαιωμάτων των κατοίκων της χώρας και της Δημοκρατίας. Όταν αντιμετωπίζουμε την τουρκική αναθεωρητική πολιτική στο Αιγαίο και την, ως εξ αυτής, επιθετικότητα της γείτονος δεν θα παραβλέπαμε ότι συνιστά παράβαση της νομιμότητας, διεθνούς και συμβατικής. Άρα θα ευνοοούσαμε τον διάλογο με αποκλειστικούς σκοπούς την τελειοποίηση του υφιστάμενου νομικού πλαισίου των σχέσεών μας και την φιλία ελληνικού και τουρκικού λαού και, ασφαλώς, όχι διμερείς διευθετήσεις, πέρα και έξω από το υφιστάμενο πλαίσιο νομιμότητας. Όταν αντιμετωπίζουμε την απόπειρα του καθεστώτος της Άγκυρας να χρησιμοποιήσει την μουσουλμανική μειονότητα στην Δυτική Θράκη ως όχημα αμφισβήτησης ή και αλλαγής συνόρων θα απαντούσαμε με την πλήρη εξάλειψη των όποιων διακρίσεων μεταξύ των ελλήνων πολιτών της περιοχής, αλλά και με την μεθοδική προσπάθεια τήρησης στο ακέραιο των υποχρεώσεων Ελλάδας και Τουρκίας, όπως καθορίζονται από τις σχετικές διμερείς συμβάσεις. Όταν αντιμετωπίζουμε την διαφορά μας με την FYROM, δεν θα παραβλέπαμε ούτε το δικαίωμα της πολυπληθέστερης εθνικής ομάδας της γειτονικής χώρας να αυτοπροσδιορίζεται ως «Σλαβομακεδόνες», ούτε το δικαίωμα όσων, εν Μακεδονία και όχι μόνον, ελλήνων να είναι και να ονομάζονται μακεδόνες. Συγχωράτε με αν δεν μπορώ να δω πως αλλοιώς θα μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε τα θέματα αυτά ως ριζοσπάστες, δημοκράτες, πατριώτες και διεθνιστές.
Ας πάμε τώρα κάπου αλλού. Στην Ευρώπη. Προσωπικά ουδέποτε υπήρξα «ευρωπαϊστής». Θεωρώντας ότι ως έλληνας είμαι ευρωπαίος. Όπως, ως εκ τούτου πάντοτε, είμαι και βαλκάνιος και μεσογειακός. Και, ασφαλώς, πολίτης του κόσμου τούτου. Δεν δίστασα λοιπόν να ταχθώ σταθερά από επιφυλακτικός έως αντίθετος απέναντι στο Μάαστριχτ, την ονομαστική σύγκλιση και το Σύμφωνο Σταθερότητας. Ακριβώς επειδή τα θεωρούσα επιβλαβή για την ήπειρό μας και την ενοποίησή της, άρα και την πατρίδα μου. Δεν με έπειθαν συνεπώς – αντιθέτως χαλύβδωναν την αντίθεσή μου – υπέρ του αντιθέτου επιχειρήματα του τύπου «η πολιτική αυτή είναι μονόδρομος», «να μην απομονωθούμε» και άλλα συναφή. Αισθάνομαι σήμερα ότι παίζονται τόσα πολλά, ώστε να μην δικαιούμαι την αυτάρεσκη επανάπαυση στην δικαίωση της θέσης μου. Ότι έχω χρέος να υπερβώ αγκυλώσεις από αντιπαραθέσεις του παρελθόντος. Υποστηρίζω, λοιπόν, σήμερα, την ενεργοποίηση του ΕΥΡΩ, δίπλα στο δολάριο, το γέν, το ρούβλι, το γουάν, την αγγλική λίρα και την ρουπία (γιατί όχι) ώστε να συγκροτηθεί ένα αξιόπιστο καλάθι αποθεματικών νομισμάτων για τις διεθνείς συναλλαγές.
Για να αποκτήσει όμως το εγχείρημα αυτό βιωσιμότητα, είναι αναγκαίο να αρθούν επειγόντως οι παραλογισμοί οι οποίοι συνοδεύουν εκ γεννετής το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα. Το Σύμφωνο Σταθερότητας δεν πια νοητό να υποσκάπτει την πραγματική οικονομία της ευρωζώνης. Οι δημόσιες επενδύσεις δεν είναι δυνατόν να συνυπολογίζονται στα δημοσιονομικά ελλείμματα των χωρών μελών της νομισματικής ένωσης. Προσοχή ! Με τον όρο «δημόσιες επενδύσεις» δεν εννοώ τρέχουσες δαπάνες των προϋπολογισμών, όποιο και αν είναι το αντικείμενό τους. Ούτε υποστηρίζω την «χαλάρωση» του Συμφώνου Σταθερότητας, υπονοώντας έτσι ότι, με την έξοδο από την ύφεση, θα ξανακυλήσουμε στον μέχρι σήμερα παραλογισμό. Αντιθέτως, υποστηρίζω την εκλογίκευση της κοινής νομισματικής πολιτικής.
Αίφνης, η αποσάθρωση των δημόσιων τομέων της οικονομίας, μέσω ιδιωτικοποιήσεων, πρέπει όχι απλώς να σταματήσει, αλλά να αντιστραφεί. Η ενέργεια, οι τηλεπικοινωνίες, οι φυσικοί πόροι και το πιστωτικό σύστημα, τουλάχιστον, δεν είναι δυνατόν να παραδίδονται στον βωμό της, δίχως άλλο, αύξησης των ρυθμών της κερδοφορίας ιδιωτικών εταιριών. Με συνηθισμένο αποτέλεσμα αυτές οι αποεπενδύσεις να διογκώνουν ταυτοχρόνως και τις ζημιές και τα τιμολόγια και την ανεργία. Όπως συμβαίνει με την ΔΕΗ. Και βέβαια, είναι απαραίτητη, εκ παραλλήλου, η οριοθέτηση ενός σαφούς πλαισίου δράσης για τον κοινωνικό τομέα της οικονομίας. Τέλος, η οικονομική ένωση, η οποία είχε περιγραφεί ως προϋπόθεση για το κοινό νόμισμα και στην πορεία εγκαταλείφθηκε, πρέπει να επιχειρηθεί. Κάλλιο αργά παρά ποτέ. Σύγκλιση επιπέδων οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης και εναρμόνιση της οικονομικής πολιτικής των χωρών της ευρωζώνης είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για την βιωσιμότητα του ΕΥΡΩ. Εαν υιοθετηθεί μια τέτοια πολιτική, οι προβλέψεις θα μπορούσαν να είναι πολύ πιο αισιόδοξες. Αυτή θα ήταν και μια συνεπής πατριωτική θέση της ελληνικής κυβέρνησης στον ευρωπαϊκό χώρο. Δυστυχώς, η θέση αυτή δεν κατατίθεται. Ας εξασφαλίσουμε ορισμένες πολιτικές προϋποθέσεις ώστε να μπορέσει να κατατεθεί, με την ευκαιρία των επερχόμενων εκλογών για το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο. Επιφυλασσόμενοι να διασφαλίσουμε και τις υπόλοιπες αναγκαίες προϋποθέσεις, εν συνεχεία.Εδώ που τα λέμε, ευτυχώς, στα διαθέσιμα μέσα μας έχει προστεθεί το διαδίκτυο. Ναι, το internet. Ασφαλώς, οι δυνατότητες αξιοποίησης του μέσου αυτού είναι άνισες. Ασφαλώς, η μέσω αυτού αναπαραγωγή του διάχυτου μηδενισμού, της απορριπτικότητας και της πολιτικής αδιαφορίας είναι υπαρκτά. Όμως δυο βασικά χαρακτηριστικά του διαδικτύου, το ανεξέλεγκτο, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, της χρήσης του και η διαδραστικότητα του είναι απολύτως αξιοποιήσιμα. Ας γίνω πιο συγκεκριμένος. Δια παραδείγματος. Η, για πολλούς άλλους λόγους, υποβάθμιση των κοινοβουλίων διευκολύνει την εξάπλωση της «χαλαρής» ψήφου. Εξωθώντας έτσι, υποψηφίους βουλευτές στην συναλλαγή με κέντρα οικονομικής δύναμης και ελέγχου των ΜΜΕ για την, μέσω αυτών, χειραγώγηση, τελικά, των, εν δυνάμει, εντολοδοτών τους. Αλλά και τα κόμματα αναγκάζονται να καταναλώνουν περισσότερους πόρους για την σχέση τους με τα πρατήρια που «κάνουν διανομή» των θέσεων τους, παρά για την ουσία και την ποιότητα των θέσεων τους, καθ΄ εαυτή. Για την παραπολιτική δηλαδή. Εις βάρος της πολιτικής. Δεν ήταν πάντα έτσι! Στις παλιότερες εποχές, του απόλυτου ελέγχου του κρατικού ραδιοτηλεοπτικού μονοπωλίου από την Δεξιά, το ΠΑ.ΣΟ.Κ. βρήκε εργαλείο: τις ανοιχτές λαϊκές συγκεντρώσεις. Δίνοντας βεβαίως άλλη διάσταση στα υφιστάμενα θέσμια των δημόσιων πραγμάτων μας, με την αξιοποίηση της προσωπικότητας του ιδρυτή του. Σήμερα, το διαδίκτυο θα μπορούσε να αποτελέσει ένα υποκατάστατο για την στέρηση της άμεσης πολιτικής επικονωνίας. Μειώνοντας αποφασιστικά το ειδικό βάρος της διαμεσολάβησης για την διεξαγωγή της. Υποκαθιστώντας σταδιακά, όλο και περισσότερο, την χονδρική των μέσων με την λιανική των κομμάτων προς και από το πολιτικό σώμα, δηλαδή τον λαό. Ξαλαφρώνοντας σταδιακά τον δημόσιο χώρο, από αχρειάστες, όσο και δυσβάστακτες προμήθειες και κόμιστρα. Εαν μάλιστα τα συλλογικά πολιτικά υποκείμενα, αξιολογούσαν αμερόληπτα και ουσιαστικά την διαδραστικότητα του εργαλείου αυτού, θα μπορούσαμε να αποκαταστήσουμε, σε κάποιο βαθμό, την ισηγορία. Αναπόσπαστο στοιχείο της Δημοκρατίας, το οποίο τα χρόνια που πέρασαν, κονιορτοποιήθηκε. Με αποτέλεσμα την κρίση εμπιστοσύνης στην σχέση πολίτη – πολιτικής. Σκέψη για συζήτηση : μήπως, αίφνης, τα προγράμματα των κομμάτων, θα ήταν χρήσιμο, να τίθενται σε δημόσιο διάλογο μέσω του διαδικτύου, θέμα προς θέμα, πριν οδηγηθούν προς επικύρωση στα αρμόδια όργανά τους; Δημοκρατικότερα εθνικά κράτη, με το δικό μας–γιατί όχι;-ανάμεσά τους, θα ήταν μια σταθερότερη βάση για την προώθηση του διεθνισμού και, δι ΄αυτού, της ειρήνευσης του κόσμου τούτου.
Σε ένα τέτοιο γενικό πλαίσιο, (ασφαλώς αυτές οι σκέψεις μου επιδέχονται και επιζητούν πρόσθετο λόγο, αλλά και αντίλογο έως και απόρριψη) τα πολιτικά μας πράγματα- πιστεύω ακράδαντα-θα διαπνέονταν από μια αύρα που τους λείπει. Θα σταθεροποιούνταν από την ελευθερία της σκέψης και την δημιουργικότητα στην προάσπιση του εθνικού και δημοσίου συμφέροντος. Θα επέτρεπαν την προσπέλαση σε άλλες περιοχές σκέψης και δράσης, απαγορευμένες, μέχρι πριν λίγο καιρό, από την εφιαλτική μονομέρεια της καθημερινότητας μας. Και τα προσωπικά μου : Αν έτσι είχαν τα δημόσια πράγματα, θα είχα αντιμετωπιστεί με πολύ περισσότερη ανοχή όταν πρότεινα το 1993 την φορολόγηση των αποδόσεων των REPOS. Όταν θεώρησα το 1994 αποδεκτή την ονομασία «Σλαβομακεδονία» για την γειτονική μας FYROM. Όταν απόρησα το 1997 για την αναγνώριση εκ μέρους μας ζωτικών συμφερόντων της γειτονικής Τουρκίας στο Αιγαίο στο κοινό ανακοινωθέν της Μαδρίτης. Όταν αντιτάχθηκα το 2001 στο ασφαλιστικό Γιαννίτση. Όταν υποστήριξα το 2004 την απόρριψη του Σχεδίου Ανάν. Όταν τάχθηκα το 2006 κατά της αναθεώρης του άρθρου 16 του Συντάγματος. Όταν υποστήριξα το 2008 την εξαίρεση των δημοσίων επενδύσεων από τον υπολογισμό του δημοσιονομικού ελλείμματος και την σταδιακή μείωση του ΦΠΑ από το 19 % στο 16 %. Στενοχωρώντας ίσως φίλους και συντρόφους μου στο κόμμα που υπηρετώ ανελλιπώς από την μέρα της ίδρυσής του. Και σκοπεύω να συνεχίσω να υπηρετώ.
Ζητώ συγνώμη για την περιαυτολογία. Απαραίτητη ίσως ως τεκμήριο αθωότητας λόγων και απόψεων τις οποίες υποστηρίζω και απόψε. Προσπαθώντας να είμαι και εγώ ριζοσπάστης, δημοκράτης, πατριώτης και διεθνιστής. Έτοιμος για την αντικαταβολή του τιμήματος των επιλογών μου αυτών, τοις μετρητοίς. Και, συνεπώς, πολέμιος του λαϊκισμού κάθε μορφής και είδους.
Σας ευχαριστώ
Καλησπέρα σας.
(Ευχαριστώ θερμά το «ΙΣΤΑΜΕ Ανδρέας Παπανδρέου» για την τιμητική του πρόσκληση να συμμετάσχω στην αποψινή συζήτηση. Ευχαριστώ και εσάς για την παρουσία σας.)
Γνωρίζετε - είμαι βέβαιος - την περίφημη αποστροφή του Galileo «και όμως κινείται». Την καταδίκη του Σωκράτη επειδή «εισήγε καινά δαιμόνια». Και, ασφαλώς, έχουμε όλοι αισθανθεί άβολα ή και δυσάρεστα, σε κάποιες τουλάχιστον περιπτώσεις, όποτε αντιμετωπίζουμε περιστατικά απροσδόκητα, ακριβώς επειδή επισυμβαίνουν έξω από το ρεύμα. Όποτε συναντιόμαστε με ριζοσπάστες και πρωτοβουλίες τους, με άλλα λόγια.
Άβολα έχουμε αισθανθεί επίσης μερικές φορές, αντιμετωπίζοντας την επιμονή μειοψηφιών να καταθέσουν την άποψή τους ώστε να συζητηθεί. Διεκδικώντας το δικαίωμά τους να πείσουν. Ιδιαιτέρως σε περιπτώσεις που το ενδεχόμενο αυτό μοιάζει απομακρυσμένο. Όποτε δηλαδή καλούμεθα να καταβάλλουμε το τίμημα της ιδιότητας του δημοκράτη.
Ορισμένοι ριζοσπάστες δημοκράτες υπάρχουν ανάμεσά μας. Είναι έλληνες. Νοιάζονται δηλαδή για μας. Διατηρούν αισθήματα για τους γονείς τους, το σπίτι τους, τους φίλους τους, τις ελιές Καλαμών, τα Κυκλαδονήσια και τα Ζαγοροχώρια, την Ακρόπολη και την Κνωσσό, τα δημιουργήματα του El Greco, του Πικιώνη και του Κωνσταντινίδη, του Εγγονόπουλου, του Καβάφη, των προσωκρατικών και του Κονδύλη, του Μίκη και του Τσαρούχη. Όπως αισθήματα διατηρούν και για την καταστροφή των δασών μας από την οικοπεδοφαγία. Για την ερήμωση της χώρας των αυτοκινητοδρόμων (πραγματικών και ψευδώνυμων) και των διοδίων (πραγματικών πάντα). Για τον κοινωνικό εξαγνισμό των κατοχικών μαυραγοριτών. Για τις διακρίσεις και την πιο βάρβαρη εκδοχή τους-τουτέστιν την αποδοχή των ανισοτήτων ως φυσικών καταστάσεων-. Για τα έργα και τις ημέρες των σάτυρων της Δημόσιας Διοίκησης στις ΔΟΥ και τις πολεοδομίες, των κοτζαμπάσηδων του Βατοπαιδίου και του δικαστικού σώματος και, ασφαλώς, των παραοικονομούντων στα τηλεπαράθυρα. Όσοι αισθανόμαστε κάπως έτσι για όλα αυτά, πασχίζουμε να γίνουμε καλλίτεροι. Να βελτιώσουμε τις συνθήκες της ζωής μας στην χώρα μας. Είμαστε, με άλλα λόγια, πατριώτες.
Εξ ίσου πατριώτες με εμάς ασφαλώς είναι και άλλοι ριζοσπάστες δημοκράτες συνανθρώποί μας, σε άλλες χώρες. Στην Τανζανία, την Σουηδία, το Μεξικό, τις Ινδίες και την Αργεντινή. Οι 6 ηγέτες μας συναντήθηκαν, πριν είκοσι περίπου χρόνια, στην Ιξτάπα, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας τους για την ειρήνη στον κόσμο. Για μια διαφορετική, δικαιότερη, λογικότερη τάξη πραγμάτων στην διεθνή κοινότητα. Αυτοί οι 6 ριζοσπάστες, δημοκράτες και πατριώτες ηγέτες ήταν απλώς και διεθνιστές. Με όλη την σημασία των λέξεων.
Όλοι όσοι δεν είναι όλα αυτά, υπάρχουν επίσης. Δεν είναι λίγοι. Δεν είναι αδύναμοι. Δεν είναι όμως και τόσο δυνατοί, όσο πριν λίγα χρόνια. Αυτοπροσδιορίζονται ως υποστηρικτές οικουμενικών και διαχρονικών, υποτίθεται, προτύπων. Τα οποία, στην πραγματικότητα, οι ίδιοι οριοθετούν, παράγουν και διαχέουν μέσω των ΜΜΕ και του fiction industry, τα οποία και ελέγχουν ασφυκτικά οι γκουρού τους. Οι οποίοι αυτοπροσδιορίζονται και ως σταυροφόροι του εκδημοκρατισμού. Με αποστολή τους την προσαρμογή της ανθρωπότητας στα δικά τους, υπέρτερα-κατά τους ίδιους πάντα-πρότυπα, τα θέσμια των προτύπων αυτών και την τελετουργία τους. Αυτοπροσδιορίζονται επίσης ως υποστηρικτές των κανόνων. Μιας τάξης πραγμάτων που οι ίδιοι θεσπίζουν. Επ ‘ ωφελεία τους, όπως είναι φυσικό. Τάξης απαρέγκλιτης για τους άλλους, αλλά ελαστικής για τους ίδιους, παρ΄ όλα αυτά. Αυτοπροσδιορίζονται, εξ άλλου, ως φίλοι της ελευθερίας. Οικονομικής πρωτίστως, εν ονόματι της αποτελεσματικής χρήσης των πόρων. Που σπαταλούν, εν τω μεταξύ, οι ίδιοι, άνισα και χωρίς φραγμό, οδηγώντας στην πείνα, την φτώχεια και την αρρώστεια όλο και περισσότερους συνανθρώπους μας και τον πλανήτη στον αφανισμό. Αυτοπροσδιορίζονται, τελικά, ως κοσμοπολίτες. Στην πραγματικότητα είναι οι εθνικιστές της εποχής μας. Γνήσιοι επίγονοι του μαρκησίου De Chauvin, υπερήφανου για την υπέρτερη ποιότητα των κρασιών του. Με αυταπόδειξη ότι ήταν δικής του παραγωγής.
Από μια γενικότερη θεώρηση, η όποια ιδεολογία, ούτως ή άλλως, λειτουργεί ως στρέβλωση της συνείδησης. Από μια άλλη σκοπιά, διευκολύνει την κατανόηση, ίσως ίσως και την συνεννόηση, αμφότερες χρήσιμες για την αρμονική συνύπαρξη ανθρώπων, πραγμάτων και καταστάσεων. Όποτε όμως, συνήθως από φόβο ή οκνηρία, η ιδεολογία γίνεται άρνηση δεκτικότητας άλλων αντιλήψεων, εκφυλίζεται σε ιδεοληψία. Φονταμενταλισμό, δηλαδή. Και όσοι σαγηνεύονται από την θαλπωρή της ευκολίας του, δεν διστάζουν να ασκήσουν βία και να παραβιάσουν υπαρκτούς κοινούς πολιτισμικούς τόπους, συχνά, κατά πολύ συνεκτικότερους αυτού που ευαγγελίζονται. Με αποτελέσματα εντάσεις, συγκρούσεις και καταστροφές. Κάπως έτσι καταλαβαίνω τα όσα μας έχουν βρει τα τελευταία είκοσι περίπου χρόνια. Στα χρόνια της ανόδου και της πτώσης του κοσμοπολιτισμού.
Είναι ίσως χρήσιμο να αναγνωρίσουμε ότι, στο ρεύμα αυτό, όπως πάντα συμβαίνει άλλωστε, είναι ενταγμένοι πολύ περισσότεροι από όσους έχουν προσωπικό συμφέρον από την επικράτησή του. Τα θύματα του μηντιακού παιδομαζώματος, οι γεννίτσαροι της παγκοσμιοποίησης, μια κατηγορία. Οι ιδιώτες που πιστεύουν ότι θα τους κάτσει το τζακποτ, περιφρονώντας την αμείλικτη γκανιότα υπέρ των διοργανωτών του τζόγου, μια δεύτερη κατηγορία. Τρίτη κατηγορία, οι πάροχοι υπηρεσιών, με το αζημίωτο, ή αρματωλοί ή golden boys ή μισθοφόροι των συμμοριών ή το outsourcing αυτών των τελευταίων. Όπως προτιμάτε. Και, δυστυχώς, η τέταρτη - και πολυπληθέστερη - κατηγορία υπηκόων: οι φοβισμένοι. Όσοι αρνούνται και γι ΄αυτό αδυνατούν να συλλάβουν το πιο απλό: οι ζημιές τους από την αντίσταση στο παράλογο είναι κατά πολύ μικρότερες από τον κεφαλικό φόρο που καταβάλλουν ως υποταγμένοι στην λατρεία του. Για να μην συνυπολογίσουμε τον εξευτελισμό που υφίστανται ως διάκονοι της παραφροσύνης.
Η επαναφορά των media στην αποστολή τους από τις εθνικές κυβερνήσεις, η διάχυση της εθνικής παιδείας μέσω του εκπαιδευτικού συστήματος, η διεθνής συνεργασία για την ενίσχυση της ποικιλίας του fiction και ο αναπροσανατολισμός του δημόσιου χώρου από την παραπολιτική στην πολιτική είναι διαβήματα τα οποία θα αποδυνάμωναν την λαϊκή βάση του σκληρού εθνικισμού της εποχής που τελειώνει. Του κατ΄ ευφημισμόν, κοσμοπολιτισμού. Αυτά τα διαβήματα υποστηρίζουμε οι πατριώτες. Όντας, την ίδια στιγμή, ριζοσπάστες, δημοκράτες και διεθνιστές.
Στο πλαίσιο το οποίο επιδιώκουμε, ισχυριζόμαστε ότι η σύγχυση θα περιορίζονταν. Όταν αντιμετωπίζουμε το Κυπριακό, παραδείγματος χάριν, δεν θα παραβλέπαμε ότι ήταν και παραμένει ένα διεθνές έγκλημα εισβολής, κατοχής και εποικισμού. Άρα λύση του θα ήταν μόνον η όποια πρωτοβουλία παραπέμπει, οπωσδήποτε, στην αποκατάσταση της ακέεραιότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας, της διεθνούς νομιμότητας, των ανθρώπινων δικαιωμάτων των κατοίκων της χώρας και της Δημοκρατίας. Όταν αντιμετωπίζουμε την τουρκική αναθεωρητική πολιτική στο Αιγαίο και την, ως εξ αυτής, επιθετικότητα της γείτονος δεν θα παραβλέπαμε ότι συνιστά παράβαση της νομιμότητας, διεθνούς και συμβατικής. Άρα θα ευνοοούσαμε τον διάλογο με αποκλειστικούς σκοπούς την τελειοποίηση του υφιστάμενου νομικού πλαισίου των σχέσεών μας και την φιλία ελληνικού και τουρκικού λαού και, ασφαλώς, όχι διμερείς διευθετήσεις, πέρα και έξω από το υφιστάμενο πλαίσιο νομιμότητας. Όταν αντιμετωπίζουμε την απόπειρα του καθεστώτος της Άγκυρας να χρησιμοποιήσει την μουσουλμανική μειονότητα στην Δυτική Θράκη ως όχημα αμφισβήτησης ή και αλλαγής συνόρων θα απαντούσαμε με την πλήρη εξάλειψη των όποιων διακρίσεων μεταξύ των ελλήνων πολιτών της περιοχής, αλλά και με την μεθοδική προσπάθεια τήρησης στο ακέραιο των υποχρεώσεων Ελλάδας και Τουρκίας, όπως καθορίζονται από τις σχετικές διμερείς συμβάσεις. Όταν αντιμετωπίζουμε την διαφορά μας με την FYROM, δεν θα παραβλέπαμε ούτε το δικαίωμα της πολυπληθέστερης εθνικής ομάδας της γειτονικής χώρας να αυτοπροσδιορίζεται ως «Σλαβομακεδόνες», ούτε το δικαίωμα όσων, εν Μακεδονία και όχι μόνον, ελλήνων να είναι και να ονομάζονται μακεδόνες. Συγχωράτε με αν δεν μπορώ να δω πως αλλοιώς θα μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε τα θέματα αυτά ως ριζοσπάστες, δημοκράτες, πατριώτες και διεθνιστές.
Ας πάμε τώρα κάπου αλλού. Στην Ευρώπη. Προσωπικά ουδέποτε υπήρξα «ευρωπαϊστής». Θεωρώντας ότι ως έλληνας είμαι ευρωπαίος. Όπως, ως εκ τούτου πάντοτε, είμαι και βαλκάνιος και μεσογειακός. Και, ασφαλώς, πολίτης του κόσμου τούτου. Δεν δίστασα λοιπόν να ταχθώ σταθερά από επιφυλακτικός έως αντίθετος απέναντι στο Μάαστριχτ, την ονομαστική σύγκλιση και το Σύμφωνο Σταθερότητας. Ακριβώς επειδή τα θεωρούσα επιβλαβή για την ήπειρό μας και την ενοποίησή της, άρα και την πατρίδα μου. Δεν με έπειθαν συνεπώς – αντιθέτως χαλύβδωναν την αντίθεσή μου – υπέρ του αντιθέτου επιχειρήματα του τύπου «η πολιτική αυτή είναι μονόδρομος», «να μην απομονωθούμε» και άλλα συναφή. Αισθάνομαι σήμερα ότι παίζονται τόσα πολλά, ώστε να μην δικαιούμαι την αυτάρεσκη επανάπαυση στην δικαίωση της θέσης μου. Ότι έχω χρέος να υπερβώ αγκυλώσεις από αντιπαραθέσεις του παρελθόντος. Υποστηρίζω, λοιπόν, σήμερα, την ενεργοποίηση του ΕΥΡΩ, δίπλα στο δολάριο, το γέν, το ρούβλι, το γουάν, την αγγλική λίρα και την ρουπία (γιατί όχι) ώστε να συγκροτηθεί ένα αξιόπιστο καλάθι αποθεματικών νομισμάτων για τις διεθνείς συναλλαγές.
Για να αποκτήσει όμως το εγχείρημα αυτό βιωσιμότητα, είναι αναγκαίο να αρθούν επειγόντως οι παραλογισμοί οι οποίοι συνοδεύουν εκ γεννετής το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα. Το Σύμφωνο Σταθερότητας δεν πια νοητό να υποσκάπτει την πραγματική οικονομία της ευρωζώνης. Οι δημόσιες επενδύσεις δεν είναι δυνατόν να συνυπολογίζονται στα δημοσιονομικά ελλείμματα των χωρών μελών της νομισματικής ένωσης. Προσοχή ! Με τον όρο «δημόσιες επενδύσεις» δεν εννοώ τρέχουσες δαπάνες των προϋπολογισμών, όποιο και αν είναι το αντικείμενό τους. Ούτε υποστηρίζω την «χαλάρωση» του Συμφώνου Σταθερότητας, υπονοώντας έτσι ότι, με την έξοδο από την ύφεση, θα ξανακυλήσουμε στον μέχρι σήμερα παραλογισμό. Αντιθέτως, υποστηρίζω την εκλογίκευση της κοινής νομισματικής πολιτικής.
Αίφνης, η αποσάθρωση των δημόσιων τομέων της οικονομίας, μέσω ιδιωτικοποιήσεων, πρέπει όχι απλώς να σταματήσει, αλλά να αντιστραφεί. Η ενέργεια, οι τηλεπικοινωνίες, οι φυσικοί πόροι και το πιστωτικό σύστημα, τουλάχιστον, δεν είναι δυνατόν να παραδίδονται στον βωμό της, δίχως άλλο, αύξησης των ρυθμών της κερδοφορίας ιδιωτικών εταιριών. Με συνηθισμένο αποτέλεσμα αυτές οι αποεπενδύσεις να διογκώνουν ταυτοχρόνως και τις ζημιές και τα τιμολόγια και την ανεργία. Όπως συμβαίνει με την ΔΕΗ. Και βέβαια, είναι απαραίτητη, εκ παραλλήλου, η οριοθέτηση ενός σαφούς πλαισίου δράσης για τον κοινωνικό τομέα της οικονομίας. Τέλος, η οικονομική ένωση, η οποία είχε περιγραφεί ως προϋπόθεση για το κοινό νόμισμα και στην πορεία εγκαταλείφθηκε, πρέπει να επιχειρηθεί. Κάλλιο αργά παρά ποτέ. Σύγκλιση επιπέδων οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης και εναρμόνιση της οικονομικής πολιτικής των χωρών της ευρωζώνης είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για την βιωσιμότητα του ΕΥΡΩ. Εαν υιοθετηθεί μια τέτοια πολιτική, οι προβλέψεις θα μπορούσαν να είναι πολύ πιο αισιόδοξες. Αυτή θα ήταν και μια συνεπής πατριωτική θέση της ελληνικής κυβέρνησης στον ευρωπαϊκό χώρο. Δυστυχώς, η θέση αυτή δεν κατατίθεται. Ας εξασφαλίσουμε ορισμένες πολιτικές προϋποθέσεις ώστε να μπορέσει να κατατεθεί, με την ευκαιρία των επερχόμενων εκλογών για το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο. Επιφυλασσόμενοι να διασφαλίσουμε και τις υπόλοιπες αναγκαίες προϋποθέσεις, εν συνεχεία.Εδώ που τα λέμε, ευτυχώς, στα διαθέσιμα μέσα μας έχει προστεθεί το διαδίκτυο. Ναι, το internet. Ασφαλώς, οι δυνατότητες αξιοποίησης του μέσου αυτού είναι άνισες. Ασφαλώς, η μέσω αυτού αναπαραγωγή του διάχυτου μηδενισμού, της απορριπτικότητας και της πολιτικής αδιαφορίας είναι υπαρκτά. Όμως δυο βασικά χαρακτηριστικά του διαδικτύου, το ανεξέλεγκτο, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, της χρήσης του και η διαδραστικότητα του είναι απολύτως αξιοποιήσιμα. Ας γίνω πιο συγκεκριμένος. Δια παραδείγματος. Η, για πολλούς άλλους λόγους, υποβάθμιση των κοινοβουλίων διευκολύνει την εξάπλωση της «χαλαρής» ψήφου. Εξωθώντας έτσι, υποψηφίους βουλευτές στην συναλλαγή με κέντρα οικονομικής δύναμης και ελέγχου των ΜΜΕ για την, μέσω αυτών, χειραγώγηση, τελικά, των, εν δυνάμει, εντολοδοτών τους. Αλλά και τα κόμματα αναγκάζονται να καταναλώνουν περισσότερους πόρους για την σχέση τους με τα πρατήρια που «κάνουν διανομή» των θέσεων τους, παρά για την ουσία και την ποιότητα των θέσεων τους, καθ΄ εαυτή. Για την παραπολιτική δηλαδή. Εις βάρος της πολιτικής. Δεν ήταν πάντα έτσι! Στις παλιότερες εποχές, του απόλυτου ελέγχου του κρατικού ραδιοτηλεοπτικού μονοπωλίου από την Δεξιά, το ΠΑ.ΣΟ.Κ. βρήκε εργαλείο: τις ανοιχτές λαϊκές συγκεντρώσεις. Δίνοντας βεβαίως άλλη διάσταση στα υφιστάμενα θέσμια των δημόσιων πραγμάτων μας, με την αξιοποίηση της προσωπικότητας του ιδρυτή του. Σήμερα, το διαδίκτυο θα μπορούσε να αποτελέσει ένα υποκατάστατο για την στέρηση της άμεσης πολιτικής επικονωνίας. Μειώνοντας αποφασιστικά το ειδικό βάρος της διαμεσολάβησης για την διεξαγωγή της. Υποκαθιστώντας σταδιακά, όλο και περισσότερο, την χονδρική των μέσων με την λιανική των κομμάτων προς και από το πολιτικό σώμα, δηλαδή τον λαό. Ξαλαφρώνοντας σταδιακά τον δημόσιο χώρο, από αχρειάστες, όσο και δυσβάστακτες προμήθειες και κόμιστρα. Εαν μάλιστα τα συλλογικά πολιτικά υποκείμενα, αξιολογούσαν αμερόληπτα και ουσιαστικά την διαδραστικότητα του εργαλείου αυτού, θα μπορούσαμε να αποκαταστήσουμε, σε κάποιο βαθμό, την ισηγορία. Αναπόσπαστο στοιχείο της Δημοκρατίας, το οποίο τα χρόνια που πέρασαν, κονιορτοποιήθηκε. Με αποτέλεσμα την κρίση εμπιστοσύνης στην σχέση πολίτη – πολιτικής. Σκέψη για συζήτηση : μήπως, αίφνης, τα προγράμματα των κομμάτων, θα ήταν χρήσιμο, να τίθενται σε δημόσιο διάλογο μέσω του διαδικτύου, θέμα προς θέμα, πριν οδηγηθούν προς επικύρωση στα αρμόδια όργανά τους; Δημοκρατικότερα εθνικά κράτη, με το δικό μας–γιατί όχι;-ανάμεσά τους, θα ήταν μια σταθερότερη βάση για την προώθηση του διεθνισμού και, δι ΄αυτού, της ειρήνευσης του κόσμου τούτου.
Σε ένα τέτοιο γενικό πλαίσιο, (ασφαλώς αυτές οι σκέψεις μου επιδέχονται και επιζητούν πρόσθετο λόγο, αλλά και αντίλογο έως και απόρριψη) τα πολιτικά μας πράγματα- πιστεύω ακράδαντα-θα διαπνέονταν από μια αύρα που τους λείπει. Θα σταθεροποιούνταν από την ελευθερία της σκέψης και την δημιουργικότητα στην προάσπιση του εθνικού και δημοσίου συμφέροντος. Θα επέτρεπαν την προσπέλαση σε άλλες περιοχές σκέψης και δράσης, απαγορευμένες, μέχρι πριν λίγο καιρό, από την εφιαλτική μονομέρεια της καθημερινότητας μας. Και τα προσωπικά μου : Αν έτσι είχαν τα δημόσια πράγματα, θα είχα αντιμετωπιστεί με πολύ περισσότερη ανοχή όταν πρότεινα το 1993 την φορολόγηση των αποδόσεων των REPOS. Όταν θεώρησα το 1994 αποδεκτή την ονομασία «Σλαβομακεδονία» για την γειτονική μας FYROM. Όταν απόρησα το 1997 για την αναγνώριση εκ μέρους μας ζωτικών συμφερόντων της γειτονικής Τουρκίας στο Αιγαίο στο κοινό ανακοινωθέν της Μαδρίτης. Όταν αντιτάχθηκα το 2001 στο ασφαλιστικό Γιαννίτση. Όταν υποστήριξα το 2004 την απόρριψη του Σχεδίου Ανάν. Όταν τάχθηκα το 2006 κατά της αναθεώρης του άρθρου 16 του Συντάγματος. Όταν υποστήριξα το 2008 την εξαίρεση των δημοσίων επενδύσεων από τον υπολογισμό του δημοσιονομικού ελλείμματος και την σταδιακή μείωση του ΦΠΑ από το 19 % στο 16 %. Στενοχωρώντας ίσως φίλους και συντρόφους μου στο κόμμα που υπηρετώ ανελλιπώς από την μέρα της ίδρυσής του. Και σκοπεύω να συνεχίσω να υπηρετώ.
Ζητώ συγνώμη για την περιαυτολογία. Απαραίτητη ίσως ως τεκμήριο αθωότητας λόγων και απόψεων τις οποίες υποστηρίζω και απόψε. Προσπαθώντας να είμαι και εγώ ριζοσπάστης, δημοκράτης, πατριώτης και διεθνιστής. Έτοιμος για την αντικαταβολή του τιμήματος των επιλογών μου αυτών, τοις μετρητοίς. Και, συνεπώς, πολέμιος του λαϊκισμού κάθε μορφής και είδους.
Σας ευχαριστώ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου