22 Νοεμβρίου 1940-26 ημέρα του Πολέμου

Η Απελευθέρωσή της Κορυτσάς

Με το πρώτο φως της 22ας  Νοεµβρίου 1940 ,οι µεραρχίες του Γ΄ Σ.Σ. άρχισαν πάλι την επιθετική τους κίνηση. Το απόσπασμα του Διοικητή Πεζικού τ
ης IX Μεραρχίας συνταγματάρχη Ιωάννη Μπεγέτη , που το αποτελούσαν το 65ο Σύνταγμα Πεζικού ενισχυμένο με τα Ι/53 και Ι/27 Τάγματα Πεζικού, επιτέθηκε καταλαµβάνοντας τα υψώµατα νότια του χωριού Ντρένοβο και προώθησε περιπόλους  προς την πόλη της Κορυτσάς.
Η XV Μεραρχία κατέλαβε τη διάβαση Τσαγκόνι και την κορυφή του Ιβάν, όπου και εγκαταστάθηκε αµυντικά και προώθησε τµήµατά της στα χωριά Σβέζντα, Λεζίστα και Πούστετς. Οι ιταλικές οπισθοφυλακές που είχαν αποµείνει αντιµετωπίστηκαν χωρίς δυσκολία από την IX Μεραρχία. 
Στις 15.00 το απόσπασμα Μπεγέτη κατέλαβε την Μπόριγια. Στην Κορυτσά οι Ελληνες περίμεναν την απελευθέρωση. Διατάχτηκαν ένα τάγμα κι ένας λόχος να κυριεύσουν την πόλη. Ξεκίνησαν αγώνα δρόμου, ποιος θα είχε την τιμή να φτάσει πρώτος. Έφτασαν μαζί στις 17.45 το 1/53 Τάγµα και ο λόχος του 1/27 Τάγµατος.
Εισήλθαν στην πόλη µέσα σε ατµόσφαιρα ενθουσιασµού των ελλήνων κατοίκων που τους υποδέχθηκαν. Ο Αντισυνταγµατάρχης Πεζικού ∆ηµήτριος Θεοδωράκης ενημέρωσε τον Μεργέτη που ενημέρωσε τον Παπάγο με το ακόλουθο σήμα. «Ώρα 17:45. Αναφέρω ότι το υπ’εμέ απόσπασμα εισελθόν εις Κορυτσάν απηλευθέρωσε ταύτην. Μεργέτης. Συνταγματάρχης».

18 αεροσκάφη της ελληνικής αεροπορίας επιτέθηκαν στην Ιταλική φάλαγγα μήκους οκτώ χλμ. που υποχωρούσε από την Κορυτσά προς το Πόγραδετς.
Κατά την επιστροφή στο αεροδρόμιο ένα Henschel χτυπήθηκε από ιταλικά καταδιωκτικά στο λέβητα βενζίνης, έπιασε φωτιά και το πλήρωμα το εγκατέλειψε. Ο χειριστής υποσμηναγός ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΣΙΔΕΡΗΣ υπέκυψε στα τραύματά του, ενώ ο παρατηρητής επέζησε.  

Η πόλη της Κορυτσάς περιήλθε σε ελληνική διοίκηση για τρίτη φορά από το 1912.
Σε χρόνο ρεκόρ, ο πρώτος Έλληνας φρούραρχος της πόλης, Αντισυνταγµατάρχης Πεζικού ∆ηµήτριος Θεοδωράκης, τύπωσε και τοιχοκόλλησε παντού προκήρυξη γραµµένη στα ελληνικά και στα αλβανικά που έλεγε : «Εν Ονόµατι του Βασιλέως τον Ελλήνων Γεωργίου του Β΄ και της Ελληνικής Κυβερνήσεως. Ανακηρύσσω αύθις τήν πόλιν Κορυτσάς Ελευθέραν και καλώ τον λαόν αυτής εις υποταγήν είς τους Ελληνικούς Νόµους.»
Με την είσοδο του ελληνικού Στρατού στην Κορυτσά συγκροτήθηκε µεικτή ελληνοαλβανική επιτροπή που υπέγραψε την παράδοση της πόλης στον Ελληνικό Στρατό. Το πρακτικό της παράδοσης είναι το ακόλουθο:
«Η κάτωθι υπογεγραµµένη επιτροπή της πόλεως Κορυτσάς αποτελούµενη εκ των κυρίων: Αντιπροσώπου αρχιερέως Κορυτσάς Παπαϊωσήφ Σταυροφόρου, του Οσιωτάτου Μουφτή Αφεζ Τζαφέρ Αλή, του Γραµµατέως του ∆ηµαρχείου Κορυτσάς Πετράκη Πιλκάτη, του Προέδρου του εµπορικού Επιµελητηρίου Κορυτσάς Χαράλαµπου Μάνου, του Κότση Τζότζα, του Θεόδωρου Μαλίκη οδοντιάτρου, Βασιλείου Μπάλλη, Σκενδέρη Βίλα, Μηνά Ούτση, Τζάζε Ντισνίτσα, Μουαρέµ Μπούτκα, Σωτήριου Γκούρα, Ναούµ Στράλλα, Επαµεινώνδα Χαρισιάδη ιατρού παραδίδει την πόλη Κορυτσάς εις τους αντιπροσώπους των Ελληνικών Στρατευµάτων Αντισυνταγµατάρχη Θεοδωράκη ∆ηµήτριον και Ταγµατάρχη Πεζικού Χατζήν ∆ηµήτριον. Εν Κορυτσά της 22/Νοεµβρίου/1940.»

Η κατάληψη της Κορυτσάς προκάλεσε θύελλα ενθουσιασμού στην Αθήνα. Χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στην πλατεία Συντάγματος, πανηγυρίζοντας με ενθουσιασμό. Οι καμπάνες ηχούσαν χαρμόσυνα σε όλη τη χώρα, οι άνθρωποι ξεχύθηκαν στους δρόμους και αποφασίστηκε τριήμερος εθνικός εορτασμός.

O Παύλος Παλαιολόγος, απεσταλμένος του «Eλευθέρου Bήματος» στο μέτωπο απέστειλε στην εφημερίδα την παρακάτω ενθουσιώδη ανταπόκριση:

«METΩΠON HΠEIPOY, 22 Nοεμβρίου (του απεσταλμένου μας).

"H Ήπειρος ολόκληρος εις μίαν ψυχήν πανηγυρίζει ενθουσιωδώς την κατάληψιν της Kορυτσάς. O Mητροπολίτης Iωαννίνων Σπυρίδων, εθναπόστολος, περιερχόμενος το μέτωπον, με ησπάσθη ψιθυρίζων: «Ωμίλησεν ο Θεός. Oύτοι εν άρμασιν, ούτοι εν ίπποις, ημείς εν ονόματι Θεού». Oι στρατιώται αγκαλιάζουν αλλήλους. Mε ψυχήν πλημμυρισμένην από συγκίνησιν και υπερηφάνειαν, συγκεντρώνω από τραυματίας αξιωματικούς στοιχεία από τας προχθεσινάς και χθεσινάς μάχας εις το μέτωπον της Hπείρου. Xρειάζεται νέος Όμηρος διά την περιγραφήν της σημερινής εποποιΐας. Zώμεν εις μίαν ατμόσφαιραν μέθης και παραληρήματος".

Ο Βασιλιάς απηύθυνε ραδιοφωνικό διάγγελμα προς τις ένοπλες δυνάμεις και τον ελληνικό λαό. Ο πρωθυπουργός Ιωάννης Μεταξάς έστειλε τηλεγράφηματα προς τους Διοικητές των μεγάλων μονάδων, εκφράζοντας τη συγκίνηση και τα εγκάρδια συγχαρητήριά του.
Ο Αρχιστράτηγος Αλέξανδρος Παπάγος εξέδωσε τη νύχτα της 22ας Νοεμβρίου το υπ’ αριθμόν 27 λιτό πολεμικό ανακοινωθέν, «Κορυτσά, Φιλιάται, Λεσκοβίκιον ελευθερώθηκαν σήμερα».
Στον τοµέα της ΟΜ «Κ», η X Μεραρχία κατέλαβε αµαχητί τη γραµµή Καµένιτσα – Μποµποστίτσα και η XI Μεραρχία προωθήθηκε εκατέρωθεν της οδού Ερσέκας – Κορυτσάς επί των υψωµάτων από Κιάφε Κιάριτ µέχρι το χωριό Μούτκε.
Οι απώλειες του ΤΣ∆Μ από την έναρξη της επίθεσης στην τοποθεσία Μόραβας – Ιβάν µέχρι και την ολοκλήρωση της κατάληψης της Κορυτσάς ήταν σηµαντικές αφού ανέρχονται σε 34 αξιωµατικούς και 590 οπλίτες νεκρούς και 82 αξιωµατικούς και 2.266 οπλίτες τραυµατίες.
Στο παραλιακό μέτωπο, οι Έλληνες μπήκαν στην Ηγουμενίτσα και τη βρήκαν παραδομένη στις φλόγες. Σαγιάδα, Πωγώνι και Φιλιάτες είχαν ακολουθήσει την ίδια μοίρα.
Το τελευταίο προγεφύρωμα των Ιταλών σε ελληνικό έδαφος, οι Φιλιάτες, απελευθερώθηκε στις 22 Νοεμβρίου.

Το πλήρες χρονολόγιο των γεγονότων της 9/22 Νοεμβρίου θα το βρείτε εδώ http://ta-mavra-nea.blogspot.gr/2015/11/22.html