Πέρασαν κιόλας 35 χρόνια

του Κώστα Μπετινάκη

Καθώς πλησιάζει η 15η Ιουλίου διπλή μαύρη επέτειος για μας -η πρώτη τα Ιουλιανά και κατόπιν η έναρξη της Κυπριακής τραγωδίας- (το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου με επακόλουθο την τουρκική εισβολή), μού έρχονται στο νου μερικά πράγματα που η σημερινή ροή των γεγονότων ηθελημένα τείνει να ξεχάσει. Ακούγεται έτσι, πως ετοιμάζεται νέο σχέδιο τύπου Ανάν, και πως οι πρόθυμοι να το αποδεχτούν - τύπου Γ. Παπανδρέου – έχουν αυξηθεί. Μου ήρθε αυθόρμητα, να θυμίσω μερικά γεγονότα, που έχουν καταγραφεί, αλλά πόσοι, άραγε, τα θυμούνται;
Για το έγκλημα που έχει συντελεστεί εδώ και 35 χρόνια, υπάρχουν πάρα πολλοί ένοχοι, κι εδώ και στο εξωτερικό που παραμένουν ατιμώρητοι, αφού έτσι επιβάλλει η κυρίαρχη δύναμη. Κι όλοι εμείς, που έχουμε υποστεί ο καθένας με το τίμημά του, τα επακόλουθα των αμερικανικών εγκληματικών επεμβάσεων στη χώρα, εξακολουθούμε να ανεχόμαστε να ζούμε σε μία χώρα-πελάτη.

Στο βιβλίο του William Blum, “Killing Hope” (Σκοτώνοντας την Ελπίδα) σε 44 κεφάλαια, περιγράφονται οι διάφορες αμερικανικές επεμβάσεις σε κυρίαρχες χώρες στον κόσμο. Στο βιβλίο του Μπλαμ, υπάρχει κεφάλαιο με τίτλο Ελλάδα 1947ως τις αρχές του 1950.
Οπως επισημαίνεται στο κεφάλαιο αυτό με υπότιτλο, «Από την Κοιτίδα της Δημοκρατίας σε κράτος-πελάτη», επισημαίνεται πως πάρα πολλοί είναι εκείνοι στις ΗΠΑ που δεν γνωρίζουν πόσες φορές η αμερικανική κυβέρνηση επενέβη στην Ελλάδα.
Στο βιλίο του Μπλάμ «Rogue State» αναφέρεται στην δεύτερη αμερικανική επέμβαση στην Ελλάδα με το πραξικόπημα της χούντας των Απριλιανών.
Λίγες ημέρες μετά την απελευθέρωσή του από τη χούντα (ύστερα από διεθνείς πιέσεις), ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε επισκεφτεί τον τότε Αμερικανό πρεσβευτή στην Αθήνα, Φίλιπ Τάλμποτ. «Ρώτησα τον Τάλμποτ αν οι Αμερικανοί θα είχαν επέμβει τη νύχτα του πραξικοπήματος, για να αποτρέψουν το θάνατο της Δημοκρατίας στην Ελλάδα, αν οι πραξικοπηματίες ήταν Αριστεροί. Ο Τάλμποτ απάντησε χωρίς δισταγμό: «Και φυσικά θα επέμβαιναν και θα κατέστελλαν το πραξικόπημα». ( Από το βιβλίο του William Blum –“Rogue State”).
Ο Χένρι Κίσινγκερ, είναι ο πρώτος υπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών, που υπήρξε ταυτόχρονα πρόεδρος της «Επιτροπής 40», η οποία έχει την ευθύνη για τις μυστικές επιχειρήσεις της CIA σ΄ ολόκληρο τον κόσμο. Σε μια εποχή που ο πρόεδρος Νίξον κλυδωνιζόταν (ώσπου να παραιτηθεί τελικά) λόγω του σκανδάλου Γουότεργέητ, και με την διπλή του ιδιότητα του πολιτικού προϊσταμένου των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ και του επικεφαλής του Στέητ Ντηπάρτμεντ, ο Κίσινγκερ διαχειρίστηκε από το παρασκήνιο την Κυπριακή τραγωδία ως άτυπος πρόεδρος των ΗΠΑ για την άσκηση εξωτερικής πολιτικής (Γραφει στο βιβλίο του «1974 – το άγνωστο παρασκήνιο της τουρκικής εισβολής» ο Μακάριος Δρουσιώτης.
Ο ίδιος ο Κίσιντζερ υποστηρίζει ότι δεν είχε ενημερωθεί έγκαιρα για το επικείμενο πραξικόπημα, και ότι «δεν είχε λόγους να θέλει την ανατροπή του Μακαρίου».
Στο σημείο αυτό ένας ακόμα φάκελος του παλαίμαχου δημοσιογράφου Ηλία Δημητρακόπουλος από την Ουάσιγκτον, έρχεται να δώσει μερικά νέα στοιχεία στην υπόθεση:

«Ο Κίσινγκερ ψεύδεται ασυστόλως. Οι ευθύνες του είναι αναμφισβήτητες. Είχε ενημερωθεί τόσο για το πραξικόπημα του Ιωαννίδη όσο και την τουρκική εισβολή στην Κύπρο» διακηρύσσει με παρρησία ο Ηλίας Δημητρακόπουλος. Οι ΗΠΑ από την δεκαετία του ’60 είχαν στραφεί εναντίον του Μακαρίου. Αυτό έκαναν και την κρίσιμη εκείνη ώρα», λέει ο Δημητρακόπουλος, που εκτός από βαθύς γνώστης των θεμάτων υπήρξε και πρωταγωνιστής των εξελίξεων, δρώντας αποφασιστικά με τις γνωριμίες του στο Κογκρέσο. Από τον Ιούνιο του 1974, είχε ενημερώσει από τον πανίσχυρο τότε πρόεδρο της επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας Γουίλιαμ Φουλμπράιτ, για τις πληροφορίες περί επικείμενου πραξικοπήματος κατά του Μακαρίου.
Ο Φουλμπράιτ, είχε επικοινωνήσει με τον αποκαλούμενο «μάγο της διπλωματίας» Κίσινγκερ, τον είχε ενημερώσει για την κατάσταση που διαμορφωνόταν και του είχε ζητήσει να παρέμβει για να αποτρέψει την ανατροπή του Μακάριου και τον κίνδυνο ελληνοτουρκικού πολέμου.
Ο Κίσινγκερ τότε, αρνήθηκε υποστηρίζοντας υποκριτικά, πως «δεν μπορώ να επέμβω στα εσωτερικά της Ελλάδας». Έτσι όμως καταρρίπτεται το επιχείρημα της «ελλιπούς ενημέρωσής του».
Ο Δημητρακόπουλος πήγε για δεύτερη φορά στο γραφείο του Φουλμπράιτ, και του ζήτησε να παρέμβει ώστε να αποτραπεί τουλάχιστον η τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Ήταν παρών, όταν ο Φουλμπράιτ είχε τηλεφωνήσει και πάλι στον Κίσινγκερ, στις 17 Ιουλίου. Το περιχεόμενο της τηλεφωνικής συνομιλίας εκείνης, επιβεβαιώνει και ο Βρετανός δημοσιογράφος Κρίστοφερ Χίτσενς, στο βιβλίο του: «Hostage to History: Cyprus from the Ottomans to Kissinger».

Η πρόταση για τον 6ο στόλο

Ο Δημητρακόπουλος, είχε κάνει τότε μια καταπληκτική πρόταση στον Φουλμπράιτ την οποία εκείνος μετέφερε στον Κίσινγκερ: μια ήπιας μορφής αμερικανική παρέμβαση που θα μπορούσε να είχε σώσει την Κύπρο: «Αυτή την ύστατη ώρα, ο μόνος εφικτός τρόπος για την αποτροπή τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, είναι να ζητήσετε αμέσως από τον πρόεδρο Μακάριο να εκδώσει επίσημη πρόσκληση προς μονάδες του 6ου αμερικανικού στόλου να πραγματοποιήσουν επίσκεψη καλής θελήσεως στα πέντε μεγάλα λιμάνια του νησιού. Θεωρώ ότι η Τουρκία δεν θα διακινδυνεύσει να προχωρήσει σε ενέργεια που θα μπορούσε να στοιχίσει τη ζωή Αμερικανών».
Ο Φουλμπράιτ, υπενθύμισε τότε στον Κίσινγκερ τις θανάσιμες συνέπειες της ισραηλινής επίθεσης εναντίον του αμερικανικού σκάφους «Liberty», στη διάρκεια του πολέμου των «Εξι Ημερών». Η επίθεση εκείνη είχε στοιχίζει τη ζωή σε 34 Αμερικανούς ναύτες και άλλα 131 είχαν τραυματιστεί, προκαλώντας τεράστιες αντιδράσεις στις ΗΠΑ.
Ο Κίσινγκερ, όμως, πάλι είχε αρνηθεί. «Ήμουν παρών και άκουσα τι του είχε πει ο Φουλμπράιτ, ο οποίος μου μετέφερε τα λόγια του Κίσινγκερ. Δεν έκανε τίποτε αν και ήταν παντοδύναμος. Μπορούσε να σταματήσει το πραξικόπημα και αν το είχε κάνει τότε δεν θα είχαμε την εισβολή. Αν το ήθελε πραγματικά, θα πήγαινε ο ίδιος στην Τουρκία αντί να στείλει τον Σίσκο», επιμένει ο Δημητρακόπουλος.

«Ο Φουλμπράιτ, δεν του είχε ζητήσει τα αμερικανικά πολεμικά να πλήξουν τα τουρκικά. Του είχε ζητήσει μια έξυπνη ειρηνική κίνηση που θα ήταν σίγουρα αποτελεσματική, μια και τα πλοία του αμερικανικού στόλου βρίσκονταν εκείνη την εποχή στα ανοικτά της Ελευσίνας» θυμίζει ο Δημητρακόπουλος. Το 1964, ο τότε πρόεδρος Τζόνσον, είχε αποτρέψει τα τουρκικά αποβατικά με μία επιστολή του.
Σε συνέντευξή του στην «Ηerald» ο Δημητρακόπουλος έχει επισημάνει ότι οι αποφάσεις του Κίσινγκερ, είχαν ληφθεί σε μια κλειστή σύσκεψη των 40, τέσσερις μήνες πριν το πραξικόπημα και την εισβολή στην Κύπρο. Τα στοιχεία που αποκαλύφθηκαν για την σύσκεψη εκείνη, «αμαυρώνουν για πάντα τη θέση του Κίσινγκερ στην ιστορία επειδή αποκαλύπτεται η νοοτροπία του και επιβεβαιώνεται εκείνο το σημείο ανηθικότητας που επισημαίνει και ο Χίτσενς στο βιβλίο του «Η Δίκη του Κίσινγκερ». Επιπλέον εξηγούνται πλέον τα σθεναρά αντιαμερικανικά αισθήματα που υπάρχουν σήμερα στην Ελλάδα.
Αν ο Κίσινγκερ δεν ήθελε να έχει ανάμειξη, είχε την ευκαιρία να το αποδείξει αποτρέποντας το πραξικόπημα εναντίον του Μακαρίου και την εισβολή, χωρίς οποιοδήποτε κόστος για τα συμφέροντα της ασφάλειας των ΗΠΑ.
Η ενοχή του αποδεικνύεται και στο δεύτερο τόμο της τριλογίας των απομνημονευμάτων του «Χρόνια Αναταραχής». Ο Κίσινγκερ βρήκε πως το θέμα της Κυπριακής τραγωδίας του 1974 τόσο «επικίνδυνο», ώστε αποφάσισε πως καλύτερα θα ήταν να αφήσει για αργότερα την εξέτασή του». «Θα πρέπει να κάνουμε ολόκληρη εξέταση του επεισοδίου της Κύπρου, κάποια άλλη φορά, μια και παρατάθηκε στην προεδρία Φορντ και τα επακόλουθά του συνεχίζονται ανεπίλυτα ως σήμερα».
Άλλα όμως γράφει στα «χρόνια της Ανανέωσης»: «Το είχα πια δεδομένο, ότι η επόμενη κοινοτική κρίση στην Κύπρο, θα προκαλούσε την τουρκική επέμβαση, και θα οδηγούσε σε διαίρεση του νησιού».
Αλλά για το πραξικόπημα του Ιωαννίδη στην Κύπρο, υπάρχουν στοιχεία, που θυμίζουν την πάγια αμερικανική τακτική να αποκοιμίζουν τους υποτακτικούς τους:
«Στην κατάθεση του στην Επιτροπή της Βουλής των Αντιπροσώπων για την Αντικατασκοπία, ο Χένρι Τάσκα (Αμερικανός πρεσβευτής επί χούντας στην Αθήνα), είπε πως «είχε πάρει διαβεβαιώσεις από τον σταθμάρχη της CIA, πως ο Ιωαννίδης θα συνεχίσει να ακούει μόνο τη CIA και όχι τις προειδοποιήσεις του αρμόδιου υπαλλήλου του Στέητ Ντηπάρτμεντ, που φαίνεται ότι είχε μεταφέρει έμμεσα ένα προσωπικό μήνυμα…Είναι όμως σίγουρο πως η πρεσβεία δεν είχε πάρει τα μέτρα εκείνα, για να καταλάβει ο Ιωαννίδης το βάθος της ανησυχίας της Ουάσιγκτον για το πραξικόπημα στην Κύπρο».
Η Βουλή των Ελλήνων έχει ψηφίσει να μην ανοίξει ο φάκελος της Κύπρου. Επί 35 χρόνια, οι υπεύθυνοι άλλης μιας εθνικής τραγωδίας, μένουν ατιμώρητοι.