Σάββατο 30 Δεκεμβρίου 1944. Ο Καιρός ήταν καλός. Η 28η ημέρα της μάχης της Αθήνας.Ο Δαμασκηνός ορκίστηκε Αντιβασιλεύς

 

Σάββατο 30 Δεκεμβρίου 1944. Ραγδαία βροχή τη νύχτα και το πρωί. Μετά ο καιρός ήταν καλός. Ο (παράνομος) και ΆΘΕΟΣ «ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ» στις 30.12.44  έκλαιγε για τις εκκλησίες και έγραφε: «Τα Αγγλικά κανόνια και αεροπλάνα πυρπολούν τις εκκλησίες , τα εργοστάσια και τις συνοικίες». Το δημοσιογραφικό όργανο των Αγγλων  η Ελευθερία είχε τίτλο "Ο Αρχιεπίσκοπος ορκίζεται ως Αντιβασιλεύς"  

Ο ραδιοφωνικός Σταθμός Αθηνών, μετέδωσε τη δήλωση του Βασιλέως Γεωργίου με την οποία διόριζε Αντιβασιλέα τον Αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό και τόνιζε ότι δεν θα επιστρέψει στην Ελλάδα προ του δημοψηφίσματος. Μετά την εμπέδωση της τάξεως ο αντιβασιλεύς θα ανέθετε την εντολή σε μια «Κυβέρνηση εξομάλυνσης». Η δήλωση ανέφερε:

«Εξετάσαντες επισταμένως την τρομεράν κατάστασιν εις ήν περιέστη η προσφιλής Ημών χώρα, συνεπεία περιστάσεων άνευ προηγουμένου και εκτός παντός ελέγχου και όντες αποφασισμένοι να μη επιστρέψωμεν εις την Ελλάδα ειμή κατόπιν ελευθέρας και ειλικρινούς εκδηλώσεως της εθνικής θελήσεως, έχοντες δε πλήρη εμπιστοσύνην εις την νομιμοφροσύνην και αφοσίωσιν Υμών: ΔΙΟΡΙΖΟΜΕΝ Υμάς, Αρχιεπίσκοπον Δαμασκηνόν, διά τη παρούσης Δηλώσεως, ως Αντιβασιλέα, δια την περίοδον της παρούσης αρρύθμου καταστάσεως. Κατ’ ακολουθίαν Σας εξουσιοδοτούμεν και εξαιτούμεθα όπως λάβητε πάντα τα αναγκαία μέτρα, προς αποκατάστασιν της τάξεως και γαλήνης εν τω Βασιλείω. Σας δηλούμεν επιπροσθέτως την επιθυμίαν μας όπως εξακριβωθή δια δημοκρατικών μεθόδων η ελευθέρα εκδήλωσις της θελήσεως του Ελληνικού Λαού, ευθύς ως παρέλθη η παρούσα θύελλα και ούτω συντομευθώσι τα πληγώνοντα την ψυχήν μας δεινά της φιλτάτης Πατρίδος. ΓΕΩΡΓΙΟΣ Β΄». 

 Ο Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός  είχε λάβει ήδη το χρίσμα από τον Ανώτατο Άρχοντα Ουίνστον Τσώρτσιλ, και ως αντιβασιλεύς, προήδρευσε , στις 26 Δεκεμβρίου 1944, της συσκέψεως στην οποία μετείχαν οι εκπρόσωποι των ελληνικών αστικών κομμάτων, οι εκπρόσωποι του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ, οι εκπρόσωποι της αγγλικής κυβέρνησης (Τσώρτσιλ, Ιντεν, Μακμίλαν, Σκόμπι, Αλεξάντερ ) ,οι πρεσβευτές στην Ελλάδα των ΗΠΑ και της Σοβιετικής Ενωσης.

 Η τυπική ορκωμοσία έγινε στις 30 Δεκεμβρίου 1944 με την ανάθεση της αντιβασιλείας από τον Γεώργιο. 

 Η τελετή της ορκωμοσίας έγινε στο υπουργείο Εξωτερικών, όπου ήσαν παρόντες ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου, τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου, οι εκπρόσωποι των πολιτικών κομμάτων, τα μέλη της Ιεράς Συνόδου, εκπρόσωποι των ενόπλων δυνάμεων, ο αρχιστράτηγος Σκόμπι και τα μέλη του διπλωματικού σώματος. Μετά την ορκωμοσία του Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού ως αντιβασιλέως, δόθηκε η εντολή από τον Δαμασκηνό στον Νικόλαο Πλαστήρα . 

Το ΚΚΕ εξακολουθούσε να διαπραγματεύεται στο παρασκήνιο και να περιμένει απάντηση από τους Άγγλους στο υπόμνημα της 27ης Δεκεμβρίου.

Η "ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ" σχετικά με το Υπόμνημα έγραφε:

Στις 30 Οκτωβρίου ο Πορφυρογένης, μίλησε με τον Πλαστήρα, δυο φορές στο τηλέφωνο και ο Πλαστήρας του απάντησε: «Αν δέχεστε τους στρατιωτικούς όρους του Σκόμπι, πηγαίνετε να το πείτε στον Σκόμπι. Πολιτικούς όρους μην ανακατεύετε . Πολιτικά ζητήματα δεν θα συζητηθούν μαζί σας».

Η 3η ορεινή Ταξιαρχία από της 0700΄ ώρας συνέχισε την εκκαθάριση της καταληφθείσης χθες περιοχής της Καισαριανής. 

Το 2ο Τάγμα ολοκλήρωσε την κατάληψη του ΠΑΓΚΡΑΤΙΟΥ μέχρι του υψώματος ΠΡΟΦΗΤΟΥ ΗΛΙΑ.

 Το 3ο Τάγμα κατέλαβε τους συνοικισμούς ΖΩΟΔΟΧΟΥ ΠΗΓΗΣ,ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ,ΝΕΑΣ ΕΛΒΕΤΙΑΣ και ΒΥΡΩΝΟΣ και έβγαλε περιπόλους στους συνοικισμούς ΚΟΠΑΝΑ και ΥΜΗΤΤΟΥ αποκαθιστώντας επαφή με τα αγγλικά τμήματα . 

 Το 148 Τάγμα Εθνοφυλακής συνέχισε την εκκαθάριση του Συνοικισμού της ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗΣ.

 Καθ όλη την ημέρα συνεχίστηκε η έρευνα και η περισυλλογή πολεμικού υλικού και τροφίμων και η Ταξιαρχία οργάνωσε συσσίτια διά των ανευρεθέντων τροφίμων .

 Οι Κομμουνιστές που υποχώρησαν από την Καισαριανή μαζεύτηκαν στο Λιόπεσι και την Αγία Παρασκευή. 

Οι κυβερνητικές δυνάμεις προχώρησαν στην εκκαθάριση του Μεταξουργείου και δυτικότερα του Βοτανικού. 

Οι κομμουνιστές συμπτύχτηκαν εντός της πόλεως και εκκένωσαν τον λόφο του Φιλοπάππου και τη συνοικία Ψυρρή. 

 Στην πλατεία Κάνιγγος σκοτώθηκαν ο Ανθυπολοχαγός (ΜΧ) Σταμάτιος Αρετής του Νικολάου, και ο ΄Εφ. Ανθυπολοχαγός (ΠΖ) Αντώνιος Θεοχαρίδης του Αντωνίου, της 500 Μονάδας. 

 Στα Εξάρχεια ο λόχος «Λόρδος Μπάυρον» διατάχθηκε να καταλάβει την κλινική Σμπαρούνη που βρισκόταν στη γωνία των οδών Χαριλάου Τρικούπη και Ναυαρίνου. Την κατέλαβε η ομάδα του Γιάννη Ξενάκη . 

Η κίνηση αυτή αποφασίστηκε σαν αντιπερισπασμός και για ν’ αποκτήσει ο ΕΛΑΣ ένα επιπλέον έρεισμα στη μετωπική γραμμή των Εξαρχείων. 

Η κλινική έπιανε με τον όγκο της ένα ολόκληρο σχεδόν οικοδομικό τετράγωνο και αντίκριζε διαγώνια το Χημείο, που ήταν οχυρό της Χί. Όταν μπήκε μέσα το μεσημέρι η ομάδα του Γιάννη Ξενάκη , η κλινική ήταν σε πλήρη λειτουργία και νοσηλεύονταν πολλοί τραυματίες. 

 Στον Πειραιά βρετανικές δυνάμεις συνέχισαν την επίθεση τους στα Ταμπούρια και τη Δραπετσώνα. 

 Στις 30 Δεκεμβρίου 1944, ο Γιώργος Θεοτοκάς συναντήθηκε με τον Ελύτη που μπόρεσε και ξέφυγε από το ελασίτικο κράτος και φιλοξενούνταν στου Γιώργου Κατσίμπαλη. Ο Ελύτης ήταν γραμμένος, σε δύο καταλόγους προγραφών, στον έναν ως Αλεπουδέλης, βιομήχανος, και στον άλλον ως Ελύτης, λογοτέχνης «εθνικιστής». Συζήτησαν για την απαγωγή των ομήρων και τις ανατινάξεις σπιτιών. 

Όπως έγραψε ο Θεοτοκάς, «ειδοποιούνταν ξαφνικά οι ένοικοι να βγουν έξω και το σπίτι ανατινάζονταν, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί το υλικό του για την κατασκευή αντιαρματικού προχώματος. Κατόπιν το χωνί διέταζε τους περιοίκους να κατέβουν να φτιάσουν το πρόχωμα, με την απειλή ότι ειδάλλως θ’ ανατιναχτούν και τα δικά τους σπίτια. Τούτα συμβαίνουν κι είναι περιττά εντελώς, γιατί τα προχώματα αυτά δεν αντέχουν στην πίεση των αγγλικών τανκ»