Η 29η ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1949. ΗΤΑΝ ΔΕΥΤΕΡΑ. ΠΕΡΑΣΑΝ 75 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΝΙΚΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ ΣΕ ΓΡΑΜΜΟ-ΒΙΤΣΙ. ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΔΟΞΑ ΣΤΟΥΣ ΝΕΚΡΟΥΣ ΜΑΣ ΚΑΙ ΣΕ ΟΣΟΥΣ ΠΟΛΕΜΗΣΑΝ .

Η έπαρση της ελληνικής σημαίας επί  

της κορυφής "Κάμενικ" του Γράμμου έγινε στις 05.30 π.μ της Τρίτης 30ης Αυγούστου. 

 Μέχρι τις 10 πμ, είχαν παραδοθεί και όσοι Κ/Σ  είχαν αποκλειστεί.

Αυτό ηταν το Τέλος 

Το ανακοινωθεν του Γενικού Επιτελειου που δόθηκε στους δημοσιογράφους το μεσημέρι  της 29ης Αυγούστου . Οι τελευταίοι Δικοί μας Νεκροί στον Γράμμο ήσαν 18  

και στο Βίτσι 3 από πύρά των Σκίπ 

.

Η Επιχείρηση Πυρσός με στόχο την εξάλειψη της κομμουνιστικής κατοχής στη ζώνη Γράμμος – Βίτσι- Πρέσπες ξεκίνησε από το Γράμμο, τη νύχτα 2ας προς την 3η Αυγούστου 1949.

 Η κύρια επιχείρηση προς το Βίτσι , (ΠΥΡΣΟΣ Β) ξεκίνησε στις 10 Αυγούστου και ο ελληνικός στρατός κατόρθωσε μέχρι                          τις 16 Αυγούστου να εκκαθαρίσει πλήρως το Βίτσι. Τότε υποχώρησαν         στην Αλβανία εγκαταλείποντας την Πρέσπα ο Ζαχαριάδης και                     η ηγεσία των κομμουνιστών με την ανοχή των αμερικανών  στρατιωτικών συμβούλων.

Στις 21 Αυγούστου 1949, η Ημερήσια Διαταγή του Βεντήρη, τόνιζε:           «Η Μάχη του Γράμμου είναι η τελευταία μάχη κατά της αναρχίας και          θα κερδηθεί κατά τρόπον κεραυνοβόλον. Τούτο να γίνει πίστις σε όλους… Η εξόρμησις πρέπει να είναι κυριολεκτικά θυελλώδης δια να τελειώσωμεν με τους εγκληματίας Εαμοβουλγάρους».

  Η τρίτη φάση της επιχείρησης «Πυρσός », κατά του Γράμμου, εξαπολύθηκε στις 24 Αυγούστου.

 Η κατεύθυνση της επιθέσεως είχε δύο άξονες: 

Ο ένας προς Ψωριάρικα -Μονόπυλο – Πουριά – Φούσια – Πέτρα Οσμάν   και την ανέλαβαν οι 42η και 43η Ταξιαρχίες της IX Μεραρχίας με διοικητή τον υποστράτηγο Στέφανο Κατσομήτρο και ο άλλος                  προς Ανθρωπάκο –Τσάρνο- Υψώματα Παπούλη και  Φλάμπουρο-Μπάρα- Γκόλιο-Κάμενικ που ανέλαβε η                       Ιη «Σιδηρά Μεραρχία»,            με Διοικητή τον Στρατηγό  Θεμιστοκλή Κετσέα. Η III μεραρχία καταδρομών, κινήθηκε προς Μαύρη Πέτρα-Κιάφα-ύψωμα 2520.

Τα αμερικανικά διθέσια βομβαρδιστικά καθέτου εφορμήσεως της Ελληνικής Αεροπορίας «Χελντάιβερ». (Helldiver), έκαναν τις                τελευταίες του εξόδους στις 29 Αυγούστου με στόχο το ύψωμα         Κάμενικ. 

Στις 14.00, οι καταδρομείς κατέλαβαν τον αυχένα της Μπάρας στον         Νότιο Γράμμο κλείνοντας τη «λαβίδα». 

Η 41η Ταξιαρχία, μαζί με καταδρομείς κατέλαβε την κορυφή του        Γράμμου, το ύψωμα 2520 .

 Οι Κ/Σ αποσύρθηκαν από το Κάμενικ τη νύχτα και κάποιοι μπόρεσαν να περάσουν στην Αλβανία όπως θριαμβολογούσε  ο Μπαρτζιώτας.

ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΧΑΤΖΑΡΑΣ