Το Κίνημα της SoE στα Χανιά και το διάγγελμα των Μητσοτάκη- Βαφειάδη- Πάλερετ της 29ης Ιουλίου 1938

 

Τα κωμικοτραγικά γεγονότα του Ιουλίου του 1938 στα Χανιά αποτελούν την απόλυτη απόδειξη της συνεργασίας  της Φράξιας ΚΚΕ-Πλουμπίδη με την Ιντέλιτζεντ Σέρβις. 

 Για αυτό ο Ζαχαριάδης θεωρούσε χαφιέ τον Βαφειάδη, που ήταν ο συντονιστής στην Κρήτη εκ μέρους του Πολιτικού Γραφείου, δηλαδή που πράκτοράς  του Πλουμπίδη. 

 Όπως ανέκραξαν στην Βάρκιζα οι πράκτορες Σιάντος και Σοφιανόπουλος «Ζήτω η Μεγάλη Βρετανία, οι επαναστάτες των Χανίων αναφώνησαν "Ζήτω ο Βασιλεύς", (της Αγγλίας).

 Το Διάγγελμα Πάλερετ-Παπα Δημήτρη Μπάλφουρ απευθυνόταν, «Προς την Α. Μ. τον Βασιλέα, Προς τας ενόπλους δυνάμεις, και Προς τον ελληνικό λαό» και ζητούσε την «άμεσον απομάκρυνσιν της τυραννικής Κυβερνήσεως Μεταξά». 

Το μηνυμα Πάλερετ  που προσυπέγραφε ο "Κρητικός" πράκτορας της SoE Αριστομένης Μητσοτάκης και ο Κομμούνσιτής σύντροφος Βαφειάδης  έλεγε: 

 «Στρατός και λαός αδελφωμένοι κατέλυσαν αρχάς λαομισήτου τυραννίας εκπροσωπούμενης υπό του στρατηγού Μεταξά. Ανακτήσας ελευθερίας αυτού απευθύνεται προς την Α. Μ. τον Βασιλέα και ζητεί την άμεσον απομάκρυνσιν της τυραννικής Κυβερνήσεως Μεταξά, την αποκατάστασιν του κράτους του νόμου και των λαϊκών ελευθεριών και τον σχηματισμόν Κυβερνήσεως Εθνικής Σωτηρίας εκ των αρίστων Ελλήνων, αδιακρίτως πολιτικών παρατάξεων, προς αντιμετώπισιν των αμεσοτάτων εσωτερικών και εξωτερικών κινδύνων, τους οποίους διατρέχει η χώρα μας και διά την δημιουργίαν μιας νέας Ελλάδος, πράγματι ηνωμένης ψυχικώς και ικανής να αντιμετωπίση με σθένος και φρόνησιν τας δυσκόλους στιγμάς, που διέρχεται η ανθρωπότης. Με αδελφικόν χαιρετισμόν προς τας ενόπλους δυνάμεις και ολόκληρον τον λαόν. Ζήτω Ο Βασιλεύς, ζήτω η Ελλάς». 

Το υπέγραφαν ως Επαναστατική Επιτροπή οι : Μητσοτάκης, Βολουδάκης, Μουντάκης, Παΐζης, και Μάντακας ως στρατιωτικός διοικητής». 

 Το πρωί της Παρασκευής 29 Ιουλίου στις 11π.μ. έγινε λαϊκή συγκέντρωση στην Πλατεία Σιντριβανιού στα Χανιά, χωρίς μεγάλη συμμετοχή. 

Εκείνη την ώρα φάνηκαν δυο αεροπλάνα που περνούσαν πολύ χαμηλά σκορπίζοντας προκηρύξεις.

 Η προκήρυξη που υπέγραφε ο Μεταξάς ανέφερε: 

«Καθ' ην στιγμήν ητοιμαζόμην να αναχωρήσω εξ Αθηνών προς υπογραφήν συμφωνίας μεγίστου εθνικού συμφέροντος, ένοπλοι στασιασταί εισήλθον και κατέλαβον την πόλιν των Χανίων. Είμαι αποφασισμένος να πατάξω τους στασιαστάς δια παντός μέσου ίνα επιβάλω το κράτος του νόμου και εξασφαλίσω εις τον Κρητικόν λαόν ησυχίαν και τάξιν... Στηριζόμενος εις τα πατριωτικά αισθήματα του Κρητικού λαού και εις τα δείγματα εμπιστοσύνης που μου επέδειξε, τον προσκαλώ να απογύμνωση τους στασιαστάς και να κατάδειξη εις τον Ελληνικόν λαόν, ότι η Κρήτη ίσταται παράλληλος και αλληλέγγυος προς το εθνικόν σύνολον. Παντού της Ελλάδος επικρατεί απόλυτος τάξις και ησυχία. Ο Πρόεδρος της Κυβερνήσεως Ι. Μεταξάς». 

 Το τελικό πλήγμα κατά του κινήματος ήταν η κήρυξη του στρατιωτικού νόμου στο νομό Χανίων και η άφιξη στην Κρήτη των πολεμικών «Κουντουριώτης» και «Θύελλα» που μετέφεραν δυνάμεις πεζικού και μια μοίρα πυροβολικού. 

Στρατιωτικός διοικητής Κρήτης ορίσθηκε ο υποστράτηγος Γεώργιος Τσολάκογλου. 

 Οι στρατιωτικές δυνάμεις που έφτασαν και η χωροφυλακή μέσα σε μερικές ώρες εκκαθάρισαν τα Χανιά από τους κινηματίες. 

 Ο Α. Μητσοτάκης, ο Μ.Βολουδάκης, ο Ι. Μουντάκης τέθηκαν υπό την προστασία της Ιντέλιτζεντ Σερβις κατέφυγαν στα όρη και αργότερα τους πήγαν στην Κύπρο με Καΐκι, που αναχώρησε από τα Σφακιά στις 20 του Οκτωβριου. 

Στο καίκι επέβαιναν οι πράκτορες της Ιντέλιτζεντ Σέρβις, Αρ. Μητσοτάκης, Ι. Μουντάκης, Μαν. Βολουδάκης, Εμ. Μπακλατζής, Στ. Παπαδοκωνσταντάκης, Ρ. Τζιγκουνάκης, Ι. Σιμιτόπουλος, Η. Μπριλλάκης, Εμμ. Κοτζάμπασης και Β. Χατζηαγγελής. Ο πράκτωρ Μάντακας έμεινε πίσω και η Secret Intelligence Service, (SIS), δηλαδή το MI6, το 1940, πριν εκδηλωθεί η επίθεση των Γερμανών και πριν δολοφονηθεί ο Μεταξάς, έστειλε στην Κρήτη πράκτορά της, (κωδικός «Σφιγξ»), για να συναντήσει το Στρατηγό Μάντακα, και να του προτείνει του την ηγεσία «Κινήματος του Κρητικού λαού», εναντίον της δικτατορίας Μεταξά, αν το καθεστώς αρνιόταν να αντισταθεί στην επικείμενη επίθεση του Άξονα. 

Το σενάριο της SOE περί της «Δημοκρατικής Ελλάδος» στην Κρήτη και τα Νησιά, το επανεμφάνισαν οι πράκτορες των Άγγλων το 1960 στην πλαστή δήθεν ομιλία Μεταξά προς τους ιδιοκτήτες και αρχισυντάκτες του Αθηναϊκού Τύπου στο ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετανία», στις 30 Οκτωβρίου 1940.