13/25 Ιουνίου 1903. Άρχισε ο Μακεδονικός Αγώνας

Το πρώτο ένοπλο ανταρτικό σώμα Μακεδονομάχων, που συγκρότησε η «Εθνική Εταιρεία» πέρασε την ελληνοτουρκική μεθόριο στην περιοχή των Τρικάλων, και εισήρθε στην Δυτική Μακεδονία στις 13 Ιουνίου 1903. 

Έτσι άρχισε ο ένοπλος Μακεδονικὸς Αγὼνας. 

Η ανταρτική ομάδα εξοπλίστηκε στα Τρίκαλα με τη βοήθεια του Υπολοχαγού του Πεζικού Γεωργίου Βλαχογιάννη, καθώς και του ιατρού Ράμου. Το πρώτο ένοπλο ανταρτικό σώμα Μακεδονομάχων συγκροτήθηκε από 10 «έμπειρους» Κρητικούς, που ησαν οι :

 Γεώργιος Διώνυμος , Ευθύμιος Καούδης, Λαμπρινὸς Βρανάς, Γεώργιος Πέρος, Γεώργιος Σεϊμένης, Γεώργιος Ζουρίδης, Γεώργιος Στρατινάκης, Ευστράτιος Μπονάτος, Μανούσος Καντουνάτος και Νικόλαος Δουκάκης

 Η ομάδα του Σφακιανού Καούδη πήγε στην Καστοριά όπου τους υποδέχθηκε ο Μητροπολίτης Καστοριάς Γερμανός Καραβαγγέλης.

 Μαζί τους είχαν επιστολή του Πάυλου Μελά προς τον Μητροπολίτη Γερμανό που ανέφερε : «οι Κρήτες ους σας στέλλωμεν είναι τέλειοι τύποι πολεμιστών, γενναίοι, ευφυείς, τολμηροί, αποφασιστικοί, φιλόδοξοι και έχοντες αναπτυγμένο εθνικό αίσθημα.Είμαι βέβαιος ότι θα ενισχύσωσι καταπληκτικώς τον αγώνα σας

Μετά από δυο μήνες παραμονής, πιεζόμενοι από Τούρκους και Βουλγάρους, άλλοι επέστρεψαν στην Αθήνα, και άλλοι υπό τον Καούδη πήγαν στον Βόλο. Στην Καστοριά έμεινε ο πρώτος νεκρός 

Ο Γεώργιος Σεϊμένης, ο οποίος έχασε τη ζωή του σε συμπλοκή με τους Βούλγαρους Ο Γεώργιος Σεϊμένης, 22 χρόνων, από την Ανώπολη Σφακίων, συνελήφθη από τους Βούλγαροι κομιτατζήδες και αφού τον βασάνισαν , το έκαψαν στην Κλεισούρα, στις 23 Ιουλίου 1903. Ο αδελφός του Γιάννης Σεϊμένης επίσης μακεδονομάχος, σκοτώθηκε στο Μοναστήρι στις 27 Μαρτίου 1906, προσπαθώντας να δραπετεύσει από τις φυλακές. 

Ο «Γερο – Καούδης» είχε πάρει μέρος στην Κρητική Επανάσταση   του 1895-1897. Τον Αύγουστο του 1903 μεταφέρθηκε με την ομάδα του στο Βόλο και ένα χρόνο αργότερα επέστρεψε στην Αθήνα. Το 1904 το νεοσύστατο «Μακεδονικό Κομιτάτο των Αθηνών» του έκανε νέα πρόταση, που αποδέχτηκε και επέστρεψε στη Μακεδονία. Στις 18 Σεπτεμβρίου 1904, κατάφερε με την ομάδα του σημαντικό πλήγμα κατά των Βουλγάρων στη μάχη του Τριγώνου. Μετά το θάνατο του Παύλου Μελά (13 Οκτωβρίου 1904), ο Καούδης ανέλαβε προσωρινά τη διοίκηση των σωμάτων στη Δυτική Μακεδονία. Το χειμώνα του 1904/05 έδρασε σε χωριά της περιοχής των Κορεστίων ενώ στις 25 Μαρτίου 1905 συμμετείχε στην επίθεση που οργάνωσε ο Βάρδας κατά της Βασιλειάδας. Στις 23 Απριλίου 1906 η ομάδα του Καούδη συγκρούστηκε με τον τουρκικό στρατό στο Κρατερό.Το 1912 πήγε στη Σάμο καθώς τέθηκε πάλι στην υπηρεσία του εθνικού αγώνα. Η απελευθέρωση του νησιού συντελέστηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 1912, ύστερα από αρκετές μάχες με τον τουρκικό στρατό. Μετά την απελευθέρωση της Σάμου, ο Ευθύμιος Καούδης έλαβε μέρος στις επιχειρήσεις για την απελευθέρωση της Μακεδονίας κατά τον Α Βαλκανικό Πόλεμο, συμμετέχοντας στα «Σώματα Ελλήνων Προσκόπων». Στις 11 Οκτωβρίου εισέβαλε στα Σιάτιστα και την επόμενη μέρα συγκρούστηκε με τον τουρκικό στρατό και κινήθηκε προς την πόλη των Γρεβενών. Πέθανε στη Θεσσαλονίκη, το 1956.

Ο Γεώργιος Δικώνυμος , είχε γεννηθεί  το 1887 στον Καλλικράτη Σφακίων Στρατολογήθηκε από τους Παύλο Μελά και Γεώργιο Τσόντο . Ο Δικώνυμος επέστρεψε στη Μακεδονία αρχικά ως υπαρχηγός του Γ. Τσόντου και στη συνέχεια ως αρχηγός σώματος περίπου 120 ανδρών. Πήρε μέρος σε πολλές μάχες, συνεχίζοντας τη δράση του μέχρι το 1908. Αργότερα πολέμησε στους Βαλκανικούς Πολέμους. Πέθανε το 1939 στην Αθήνα. 

Ο Λαμπρινός Βρανάς γεννήθηκε και αυτός στον Καλλικράτη Σφακίων. Στρατολογήθηκε από τον  Παύλο Μελά και τον Γεώργιο Τσόντο. Ο Βρανάς επανήλθε στη Μακεδονία και τον Οκτώβριο του 1904 ήταν παρών μαζί μες τον Στρατινάκη, στο περιστατικό που κόστισε τη ζωή του Παύλου Μελά. Στις 17 Μαΐου του 1905,  ήταν επικεφαλής αποσπάσματος περίπου 20 ανδρών, κινούμενος καθ' οδόν προς Μορίχοβο. Η παρουσία του αποσπάσματός του προδόθηκε στους Τούρκους από Βούλγαρους, με αποτέλεσμα να περικυκλωθεί από τον τουρκικό στρατό στο χωριό Μπελκαμένη (σημερινή Δροσοπηγή). Ακολούθησε μάχη κατά την οποία σκοτώθηκαν τα περισσότερα μέλη του αποσπάσματος, μεταξύ των οποίων και ο ίδιος ο Βρανάς. 

 Ο Γεώργιος Στρατινάκης, δεν έχει αναγνωριστεί ως Μακεδονομάχος και ούτε είναι εγγεγραμμένος στις σχετικές επετηρίδες. 

Ο επίσης Σφακιανός, Γεώργιος Πέρος του Σταύρου γεννήθηκε στο Ασφένδου το 1875. Πολέμησε στο Μακεδονικό Αγώνα ως το τέλος το 1908 .Στους απελευθερωτικούς πολέμους του 1912-13 ήταν επικεφαλής «προσκόπων». Το 1913 συμμετείχε με δυναμη   150 ανδρών του στην απελευθέρωση της Χίου. Σκοτώθηκε πολεμώντας στο Πυθί της Χίου 11 Νοεμβρίου 1913.