14 Σεπτεμβρίου 1944. Η Εκεχειρία στον Μελιγαλά και η Συμφωνία της Παράδοσης στον ΕΛΑΣ με την εγγύηση των Συμμαχικών Συνδέσμων

Στις 14 Σεπτεμβρίου ενώ μαίνονταν οι μάχες στον Μελιγαλά αποβιβάστηκαν στον Αβλέμονα από το επιταγμένο μεταγωγικό «πρίγκιψ Δαβίδ», (που αργότερα μετέφερε τον Παπανδρέου και την κυβέρνηση του στον Πόρο), 550 καταδρομείς.

Αργά το απόγευμα της 14ης Σεπτεμβρίου, εμφανίστηκαν στον Μελιγαλά, ο (ιουδαίος) λοχαγός Ντέιβιντ Γκίμπσον, της FORCE 133 , ο επίσης εβραίος και τροτσκιστής Ουίλκι, και ο ελληνοαμερικανός Τζον Φατσέας της OSS και επέβαλαν μια άτυπη εκεχειρία, μετά από 40 ώρες μαχών. 

Από τις μέχρι τότε μάχες, οι αμυνόμενοι , είχαν μόνο 9 νεκρούς και 23 τραυματίες που είχαν μεταφερθεί στο αυτοσχέδιο νοσοκομείο. Από τους όλμους που έριχνε, ο ΕΛΑΣ υπήρχαν και 6 άμαχοι νεκροί και 20 περίπου τραυματίες . 

Μέχρι την εκεχειρία, οι απώλειες του ΕΛΑΣ ήσαν μεγάλες. Άλλοι μιλάνε για 100, νεκρούς άλλοι για 155 , και άλλοι για 170. Υπήρχαν και πολλοί τραυματίες από τους οποίους αρκετοί πέθαναν τις επόμενες μέρες. Πολλές απώλειες υπήρχαν και μεταξύ των Ιταλών λιποτακτών που είχαν καταταγεί στον ΕΛΑΣ. 

Για την εμφάνιση στον Μελιγαλά της συμμαχικής αποστολής, ο κομμουνιστής γιατρός Στάθης Κανναβός, οποίος ήταν τότε ο «Έπαρχος» και o διοικητικός αντιπρόσωπος της «κυβέρνησης του βουνού» , της ΠΕΕΑ, στην Μεσσηνία, και βρισκόταν μαζί με τον Ωρίωνα στο σταθμό διοίκησης του ΕΛΑΣ έγραψε το 1979: «14 Σεπτέμβρη. Μια εγγλέζικη αποστολή έρχεται καταϊδρωμένη και ζητάει να περάσει στις γραμμές της εθνοπροδοσίας. Θα έπειθε λέει, τους αλήτες να σταματήσουν την αιματοχυσία, να παραδοθούν στον ΕΛΑΣ και να περιμένουν να κριθούν από την Κυβέρνηση. Όταν το παράλλο πρωινό, αιχμάλωτοι πια του ΕΛΑΣ, οι διπλοπουλημένοι αυτοί στους ξένους επιδρομείς «εθνικόφρονες» ρωτήθηκαν γιατί έστω και την τελευταία στιγμή δε δέχτηκαν να σταματήσουν την αιματοχυσία, η απάντησή τους ήταν και πάλι αυτή του αναίσθητου, επαγγελματία προδότη. “Οι Εγγλέζοι μας πίεσαν να συνεχίσουμε”...» 
Εκτός από το προφανές «επαγγελματικό κομμουνιστικό ψεύδος» για τους «διπλοπουλημένους εθνοπροδότες» και τις καταθέσεις τους στην ανάκριση, υπάρχει η επιβεβαίωση της Αλήθειας. 
Τρία χρόνια μετά, το 1982, αφού ο Κανναβός ο κομμουνιστής μαχαιροβγάλτης Σπύρος Ξιάρχος, στα «απομνημονευματα» για τον μελιγαλά που έγραψε ότι ,
«οι Βρετανοί λοχαγοί Γκίμπσον και Ουίλκι με τον αρχιμανδρίτη Ιωήλ Γιαννακόπουλο από την μητρόπολη της Καλαμάτας, προσπάθησαν να μεσολαβήσουν για την παράδοση του Τ Α, αλλά οι προτάσεις τους απερρίφθησαν». 
Ο Γκίμπσον, ο Ουίλκι και ο Τζον Φατσέας και ο αρχιμανδρίτης Ιωήλ Γιαννακόπουλος, πέρασαν μέσα στην πόλη, «για να πείσουν τους αμυνόμενους να σταματήσουν την αιματοχυσία, να παραδοθούν στον ΕΛΑΣ και να περιμένουν να κριθούν από την Κυβέρνηση». 

Το βράδυ της 14ης Σεπτεμβρίου ,στο σπίτι του Γ. Θεοφιλόπουλου, συγκροτήθηκε σύσκεψη των «συνδέσμων» ,με τους επικεφαλής των αμυνόμενων που αποτελούσαν την άτυπη Πολιτική Επιτροπή του Μελιγαλά. Περικλής Μπούτος, Λυκούργος Λαντζούνης, ο γιατρός Γρηγόριος Μπερσής, ο πρόεδρος της Κοινότητας Άλκιβιάδης Παπαδόπουλος, και ο φιλο-εαμίτης δικηγόρος Δημήτριος Αργιανάς. Σε αυτούς προστέθηκαν οι πρόσφυγες από την Καλαμάτα, ο Νομάρχης Περρωτής, ο διοικητής της Χωροφυλακής Μεσσηνίας Ιωάννης Φραγκουδάκης, και ο εισαγγελέας της Καλαμάτας, Άλεξανδρος Γαλόπουλος και ο διοικητής και ο υποδιοικητής του Τάγματος Μελιγαλά, Διονύσιος Παπαδόπουλος και Παναγιώτης Καζάκος . 

Η σύσκεψη διαλύθηκε χωρίς αποτέλεσμα , γιατί χωρίστηκαν στα δύο.
 Οι μεν ήσαν με την παράδοση και οι δε με την έξοδο. 

Ο Δ. Παπαδόπουλος που ήταν της Ιντέλιτζενς Σερβις πρότεινε την παράδοση ενώ ο Καζάκος και ο Περρωτής που φοβόντουσαν για τη ζωή τους μαζί με τους υποστηρικτές τους ετοιμάστηκαν για την έξοδο.

ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΧΑΤΖΑΡΑΣ

 Η άτυπη εκεχειρία που ζήτησε η εγγλέζικη στρατιωτική αποστολή, διαρκούσε και το πρωί της 15ης Σεπτεμβρίου 1944, όταν σύμφωνα με την έκθεση Καζάκου προς το ΓΕΣ, στις θέσεις μάχης, είχαν παραμείνει μόνο 300 άνδρες, ενώ οι υπόλοιποι είχαν αποσυρθεί στα σπίτια.