ΣΥΡΙΖΑ και Χρυσή Αυγή, βίοι παράλληλοι

γράφει ο Δ. Ζαφειρόπουλος

«Θέλω να πω σ' όσους λένε ότι η Χρυσή Αυγή έγινε συστημική, ότι εμείς παραμένουμε αμετανόητοι». Αυτό είπε σε τηλεοπτική εκπομπή την εβδομάδα που πέρασε ο Νίκος Μιχαλολιάκος. Αυτό που δεν διευκρίνισε είναι το σε τί παραμένει αμετανόητος: στις ιδέες του παρελθόντος ή απλά ότι δεν μετανιώνει για τα λάθη του;
Αν εννοούσε το πρώτο, τότε μόνο χαμόγελα ειρωνείας μπορεί να προκαλέσει σε όσους τον έχουν ακούσει να λέει ότι δεν έχει σχέση με τον εθνικοσοσιαλισμό ή «τις ναζιστικές και νεοφασιστικές οργανώσεις». Αν εννοεί το δεύτερο, τότε βρίσκεται πιο κοντά στην αλήθεια γιατί όσοι τον γνωρίζουν βλέπουν να επαναλαμβάνει τις πρακτικές του παρελθόντος και στο σήμερα. Και γιατί να μην το κάνει εξάλλου, αφού οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν το κόμμα του να βρίσκεται σε συνεχή άνοδο και να αγγίζει και διψήφια ποσοστά.
Όταν γράφαμε πώς σε περίπτωση εκλογών αυτή την περίοδο, είναι πιθανόν να δούμε τον ΣΥΡΙΖΑ κυβέρνηση και την Χρυσή Αυγή να έχει αντιπολιτευτικό ρόλο, κάποιοι το θεώρησαν υπερβολικό. Οι δημοσκοπήσεις όμως που είδαν το φώς της δημοσιότητας πρόσφατα επιβεβαιώνουν απλά το αυτό. Τον ΣΥΡΙΖΑ δηλαδή να «χωνεύει» την τεράστια άνοδο που είχε στις εκλογές του καλοκαιριού, και να βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από την πρωτιά. Την δε Χρυσή Αυγή να συγκεντρώνει την ψήφο διαμαρτυρίας, αυξάνοντας τα ποσοστά της, καταπίνοντας» τους ψήφους του ΛΑΟΣ και ενσωματώνοντας ένα μεγάλο μέρος αυτών που ψήφισαν, τον μετεκλογικά σιωπηλό, Καμμένο και τους ανεξάρτητους τους. Φυσικά κανείς, πλην ΣΥΡΙΖΑ και Χρυσής Αυγής, δεν θέλει εκλογές αυτή την περίοδο, ούτε στην Ελλάδα, ούτε στο εξωτερικό. Αυτό όμως θα εξαρτηθεί από τις γενικότερες εξελίξεις, ειδικά μετά τις αμερικάνικες εκλογές του Νοεμβρίου, που είτε θα οδηγήσουν σε ηρεμία, είτε σε καταστάσεις που καμία σχέση μπορεί να μην έχουν με μία προεκλογική περίοδο.
Eν τω μεταξύ, τα δύο αυτά κόμματα, ο ΣΥΡΙΖΑ και η Χρυσή Αυγή, παρότι ευρισκόμενοι στα αντίθετα άκρα του πολιτικού φάσματος, παρουσιάζουν ομοιότητες τόσο στην άνοδο τους, όσο και στην εξήγηση της κοινωνικής δυναμικής που τα περιβάλλει.
Ο ΣΥΡΙΖΑ ξεκίνησε ως ένα συνονθύλευμα θεωρητικών της αριστεράς και κινηματικών γκρουπούσκουλων. Αφού περιδιάβηκε μεταξύ θεωρητισμού και ακτιβισμού, βρήκε με τον Τσίπρα, την χαρισματική φιγούρα που του έδωσε την έξωθεν καλή μαρτυρία. Ακόμη και όταν έπαιξε με την φωτιά τον Δεκέμβριο του 2008, σε μία ανέτοιμη κοινωνία τότε για βίαιες ή άλλου είδους ανατροπές, μπόρεσε να συνεχίσει. Έτσι ώστε με την κρίση, τις κοινωνικές παρεμβάσεις του τύπου «δεν πληρώνω», την διάλυση του ΠΑΣΟΚ, να φτάσει να γίνει η κυβερνητική επιλογή της ευρύτερης αριστεράς. Τώρα προσπαθεί να συγκεράσει την παλαιά φρουρά με τα νέα πρόσωπα και τα νέα κοινωνικά δεδομένα που ζητούν κυβερνητικές προτάσεις. Αυτή είναι και η σημερινή δυσκολία του ΣΥΡΙΖΑ, να βρει την χρυσή τομή μεταξύ κινηματισμού και κυβερνητισμού, με την πλάστιγγα να γέρνει προς την δεύτερη προοπτική γιατί και οι αριστεροί επιτέλους, θέλουν να κυβερνήσουν άμεσα, χωρίς τα διάφορα αστικά δεκανίκια.
Η Χρυσή Αυγή από την άλλη, από μία οργάνωση με κάποιες εκατοντάδες μόλις στελέχη, βρέθηκε στο 7%. Οι λόγοι πολλοί και διάφοροι, σίγουρα όμως η εκτίναξη αυτή δεν μπορεί να ερμηνευτεί με αμιγείς πολιτικοκοινωνικούς όρους.
Χαρισματική προσωπικότητα δεν υπήρξε, αντίθετα καλλιεργήθηκε η απρόσωπη εικόνα του «Χρυσαυγίτη» ο οποίος θα μπορούσε να είναι ο οποιοσδήποτε. Υπήρξε όμως πολύ μεγάλη προβολή από τα ΜΜΕ, τα οποία καλλιέργησαν αυτή την εικόνα του τιμωρού-προστάτη. Ο Χρυσαυγίτης που κυνηγά μετανάστες, ο χρυσαυγίτης που πηγαίνει την γιαγιά στο ATM, ο χρυσαυγίτης που θα τον ψηφίσουμε για να τσαντίσουμε όλους τους υπόλοιπους. Και αυτό ακριβώς έγινε, η Χρυσή Αυγή, ψηφίστηκε ως η τιμωρία όλων των άλλων, αυτών που έκαναν τα πάντα για να φέρουν την Ελλάδα σε αυτή την κατάσταση. Δεν ψηφίστηκε η Χρυσή Αυγή, ούτε για τον εθνικοσοσιαλισμό της, ούτε για τον εθνικισμό της, ούτε για τις πολιτικές ή οικονομικές προτάσεις της που ούτε είχε, ούτε έχει και σήμερα. Δεν ψηφίστηκε επίσης ούτε για τα πρόσωπα της, επειδή η ίδια εντέχνως δεν θέλησε να φανούν προεκλογικά. Για τους περισσότερους δε παραπάνω λόγους εξακολουθεί και σήμερα να μαζεύει ψηφαλάκια. Όμως τώρα υπάρχει η ειδοποιός διαφορά της παρουσίας 18 βουλευτών της στο μεγάλο κτήριο της πλατείας Συντάγματος, το γνωστό «μπουρδέλο» όπως το χαρακτήριζαν στο παρελθόν αρκετοί από αυτούς.
Έτσι και η Χρυσή Αυγή, όπως και ο ΣΥΡΙΖΑ, καλείται να βρει τις ισορροπίες μεταξύ του πεζοδρομίου και του κοινοβουλευτικού εδράνου. Όχι όπως ο ΣΥΡΙΖΑ για να βρει κυβερνητική προοπτική, αλλά για να δικαιολογήσει τον λόγο ψήφισής της. Εδώ όμως η Χρυσή Αυγή δείχνει να βρίσκεται σε μία ανακολουθία. Γιατί ενώ ψηφίστηκε ως τιμωρός, μέσα στην Βουλή δείχνει να θέλει να γίνει το «καλό παιδί» που και τροπολογίες άλλων κομμάτων ψηφίζει, ακόμη και του ΣΥΡΙΖΑ, και δεν αφήνει να γίνουν εξεταστικές εναντίον της κυβέρνησης, όπως στην περίπτωση της Αγροτικής. Έξω, στο πεζοδρόμιο, όλα πάνε καλά. Και το κοινωνικό της έργο κάνει με τα συσσίτια και τους ακτιβισμούς της, ιδίως στην περιφέρεια, που πολλές φορές δείχνουν να γίνονται εξ' ιδίων πρωτοβουλιών, χωρίς καμία φορά βουλευτές να παρευρίσκονται σε αυτούς. Παράλληλα παίζεται πολύ καλά το επικοινωνιακό παιχνίδι, με την αμέριστη συμπαράσταση συγκεκριμένων εκδοτών ή καναλαρχών που είδαν ψωμί στην υπόθεση. Οπότε, μπορεί να αναρωτηθεί κάποιος γιατί αυτή η προσπάθεια παρουσίασης ενός καλού παιδιού μέσα στην Βουλή. Δεν διδάχθηκε η Χρυσή Αυγή από τον ΛΑΟΣ, το οποίο περιορίστηκε σε ένα κόμμα κοινοβουλευτικής και τηλεοπτικής διαμαρτυρίας, όπως η ίδια το χαρακτήριζε εξάλλου. Τα παραπάνω ερωτήματα μπορούν να εξηγηθούν από την αγωνία της ηγεσίας της για τον χρόνο των εκλογών. Αν αυτές γίνουν σύντομα, τότε όλα καλά, η άνοδος του ποσοστού είναι εμφανής. Αν όμως γίνουν μετά από ένα ή δύο χρόνια, τότε υπεισέρχεται ο παράγοντας φθορά. Φθορά τόσο της εικόνας του τιμωρού, γιατί κανείς δεν περιμένει το σύστημα να τιμωρηθεί από την καταψήφιση μίας τροπολογίας. Φθορά όμως και φυσιολογική που έχει να κάνει με την εσωτερική οργάνωση του κόμματος, η οποία σίγουρα δεν μπορεί να ελέγξει όλο αυτό τον κόσμο που ξαφνικά εμφανίστηκε. Και πέραν τούτου, υπάρχει και η φθορά από τις γκρίνιες, τους προσωπικούς εγωισμούς, τον ανταγωνισμό μεταξύ παλαιών και νέων, την διάσταση μεταξύ κοινοβουλευτικών και ακτιβιστών. Φαινόμενα που είναι πολύ νωρίς για να εμφανιστούν ακόμη αλλά σίγουρα θα παρουσιαστούν στο μέλλον.
Η ηγεσία λοιπόν, σε αυτό το μέλλον κοιτάζει και θέλει να έχει και μία σχέση «συζήτησης» και «συμμετοχής» στο κοινοβουλευτικό παιχνίδι. Ώστε να μπορέσει να διαχειριστεί την φυσιολογική φθορά που φέρνει ο χρόνος, δίνοντας έτσι, αχνά ακόμα, το πρόκριμα στις κοινοβουλευτικές πρακτικές, από το πεζοδρόμιο. Ένα πεζοδρόμιο το οποίο με την αθρόα προσέλευση κό0σμου, μπορεί ανά πάσα στιγμή να καταστεί ανεξέλεγκτο, ειδικά σε μία συγκρουσιακή κατάσταση με την αριστερά. Ενδεχόμενο το οποίο εμφανώς μπορεί να θέλουν καταστάσεις και πρόσωπα που αν δεν βοήθησαν, τουλάχιστον δεν απέτρεψαν την άνοδο της Χρυσής Αυγής.
Οπότε η ηγεσία της, επί του παρόντος, προσέχει για να έχει απολαμβάνοντας συγχρόνως και όλα τα προνόμια του κοινοβουλευτισμού τα οποία, όπως και να το κάνουμε, δεν είναι και λίγα.