«Φεύγω με την ικανοποίηση πως αν δεν έκανα το χρέος μου προς την πατρίδα όσο έπρεπε, πάντως το έκανα όσο μπορούσα. Tο χρέος αυτό δεν τελειώνει ποτέ. Aν ζούσα, θα εξακολουθούσα την προσφορά μου και κατά την περίοδο της ειρήνης. Σεις που θα μείνετε, δουλέψτε για να σταματήσουν οι πόλεμοι, να ευημερήσουν όλοι οι άνθρωποι, να ενωθούν τα κράτη της Eυρώπης, να ειρηνεύσει και να ευτυχήσει ο κόσμος. Δουλέψτε για να καταργηθούν οι τεχνικοί φραγμοί που παρεμποδίζουν και σε άπειρες περιπτώσεις ματαιώνουν την πρόοδο των αξιών. Aφιερώστε τη ζωή σας στην Eλλάδα και την ανθρωπότητα. Εγκαταλείπω τον κόσμο χωρίς μίση και κακίες. Aγωνίσθηκα για την πατρίδα μου. Για τη δική τους πατρίδα αγωνίζονται κι εκείνοι οι οποίοι με καταδίκασαν. Θα ήθελα το αίμα μου να μη μας χωρίσει, αλλά να μας ενώσει στο μέλλον με τους σημερινούς αντιπάλους». http://www.alithia.gr/newspaper/2005/17092005/17092005,12121.html
Ο ανθυποσμηναγός Κωνσταντίνος Περίκος έγραψε αυτά τα λόγια λίγη ώρα πριν εκτελεστεί από τους Γερμανούς, ξημερώνοντας η 4η Φεβρουαρίου 1943. Ήταν ο αρχηγός της αντιστασιακής οργάνωσης ΠΕΑΝ, η οποία ανατίναξε τα γραφεία της φιλοναζιστικής ΕΣΠΟ, (Γλάδστωνος και Πατησίων) , στην Αθήνα, πράξη που θεωρήθηκε ως το κορυφαίο σαμποτάζ της αντιναζιστικής αντίστασης στην Ευρώπη, σε αστικό χώρο.
Τα θύματα της έκρηξης (Γερμανοί και Έλληνες) ήταν πολλές δεκάδες.
Αποτέλεσμα αυτής της ενέργειας ήταν ότι ματαιώθηκε η ιδέα ,που προωθούσε η ΕΣΠΟ, για συγκρότηση σώματος Ελλήνων εθελοντών, που θα πολεμούσε στο πλευρό των Γερμανών.
Η ΠΕΑΝ προδόθηκε (από Έλληνα, για λίρες) και τα στελέχη της δικάστηκαν και καταδικάστηκαν σε θάνατο. (Πλην ενός, που πολέμησε στη συνέχεια ενταγμένος στον ΕΔΕΣ και εκτελέστηκε από τον ΕΛΑΣ στα Δεκεμβριανά). Αυτός που τον πρόδωσε ήταν χωροφύλακας που συνελήφθη και θανατώθηκε αφού τυλίχτηκε το κεφάλι του με μαξιλάρι. Τον χτύπησαν με βαριοπούλα. Ο Προδότης ονομαζόταν Πολύκαρπος Νταλιάνης.
Η ΠΕΑΝ ιδρύθηκε το φθινόπωρο του 1941, από τον Κώστα Περρίκο, απότακτο αξιωματικό της Πολεμικής Αεροπορίας, καθώς και τους Αθανάσιο Σκούρα, Ιωάννη Κατεβάτη, Διονύσιο Παπαβασιλόπουλο, Γεώργιο Αλεξιάδη.Η παράνομη εφημερίδα της, η «Δόξα» είχε αναδειχθεί σε ένα από τα σημαντικότερα αντιστασιακά έντυπα.
Παράλληλα, ο Περρίκος συγκρότησε το ένοπλο σκέλος της οργάνωσης. Από τον Μάρτιο του 1942, μια ομάδα της ΠΕΑΝ είχε ξεκινήσει σαμποτάζ, κυρίως στο λιμάνι του Πειραιά. Ωστόσο, μια άλλη ομάδα, ο Ουλαμός Καταστροφών, επίσης υπό την ηγεσία του, στόχευσε τις δωσιλογικές οργανώσεις.
Οι κυριότερες ήταν η Οργάνωσις Εθνικοσοσιαλιστικών Δυνάμεων Ελλάδος (ΟΕΔΕ) και η ΕΣΠΟ, υπό την ηγεσία του ιατρού Σπύρου Στεροδήμου, η οποία έδρευε στη γωνία Γλάδστωνος και Πατησίων. Η ΕΣΠΟ προσπαθούσε να μετεξελιχθεί σε ελληνικό εθνικοσοσιαλιστικό κίνημα: σκόπευε να μεταφέρει εργάτες στη Γερμανία και να συγκροτήσει ελληνικά μαχητικά τμήματα για τον ναζιστικό αγώνα.
Ο Περρίκος εξασφάλισε εκρηκτικές ύλες από έργα οδοποιίας. (Η πηγή ων εκρηκτικών δεν ήταν οι βρετανικές μυστικές υπηρεσίες, με τις οποίες η ΠΕΑΝ δεν διατηρούσε επαφή).
Η πρώτη επιχείρηση του Ουλαμού Καταστροφών ήταν η ανατίναξη της Λέσχης Αξιωματικών του Υγειονομικού του γερμανικού στρατού, στη γωνία των οδών Πατησίων και Βασιλέως Ηρακλείου, στις 15 Αυγούστου 1942, επέτειο του τορπιλισμού της «Ελλης», από τους Αντώνη Μυτιληναίο, Ιωάννη Νικολόπουλο και Γ. Παπαγιάννη. Στις 22 Αυγούστου, Σάββατο βράδυ, έγινε η δεύτερη ανατίναξη, των γραφείων της ΟΕΔΕ, στην περιοχή της Ομόνοιας, από τους Μυτιληναίο, Παναγιώτη Μιχαηλίδη και Νίκο Μούρτο. Στις 20 Σεπτεμβρίου 1942 ήρθε η σειρά της ΕΣΠΟ. Η επιχείρηση θα γινόταν Κυριακή πρωί, όταν συνεδρίαζε η ΕΣΠΟ, ώστε να αποφευχθεί ο θάνατος αθώων, αλλά και να προκληθούν θύματα μεταξύ των δωσιλόγων.
Η βόμβα, δέκα οκάδες δυναμίτιδα, μεταφέρθηκε από το σπίτι της Ιουλίας Μπίμπα στο Κουκάκι ώς την πλατεία Κάνιγγος, από την ίδια και τον Μυτιληναίο, σε μια πάνινη τσάντα για ψώνια, σκεπασμένη με χόρτα. Στην επιχείρηση μετείχαν οι Περρίκος, Μυτιληναίος, Μπίμπα, Μούρτος, και οι φοιτητές Μιχαηλίδης (Χημείας), Σπύρος Γαλάτης (Νομικής), Νίκος Λάζαρης (Νομικής), Σπύρος Στανωτάς (ΑΣΟΕΕ).
Η ανατίναξη έγινε στις 12 το μεσημέρι, και το κτίριο τυλίχτηκε στις φλόγες. Σκοτώθηκαν πολλά μέλη της ΕΣΠΟ, μεταξύ τους και ο αρχηγός της, Στεροδήμος. Η καταστροφή υπήρξε ολοκληρωτική. Ήταν το τέλος των προσπαθειών για δημιουργία ενός ελληνικού εθνικοσοσιαλιστικού κινήματος, και επομένως η ενέργεια της ΠΕΑΝ προκάλεσε μείζονα πολιτικά και κοινωνικά αποτελέσματα στην Ελλάδα της Κατοχής.
Το ηθικό του χειμαζόμενου λαού τονώθηκε.Οι συμμαχικοί ραδιοσταθμοί ύμνησαν την επιχείρηση, που άλλωστε αποτελούσε το μεγαλύτερο έως τότε σαμποτάζ σε πόλη της κατεχόμενης Ευρώπης.
Μόνη παραφωνία, η αποκήρυξη του σαμποτάζ από το ΕΑΜ, που το χαρακτήρισε ως «προβοκάτσια της Γκεστάπο», ενώ αποκάλεσε την ΠΕΑΝ «αντεθνική οργάνωση».
Φαίνεται ότι το ΕΑΜ ενοχλήθηκε από την πιθανή εμφάνιση ενός εναλλακτικού πόλου στην αθηναϊκή Αντίσταση.
Ο Περρίκος και πολλά στελέχη της οργάνωσης συνελήφθησαν από τους Γερμανούς τον Νοέμβριο. Τέσσερις εκτελέστηκαν στις αρχές Ιανουαρίου 1943.(Σκούρας, Κατεβάτης, Δημήτρης Λόης και Διονύσιος Παπαδόπουλος ενώ η Μπίμπα, εκτελέστηκε αργότερα με πέλεκυ). Ο ίδιος ο Περρίκος τουφεκίστηκε ξημερώματα της 4ης Φεβρουαρίου 1943. Γνωρίζουμε ότι, πριν από την εκτέλεση, ο Περρίκος στράφηκε προς τους Γερμανούς αξιωματικούς που διοικούσαν το απόσπασμα και τους είπε: «Είμαι Ελλην αξιωματικός, έκαμα το καθήκον μου». Εκείνοι χαιρέτισαν στρατιωτικά και έδωσαν την εντολή για πυρ.
Μετά τον θάνατό του, η ΠΕΑΝ αναδιοργανώθηκε υπό την ηγεσία του Γ. Αλεξιάδη και συνέχισε τη δράση της έως και μετά την Απελευθέρωση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου