Ο Μέγας Αγγελος Σικελιανός και οι Δελφικές Γιορτές

Οι πρώτες Δελφικές Εορτές, διοργανώθηκαν από τον Άγγελο Σικελιανό και τη σύζυγό του Εύα Πάλμερ-Σικελιανού τον Μάιο του 1927 . Ήταν προϊόν του μεγαλόπνοου οραματισμού του ποιητή για τη Δελφική Ιδέα και απέβλεπαν στο να ξαναγίνουν οι Δελφοί «ομφαλός της γης», κέντρο μιας παγκόσμιας αμφικτιονίας, όπου το πνεύμα του αρχαίου ελληνισμού μέσα από την αναβίωσή του θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση της ενότητας του παγκόσμιου πνεύματος, που θα οδηγούσε την ανθρωπότητα σε ψυχική και πνευματική λύτρωση.
Ο Σικελιανός, μάλιστα, οραματιζόταν και την ίδρυση Πανεπιστημίου στους Δελφούς. Ψυχή, του όλου εγχειρήματος υπήρξε η Εύα Σικελιανού , η οποία πέρα από την οικονομική εισφορά της κατέβαλε μεγάλη προσωπική εργασία, δουλεύοντας ακαταπόνητα, συμμετέχοντας στις πρόβες, προσπαθώντας να ρυθμίσει και την τελευταία λεπτομέρεια.
Οι Πρώτες Δελφικές Εορτές διήρκεσαν δύο ημέρες και η διοργάνωσή τους περιελάμβανε παράσταση του Προμηθέα Δεσμώτη του Αισχύλου, γυμνικούς αγώνες, λαϊκούς χορούς και έκθεση λαϊκής τέχνης.
Επαναλήφθηκαν το 1930 (Δεύτερες Δελφικές Εορτές), στο πρόγραμμα των οποίων περιλαμβανόταν εκτός από τον Προμηθέα Δεσμώτη και παράσταση των Ικέτιδων του Αισχύλου. Οι παραστάσεις αυτές αποσκοπούσαν στην αναβίωση του αρχαίου τρόπου διδασκαλίας. Η μουσική, που συνόδευε τα χορικά, βασιζόταν στο βυζαντινό μέλος. Τις ενδυμασίες των υποκριτών είχε υφάνει η ίδια η Εύα Σικελιανού πάνω σε πρότυπα λαϊκής τέχνης.

Η απήχηση των Πρώτων Δελφικών Εορτών ήταν μεγάλη. Γενικότερα έγιναν δεκτές με ενθουσιασμό από διανοούμενους και λάτρεις του ελληνικού πνεύματος.
Στην αρχή του εγχειρήματος ο Άγγελος και η Εύα πραγματοποίησαν την Άνοιξη του 1924 την πρώτη συγκέντρωση πνευματικών ανθρώπων, για να τους ανακοινώσουν τα σχέδιά τους για τις δελφικές γιορτές. Είχαν καλέσει 100 περίπου ανθρώπους του πνεύματος, στους οποίους παρουσίασαν την ιδέα τους. Αρχικά, όλοι χάρηκαν για την επιλογή του τόπου. Η ανταπόκρισή τους, όμως, στην όλη ιδέα, όπως έγραψε η ίδια η Εύα, ήταν σαν να είχαμε μιλήσει σε ανδρείκελα. Από τότε κιόλας στην Αθήνα το Δελφικό σχέδιο ήταν για πολλούς ένας χλευασμός. Ωστόσο, οι ίδιοι συνέχισαν ακαταπόνητα τη δουλειά τους για τρία χρόνια.

Μεγάλη ήταν η φροντίδα του Σικελιανού και της Εύας για τους ξένους καλεσμένους, κορυφαίους εκπροσώπους του ευρωπαϊκού πνεύματος, γιατί αυτοί θα σκόρπιζαν το μήνυμά του στον κόσμο. Πολλά ήταν τα χρήματα που δαπανήθηκαν στη διάνοιξη των δρόμων στην περιοχής Ιτέας – Δελφών, για να φτάσουν ευκολότερα οι επισκέπτες.

Η ίδια η Εύα ναύλωσε καράβια, έχτισε ξενοδοχεία στην περιοχή, για να μπορέσει να φιλοξενηθεί ο μεγάλος αριθμός των επισκεπτών. Είχαν φροντίσει να τους εξασφαλιστεί το κάθε τι, μέχρι και για τα σκυλιά της περιοχής είχαν κανονίσει, ερχόμενοι σε συνεννοήσεις με τους ιδιοκτήτες τους και με την αστυνομία, να είναι για τρεις μέρες δεμένα!

Οι γιορτές διήρκεσαν 2 μέρες (8/9 Μαΐου), συνεχίστηκαν, όμως, και την τρίτη ημέρα με λαϊκούς χορούς και εκθέσεις λαϊκής τέχνης. Η παράσταση του Προμηθέα Δεσμώτη του Αισχύλου σε μετάφραση του Ι. Γρυπάρη έγινε την πρώτη μέρα. Κάθε εφημερίδα είχε στείλει στους Δελφούς τους πιο «διαλεχτούς» της. Ο Ν. Λαΐδης (Εσπερινή 11/05/1927) αναφέρει στοιχεία χρήσιμα, για να συλλάβουμε την ατμόσφαιρα και την αίσθηση του κοινού: «Ο ενθουσιασμός δεν ορίζεται…Να υπήρξαν κριτικοί, να υπήρξαν θεατές που να μην έλαβαν μέρος στην παράσταση με όλη τους τη συγκίνηση, με όλη τους την ειλικρίνεια; Που να μην τους άρπαξε η δίνη του ενθουσιασμού.. Ό,τι έγινε δεν είχε ξαναγίνει ούτε μπορεί να ξαναγίνει…»
Η κριτική για τους ηθοποιούς δεν ήταν ιδιαίτερα θετική από πολλούς κριτικούς. Θεωρήθηκαν άπειροι: Τους έσωσαν οι Φαιδριάδες, οι αντηχήσεις τους και η καλή θέληση του κόσμου, που μαγεύτηκε από το τοπίο. Ο Σικελιανός, εκτός κάποιων εξαιρέσεων (Ορέστης Κοντογιάννης, Ηλίας Δεστούνης), δεν χρησιμοποίησε στην παράσταση επαγγελματίες ηθοποιούς, καθώς ήθελε να αναδειχτεί ο ρόλος και όχι η προσωπικότητα του ηθοποιού. Στο ρόλο του Προμηθέα ήταν ο Γεώργιος Μπούρλος.
Το Χορό όμως οι περισσότεροι τον έκριναν θετικά. Στον αρχαιολόγο καθηγητή του Πανεπιστημίου Αντώνη Κεραμόπουλο από τις δύο κορυφαίες άρεσε κυρίως η Κούλα Πράτσικα.

Ιδιαίτερα αρνητική ήταν η κριτική που ασκήθηκε από τον Ριζοσπάστη, που θεώρησε τις δελφικές εορτές ως μια εκδήλωση της κεφαλαιοκρατίας: «η σκοτεινότης και η μυστικοπάθεια του Σικελιανού, χαρακτηρίζει σήμερα όλες τις πνευματικές εκδηλώσεις της κυρίαρχης κεφαλαιοκρατίας. Οι δελφικές εορτές αποτελούν μια κατεξοχήν εκδήλωση επί πνευματικού επιπέδου της ελληνικής κεφαλαιοκρατίας».
Επίσης, ανέφερε ότι οι παρακμάζουσες τάξεις, όπως τώρα η αστική, αναπολούν με νοσταλγία το παρελθόν, και παρακάτω: «οι σιβυλλικοί λόγοι του Σικελιανού αφήνουν να υπονοηθεί ότι οι δελφικές εορτές αποτελούν την απαρχή μιας κοινωνικής και κρατικής καπιταλιστικής αναγέννησης».
Τη 2η μέρα ακολούθησαν αθλητικοί αγώνες. Όπως ανέφερε το πρόγραμμα, μετά τους αγώνες θα χόρευαν τον αρχαίο Πυρρίχιο με πανοπλίες σε μουσική του Κ. Ψάχου, ενώ το απόγευμα θα γίνονταν τα Σεπτήρια, χορευτική αναπαράσταση της μάχης του Απόλλωνα με τον Πύθωνα. Οι γιορτές θα έκλειναν με επανάληψη του εναρκτήριου ύμνου του Απόλλωνα και λαμπαδηδρομία στην Ιερά Οδό από τους αθλητές.

. Η ιδέα του Σικελιανού και της Εύας για τη διοργάνωση των Δελφικών Εορτών υπήρξε πραγματικά μεγαλόπνοη. Οι δυο τους πίστεψαν και δόθηκαν ολόψυχα σ’ αυτή, παρά τις δυσκολίες και τα αρνητικά σχόλια. Είναι ευτύχημα, πάντως, για μας σήμερα η διάσωση των πρώτων αυτών Δελφικών Εορτών μέσα από την κινηματογραφική ταινία των αδελφών Γαζιάδη της “Dag Film”.

Ωστόσο, οι Δελφικές Εορτές δεν μπόρεσαν να συνεχιστούν, καθώς τα έξοδα ήταν τόσο μεγάλα που οδήγησαν στην οικονομική καταστροφή της οικογένειας Σικελιανού.
Οι δεύτερες Δελφικές Εορτές, ακολούθησαν το 1930, και ήταν οι τελευταίες.

από http://www.theaterinfo.gr/abouttheatre/greektheater/delfikesgiortes/index.html