22 Μαρτίου 1941, Το τέλος της ιταλικής «εαρινής» επίθεσης και η προσχώρηση της Γιουγκοσλαβίας στον άξονα

Το πρωί της 22ας Μαρτίου 1941 ένας τσακισμένος και ταπεινωμένος Μουσολίνι έπαιρνε τον δρόμο της επιστροφής για τη Ρώμη. Ο στρατός είχε υποστεί πανωλεθρία, με 12.000 νεκρούς και 3.000 τραυματίες. Στις 09.30 , παρουσιάσθηκε μπροστά στα ελληνικά χαρακώματα στο ύψωμα 731 ομάδα Ιταλών κηρύκων, αποτελούμενη από τρεις στρατιωτικούς ιερείς και ιταλούς τραυματιοφορείς και ζήτησαν εκεχειρία 4-6 ωρών προς ενταφιασμό των νεκρών, και δήλωσαν ότι αυτό αποτελούσε πρωτοβουλία του διοικητή της Μεραρχίας Μπάρι .Η 1η Μεραρχία διέταξε την διακοπή του πυρός και ούτω το μέτωπο παρουσίαζα απόλυτο ηρεμία. Η Μεραρχία κοινοποίησε τους ελληνικούς όρους, κατόπιν συνεννόησης με την Αθήνα , στο 19ον Σύνταγμα Πεζικού στις 16.00. Οι Ιταλοί απάντησαν στις 22.00, ότι οι όροι δεν έγιναν δεκτοί και ότι οι μάχες θα ξανάρχιζαν στις 23.00 . 

Το δραματικό παρασκήνιο της προσχωρήσεως της Γιουγκοσλαβίας στο τριμερές σύμφωνο. 

Ο πρεσβευτής της Ελλάδος στο Λονδίνο Χ. Σιμόπουλος έστειλε προς το υπουργείο των εξωτερικών το ακόλουθο τηλεγράφημα.

Λονδίνο, 22 Μαρτίου 1941 Εις Φόρεϊν Όφφις δεν περιήλθε παρόμοια πληροφορία. Ότι. Γερμανία είχε προτείνει Θεσσαλονίκη εις Γιουγκοσλαβία εις αντάλλαγμα δια προσχώρησιν εις Τριμερές. Ήτο λίαν πιθανόν, άλλα και ενταύθα αρνούνται πιστεύσωσιν οτι Γιουγκοσλαβία θά έφθανεν εις τοιούτον σημείον καταπτώσεως αποδεχθή τοιαύτην πρότασιν. Δεν αποκλείουσιν ενταύθα εκδοχή ότι Γιουγκοσλαβία, ίνα εξέλθη δυσχερούς θέσεως αυτής και υπεκφύγει γερμανικάς πιέσεις, προέτεινε προσχώρησιν εις Τριμερές Σύμφωνον, άνευ όμως των στρατιωτικών όρων, πεπεισμένη οτι ή Γερμανία δεν θα απεδέχετο τοΰτο. Γερμανία όμως απεδέχθη τούτο και ούτω Γιουγκοσλαβία περιέστη εις αδιέξοδον. Ενταάθα δεν έχουσι πληροφορίας εισέτι εάν υπογραφεί συμφωνία, άλλα δεν δείκνυνται λίαν αισιόδοξοι, καίτοι ήσκησαν και ασκούν πάσαν δυνατήν ένέργειαν προς αποτροπήν τούτου. Συνάντησις Σαράτσογλου μέ κ. Ηντεν ήλθεν 'ίσως πολύ άργά ώστε νά προλάβη τήν τροπήν ην ελαβον τά πράγματα εν Γιουγκοσλαβία. Εις έρώτησίν μου περί του αν Τουρκία θά έπηρεάζετο άπό τήν ένδεχομένην ύπογραφήν συμφωνίας Γιουγκοσλαβίας με Γερμανίαν μοί ειπεν δτι δέν ειχον λόγον νά πιστεύωσι τοΰτο. 

 Ο Ραούλ Ρωσεττης, πρεσβευτής της Ελλάδος στο Βελιγράδι έστειλε προς προς το υπουργείο των εξωτερικών το ακόλουθο τηλεγράφημα.

 Βελιγράδι, 22 Μαρτίου 1941, ώρα 11:30 Άφ' ής μετά τήν χθεσινήν συνεδρίασιν Ύπουργικοΰ Συμβουλίου εξεδόθη τό γνωστόν άνακοινωθέν, έκυκλοφόρησαν παντοίοι φήμαι και διαδόσεις περί προσχωρήσεως Γιουγκοσλαβίας εις Τριμερές, περί σημειωθεισών άντιδράσεων, περί όρων και επιφυλάξεων άναγομένων εις προσχώρησιν. Περί όλων αύτών άνέφερον ύμΐν τηλεφωνικώς. Ήδη, εκ καλής πηγής, μοί μεταδίδονται αί κατωτέρω πληροφορίαι, ας προσπαθήσω εξακριβώσω: -Στη διάρκεια της συνεδριάσεως, τρεις Υπουργοί, αντίθετοι στην προσχώρηση της Γιουγκοσλαβίας στο Τριμερές Σύμφωνο, είχαν υποβάλει παραίτηση. 1.Προσχώρηση Γιουγκοσλαβίας Τριμερές έχει ήδη άποφασισθή. Αύτη πρόκειται λάβη χώραν Βιέννην ή Βερολΐνον προσεχή Δευτέραν. 2. Είς πράξιν προσχωρήσεως επισυνάπτεται πρωτόκολλον περιλαμβάνον περίπου τά εξής κυριώτερα σημεία: α. Συμβληθέντα κράτη εγγυώνται απαραβίαστο γιουγκοσλαβικών συνόρων. Υπογραφή ανωτέρω πράξεως υπό Βουλγαρίας, Ουγγαρίας σημαίνει παραίτηση από γνωστών διεκδικήσεων. β. Γιουγκοσλαβία δεν αναλαμβάνει στρατιωτικάς υποχρεώσεις απορρέουσας έκ Τρίμερους. γ. Μετά λήξιν πολέμου θά ληφθώσιν ύπ' όψιν δίκαιαι αξιώσεις Γιουγκοσλαβίας διά διέξοδον είς Αιγαίον Πέλαγος. δ. Γιουγκοσλαβία υποχρεούται μή επιτρέψει διέλευσιν ξένων στρατών δι' εδάφους της. ε. Γίνεται αποδεκτή άποστολή πολεμικού και υγειονομικού υλικού διά . γιουγκοσλαβικού έδάφους, άνευ δικαιώματος ελέγχου υπό γιουγκοσλαβικών Αρχών. Στ. Οικονομική συνεργασία. ζ. Καταπολέμησις ξένων προπαγανδών. 3. Ύπουργικόν Συμβούλιον έπεκύρωσεν άνωτέρω άπόφασιν. Τρεις διαφωνήσαντες Υπουργοί παρητήθησαν και άντεκατεστάθησαν