Η ελληνική Πομπηία του 1941

Το πρωί της Κυριακής του Θωμά, 27/04/1941, γερμανικά αεροσκάφη πετούσαν επιδεικτικά σε χαμηλό ύψος πάνω από την ελληνική πρωτεύουσα.
Ο Ραδιοφωνικός Σταθμός Αθηνών, μετέδιδε τη διαταγή της μόνης αρχής που παρέμενε στην ελληνική πρωτεύουσα, του Ανώτερου Στρατιωτικού Διοικητή Αττικοβοιωτίας υποστράτηγου Χρ. Καβράκου, που ζητούσε να σταματήσει κάθε κίνηση σε Αθήνα, Πειραιά και προάστια, όλα τα καταστήματα να είναι κλειστά και οι κάτοικοι στα σπίτια τους, να σταματήσει η αντιαεροπορική άμυνα, οι στρατιωτικές και αστυνομικές δυνάμεις της περιοχής να παραμείνουν στις θέσεις τους και, «δεδομένου ότι η πόλις είναι ανοχύρωτος και ουδεμία θα προβληθή αντίστασις», αξίωνε να μην ακουστεί ούτε πυροβολισμός .
Γύρω στις 08.00, ενώ απόσπασμα μοτοσικλετιστών έφθασε στην οικεία του Γερμανού πρεσβευτή στην Αθήνα πρίγκιπα φον Έρμπαχ και του επέδωσαν σε κλειστό φάκελο το μήνυμα του Χίτλερ, που τον όριζε ως προσωρινό διοικητή της Ελλάδος, έφθασαν με δυο αυτοκίνητα, όπως είχε προσυμφωνηθεί. στη διασταύρωση των Λεωφόρων Κηφισίας και Αλεξάνδρας, ο στρατιωτικός διοικητής Αττικοβοιωτίας υποστράτηγος Χρ. Καβράκος, μαζί με το νομάρχη Αττικοβοιωτίας αντιναύαρχο Πεντζόπουλο και τους δημάρχους Αθηναίων, Αμβρόσιο Πλυτά και Πειραιωτών Μιχαήλ Μανούσκο που συγκροτούσαν την επιτροπή παράδοσης.
Μαζί τους ως μεταφραστής παρίστατο γερμανομαθής συνταγματάρχης Κώστας Κανελλόπουλος.
Η επιτροπή περίμενε στο καφενείο «Παρθενών» του Ανδρέα Γλεντζάκη.
Λίγο μετά τις 8.00 έφθασε η εμπροσθοφυλακή των Γερμανών.
Οι πρώτοι μοτοσικλετιστές με επικεφαλής τον ανθυπολοχαγό της Βέρμαχτ Φριτς Ντίρφλιγκ σταμάτησαν στο Καφενείο και έστειλαν αγγελιαφόρο να ειδοποιήσει τον διοικητή τους, αντισυνταγματάρχη Οττο Φόν Σέϊμπεν, που βρισκόταν ακόμη στο Μπογιάτι.(Αγιο Στέφανο).
Κατά τις 10.20 έφθασαν στο καφενείο ο πρεσβευτής της Γερμανίας πρίγκιψ φον Έρμπαχ και ο γερμανός στρατιωτικός ακόλουθος Κλεμ φον Χόχενμπεργκ.
Ενώ η επιτροπή παράδοσης περίμενε στο καφενείο, ένα απόσπασμα με επικεφαλής τον λοχαγό Γιάκομπι και τον υπολοχαγό Ελσνιτς συνέχισε και πήγε στις 08.45 στον Ιερό Βράχο της Ακροπόλεως, όπου ο λοχαγός Γιάκομπι διέταξε τον εύζωνα Κωνσταντίνο Κουκκίδη να υποστείλει την ελληνική σημαία, και εκείνος έπεσε μαζί της από τον βράχο.
Την είδηση μετέδωσε στις 09.10 ο Ραδιοφωνικός Σταθμός Αθηνών που διέκοψε τη μετάδοση της Θείας Λειτουργία, της Κυριακής του Θωμά, για να διαβάσει ο αρχιεκφωνητής Κώστας Σταυρόπουλος την είδηση για την είσοδο των Γερμανών, την αυτοκτονία του Κουκίδη, και το διάγγελμα του διευθυντή του Ραδιοφωνικού Σταθμού Αθηνών δημοσιογράφου Δημήτρη Σβολόπουλου.
Το κείμενο του Σβολόπουλου δεν ,μιλούσε για υποστολή σημαίας αλλά για αυτοκτονία του φρουρού. «...Προσοχή! Προσοχή! Η Πρωτεύουσα περιέρχεται εις χείρας των κατακτητών. Επάνω εις τον Ιερόν Βράχον της Ακροπόλεως δεν κυματίζει πλέον υπερήφανος και μόνη η Γαλανόλευκος. Παραπλεύρως της εστήθη το λάβαρον της Βίας. Ο φρουρός της Σημαίας μας, διαταχθείς να την υποστείλη, δια ν᾽ ανυψωθή η γερμανική, ηυτοκτόνησε ριφθείς εις το κενόν από του σημείου, όπου ευρίσκετο η Γαλανόλευκος, η οποία ούτω δεν υπεστάλη ουδ᾽ επί στιγμήν. Ζήτω η Ελλάς!....Μετ᾽ ολίγον δεν θ᾽ ακούεται πλέον η φωνή μας από τον Σταθμόν, διότι έρχονται να τον καταλάβουν. Θάρρος, αδέλφια! Η Ελλάς δεν θα πεθάνη! Η νίκη θάναι δική μας!».
Οπότε, το μήνυμα, «Αδέλφια! Κρατήστε καλά μέσα στην ψυχή σας το πνεύμα του μετώπου», ήταν, «διάγγελμα Σταυρόπουλου».
Ένα άλλο άγημα, μοτοσικλετιστών πήγε στο Ζάππειο και κατέλαβε τους ραδιοθαλάμους, από όπου έστειλαν τον ακόλουθο χαιρετισμό στον Φύρερ, στα γερμανικά. «Προς τον Φύρερ και Καγκελλάριον του Ράιχ, Βερολίνον. Μάϊν Φύρερ, την 27ην Απριλίου 1941 και ώραν 8.10 πρωινή φθάσαμε εις Αθήνας ως πρώτα γερμανικά στρατεύματα και την 8.45 υψώσαμε την γερμανική σημαία επί της Ακροπόλεως και του Δημαρχείου. Χάϊλ, μάϊν Φύρερ».
Ο επικεφαλής του τάγματος των Μοτοσυκλετών της 2ας Τεθωρακισμένης Μεραρχίας αντισυνταγματάρχης Οττο Φόν Σέϊμπεν έφθασε στον «Παρθενώνα» στις 10,45 και είπε στην Επιτροπή:«Κύριοι, εξ ονόματος του Φύρερ σας γνωρίζω ότι ερχόμεθα ως φίλοι, οι δε κάτοικοι των Αθηνών ουδέν έχουν να φοβηθούν. Επιθυμώ όπως συνεχισθή ομαλώς ο ρυθμός της ζωής της πόλεως, κατ’ εξουσιοδότησιν δε του Ανωτάτου Διοικητού στρατάρχου Λιστ αναθέτω την άσκησιν όλων των εξουσιών διά την πόλη των Αθηνών εις τον δήμαρχον κ. Πλυτάν, διά δε την πόλη του Πειραιώς εις τον δήμαρχον κ. Μανούσκο».
 Έπειτα, γυρνώντας προς το μέρος του στρατηγού Καβράκου, του είπε: «Στρατηγέ μου, σεις από την στιγμήν αυτήν ακολουθείτε την τύχη όλων των άλλων αξιωματικών του Ελληνικού Στρατού, δηλ. θεωρείσθε προσωρινώς αιχμάλωτος πολέμου, αλλά δύνασθε να κυκλοφορήτε ελευθέρως και να φέρετε το ξίφος σας». (Ο Καβράκος στα Δεκεμβριανά συνελήφθη από την Ο.Π.Λ.Α. και εκτελέστηκε στον Υμηττό στις 8 Δεκεμβρίου 1944).
Ο Α. Πλυτάς, γύρισε στο γραφείο του και έγραψε το διάγγελμά του, που άρχισε να μεταδίδεται από τις 11.30 από τον ραδιοφωνικό σταθμό, σε ελληνική και γερμανική γλώσσα: «Ο Δήμαρχος Αθηναίων, επιφορτισθείς υπό της Γερμανικής Κατοχής με όλας τας εξουσίας εν τη πόλει των Αθηνών, ανακοινοί ότι σήμερον Κυριακήν, 27ην Απριλίου και ώραν 8ην π.μ. τα γερμανικά στρατεύματα εισήλθον εις την πόλιν των Αθηνών και έλαβον κατοχήν αυτής. Υπό των επί κεφαλής των γερμανικών στρατευμάτων παρεσχέθησαν κατηγορηματικαί διαβεβαιώσεις ότι ο πληθυσμός των Αθηνών δεν έχει να φοβήται απολύτως τίποτε. Καλούμεν πάντας όπως επιδείξωσι τάξιν, αξιοπρέπειαν και ευγένειαν. Ο Δήμαρχος Αθηναίων εντέλλεται όπως, από της ώρας ταύτης, επαναληφθή ομαλώς η κανονική ζωή της πόλεως. Προς τούτο:
1. Τα καταστήματα τα κανονικώς κατά Κυριακήν ανοικτά, ν’ ανοίξουν αμέσως.
2. Να αρχίση αμέσως η κυκλοφορία του λαού ανά την πόλιν, επιτρεπομένης ταύτης μέχρι της 11ης νυκτερινής. Από της 11ης νυκτερινής(ώρα Ελλάδος) μέχρι της 6ης πρωινής απαγορεύεται η κυκλοφορία εις τας οδούς. Αι αστυνομικαί αρχαί δύνανται υπ’ ευθύνην των να εκδώσουν αδείας κυκλοφορίας και κατά τας υπολοίπους ώρας, όταν υπάρχη ανάγκη.
3. Η Χωροφυλακή και η Αστυνομία Πόλεων να διατηρήσουν τα όπλα των προς τήρησιν της τάξεως.
4. Οι κατέχοντες όπλον οιονδήποτε πολεμικόν, κυνηγετικόν, πιστόλιον ή άλλο, να το παραδώσουν αμέσως εις τα οικεία αστυνομικά τμήματα επί αποδείξει.
5. Όπου υψούται ελληνική σημαία, πρέπει δεξιά της να υψούται και η γερμανική.
6. Εφημερίδες δύνανται να εκδοθούν και κυκλοφορήσουν κατά τας κανονικάς των ώρας και εκδόσεις.
7. Υποχρεούνται πάντες όπως δέχονται κατά τας συναλλαγάς τα γερμανικά τραπεζογραμμάτια με τιμήν 50 δρχ. κατά μάρκον.
8. Αύριον Δευτέραν πάντες οι υπάλληλοι δημόσιοι, δημοτικοί κλπ. να είναι εις τας θέσεις των και πάντες οι άλλοι εις τας εργασίας των.
9. Το Φρουραρχείον των στρατευμάτων Γερμανικής Κατοχής εγκατεστάθη εις το επί της πλατείας Συντάγματος ξενοδοχείον «KING GEORGE». Το Στρατηγείον εις το ξενοδοχείον «ΜΕΓΑΛΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ»».

Από τη Βασιλίσσης Σοφίας η μηχανοκίνητη φάλαγγα κατευθύνθηκε προς το κέντρο της Αθήνας, στα ξενοδοχεία «Μεγάλη Βρετανία» και «KING GEORGE» , στο Δημαρχείο των Αθηνών, στο Υπουργείο Ναυτικών» επί της πλατείας Κλαυθμώνος, στο Ταχυδρομείο-Τηλεγραφείο, τα Υπουργεία κλπ. Μετά από σύσκεψη που έγινε στο δημαρχείο της Αθήνας, ως χειρονομία καλής θελήσεως ο γερμανός στρατιωτικός διοικητής Αθηνών von Stumme , εξέδωσε διαταγή που όριζε ότι: «παραπλεύρως των Γερμανικών σημαιών επί της Ακροπόλεως και του Δημαρχείου θα υψούνται και αι Ελληνικαί σημαίαι».

Τα ξημερώματα της 27ης Απριλίου έφυγε με υδροπλάνο Σάντερλαντ, από τους Μύλους ο ανώτατος συμμαχικός στρατιωτικός διοικητής στρατηγός Χένρυ Μαίτλαντ Γουΐλσον και άφησε διάδοχό του τον Νεοζηλανδό υποστράτηγο Μπέρναρντ Φρέϊμπεργκ που πήγε στην Μονεμβάσια και από κει με τον Ναύαρχο Μπέϊλλι-Γκρόμαν έφυγαν και εκείνοι με υδροπλάνο και πήγαν στην Κρήτη.
Το πρωί της 27-4-1941 και στη θέση Λάκκα-Καμινάκι στο Τολό έγινε η μάχη μεταξύ της 6ης Νεοζηλανδικής ταξιαρχίας και άλλων Αυστραλών που δεν είχαν προλάβει να επιβιβαστούν στα πλοία με το 2° τάγμα των Γερμανών αλαπιπτωτιστών π[ου ειχαν πέσει στον Ισθμό. 
 Απ’ τις συμμαχικές δυνάμεις σκοτώθηκαν 8 και από τους Γερμανούς 5 που τους θάψανε στο νεκροταφείο Ναυπλίου. Τους Νεοζηλανδούς τους θάψανε στη θέση Λάκκα, κάτω από τις ελιές. Στο Τολό, αιχμαλωτίστηκαν 2.200 στρατιώτες.
Στις 27 Απριλίου, ενα μηχανοκίνητο γερμανικό τάγμα προερχόμενο από τιν ισθμό μπήκε στο Αίγιο. Προηγουμένως είχαν καταληφθεί το Ξυλόκαστρο και το Κιάτο.