Το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και ο ΜΕΛΙΓΑΛΑΣ*

του Σπύρου Χατζάρα

Πέρασαν 69 χρόνια από τη σφαγή του Μελιγαλά και οι αμετανόητοι αριστεροί του «συνταγματικού τόξου» ακόμα φωνάζουν ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΜΕΛΙΓΑΛΑΣ αντί να ντρέπονται.
Ομως, ότι έγινε στο Μελιγαλά είναι αντίγραφο της σφαγής του ΚΑΤΙΝ. Κομμουνιστική θηριωδία. Είναι ότι και τα Καλάβρυτα και το Δίστομο. Έγκλημα πολέμου. Σφαγή αιχμαλώτων και αόπλων.
Οι νεκροί της «Πηγάδας» και οι σφαγιασθέντες από τους «δημοκρατικούς» στα γύρω χωριά, ήσαν αιχμάλωτοι, που είχαν παραδοθεί, κατόπιν συμφωνίας με τον άγγλο στρατιωτικό σύνδεσμο της FORCE 133.
Ο Μελιγαλάς δεν αλώθηκε. Παραδόθηκε στους Άγγλους.

Η Επίθεση του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ κατά του Μελιγαλά, άρχισε στις 5.30 πμ της 13ης Σεπτεμβρίου 1944, και συνεχίστηκε χωρίς επιτυχία μέχρι αργά το απόγευμα της 14ης Σεπτεμβρίου, οπότε εμφανίστηκε , ο λοχαγός Ντόναλντ Γκίμπσον της FORCE 133, που πέρασε στην πόλη «για να πείσει τους αμυνόμενους να σταματήσουν την αιματοχυσία, να παραδοθούν στον ΕΛΑΣ, και να περιμένουν να κριθούν από την Κυβέρνηση».
Οι Ελασίτες αποδέχτηκαν την εκεχειρία λόγω έλλειψης πυρομαχικών και επειδή περίμεναν την άφιξη του Βελουχιώτη με ενισχύσεις.

Η συνάντηση των αμυνόμενων με τον Γκίμπσον , έγινε το βράδυ της 14ης Σεπτεμβρίου 1944 στο σπίτι του Γ. Θεοφιλόπουλου, και ο διοικητής του Τάγματος Μελιγαλά Διονύσης Παπαδόπουλος, δέχθηκε την παράδοση, ενώ ο υποδιοικητής του Τάγματος, ταγματάρχης του τακτικού Στρατού Παναγιώτης Καζάκος, δεν δέχτηκε τις εγγυήσεις των Άγγλων και πρότεινε έξοδο, όπως και ο νομάρχης Μεσσηνίας Δημήτριος Περρωτής που ήθελε έξοδο προς τους Γαργαλιάνους, όπου βρισκόταν ο Στούπας.

Το πρωί της 15ης Σεπτεμβρίου 1944 συνεχιζόταν η εκεχειρία . Σύμφωνα με την έκθεση του Καζάκου προς το ΓΕΣ, στις θέσεις μάχης είχαν παραμείνει 300 άνδρες , οι περισσότεροι από τους οποίους τον ακολούθησαν στην έξοδο και αφού διέσχισαν τον κάμπο ανάμεσα στο Σολάκι και τη Μερόπη ξέφυγαν με βαριές απώλειες προς Δερβένι- Σούλι.

Οι ελασίτες που δεν είχαν πυρομαχικά φώναζαν από το «χωνί», «παραδοθείτε, ο αγώνας σας είναι μάταιος. Ο Άρης σας δίνει το λόγο της τιμής του, δεν θα σας πειράξει κανείς».

Το σύνολο της δύναμης του Μελιγαλά ήσαν 800 ταγματασφαλίτες και 150 χωροφύλακες. Από τις μάχες των πρώτων 48 ωρών, οι αμυνόμενοι είχαν 15 μαχητές νεκρούς και 41 τραυματίες, που εκτελέστηκαν από τους κομμουνιστές έξω από το νοσοκομείο μετά την παράδοση. Οι άλλοι 500 είχαν αποσυρθεί στα σπίτια σύμφωνα με τους όρους του Γκίμπσον.
Ο Δ.Παπαδόπουλος που παραδόθηκε , δεν εκτελέστηκε. Ανακρίθηκε παρουσία του λοχαγού Γκίμπσον και αφέθηκε ελεύθερος. Το 1951 συμμετείχε στο κίνημα του ΙΔΕΑ, και αποστρατεύτηκε .Τότε δημοσίευσε στην εφημερίδα «Μεσσηνία» (8.9.1952), την εκδοχή του για τα γεγονότα , και απέδωσε την διάσωσή του στις σχέσεις του με την Ιντέλιτζενς Σέρβις.

Το μεσημέρι της 15ης Σεπτεμβρίου 1944, ακριβώς στις 12.00 , χτύπησαν οι καμπάνες  της εκκλησίας του Αγίου Ιωάννη στην πλατεία του Δημαρχείου του Μελιγαλά. Αυτό ήταν το σύνθημα για να μπουν οι ελασίτες στην πόλη ενώ από τα σπίτια σήκωναν λευκές σημαίες .

Μετά από πολλά χρόνια ο κομμουνιστής Στάθης Κανναβός, ο Έπαρχος της ΠΕΕΑ, περιέγραψε τα γεγονότα της 15ης Σεπτεμβρίου ως εξής: «μετά το ηλιοβάρεμα, οι δολοφόνοι του Μελιγαλά, σηκώνουν από παντού λευκές σημαίες. Πετούν στα φυλάκια τα άτιμα όπλα τους και μπουλούκια - μπουλούκια, τρέχουν να κλειστούν στο Μπεζεστένι».
Ο Μελιγαλάς επομένως δεν αλώθηκε . Παραδόθηκε!

Οι ελασίτες προχωρούσαν από σπίτι σε σπίτι και καλούσαν με τα «χωνιά» τους άμαχους να αφήσουν τα σπίτια τους ανοικτά και να συγκεντρωθούν στο Μπεζεστένι δίπλα στον σιδηροδρομικό σταθμό, και στις «Μουριές του Δεληγιάννη». Στο Μπεζεστένι στοιβάχτηκαν 2700 αιχμάλωτοι,από τους οποίους οι 500 μόνο ήσαν ταγματασφαλίτες.

Ο «κομμουνιστικός λαός», που «ζητούσε εκδίκηση», η ορδή των «συντρόφων» που ακολουθούσε το ΚΚΕ με την υπόσχεση της αρπαγής , όρμησε στον Μελιγαλά για καθολικό πλιάτσικο. ΕΛΑΣίτες και εφεδρο-ΕΛΑΣίτες, τα μέλη και οι φίλοι του ΕΑΜ άρπαξαν τρόφιμα, χρυσαφικά, έπιπλα, ρούχα, παπούτσια, κλινοσκεπάσματα, προίκες κοριτσιών, τα καταστήματα λεηλατήθηκαν και η λεία φορτώθηκε σε κάρα που πήραν τον δρόμο για τα γύρω χωριά.Τους επόμενους μήνες οι περισσότεροι κάτοικοι του Μελιγαλά δεν είχαν κατσαρόλες να μαγειρέψουν, ούτε κουτάλια και πιρούνια να φάνε.

Το απόγευμα της Παρασκευής, ενώ ακόμα ο Γκίμπσον ήταν παρών, είχαν αρχίσει και οι αυτοδικίες . Αιχμάλωτοι εκκαλούντο ονομαστικά έξω από το Μπεζεστένι και τους εκτελούσαν. Το σύνολο των θυμάτων των αυτοδικιών υπολογίζονται σε 150, που θαφτήκαν σε ομαδικούς τάφους στο νεκροταφείο του Μελιγαλά, μαζί με τους 15 νεκρούς των μαχών και τους 41 τραυματίες που εκτελέστηκαν.

Οι κρατούμενοι χωρίστηκαν ανάλογα με τον τόπο καταγωγής τους, και οι τοπικές Επιτροπές του ΕΑΜ από τα γύρω χωριά και κωμοπόλεις, που κατέφθασαν , έδιναν πληροφορίες για το αν ήταν ταγματασφαλίτες η «αντιδραστικοί».
Οι τοπικές οργανώσεις , ζητούσαν και έπαιρναν τους συγχωριανούς των να τους «δικάσουν» και να τους εκτελέσουν στα χωριά τους. Το παράδειγμα το έδωσε η οργάνωση Οιχαλίας και Μερόπης. Πήραν αμέσως 15 «αντιδραστικούς» και τους εκτέλεσαν. Το Νησί επίσης πήρε 13. Τους οδήγησαν στο κέντρο της Μεσσήνης και εκεί με χορούς και τραγούδια τους εκτέλεσαν και αυτοί. Συνολικά στα γύρω χωριά, (Μερόπη, Σολάκι, Ανθούσα, Νεοχώρι, Οιχαλία, Σκάλα, αλλά και στη Μεσσήνη) ,εκτελέστηκαν 710 αιχμάλωτοι.

Το μεσημέρι του Σαββάτου εμφανίστηκε στο Μπεζεστένι ο Βελουχιώτης με τον Μπελογιάννη. Τους ακολουθούσε ο Γκίμπσον. Ζήτησαν, «να ερευνηθεί η περίπτωση κάθε ταγματασφαλίτη για να μην ξεφύγει κανένας που έχει διαπράξει έγκλημα».
Στο Μπεζεστένι είχαν απέμειναν περίπου 850 . Από αυτούς εκτελέστηκαν στην πηγάδα 787. Η σφαγή κράτησε μέχρι τις 19 Σεπτεμβρίου. Το σύνολο των θυμάτων 1718.

Οι Άγγλοι που έφταιγαν πολιτικά για τη σφαγή, τιμώρησαν αργότερα με τον τρόπο τους, τους τρείς βασικούς υπευθύνους. Τον (καπετάνιο) Βελουχιώτη, τον (λαϊκό επίτροπο) Μπελογιάννη, και τον Γιάννη Ζεύγο που ήταν ο καθοδηγητής του ΚΚΕ στην Πελοπόννησο. Και οι τρείς «τιμωρήθηκαν» από τους Άγγλους για τον Μελιγαλά.

*(δημοσιεύτηκε στην ΑΛΦΑΕΝΑ)