Η δραματικότερη μάχη του Πολέμου. Η επική κόντρα επίθεση με τις ξιφολόγχες των Ευζώνων στο ύψωμα του Προφήτη Ηλία στην Πίνδο που ανέτρεψαν του επιτιθέμενους Ιταλούς . Ο ταγματάρχης Ιωάννης Καραβίας. H Κατάληψη και η ανακατάληψη της Γκραμπάλας. Ο Αντισυνταγματάρχης Γεώργιο Κυριαζής. Ο καμικάζε Σμηναγός Ιωάννης Σακελλαρίου, που προηγήθηκε των Ιαπώνων.
Στο μέτωπο του Κατσιμήτρου
Στις 2 Νοεμβρίου 1940, οι Ιταλοί κατέλαβαν προσωρινά την Γκραμπάλα.
Από τις 09:00 έως τις 12:00, σμήνη ιταλικών αεροπλάνων βομβάρδιζαν αδιάκοπα την τοποθεσία Ελαία – Καλαμάς και ιδιαίτερα τα υψώματα Γκραμπάλα – Ελαίας – Μονής Βελά.
Η VIII Μεραρχία ανέμενε τον βομβαρδισμό διότι ο ασύρματος της Μεραρχίας είχε υποκλέψει τα ιταλικά σήματα.
Την άμυνα του τομέα Νεγράδων-Σουδενών είχε το 15ο Σύνταγμα Πεζικού με διοικητή τον αντισυνταγματάρχη Πεζικού Γεώργιο Κυριαζή .
Η δύναμη του Συντάγματος είχε ταχθεί στο ύψωμα Ασσόνισα (ύψ. 1090) με το ΙΙ/15 Τάγμα, και στα υψώματα Γκραμπάλα (1201) και Ψηλοράχη (ύψ.1060), με το ΙΙΙ/15 Τάγμα.
Το Ι/15 Τάγμα που ήταν στην προκάλυψη αποτελούσε την εφεδρεία, όλου του Τομέα Νεγράδων.
Μετά τις 12:00, το ιταλικό πυροβολικό σφυροκοπούσε ιδιαίτερα τον υποτομέα των Σουδενών και της Ελαίας, αλλά οι Ελληνικές απώλειες ήταν ασήμαντες, καθώς η αποτελεσματικότητα του ιταλικού πυροβολικού ήταν πενιχρή.
Μετά από τρίωρο μπαράζ πυροβολικού εξόρμησε το ιταλικό πεζικό.
Στις 15:00, οι δυο φάλαγγες «Σολίνα» και «Τρίτσιο», εφόρμησαν κατά των υψωμάτων της Γκραμπάλας και βορειοανατολικά της Ελαίας και άλλες δυο φάλλαγγες κατά του τομέα Ελαίας – Νεγράδων –Βροντισμένης.
Τότε , το ελληνικό πυροβολικό προσέβαλε τις ιταλικές συγκεντρώσεις.
Με συγκεντρωτική βολή, προκάλεσε τη διάλυση δύο ταγμάτων που είχαν συγκεντρωθεί σε μια χαράδρα κοντά στη Ψηλορράχη.
Παρά τη σθεναρή αντίσταση των Ελλήνων, η ιταλική επίθεση κατά της Γκραμπάλας ήταν συνεχής και επίμονη.
Στις 20:00, το βράδυ, επωφελούμενη από το σκοτάδι, μια δύναμη λόχου Αλβανών ανέβηκε αθέατη μέσα από μια βαθιά χαράδρα και εφόρμησε αιφνιδιαστικά στο ύψωμα της Ψηλοράχης (1060 ), ανατρέποντας την ελληνική διμοιρία που το υπεράσπιζε και η οποία αναγκάστηκε να συμπτυχθεί προς τα βόρεια.
Την ίδια ώρα, άλλο ιταλικό τμήμα, δύναμης λόχου, επιτέθηκε αιφνιδιαστικά από τη βορειοανατολική δασώδη πλευρά της Γκραμπάλας και εξανάγκασε τον εκεί αμυνόμενο λόχο να συμπτυχθεί προς το ύψωμα Κόζιακας.
Το συγκρότημα της Γκραμπάλας κυριεύτηκε έτσι από τους Ιταλούς, οι οποίοι κατάφεραν να το κρατήσουν, βοηθούμενοι και από το γεγονός ότι είχε ξεσπάσει χιονοθύελλα.
Επειδή η κατοχή της Γκραμπάλας είχε ιδιαίτερη σημασία για την τοποθεσία, ο Κατσιμήτρος, διέταξε την άμεση ανακατάληψη της Γκραμπάλας, το ταχύτερο δυνατό, με νυκτερινή αντεπίθεση, η οποία θα υποστηριζόταν από το σύνολο του διαθέσιμου δυναμικού.
Την αντεπίθεση ανέλαβε ο διοικητής του 15ου Συντάγματος Αντισυνταγματάρχης Γεώργιος Κυριαζής που ηγήθηκε μιας διλοχίας από τον 1ο και 7ο Λόχο.
Η αντεπίθεση εκδηλώθηκε στις 03.00 το πρωί της 3ης Νοεμβρίου.
Ο Μεταξάς ενημερώθηκε από τον Κατσιμήτρο για την απώλεια της Γκραμπάλας και σημείωσε στο ημερολόγιο του.Η ιταλική αεροπορία βομβάρδισε εκτός από τη Θεσσαλονίκη, την Κέρκυρα, τη Λάρισα, τον Βόλο, τα Χανιά και την Κόρινθο. Συνολικά υπήρξαν 90 άμαχοι νεκροί και 200 τραυματίες.Για τους βομβαρδισμούς εκδόθηκε η παρακάτω ανακοίνωση: Στο Μέτωπο της Πίνδου
Ανατολικά, στην Πίνδο, το πρωί της 2ας Νοεμβρίου ένα Bréguet 19 της 2 Μ.Σ.Σ., με παρατηρητή τον Ανθυποσμηναγό Δημ. Καρακίτσο και χειριστή το Σμηνία Ιωάννη Κατσούλα, ανέλαβε αποστολή αναγνώρισης και εντόπισε την κύρια δύναμη της Μεραρχίας "Τζούλια" στην οδό Σαμαρίνας-Δίστρατου.
Σε απάντηση στάλθηκε από τη Θεσσαλονίκη η Μεραρχία Ιππικού, η οποία κατέλαβε τη στενωπό του Μετσόβου.
Το μεσημέρι της 2ας Νοεμβρίου , Ιταλός ελεύθερος σκοπευτής από απόσταση περίπου 400 μέτρων τραυμάτισε στον πνεύμονα τον συνταγματάρχη Κωνσταντίνο Δαβάκη , ενώ εκείνος είχε ανέβη στην κορυφή του υψώματος «Προφήτης Ηλίας», και παρακολουθούσε με τις διόπτρες τις κινήσεις των Ιταλών.
Την διοίκηση του αποσπάσματος ανέλαβε ο υποδιοικητής ταγματάρχης Ιωάννης Καραβίας, ο οποίος αφού έδωσε εντολή να μεταφερθεί στο ορεινό χειρουργείο στο Επταχώρι ο τραυματίας Συνταγματάρχης , (από τον Λαρισαίο έφεδρο ανθυπολογαγό Ν. Χατζηευθυμίου) , προχώρησε έρποντας, λόγω των δραστικών πυρών του εχθρού προς τη κορυφή του υψώματος, και διαπίστωσε ότι σε απόσταση 500 μέτρων, ανάμεσα στα υψώματα «Προφήτης Ηλίας» και «Ταμπούρι», υπήρχε ακροβολισμένη με εφ΄όπλου λόγχη ιταλική δύναμη, 1500-2000 ανδρών που είχε ξεκινήσει για να επιτεθεί και να καταλάβει τα υψώματα που κατείχε το απόσπασμα των 500 ανδρών του Δαβάκη, ώστε να εξασφαλίσει τα νώτα και τα πλευρά της μεραρχίας «Τζούλια», της οποίας η εμπροσθοφυλακή είχε φτάσει στη Σαμαρίνα, 25 χιλιόμετρα από το Μέτσοβο.
Ο ταγματάρχης Καραβίας, σκέφτηκε ότι αν έμενε στο ύψωμα, αμυνόμενος, ο εχθρός, που ήταν τετραπλάσιος, θα ανέτρεπε την ελληνική δύναμη και αν υποχωρούσε νοτιότερα, θα έκανε εκείνο που ήθελαν οι Ιταλοί: Να καταλάβουν το ύψωμα. Οπότε αποφάσισε αντεπίθεση.
Ο ταγματάρχης Καραβίας, συγκέντρωσε όλους τους συμπολεμιστές του, αξιωματικούς και στρατιώτες , τους μίλησε και τόνισε τη σημασία του υψώματος και ότι εάν οι Ιταλοί το πάρουν, τους ανοίγει ο δρόμος για την κατάληψη του Μετσόβου. Και τους εξήγησε ότι μόνη λύση ειναι ο αιφνιδιασμός.
Αμέσως προχώρησε πρώτος προς την κορυφή του υψώματος, ακολουθούμενος από τους γενναίους του αξιωματικούς και στρατιώτες του.
Έφτασαν στην κορυφή του υψώματος και ξεχύθηκαν φωνάζοντας την πολεμική ιαχή «αέρα – αέρα».
Οι Ιταλοί που είχαν φτάσει περί τα 200 – 250 μέτρα από την κορυφή, αιφνιδιάστηκαν.
Η μάχη σώμα με σώμα υπήρξε πεισματώδης και οι Ιταλοί έπειτα από τέσσερις ώρες κάμφθηκαν και υποχώρησαν προς Πυρσόγιαννη – Αλβανία.
Εγκατέλειψαν αρκετούς τραυματίες, άφθονο πολεμικό υλικό, αιχμαλώτους και περί τα 150 μεταγωγικά».
Στον Προφήτη Ηλία , έπεσε μαχόμενος και ο Έφεδρος Ανθυπολοχαγός του 52ου ΣΠ. Λουκάς Σκουρολιάκος του Νικολάου, από την Αμφίκλεια.
Στη συνέχεια τη διοίκηση του Νοτίου Συγκροτήματος ανέλαβε ο ταγματάρχης Ιω. Καραβίας, αντικαθιστώντας τον Κ. Δαβάκη, ενώ τη διοίκηση του 51 ΣΠ ανέλαβε ο αντισυνταγματάρχης Θεμιστοκλής Κετσέας.
Σ' αυτό εντάχτηκαν το Ι/2 και το Ι/4 Τάγματα συγκροτώντας το Απόσπασμα Κετσέα.
Τμήματα της ΤΖΟΥΛΙΑ που συνέχιζαν τη διείσδυση τους στην Πίνδο, αφού κατέλαβαν το «βλαχοχώρι», τη Σαμαρίνα, γύρισαν προς το νότο και κατέλαβαν το Δίστρατο.
Το απομεσήμερο, τρία Bréguet της 2 Μ.Σ.Σ. εξαπέλυσαν επίθεση εναντίον της ιταλικής Μεραρχίας βομβαρδίζοντας και πολυβολώντας την από χαμηλότατο ύψος.
Η μάχη στον αέρα
Το πρωί , της 2ας Νοεμβρίου, ιταλικό σμήνος αποτελούμενο από πέντε βομβαρδιστικά, συνοδευόμενα από ένα καταδιωκτικό, επιχείρησε να βομβαρδίσει τη Θεσσαλονίκη.
Από το σφοδρό αντιαεροπορικό φράγμα πυρός, κατερρίφθη το ένα βομβαρδιστικό.
Οι υπόλοιποι έριξαν τις βόμβες τους και έφυγαν προς τον Λαγκαδά, όταν δέχτηκαν την επίθεση τριών ΡΖL 24 της 22ας Μοίρας Διώξεως που απογειώθηκαν από το Αεροδρόμιο της Μεγάλης Μίκρας.
Ένα από τα 4 ιταλικά βομβαρδιστικά Savoia Marchetti επλήγη στο ντεπόζιτο της βενζίνης, και κατέπεσε κοντά στα Ελληνοαλβανικά σύνορα .
Από τους Έλληνες πιλότους ο Μεσσήνιος Υποσμηναγός Μαρίνος Μητραλέξης, επειδή του τελείωσαν οι σφαίρες εφόρμησε εναντίον ενός ιταλικού Savoia Marchetti σε ύψος 7.000 ποδών, και με την έλικα του αεροσκάφους του, κατέστρεψε το ουραίο πηδάλιο του ιταλικού, το οποίο δεν μπορούσε πλέον να ελεγχθεί.
Το πλήρωμα το εγκατέλειψε και έπεσε με αλεξίπτωτα σε ένα χωράφι στην περιοχή του Λαγκαδά.
Ο Υποσμηναγός Μαρίνος Μητραλέξης, δεν σκοτώθηκε στον πόλεμο αλλά σκοτώθηκε το 1948 όταν έπεσε στο Αιγαίο το αεροπλάνο του.
Την ίδια ημέρα έγιναν αερομαχίες πάνω από τα Ιωάννινα, μεταξύ τριών PZL24, της 21ης Μοίρας Διώξεως με έδρα το αεροδρόμιο Ιωαννίνων, με 15 Ιταλικά.
Ο βομβαρδισμός των Ιωαννίνων ήταν ο ισχυρότερος μετά των βομβαρδισμό των Πατρών, που είχε γίνει την πρώτη ημέρα του πολέμου.
Οι Ιταλοί κατέρριψαν το αεροπλάνο του Επισμηνία Χρήστου Παπαδόπουλου, ενώ ο Σμηναγός Ιωάννης Σακελλαρίου που κατέρριψε ένα ιταλικό όταν διαπίστωσε ότι δεν είχε άλλα πυρομαχικά όρμησε ακάθεκτος στο αντίπαλο αεροπλάνο και πέρασε στην αθανασία πέφτοντας μαζί με τον Ιταλό.
ΤΟ ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ ΤΟΥ ΠΑΠΑΓΟΥ
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)
.png)