Η Μεγάλη Παρασκευή του 1941. Η Δολοφονία του Κορυζή και οι Προδότες

του Σπυρίδωνα Χατζάρα 

 Στις 18 Απριλίου 1941, που ήταν η 13η ημέρα της Γερμανικής Επίθεσης και η 172η συμμετοχής της Ελλάδας στον Πόλεμο. από ολόκληρο το αγγλικό εκστρατευτικό Σώμα μόμο ένα τάγμα δυστυχισμένων νεοζηλανδικών πολεμούσε στα Τέμπη. 

 Ο Πηνειός ήταν το φυσικό εμπόδιο που καθυστερούσε τη γερμανική προέλαση. 

 Η μάχη για το φαράγγι των Τεμπών , έληξε γρήγορα όταν τμήματα της γερμανικής 6ης Ορεινής Μεραρχίας πέρασαν τον Πηνειό και περικύκλωσαν το νεοζηλανδικό τάγμα που υπεράσπιζε τη διάβαση. Οι Νεοζηλανδοί εξοντώθηκαν.

 Η Στρατιά της Ηπείρου, (ΤΣΗ). περπατούσε για πέμπτη ημέρα, συχνά υπό βροχή, δεχόμενη τις επιθέσεις και τους πολυβολισμούς των «Στούκας», και με έλλειψη τροφίμων. Το ηθικό των εξουθενωμένων στρατιωτών είχε καταρρεύσει και η Στρατιά ήσαν πια ένα συνονθύλευμα απελπισμένων. Υπήρχε συνεχής διαρροή στρατιωτών, και φαινόμενα απειθαρχίας , που οι στρατηγοί όπως ο Μπάκος προσπαθούσαν να αντιμετωπίσουν με τυφεκισμούς. 

 Η πεποίθηση όλων ήταν ότι η συνέχιση του πολέμου ήταν άσκοπη και ότι ο στρατός είχε εγκαταλειφθεί στην τύχη του από την Αθήνα , τον βασιλιά και τον Παπάγο. 

Η δυσαρέσκεια κατά του Βασιλιά, των Άγγλων και της «κυβέρνησης» ήταν διάχυτη. Αυτό ήταν το «πνεύμα του Μετώπου». Η μόνη λύση που απέμενε, ήταν η παράδοση στους Γερμανούς με έντιμους όρους. 

.Το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής του 1941, (18 Απριλίου), ο πρωθυπουργός Κορυζής είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον στρατηγό Πιτσίκα που του ζήτησε να δοθεί πολιτική λύση. «Προς Θεού σώσατε το Στρατό από τους Ιταλούς» του είπε και ανέφερε ότι η 17η Μεραρχία είχε διαλυθεί. Ο Κορυζής τον διαβεβαίωσε ότι ως το μεσημέρι θα του είχε στείλει τη διαταγή για την συνθηκολόγηση. Ήταν τόση η σιγουριά του Πιτσίκα ώστε κάλεσε τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο που υπηρετούσε τότε στο στρατηγείο και τον διέταξε να συντάξει στα Γερμανικά σχέδιο πρωτοκόλλου συνθηκολόγησης .

Στις 11. 00 πμ , έγινε σύσκεψη στο Τατόι , υπό τη προεδρία του Βασιλιά. Μετείχαν ο Αρχιστράτηγος Παπάγος και οι σύμμαχοι. Ο τενεκές υποστράτηγος Ουίλσων, ο πρέσβης Πάλαιρετ και ο ταξίαρχος της Αεροπορίας Τζων ντ' Άλμπιακ . Η Άγγλοι επανέλαβαν αυτό που έλεγαν και την προηγουμένη στον Γεώργιο. Ότι η Αθήνα δεν διέτρεχε κίνδυνο, «τουλάχιστο για μια εβδομάδα ακόμη», οπότε αποφασίστηκε η αναβολή της αναχώρησης της Κυβέρνησης, κι η συνέχιση του αγώνα, στην Πελοπόννησο και την Κρήτη έως τις 6 Μαίου. Γιατί οι Άγγλοι ήθελαν να συνεχίσουν και δεν ήθελαν να φύγει ο Γεώργιος δεν έχει φωτιστεί μέχρι και σήμερα. 

Πρέπει να τονίσουμε ότι στη σύσκεψη δεν μετείχε ο πρωθυπουργός Κορυζής και κανένας ανώτατος αξιωματικός. Μόνον ο Παπάγος με την ορντινάτσα του, τον Δόβα.

 Το αγγλικό πρωτόκολλο της Συσκέψεως στα Ανάκτορα Τατοίου στις 11 το πρωί της 18ης Απριλίου 1941. Παρόντες: Γεώργιος Β', Βασιλεύς των Ελλήνων Α, Παπάγος, Αρχιστράτηγος ελληνικών Ένοπλων Δυνάμεων Μ. Πάλερετ Πρεσβευτής της Μ. Βρεταννίας στην Αθήνα Η. Μ. Γουίλσων Αρχηγός των βρετανικών Δυνάμεων στήν Ελλάδα Ο. Ντ. Αλμπιακ Αρχηγός των βρετανικών Αεροπορικών Δυνάμεων Μέσης Ανατολής Ναύαρχος Ο. Τερλ Στρατηγός Ο. Χέιγουντ Συνταγματάρχης Σάλσμπουρι Αντισυνταγματάρχης Κ. Δόβας, Αντισυνταγματάρχης Ντόριαν Σμιτ. 

Παπάγος: Η κατάστασις των ελληνικών δυνάμεων έχει ως εξής: Αι δυνάμεις του Τ.Σ.Δ.Μ. συνεπεία της υπό των Γερμανών καταλήψεως των διαβάσεων Κλεισούρας, Σιατίστης και Γρεβενών υποχρεώθηκαν να συμπτυχθώσι δυτικώς και να συνεχίσωσι την σύμπτυξίν των προς Ήπειρον μέσω των ορέων. Είχον μεθ' εαυτών 4 ημερών τροφάς. Ο περαιτέρω ανεφοδιασμός των από Κονίτσης και Μετσόβου είναι εξαιρετικώς δύσκολος. Δια τούτο ζητώ επιμόνως όπως βρετανικά αεροπλάνα ρίψουν τρόφιμα.

Γουίλσων: 'Έχομεν άποθέματα εις Καλαμπάκαν, οπόθεν δύνανται να ληφθούν. 

 Παπάγος: Η δυσκολία έγκειται εις την μεταφορά των τροφίμων εκ Μετσόβου προς βορράν. Έάν είναι δυνατόν θα πρέπει να ριφθούν τρόφιμα εις περιοχήν Σαμαρίνα-Επταχώριον-Ζουζούλη. 

 Ντ' Άλμπιάκ: Δεν έχομεν πλέον αεροπλάνα μεγάλα. Τα Μπλενέϊμ δέν φέρουν μέγα βάρος. 

 (Η συζήτηση γινόταν τη Μεγάλη Παρασκευή το πρωί. Οι αποθήκες της Καλαμπάκας είχαν λεηλατηθεί από την Μεγάλη Τετάρτη, όταν τις εγκατέλειψαν οι φρουροί που λιποτάκτησαν . Ούτε ο Γουίλσον, ούτε ο Παπάγος το γνώριζαν. Εντύπωση προκαλεί ο τρόπος που ο σύμμαχος Γουίλσον αντιμετωπίζε τον Έλληνα σύμμαχο στρατιώτη. Ο Παπάγος τους ζήτησε να ρίξουν τρόφιμα από τα αεροπλάνα στους πεινασμένους που περπατούσαν ήδη τέσσερεις ημέρες. Και ο Γουίλσον απάντησε: - Έχουμε τρόφιμα στην Καλαμπάκα να πάνε να τα πάρουν. 

Δηλαδή: Χεσμένους σας έχω και μη μου τα ζαλίζετε με τους φαντάρους σας).

 Πάλερετ: Εάν ο Βασιλεύς φύγη, τί θά κάμετε σεις; 

 Παπάγος: Θα μείνω. 

 Πάλερετ: Τι θα κάμη ο στρατός; 

 Παπάγος: Θα εξακολουθήση ότι κάμνει και σήμερον. 

 Παλερετ: Δεν είναι δυνατόν να μεταφερθούν τα ελληνικά στρατεύματα εις την Πελοπόννησον και την Κρήτην ; 

 Παπάγος: Είναι εξαιρετικά δύσκολον, αφού διά μόνας τας βρετανικάς δυνάμεις αντιμετωπίζετε τόσας δυσχερείας.

 Παλερέτ: Δηλαδή θά μειούται η δυνατότης άντιστάσεως των έλληνικών δυνάμεων, ότε θά φύγη ο Βασιλεύς και η Κυβέρνησις. 

 Παπάγος: Βεβαίως, τούτο σημαίνει ότι η κατάστασις είναι άπελπις.Διά τούτο νομίζω ότι εάν ληφθή ή άπόφασις εκκενώσεως, πρέπει τούτο να γίνη το ταχύτερον. Δια την εκκένωσιν θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν βεβαίως όλοι οι δυνατοί λιμένες. 

 Γουίλσων: Συμφωνώ. Παρουσιάζονται όμως δυσκολίαι άφ' ένός μεν εις το ζήτημα των οδών, αφ' έτέρου δε από τας νάρκας. (Μικρά διακοπή) 

 Παπάγος: Πόσος χρόνος θα χρειασθή δια την έκκένωσιν; 

 Γουίλσων: Όλα πρέπει να τελειώσουν προ της 6 Μαΐου, άλλως θα γίνη ένα μήνα άργότερα. Ερωτώ όμως εάν θά κρατήσωμεν έπί ένα μήνα. 

 Παπάγος: Νομίζω ότι πρέπει να προτιμήσωμεν το πρώτον.

Μετά τη σύσκεψη, ο Παπάγος ενημέρωσε τον διαγγελέα του Πιτσίκα, τον συνταγματάρχη Γρηγορόπουλο , ότι ο Βασιλιάς σε καμιά περίπτωση δεν θα δεχόταν τη λύση της συνθηκολόγησης και ότι ήταν αποφασισμένος να πολεμήσει στο πλευρό των Βρετανών ως την τελική νίκη. 

Παρόντες στην ενημέρωση ήσαν ο σεβάσμιος της Στοάς Ιωάννης Διάκος, που δεν είχε καμιά αρμοδιότητα, ο Μανιαδάκης και ο Παπαδήμας, ως υπουργός των στρατιωτικών, που είπε ότι ο στρατός έπρεπε να κρατήσει 4 -5 μέρες ακόμη, μέχρι να αναχωρήσει η Κυβέρνηση από την Αθήνα, και να προχωρήσει η σύμπτυξη των Βρετανών , οπότε οι στρατηγοί θα μπορούσαν να αναλάβουν την ευθύνη της συνθηκολόγησης. 

Ο Παπάγος συμφώνησε ότι διέξοδος θα δινόταν δια της αναχωρήσεως του Βασιλιά και της κυβέρνησης και της ανάληψης της Αρχής από άλλη , η οποία θα έδινε στον Αρχιστράτηγο εξουσιοδότηση να αρχίσει διαπραγματεύσεις με τους Γερμανούς μετά δύο - τρεις ημέρας». Σ

τις 12.00 το μεσημέρι της 18ης Απριλίου, ο πρόεδρος της Κοινότητας Καλαμπάκας Γρηγόριος Παπαφιλίππου, ο γραμματέας Αθανάσιος Θεολόγης, οι δάσκαλοι Θεολόγης Παπαγεωργίου και Γεώργιος Μπαντέκας, οι ιατροί Χρήστος Παπαγιάννης και Βασίλειος Παπασωτηρίου, ο απόστρατος αξιωματικός Παναγιώτης Καραπιπέρης ακολουθούμενοι από πολλούς μαθητές με λευκή σημαία ξεκίνησαν από την κεντρική πλατεία για να παραδώσουν την πόλη στους Γερμανούς. 

 Οι μοτοσικλετιστές της γερμανικής εμπροσθοφυλακής, φάνηκαν στον παλιό δρόμο, που περνούσε πάνω από την γέφυρα του Αϊ-Λια. 

 Ο επικεφαλής αξιωματικός, τους χαιρέτησε αντάλλαξε μερικές κουβέντες με τον πρόεδρο της Κοινότητας, μέσω διερμηνέα, και συνέχισαν τον δρόμο τους προς τα Τρίκαλα. 

Το μεσημέρι, και ενώ οι Γερμανοί προχωρούσαν σε δυο κατευθύνσεις προς τη Λάρισα, και προς τα Ιωάννινα, και η Λουφτβάφε πραγματοποιούσε σφοδρό βομβαρδισμό της Λαμίας, της Χαλκίδας, των Λουτρών Αιδηψού, της Ερέτριας, της Αμάρυνθου, του Αλιβερίου, της Νέας Αρτάκης, της Λίμνης, των Ωρεών και της Παραλίας Κύμης, ο δυσφορών Άναξ, δέχθηκε να συνεδριάσει στη Μεγάλη Βρετανία το Υπουργικό Συμβούλιο με την παρουσία του στις 14:00. 

Ήταν το πιο τραγικό κυβερνητικό συμβούλιο της ιστορίας του συγχρόνου ελληνικού Κράτους ,στο τέλος του οποίου είχε καταρρεύσει κάθε οργανωμένη πολιτική εξουσία και είχαν δημιουργηθεί οι προϋποθέσεις του διχασμού σε κυβέρνηση Αθηνών και στην εξόριστη κυβέρνηση των υπαλλήλων των Άγγλων και του Βασιλιά. 

Δεκατρείς  ημέρες μετά την έναρξη της γερμανικής εισβολής, συζητήθηκε το ζήτημα της άμεσης απομάκρυνσης των βρετανικών στρατευμάτων , για να ικανοποιηθεί η απαίτηση του Τσώρτσιλ να δοθεί «θεωρημένη» από την κυβέρνηση η δήλωση του Παπάγου, προς τον Ουίλσων, ότι οι Άγγλοι θα έπρεπε να αποσυρθούν . 

Το τι ακριβώς ελέχθη στο Υπουργικό Συμβούλιο δεν το γνωρίζουμε. Πρακτικά δεν κρατήθηκαν και δεν υπάρχουν. Σύμφωνα με τις αφηγήσεις των παρόντων, ο Παπαδήμας , αφού διάβασε τα τηλεγραφήματα από το μέτωπο, εξέφρασε τη γνώμη ότι ακόμη και αν οι Βρετανοί ήταν σε θέση, όπως διαβεβαίωναν, να αντιτάξουν αποτελεσματική άμυνα στις Θερμοπύλες για μερικές μέρες, παρόμοια αντίσταση ήταν, μάταιη και εισηγήθηκε την άμεση αναχώρηση των βρετανικών στρατευμάτων, ώστε να διευκολυνθεί η θέση των διοικητών του στρατού.

 Ορισμένα μέλη της Κυβέρνησης και ο Κορυζής πρότειναν να αναχωρήσουν αμέσως για την Κρήτη ο βασιλιάς και η Κυβέρνηση για να επισπευστεί η σύναψη ανακωχής. 

Κάποιοι υπουργοί επέκριναν δριμύτατα την πολιτική που είχαν ακολουθήσει ως τότε ο βασιλιάς και η Κυβέρνηση και πρότειναν να αναλάβει ο Κορυζής την πρωτοβουλία και την ευθύνη της συνθηκολόγησης. 

 Ο μόνος υπουργός που δεν είχε προτείνει την άμεση αναχώρηση του βασιλιά και της Κυβέρνησης από την Αθήνα ήταν ο τενεκές Κοτζιάς.

Ο βασιλιάς απέρριψε τις προτάσεις και κατηγόρησε τον Κορυζή που εισηγήθηκε την αποδοχή της πρότασης των στρατηγών για προδοσία. Η συνθηκολόγηση, είπε, «θα ισοδυναμούσε με σπίλωση της χώρας». Ο Βασιλιάς διέκοψε το υπουργικό συμβούλιο χωρίς να ληφθεί απόφαση.

 Ο χρόνος λήξης που δίνεται είναι ψευδής. Σύμφωνα με το στενογραφημένο αγγλικό πρακτικό η σύσκεψη του Βασιλιά με τους Άγγλους στην οποία παρίστατο και ο Παύλος που είχε εν τω μεταξύ επιστρέψει από την εκτέλεση του Κορυζή  επαναλήφθηκε στην Μεγάλη Βρετανία στις 1600. 

Επομένως το τηλεγράφημα του Βρετανού πρεσβευτή της ίδιας μέρας προς το Λονδίνο που ανέφερε «5.35 μμ. : Πρόεδρος Κυβέρνησης μόλις αυτοκτόνησε» ήταν ψέματα. 

Το Υπουργικό Συμβούλιο διακόπηκε στις 15.00. Ο «προδότης» πρωθυπουργός Κορυζής μετά από μια σύντομη κατ' ιδίαν συνομιλία με τον Γεώργιο, του υπέβαλε την παραίτηση του, και πήγε στο σπίτι του στη Βασιλίσσης Σοφίας. 

 Τον ακολουθούσαν κατά πόδας ο Ιωάννης Διάκος, και ο διάδοχος Παύλος. Ο Κορυζής έφυγε από την Μεγάλη Βρετανία στις 15.20 και στις 15.35 δολοφονήθηκε, με δυο σφαίρες στην Καρδιά.

 Η εκτέλεση του Κορυζή συνδεόταν με την συνομωσία Γεωργίου-Πάλερετ για την άφηιξη των αγγλικών στρατευμάτων στην Ελλάδα. Στις 8 Φεβρουαρίου 1941, μια ημέρα μετά την παράδοση της ιταλικής 10ης Στρατιάς, στην Αφρική, ο Άγγλος πρεσβευτής Πάλερετ , επισκέφτηκε τον Αλέξανδρο Κορυζή στον οποίο παρουσίασε ένα πλαστό «σημείωμα Μεταξά», το οποίο είχε συντάξει η SoE και με το οποίο ο Μεταξάς δεχόταν την άφιξη του αγγλικού Στρατού στην Ελλάδα την επομένη της εισόδου των Γερμανών στην Βουλγαρία. Η προφορική δέσμευση του Μεταξά επέστρεψε στον Τσώρτσιλ την επομένη, να διατάξει την προετοιμασία της απόβασης στην Ελλάδα. Ο Κορυζής, που δεν γνώριζε καμία τέτοια «δέσμευση» , ζήτησε από τον Πάλερετ να του δώσει χρόνο για να συμβουλευτεί τους «φακέλους» και κοινοποίησε αμέσως το «non paper» στον Γεώργιο. Ο Πράκτωρ Γεώργιος, που ήταν σύμφωνος με την δολοφονία Μεταξά, εξαπάτησε τον Κορυζή και του επιβεβαίωσε τον ψευδή ισχυρισμό των Άγγλων, και αυτός άλλωστε ήταν ο λόγος που ο Γεώργιος διέταξε την εκτέλεση του Κορυζή . Ο Γεώργιος, επιβεβαίωσε στον Κορυζή την δήθεν «δέσμευση Μεταξά», η οποία όμως δεν υπήρχε στα χαρτιά του πρωθυπουργού αλλά μόνο στο αντίγραφο του Πάλερετ, και επειδή «δεν υπήρχε» , αυτή η δέσμευση οι Άγγλοι και ο βασιλιάς, «έβγαλαν από τη Μέση» τον Μεταξά. Αυτήν την «προδοσία» του Γεωργίου θα του θύνησε ο Κορυζής που θα του ε΄πε να φυγε και να μην ξαναφορέσει ποτέ στην Ελλάδα. 

 Το απόγευμα της 18ης Απριλίου έφθασε από την Καλαμπάκα στην Αθήνα ο απεσταλμένος του Τσολάκογλου, ο συνταγματάρχης Χρυσοχόου , που έστειλε από το Κέντρο Διαβιβάσεων του Γενικού Στρατηγείου στην Μεγάλη Βρετανία, με τη βοήθεια του αντισυνταγματάρχη Κορόζη, το ακόλουθο μήνυμα χρησιμοποιώντας την κωδική υπογραφή, «Φρουραρχείο Θ», που ανήκε στον Παπάγο. 

 «Αφιχθείς εις Αθήνας εύρον την κατάστασιν χαώδην. Ο Πρωθυπουργός αυτοκτόνησε ολίγα λεπτά προ της αφίξεώς μου… Κατόπιν τούτου δεν απομένει άλλη λύσις προς απαλλαγήν του Στρατού εκ της αιχμαλωσίας, ειμή η λύσις του Μητροπολίτου Ιωαννίνων», και τα μεσάνυχτα , απέστειλε στον Τσολάκογλου το εξής τηλεγράφημα: 

«Απόρρητος προσωπική διά Στρατηγό. Ενέργεια ανάγεται αρμοδιότητα Στρατιάς. Εάν αναλάβετε σεις, δέον πρώτον λάβητε εξουσιοδότησιν λοιπών Σωμάτων Στρατού, αναθετόντων υμίν ενέργειαν ως έχοντα επαφήν με Γερμανούς». 

Ο δολοφόνος του Κορυζή , και αρχιερέας της διαφθοράς της 4ης Αυγούστου, έφυγε από την Αθήνα για το Κάιρο με το πλοίο της Hellenic Mediterranean Lines «Corinthia» που απέπλευσε από τον Πειραιά τη νύχτα της 18ης Απριλίου. 

Στο τελωνείο της Αλεξάνδρειας , ο Ι. Διάκος, πρόσωπο άγνωστο στην ημιανεξάρτητη Αίγυπτο, δυσκολεύθηκε να περάσει λόγω ενός αμύθητης αξίας θησαυρού που είχε στις αποσκευές του. Μαζί του έφερε για προσωπική χρήση ράβδους χρυσού, χρυσά κοσμήματα σε ποικίλα μεγέθη, διάφορα τιμαλφή, καθώς και χρυσές λίρες. 

 Ο Αιγύπτιος τελωνειακός επέμενε να τον ελέγξει και να καταγράψει λεπτομερώς τον αμύθητο θησαυρό του, όπως και έγινε. Με το «Corinthia» εγκατέλειψαν την βυθιζόμενη Πομπηία και ο παπα-Δημητρης Μπάλφουρ και το προσωπικό της Βρετανικής Πρεσβείας οι οποίοι κουβαλούσαν τους υπηρεσιακούς φακέλους του Αρχείου.

 Μετά τη δολοφονία του Κορυζή, ο Βρετανός πρεσβευτής Μάικλ Πάλερετ ,συμβούλεψε τον Γεώργιο να σχηματίσει ο ίδιος κυβέρνηση «εθνικής Ενότητας» με τους Βενιζελικούς.

 Το βράδυ της 18ης Απριλίου , συναντήθηκαν στο Καλπάκι οι στρατηγοί Παναγιώτης Δεμέστιχας και Γεώργιος Μπάκος , με τον Μητροπολίτη Ιωαννίνων Σπυρίδωνα και συμφώνησαν στην συγκρότηση Επαναστατικής κυβέρνησης με έδρα το Μέτσοβο και ετοίμασαν το έγγραφο της συνθηκολόγησης.

Η επιστολή του μητροπολίτη Ιωαννίνων Σπυρίδωνα, του αντιστράτηγου Δεμέστιχα και του υποστράτηγου Γ. Μπάκου προς τον Τσολάκογλου με την οποία τον καλούσαν, ως αρχαιότερο, να παρακάμψει τον Πιτσίκα και τον Παπάγο και να αναλάβει τη διοίκηση της στρατιάς, για να ζητήσει ανακωχή, τόνιζε:

 «Δεν πρέπει να ανεχθώμεν να μας προδίδουν οι εν Αθήναις ανάλγητοι και αργυρώνητοι ούτε πρέπει να ανεχθώμεν το αίσχος να μας διοική ο ανόητος Κοτζιάς και να κανονίζη την τύχην της Πατρίδος και των σφαγιαζομένων τέκνων της».

Την επομένη, στην Αθήνα κυκλοφόρησε η προκήρυξη του Ανδρέα Κονδάκη στην οποία μεταξύ άλλων αναφερόταν: 

«...Οι συμμορίται της βλεδυράς 4ης Αυγούστου, εν γνώσει του αναποφεύκτου της εθνικής συμφοράς, έθεσαν εν κινδύνω αυτήν την ύπαρξιν της Ελληνικής φυλής, δολίως παρασύραντες εκ νέου την πτωχήν Ελλάδα με το μέρος των πλουτοκρατών και του Διεθνούς Εβραιομασσωνισμού... Ο δε ξένος προς την Ελληνικήν ψυχήν πρώην Βασιλεύς Γεώργιος Β’, τον οποίον δι’ εξαπατήσεως του λαού εγκατέστησεν εν Ελλάδι η διεθνής πλουτοκρατία, όστις ήθελε να παριστάνη τον Λεωνίδαν των Θερμοπυλών, αυτός εδραπέτευσε διά νυκτός εξ Αθηνών πριν ακόμη ο κίνδυνος εμφανισθή καν εις Θερμοπύλας...».

 

 Οι συμμορίτες της βλεδυράς 4ης Αυγούστου και οι προδότες αργυρώνητοι των Αθηνών, είναι σαφείς πολιτικές . Όλοι είχαν καταλάβει τον ρόλο του Βασιλιά και της πονηράς Αλβιώνος.