Η Ιταλική Εαρινή Επίθεση του 1941 την οποία διεύθυνε ο ίδιος ο Μουσολίνι αλλά δεν ανακοινώθηκε στο Ιταλικό Κοινό

 

Στις 4:30 π.μ. της Κυριακής 9ης Μαρτίου 1941 ο Μουσολίνι έφθασε στο προκεχωρημένο παρατηρητήριο της Ρεχόβα για να παρακολουθήσει τον θρίαμβο των στρατιωτών του.

 Στις 6:30 το πρωί έδωσε το σύνθημα έναρξης της επιχείρησης «Πριμαβέρα» , με μπαράζ πυροβολικού κατά των ελληνικών θέσεων σε όλο το μήκος του μετώπου. 

Η Ιταλική εαρινή επίθεση, εκδηλώθηκε με έντεκα μεραρχίες πεζικού και την 131η τεθωρακισμένη Μεραρχία των Κενταύρων. 

Συνολικά 24 συντάγματα. Τη διοίκηση των Ιταλικών δυνάμεων είχε ο στρατηγός Κάρλο Τζελόζο. Το Πολεμικό Ανακοινωθέν 275‎ τοθ Αρχηγείου των Ενόπλων Δυνάμεων που εκδόθηκε  στις 9 Μαρτίου 1941 ανέφερε

 «Στο ελληνικό μέτωπο, οι εχθρικές επιθέσεις στον τομέα της 11ης Στρατιάς απωθήθηκαν  από τις αντεπιθέσεις μας, οι οποίες προκάλεσαν σημαντικές απώλειες στον εχθρό. Οι αεροπορικές μονάδες μας βομβάρδισαν εντατικά φαλαγγες φορτηγών, θέσεις πυροβολικού και τα μονάδες του εχθρού και χτύπησαν σημαντικές εχθρικές βάσεις.‎ ‎Στη Βόρεια Αφρική, η πολεμική αεροπορία βομβάρδισε στρατιωτικό εξοπλισμό στη Βεγγάζη και μια εχθρική αεροπορική βάση στην Κυρηναϊκή.‎ Στην Ανατολική Αφρική, μια από τις μονάδες μας επιτέθηκε και διέλυσε ένα εχθρικό απόσπασμα στον τομέα Τσερό. Στον τομέα της Σομαλίας, τα αεροσκάφη μας βομβάρδισαν βρετανικά φορτηγά και άρματα μάχης. Εχθρικά αεροπλάνα βομβάρδισαν μια τοποθεσία στην Ερυθραία. Δεν υπάρχουν θύματα ή υλικές ζημιές.7, αεροσκάφη της Γερμανικής Πολεμικής Αεροπορίας πραγματοποίησαν βομβιστικές επιθέσεις σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις στη Μάλτα».‎

 

Ο ελληνικός στρατός αντιμετώπισε την Ιταλική Επίθεση με 6 μεραρχίες από 18 συντάγματα.

 Ο Μουσολίνι το πρωί της 2ας Μαρτίου 1941 είχε πετάξει με αεροπλάνο από το Μπάρι στα Τίρανα για να αναλάβει προσωπικά ο ίδιος τη διεύθυνση της επιχείρησης «Πριμαβέρα». Τις επόμενες μέρες μάλιστα επισκέφθηκε όλες τις μεραρχίες του μετώπου και συνέφαγε με στρατιώτες και αξιωματικούς για να τους ανυψώσει το ηθικό.

 Ποτέ άλλοτε κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου ανώτατος πολιτικός ηγέτης δεν βρέθηκε τόσο κοντά στην πρώτη γραμμή της μάχης. Το θέατρο των επιχειρήσεων ήταν ανάμεσα στον ποταμό Άψω (Όσουμ) και τον Αώο (Βιόσα). Μια περιοχή που κυριαρχείται από τον ορεινό όγκο της Τρεμπεσίνας. . Το Κέντρο της Ελληνικής Άμυνας ήταν το ύψωμα 731 που βρίσκεται περί τα 20 χλμ. βόρεια της Κλεισούρας, και που το υπεράσπιζαν οι Τρικαλινοί και οι Καρδιτσιώτες. (5ο Σύνταγμα Πεζικού της πρώτης Μεραρχίας).

Στο 731 είχε ταχθεί το δεύτερο Τάγμα με διοικητή τον ταγματάρχη Δημήτριο Κασλά. Στο ημερολόγιο του ο τότε Ταγματάρχης Κασλάς, ανέφερε: 

 «Ημέρα πρώτη: Κυριακή 9η Μαρτίου 1941, «έναρξις της επιθέσεως») (Πρωινές ώρες): Την 06:30 ώραν ήρξατο τρομακτικόν και καταιγιστικόν πυρ του εχθρικού Πυροβολικού και όλμων. Η πρώτη ομοβροντία μιας βαρέως Πυροβολαρχίας ερρίφθη ακριβώς την 06:30 ώραν επί του υψώματος 731, όπου ο Σταθμός Διοικήσεώς μου ήτο το σύνθημα της ενάρξεως της βολής. Ο βομβαρδισμός συνεχίζεται με αυξάνουσαν έντασιν. Σμήνη αεροπλάνων ρίπτουν συνεχώς τα φορτία των επί των υψωμάτων 731 και 717. Το ύψωμα 731, όπου το Τάγμα μου, σείεται συνεχώς, σκόνη, φωτιά και καπνός, η ατμόσφαιρα είναι βαρειά, δύσκολα αναπνέει κανείς από τα αέρια των εκρήξεων, κόλασις πυρός, μας περιβάλλαν καπνοί και αι φλόγες, δεν ημπορούμε να διακρίνουμε τι γίνεται εις απόστασιν 10 μέτρων. Το ύψωμα 731 ήτο δασωμένον με δέντρα ύψους 4-5 μέτρων, εντός διώρου έμεινε γυμνόν. Τα συρματοπλέγματά μας κατεστράφησαν, τα χαρακώματα ισοπεδώθηκαν, οι στρατιώται καλύπτονται εις τας οπάς των οβίδων και αγωνίζονται απεγνωσμένα να επανορθώσουν τας ζημίας, ιδίως να προστατεύσουν τα πολυβόλα και οπλοπολυβόλα από την καταστροφήν, από τις πέτρες και χώματα που εγείροντο από τας εκρήξεις. Τα υπάρχοντα επί του υψώματος 731 δύο πυροβόλα των 6,5 και αντιαρματικός ουλαμός των 37 κατεστράφησαν ολοσχερώς. Περί την 07:30 ώραν κατόρθωσα να επικοινωνήσω τηλεγραφικώς δια λίγα λεπτά με τον Συνταγματάρχην Κετσέαν, επίσης μετά του Διοικητού του Συγκροτήματος Συνταγματάρχου Γεωργούλα Ν., οι οποίοι αγωνιούσαν να πληροφορηθούν την κατάστασίν μας. Με ερώτησαν εάν οι άνδρες του Τάγματος κρατούν τας θέσεις των, τους απάντησα ότι οι Λόχοι ευρίσκονται εις τας θέσεις των. Μου διεβίβασεν την εξής Διαταγήν γραπτήν: «Επί των θέσεών σας θ' αμυνθήτε μέχρις εσχάτων, Η Πατρίς, η Ανωτάτη Διοίκησις απαιτεί να κρατήσητε ψηλά την τιμήν των όπλων.». ...Του απήντησα: οτιδήποτε και αν συμβή δεν θα εγκαταλείψωμεν το 731 και έχω πεποίθησιν ότι δεν θα περάσουν οι Ιταλοί. Περί την 8ην ώραν το Πυροβολικόν του εχθρού ήρχισε να επιμηκύνη την βολήν του εις τα μετόπισθεν του Τάγματος και την 08:30 έπαυσεν την βολήν του επί των υψωμάτων 731 και 717. ΄Ητο φανερόν πλέον ότι θα ήρχιζεν η επίθεσις των Ιταλών. Διέταξα τους Λόχους να ετοιμάσουν τα αυτόματα και να μη βάλουν από μεγάλας αποστάσεις, παρά μόνον όταν οι Ιταλοί θα έφθαναν εις ωρισμένα σημεία του εδάφους που υπεδείχθησαν επί τόπου εις απόστασιν περίπου 200 μέτρων. Περί την 09:30 ώραν οι Ιταλοί χρησιμοποιούντες τας δεξιά του 5ου Λόχου βαθείας γραμμάς πλησιάζουν επικινδύνως και προσεγγίζουν τα κατεστραμμένα συρματοπλέγματα. Αρχίζει πλέον ο αγών διά της χειροβομβίδος. Οι Ιταλοί δοκιμάζουν με τρόμον και φωνάς τα καταστρεπτικά αποτελέσματα των αμυντικών μας χειροβομβίδων. (Μεσημέρι): Την μεσημβρίαν προσπαθούν οι Ιταλοί να επαναλάβουν την επίθεσίν των, αλλά ευθύς ως αναπτύσσονται καθηλούνται και διασκορπίζονται από το Πυροβολικό και τα Πολυβόλα μας. (Απόγευμα): Το απόγευμα και ενώ μέχρι της στιγμής εκείνης τα εχθρικά πυρά είχον αραιωθή, εκσπά και νέα επίθεσις μετά σφοδρού βομβαρδισμού, εφ' ολοκλήρου του τομέως της Ι Μεραρχίας και ανασκάπτεται πάλιν το έδαφος από το πυροβολικόν και τας βόμβας αεροπλάνων. Οι στρατιώται περιμένουν να πλησιάσουν τα εχθρικά τμήματα πεζικού, τα παραλαμβάνουν με τα αυτόματα και τα αποδεκατίζουν με επιτυχείς ριπές και όταν ο εχθρός χρησιμοποιή τας βαθείας γραμμάς και προσεγγίζει τα χαρακώματα, επιτίθενται διά της χειροβομβίδος και της λόγχης. Οι Ιταλοί όμως δεν παραιτούνται. Δοκιμάζουν διά μία ακόμα φοράν, προτού νυκτώση, να διασπάσουν τας γραμμάς μας επί του υψώματος 731. Και η προσπάθεια αυτή αποκρούεται σε σοβαροτάτας απωλείας. (Βράδυ): Η νύκτα μας βρίσκει όλους εξηντλημένους σωματικώς. Είμεθα όλη την ημέραν νηστικοί. Εν τούτοις κανείς δεν θέλει να φάγη. Έχουμε άφθονο κονιάκ. Οι Λόχοι δεν ζητούν ψωμί αλλά χειροβομβίδας αμυντικάς και σκαπανικά εργαλεία. Καθ' όλην την νύκτα οι ημιονηγοί του Τάγματος, οι αφανείς αυτοί ήρωες επηγαινοερχόνταν εις τον σταθμόν εφοδιασμού διά να μας φέρουν εκατοντάδας φορτίων χειροβομβίδων, πυρομαχικών και λοιπών εφοδίων».

Μια απελπισμένη προσπάθεια του Κοριζή στις 9 Μαρτίου του1941 για εμπλοκή της Γιουγκοσλαβίας στον Πόλεμο, στο πλευρό της Αγγλίας και της Ελλάδος 

 Δύο τηλεγραφήματα με οδηγίες προς τον έλληνα πρεσβευτή στο Βελιγράδι Ραούλ Βιβίκα Ρωσσέτην. 

Το πρώτο, καλούσε τον Ρωσσέτη να ζητήσει συνάντηση με τον Γιουγκοσλάβο υπουργό εξωτερικών και να του ζητήσει την Γιουγκοσλαβική συμπαράσταση και να του δηλώσει , (ψευδώς) ότι «και σήμερον ακόμη ουδείς άγγλος στρατιώτης ευρίσκεται εν Μακεδονία».

 Από τα τηλεγραφήματα προκύπτει η πλήρης διαφωνία του δυστυχούς Κοριζή με τους χειρισμούς του Γεωργίου και του Παπάγου. 

Στις οδηγίες του ο Κοριζής ως Πρωθυπουργός έλεγε στον Ρωσσέτη ότι «σαφώς προσπάθεια ελληνικής Κυβερνήσεως τείνει εις μη επέκτασιν πολέμου εν τη Βαλκανική», ενώ οι Άγγλοι επεδίωκαν να ανοίξουν ένα «Μακεδονικό μέτωπο» και τόνιζε: 

 «Όσον αφορά ειδικότερον στάσιν Ελλάδος, ουδείς, θά ήδύνατο καλή τη πίστει αμφισβητήση ότι από ενάρξεως ελληνοιταλικού πολέμου υπήρξε αύτη απολύτως άψογος απέναντι Γερμανίας και ότι Ελλάς, αντιμετωπίζουσα κατάστασιν μετά επιβαλλομένης περισκέψεως, απέφυγε επιμελώς πάσα ενέργεια ήτις θα ηδύνατο, έστω και πόρρωθεν, χαρακτηρισθή υπό Γερμανίας ως πρόκλησις». 

 Στη συνέχεια ο Κοριζής εξέφραζε την πλήρη διαφωνία του με την εμπλοκή με τη Γερμανία. 

«Άλλως τε, η πλέον στοιχειώδης λογική υπαγόρευσε εις Ελλάδα αποφύγη εμπλοκήν εις πόλεμον μετά Γερμανίας, καθ' ην στιγμήν διεξάγει τόσον τραχύν και άνισον αγώνα κατά Ιταλίας». 

 Πιο κάτω ο Κοριζής έλεγε: «Αλλά πρόσφατα γεγονότα και δη εισβολή γερμανικού στρατού Βουλγαρίαν, ήτις αποτελεί άμεσο εναντίον Ελλάδος απειλήν, αποδεικνύουν ότι Γερμανία ουδαμώς ηθέλησε λάβη ύπ' όψιν άμεμπτον στάσιν Ελλάδος και ότι απεφάσισεν επιτεθή εναντίον αυτής. Αποδεικνύεται δε ήδη ότι αί επιμόνως τεθεισαι κατά τελευταίας εβδομάδας φανταστικαί φήμαι περί παρουσίας αγγλικών στρατευμάτων έν Ελλάδι, αίτινες ατυχώς ανεδημοσιεύθησαν ευρέως και εις γιουγκοσλαβικόν τύπον, εξυπηρετήσαντα ουτω, ακουσίως βεβαίως, γερμανικήν προσπάθειαν, απετέλουν απλή δικαιολογία διά σχεδιαζομένη από μακρού καθ' ήμών επίθεσιν. Διότι είναι γεγονός ότι και σήμερον ακόμη ουδείς άγγλος στρατιώτης ευρίσκεται εν Μακεδονία». 

Στη συνέχεια ο Κοριζής έλεγε: 

«Είναι επίσης ευνόητο ότι Ελλάς προ επικειμένου κινδύνου δεν θα ηδύνατο αρνηθεί προσφερομένην υπό Αγγλίας στρατιωτικήν ενίσχυσιν, διότι Ελλάς έχει σταθεράν απόφασιν αντιστή εναντίον παρασκευαζομένης εναντίον της νέας απρόκλητου επιθέσεως και συνεπώς θα θεωρήση πολύτιμον πάσαν βοήθειαν ήτις θα τη παρασχεθή, καθ' ην στιγμήν πρόκειται αποδυθή εις υπέρ πάντων αγώνα. 'Έχει δε ή Ελλάς τήν πεποίθησιν ότι και η Γιουγκοσλαβία, έχουσα ύπ' όψει το κοινό συμφέρον των δύο χωρών και την σοβαρωτάτην απειλήν ην θ' αποτελέση και δι' αύτήν ή συντριβή της Ελλάδος και ή κατάληψις της Βαλκανικής υπό Γερμανίας, θα σπεύσει να παράσχη εις αυτήν την στρατιωτική της βοήθεια, ήτις παρέχει την βάσιμο ελπίδα ότι δύναται ν' ανατρέψει τα σχέδια του εχθρού, ών η πραγματοποίησις θα εσήμαινε τόσον διά την Ελλάδα όσον και διά τήν Γιουγκοσλαβία την πλέον αφόρητο δουλεία. ». 

 Στη συνεχεία ζητησε από τον Ραούλ Ρωσσέτη να ζητήσει συνάντηση με τον πρωθυπουργό Τσβέτκοβτς και να του ζητήσει να διευκρινίσει τη Γιουγκοσλαβική στάση, υιοθετώντας την βλακώδη αγγλική άποψη για αποφασιστικής σημασίας γιουγκοσλαβική αντίσταση. Το τηλεγράφημα αυτό αποδεικνύει όλες τις βλακώδης υποθέσεις της αγγλικής πολιτικής, περί Γιουγκοσλαβικής και τουρκικής επιθέσεως, που ακολουθούσαν ο Βασιλιάς και ο Παπάγος .

«Παρακαλούμε ίδητε επειγόντως Πρωθυπουργόν τονίζοντες άμεσον κατά δύο χωρών μας απειλή, ην αποτελεί εισβολή γερμανικών στρατευμάτων εν Βουλγαρία. Ζητήσητε σας δηλώση τι θα πράξη Γιουγκοσλαβία εν περιπτώσει γερμανικής εναντίον μας επιθέσεως, ήτις φαίνεται επικειμένη. Ελλάς οπωσδήποτε αποφασισμένη άντιστή εναντίον επιθέσεως, άλλ' ανάγκη γνωρίζη εάν, ως είναι βεβαία, δύναται υπολογίζη έπί στρατιωτικής βοηθείας Γιουγκοσλαβίας, ήτις δύναται αποβή άποφασιστική και αποτρέψει γερμανικά σχέδια, καθόσον δεν είναι ανάγκη τονισθή ότι με άς διαθέτει Γερμανία δυνάμεις δυσκόλως θά ενεργήσει εναντίον Ελλάδος, έφ' όσον θά έχη πλευρά αυτής εκτεθειμένα εις επίθεση υπό γιουγκοσλάβικου στρατού, έχουσα μάλιστα εις αριστερό αυτής και όγκο τουρκικού στρατού έτοιμου προς δράσιν». «Ελλάς δεν δύναται πιστεύση ούδ' επί στιγμήν ότι Γιουγκοσλαβία παραγνωρίζει έσχατον κίνδυνον όν θα απετέλει και δι' αυτήν τήν ιδίαν συντριβή Ελλάδος και ότι κ. Τσβέτκοβιτς έννοεί πλήρως ότι, οιασδήποτε και αν λάβη παρά Γερμανίας διαβεβαιώσεις, αύτη θά στραφή έναντίον Γιουγκοσλαβίας, όταν θά μας καταβάλη. Πεποίθησιν αύτήν ένισχύουν έτι μάλλον όσα εδήλωσεν υμίν κ. Τσβέτκοβιτς κατά συνομιλίαν σας 17ης Ιανουαρίου , τονίζων ότι κατοχή Θεσσαλονίκης υπό Ελλάδος αποτελεί ζωτικόν ζήτημα διά Γιουγκοσλαβίαν. Ούτε επίστευσεν Ελλάς ότι εξέλειπε πλέον πνεύμα παλαιάς Σερβίας, όπερ κατά Παγκόσμιον Πόλεμον προκάλεσε τον θαυμασμόν ολοκλήρου του πεπολιτισμένου κόσμου, και ότι ηρωικός γιουγκοσλαβικός στρατός δεν θά αποδείξει και κατά τήν κρίσιμον αυτήν στιγμήν τήν απαράμιλλο άξία του. Η Ελλάς διά της νικηφόρου άντιστάσεως αυτής εναντίον των Ιταλών εν Αλβανία εκάλυψε τα νώτα της Γιουγκοσλαβίας εναντίον ιταλικής επιθέσεως, ήτις θα ήτο βεβαία, εάν συνετρίβετο ή ελληνική άντίστασις. Ήδη ή Ελλάς απειλείται εκ των νώτων και προ του επικειμένου κινδύνου έρχεται νά ζητήση τήν στρατιωτικήν βοήθειαν τής Γιουγκοσλαβίας, τήν οποίαν ούδ' έπί στιγμήν θέλει να πιστεύση ότι αύτη δύναται νά αρνηθεί, έχουσα ύπ' όψει ότι το συμφέρον των δύο χωρών μας είναι κοινόν, ότι αμφότεραι, πισταί εις τό ένδοξο παρελθόν των, έχουν απόφασιν να ζήσουν έλεύθεραι και ότι η κοινή στρατιωτική ενέργεια αυτών δύναται ασφαλώς να ανατρέψει τα σχέδια του εχθρού. Ας ληφθη απλώς ύπ' όψιν ότι ή στρατιωτική σύμπραξις τής Γιουγκοσλαβίας θά έκκαθαρίση έντός εβδομάδος τό Αλβανικών μέτωπον οπότε ολόκληρος ό ελληνικός στρατός θά σπεύσει εις ενίσχυση του Μακεδονικού μετώπου».