7 Νοεμβρίου 1940.11η ημέρα του ελληνο-ιταλικού πολέμου. Στο Καλπάκι ξεφτιλίστηκε ο τενεκές διαγγελέας των Σχολών των εξωτερικού , το παιδί της ανακτορικής ψωροελίτ και δοξάστηκε ο φαντάρος Κατσιμήτρος. Νέες Τιτανομαχίες στην Γκραμπάλα. Κατάληψη από τους Ιταλούς και άμεση ανακατάληψη. Ο Παπάγος δεν έστειλε ενισχύσεις στον Κατσιμήτρο.

Στις 7 Νοεμβρίου 1940, την 11η ημέρα του Πολέμου, η ιταλική αεροπορία βομβάρδιζε για δύο ώρες από τις 09:00 έως τις 11:00, την περιοχή της Γκραμπάλας. Η Ιταλική αεροπορία βομβάρδισε και την Πάτρα, τα Ιωάννινα, την Κέρκυρα, τον Βόλο και τη Λάρισα.

Στις 11.00 πμ στο Καλπάκι άρχισε το φράγμα πυρός του ιταλικού πυροβολικού που κράτησε δυο ώρες. Το ιταλικό Ιππικό, ανέβηκε στο ύψωμα Λεπροβούνι, απέναντι από το χωριό Ρεπετίστι, αλλά διασκορπίστηκε από το πυροβολικό μας.

Το ιταλικό πεζικό εξόρμησε στις 15.00 το απόγευμα, αλλά το ελληνικό πυροβολικό είχε ανεφοδιαστεί με βλήματα και με εύστοχες βολές τους διασκόρπισε, και οι επίθεση αποκρούστηκε.

 Στις 22:00, μια ιταλική διλοχία αναρριχήθηκε στη νότια κορυφή της Γκραμπάλας (το ύψωμα 1060),και το κατέλαβε . Σχεδόν αμέσως εξαπολύθηκε αντεπίθεση δύο ελληνικών λόχων, υπό τον ταγματάρχη Πανταζή. Με τη λόγχη και τις χειροβομβίδες, φωνάζοντας «Αέρα», τα ελληνικά τμήματα ξεχύθηκαν στη γυμνή βουνοπλαγιά. Ακολούθησε μάχη εκ του συστάδην. Οι αντίπαλοι πιάστηκαν στα χέρια. Στο τέλος οι Ιταλοί λύγισαν. Καταμετρήθηκαν 46 νεκροί Ιταλοί. Άλλοι 7 αιχμαλωτίστηκαν. Στα χέρια των Ελλήνων έπεσαν επίσης 5 όλμοι, 3 πολυβόλα, 4 οπλοπολυβόλα, τυφέκια και πυρομαχικά. Οι Ιταλοί ανήκαν στο 47ο ΣΠ, το λεγόμενο «Σύνταγμα Θανάτου».

Οι Έλληνες είχαν 9 νεκρούς και 29 τραυματίες. Ανάμεσα στους νεκρούς ήταν και ο ανθυπολοχαγός Νίκος Χατζόπουλος. Ολόκληρο το 15ο ΣΠ τον έκλαψε.

Η μάχη αυτή αποτέλεσε το κύκνειο άσμα της ιταλικής επίθεσης κατά της τοποθεσίας Καλπακίου.

 Στις 7 Νοεμβρίου, το βράδυ, ο διαγγελέας Παπάγος ξεφτιλίστηκε εντελώς και ο στρατιώτης Κατσιμήτρος δικαιώθηκε απόλυτα.

Το Ιταλικό Επιτελείο , ενώ οι προφυλακές της Σιένα είχαν φτάσει στον Αχέροντα, και ετοιμαζόταν για προέλαση, έλαβε διαταγή να οπισθοχωρήσει και να σχηματίσει ισχυρό προγεφύρωμα στον Καλαμά, με κέντρο την Βρυσέλλα.

Οι Έλληνες διαβιβαστές υπέκλεψαν τα ιταλικά σήματα, που έκαναν λόγο για αναστολή των επιθέσεων, μέχρι την άφιξη ενισχύσεων. Για τις μέχρι τότε ιταλικές απώλειες, οι τρείς ιταλικές Μεραρχίες που είχαν εμπλακεί, τις ανέβαζαν σε 2.228 άνδρες.

Ο «άκαπνος διαγγελέας», ο Παπάγος, και το «Γενικό Στρατηγείο» του στα υπόγεια της Μεγάλης Βρετανίας, δεν πίστευαν στην ικανότητα άμυνας του Καλπακίου, και όταν το απόγευμα της 6ης Νοεμβρίου, ο Παπάγος μίλησε στο τηλέφωνο με τον Κατσιμήτρο, το έκανε για να τον απειλήσει ότι θα περικυκλωθεί. Του είπε ότι «τον ανησυχούσε η βαθύτατη διείσδυση των Ιταλών στον παραλιακό τομέα» διότι «μπορούσαν να πλευροκοπήσουν θανάσιμα το κέντρο της άμυνας στο Καλπάκι»!

 Ουσιαστικά, μια ημέρα πριν τη Νίκη , ο δειλός Παπάγος, έλεγε στον Κατσιμητρο να υποχωρήσει στη γραμμή του Αχέροντα, σαν τον δειλό Λιούμπα, αλλά δεν είχε το θάρρος να του δώσει εντολή και τον «συμβούλευε».

Ο διοικητής της 8ης Μεραρχίας, είπε στον Παπάγο, ότι όσο κρατούσε σταθερά η τοποθεσία Καλαμά-Καλπακίου, δεν θα συνεχιζόταν η κίνηση των Ιταλών στον παραλιακό τομέα, πολύ περισσότερο μάλιστα, τη στιγμή κατά την οποία ο αγώνας στην Πίνδο είχε λάβει ευνοϊκή τροπή για τις ελληνικές δυνάμεις. Και την επομένη   ο στρατιώτης δικαιώθηκε και ο διαγγελέας «στρατάρχης» ξεφτιλίστηκε.

Ο «άκαπνος διαγγελέας» Παπάγος, δεν έστειλε  τις πρώτες ημέρες του πολέμου ενισχύσεις στον Κατσιμήτρο. Μετακίνησε την 1η Νοεμβρίου το 2/39 Σύνταγμα Ευζώνων της 3ης Μεραρχίας Πατρών, που είχε έδρα στο Μεσολόγγι, και το έστειλε στο Πέτα της Άρτας. Όταν ο Παπαγικός Λιούμπας, στον οποίο είχε αναθέσει την άμυνα της Θεσπρωτίας ο Παπάγος, εγκατέλειψε το πλευρό του Κατισιμήτρου , και υποχώρησε στον Αχέροντα, σύμφωνα με τα σχέδια επιχειρήσεων του «Γενικού Στρατηγείου», το 2/39 Σύνταγμα Ευζώνων, που δεν τέθηκε υπό την διοίκηση της 8ης Μεραρχίας, και που υποτίθεται ότι στάλθηκε για ενίσχυση της, έλαβε εντολή από τον Παπάγο να προωθηθεί στις 5 Νοεμβρίου στην Φιλιππιάδα, 32 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Πρέβεζας , ως εφεδρεία του Λιούμπα, που είχε υποχωρήσει στην γραμμή Σουλίου-Αχέροντα σύμφωνα με το σχέδιο του Παπάγου και δεν πήγε ποτέ στο μέτωπο. Το 2/39 Σύνταγμα Ευζώνων , πήρε μέρος στην αντεπίθεση της 8ης Μεραρχίζς και είχε τους πρώτους νεκρούς στη μάχη της Βίγλας στις 29-30 Νοεμβρίου.Numan

Στην Ηγουμενίτσα στις 7 Νοεμβρίου  οι Ιταλοί, με υπόδειξη των μουσουλμάνων Τσάμηδων συνέλαβαν  τους Χρήστο και Βασίλη Πιτούλη, Χρήστο Τσώνη, Ευάγγελο Λιονταρίδη, Σταύρο Σακαρέλη, Χρήστο Γεωργούλη και τους πέρασαν Στρατοδικείο Κατήγοροι ήταν οι μουσουλμάνοι Ασίζ Τσάμης και Μαζάρ Ντίνο. Με ψήφους 3-2 αποφασίστηκε η εκτέλεση του Χρήστου Πιτούλη και του Χρήστου Τσώνη την οποία υπέγραψαν ο Νασίζ Τσάμης και ο Νουρί Ντίνο. Η κατηγορία ήταν ότι είχαν λάβει μέρος στις μάχες έναντι των Ιταλών και ο Χρήστος Πιτούλης ήταν ο αρχηγός των ελεύθερων σκοπευτών και ότι είχε συμμετάσχει στο φόνο του Ιταλού στρατηγού Τελίνι. Ο Χρήστος Τσώνης καταδικάστηκε και αυτός ως ελεύθερος σκοπευτής.

Την 7η Νοεμβρίου 1940 και αφού το υπό τον στρατηγό Λιούμπα απόσπασμα συμπτύχτηκε πέραν του Αχέροντα, η δε χωροφυλακή και οι δημόσιες αρχές είχαν εκκενώσει την επαρχία πλην των σταθμών χωροφυλακής Κερασόβου και Βλαχωρίου, τους οποίους εμπόδισε να φύγουν το απόσπασμα Τσακαλώτου, ο οποίος μάλιστα παρ’ ολίγον να τουφεκίσει τον σταθμάρχη Βλαχωρίου, Γούδα, για εγκατάλειψη θέσης ενώπιον του εχθρού, ενώ ο Γούδας ακολουθούσε την εντολή του Λιούμπα.

Ο Κατσιμήτρος, προς κάλυψη του πλευρού τη 8ης Μεραρχίας , που ο Παπάγος είχε αφήσει ακάλυπτο, απέστειλε απόσπασμα δύναμης τάγματος στην Σκάλα Παραμυθιάς, υπό τον αντισυνταγματάρχη Προεστάκη. Αλλιώς οι Ιταλοί θα μπορούσαν να προελάσουν επί της ημιονικής οδού Παραμυθιάς-Ιωαννίνων, της βασικότερης τότε οδικής αρτηρίας στην δυτική Ήπειρο.

Κατά τις 8 το βράδυ, μπήκε στην κωμόπολη της Παραμυθιάς ιταλικό αναγνωριστικό απόσπασμα δύναμης 80 ανδρών, προερχόμενο από την Δράγανη.

Για την Πίνδο, στο Ημερολόγιο Πολέμου του Αργύρη Μπαλατσού αναφέρεται :«7 Νοεμβρίου 1940. Σήμερα σκοτώθηκαν δύο παιδιά του 33ου Συντάγματος και αυτό μάνιασε περισσότερο τους στρατιώτες. Φωνάζαν εμπρός για τη Ρώμη. Ο θάνατος αυτός αντί να μας δειλιάσει μας έδωσε περισσότερα φτερά για να κυνηγήσουμε τους Ιταλούς. Συνάντησα γυναίκες που κουβαλούσαν πυρομαχικά. Μία ήτο 88 ετών. Το βράδυ είδα μια γριούλα να κρατά δυο μικρά και η μητέρα τους ζύμωνε ψωμί για τον στρατό με το φως δυο κεριών. Τα χιόνια, ο πάγος, το τρομερό κρύο, δεν φαίνονταν να τις τρόμαζε. Όλες γεμάτες χαρά ήθελαν να προσφέρουν στο στρατό ό,τι δεν μπορούσαν τα μεταγωγικά».

Στις 7 Νοεµβρίου το Γ΄ Σώµα Στρατού εξέδωσε διαταγή επιχειρήσεων µε την οποία καθοριζόταν αιφνιδιαστική επίθεση, χωρίς προπαρασκευή πυροβολικού, σε όλο το μετωπο, με αντικειμενικό σκοπό τον αποκλεισμό από βοριά και από νότια της Μοράβας, κατάληψη της διάβασης Τσαγκόνι και τέλος της Κορυτσάς . Η επίθεση θα γινόταν από τρεις διαφορετικές κατευθύνσεις. Η X Μεραρχία θα ενεργούσε επίθεση στην κατεύθυνση Νεστορίου – Ντάρζας – Κορυτσάς η οποία θα ήταν και η κύρια προσπάθεια, η IX Μεραρχία Σαλ – Κορυτσάς και η XV Μεραρχία Πυξός – Ιβάν – Κορυτσά. Ο Παπάγος και ο Πιτσίκας διαφωνούσαν και μετά από 6 ημέρες καθυστέρησης, ανταλλαγής σημάτων και «συζητήσεων», αποφασίστηκε η επίθεση για τις 14 Νοεμβρίου, αφού οι Ιταλοί είχαν αρχίσει αν φεύγουν από την Κορυτσά.

 Αν η επίθεση είχε γίνει στις 7 Νοεμβρίου θα είχε αιχμαλωτιστεί ολόκληρο το ιταλικό 25ο Σώμα Στρατού.

 

ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΧΑΤΖΑΡΑΣ