Η Moody’s και το φιάσκο των τιτλοποιήσεων

Ρεπορτάζ http://www.banksnews.gr/portal/home-page/124-top-story/734--moodys-----

Έντονες αμφιβολίες για το ρόλο της Moody’s στις αξιολογήσεις τιτλοποιήσεων στοιχείων ενεργητικού των ελληνικών τραπεζών, δημιουργεί η εμπλοκή του οίκου στο μεγάλο σκάνδαλο με τα σύνθετα προϊόντα της Goldman Sachs, που διερευνά τώρα η Δικαιοσύνη στις ΗΠΑ, ύστερα από προσφυγή της αμερικανικής Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς (S.E.C.) .

Η Moody’s είχε αξιολογήσει τα σύνθετα προϊόντα, βασισμένα σε «τοξικά» στεγαστικά δάνεια, τα οποία εξέδιδε η Goldman Sachs για να μειώσει τον κίνδυνο του χαρτοφυλακίου της, ενώ το hedge fund του γνωστού μεγαλοεπενδυτή Πόλσον είχε αναλάβει να επιλέξει τα δάνεια που θα τιτλοποιούνταν και στη συνέχεια σορτάριζε ανελέητα τους τίτλους, προκαλώντας τεράστιες απώλειες στους επενδυτές που τους είχαν αγοράσει.

Τώρα, η Moody’s εμπλέκεται από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς στις ΗΠΑ σε νέα έρευνα, καθώς εγκαλείται, ότι έδωσε το 2007 ψευδή στοιχεία, για να εξασφαλίσει την παράταση της άδειας λειτουργίας της από την αμερικανική κυβέρνηση.

Με αυτό το «ιστορικό» εμπλοκών σε τουλάχιστον περίεργες υποθέσεις, αρκετοί στην Αθήνα εξετάζουν το ρόλο που έπαιξε ο διεθνής οίκος και στις τιτλοποιήσεις στοιχείων ενεργητικού των ελληνικών τραπεζών, που έγιναν με μαζικό τρόπο, ιδιαίτερα το 2009, και μεγάλο μέρους τους είχε αποσπάσει βαθμολογία ΑΑΑ από την Moody’s.

Η Moody’s με μεγάλη ευκολία φαίνεται ότι έδινε στη διάρκεια του 2009 κορυφαίες αξιολογήσεις σε αυτούς τους τίτλους, παρότι βασίζονταν σε δάνεια μιας οικονομίας που ήταν προφανές ότι αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα, πολύ πριν αποκαλυφθεί η αλήθεια για το έλλειμμα του Δημοσίου.

Ήδη από τις αρχές του 2009 είχε ξεσπάσει η πρώτη κρίση με τη μεγάλη άνοδο των spread, η χώρα βρισκόταν σε διαδικασία επιτήρησης από την Ε.Ε., το τραπεζικό σύστημα είχε διασωθεί με κρατική βοήθεια (τα περιβόητα 28 δις. ευρώ) και όλα έδειχναν ότι θα ακολουθούσε μια σοβαρή επιβράδυνση, που θα έθετε σε σοβαρή δοκιμασία τους δανειολήπτες των ελληνικών τραπεζών, τα δάνεια των οποίων τιτλοποιούνταν μαζικά το 2009 με “σφραγίδα” της Moody’s.

Μάλιστα, τουλάχιστον σε μία περίπτωση, εκδόσεων τράπεζας που έγιναν σε «νεκρό» χρονικό σημείο για τις αγορές, κοντά στον Δεκαπενταύγουστο του 2009, οι χειρισμοί της Moody’s είχαν προκαλέσει πολλά ερωτηματικά. Οι τίτλοι, πολύ μεγάλης συνολικής αξίας, είχαν αποσπάσει κορυφαία βαθμολογία από την Moody’s, αλλά όχι επειδή τα δάνεια που τιτλοποιήθηκαν έχαιραν… άκρας υγείας.

Πολύ απλά, η ίδια η τράπεζα είχε ενισχύσει την αξιολόγηση των τίτλων, αναλαμβάνοντας να καλύπτει μέσω οχήματος ειδικού σκοπού τις πιθανές ζημιές από «κοκκίνισμα» δανείων. Δηλαδή, η μόνη πραγματική εγγύηση που υπήρχε για την ποιότητα αυτών των τίτλων, την ώρα που ήταν προφανές ότι η Ελλάδα θα βυθιζόταν σε σοβαρή κρίση, ήταν ο ίδιος ο ισολογισμός της τράπεζας που προχώρησε στην τιτλοποίηση, η οποία όμως με τη σειρά ήταν εκτεθειμένη στους ανέμους της ελληνικής κρίσης.

Όσο εύκολα η Moody’s «χάριζε» τις κορυφαίες βαθμολογίες της στους τίτλους των ελληνικών τραπεζών, τόσο εύκολα σήμερα «βυθίζει» τους τίτλους τους σε όλο και χαμηλότερες αξιολογήσεις, δημιουργώντας σοβαρά προβλήματα ρευστότητας, αλλά και κεφαλαιακής επάρκειας στο τραπεζικό σύστημα. «Κατόπιν εορτής», παρότι οι οίκοι αξιολογήσεων υποτίθεται ότι πρέπει να λειτουργούν προληπτικά, η Moody’s «πετσοκόβει» τώρα τις βαθμολογίες των τίτλων των ελληνικών τραπεζών, με τη χθεσινή της ανακοίνωση για την υποβάθμιση τίτλων συνολικής ονομαστικής αξίας 22 δις. ευρώ.

Οίκος… αποσταθεροποίησης

Βέβαια, αυτά που «βλέπει» τώρα η Moody’s και προχωρά στις υποβαθμίσεις όφειλε ως εξειδικευμένος οίκος να αρχίσει να τα αντιλαμβάνεται από το 2009, γιατί σήμερα δεν χρειάζεται κανείς ιδιαίτερη τεχνογνωσία για να διαπιστώσει ότι με τη θύελλα που έχει ξεσπάσει στην ελληνική οικονομία «κοκκινίζουν» όλο και περισσότερο τα δάνεια που έχουν τιτλοποιηθεί: οι μειώσεις βαθμολογιώ, ανέφερε στη σχετική ανακοίνωσή της η Moody’s, «προκλήθηκαν από την αναμενόμενη σημαντική επιδείνωση της απόδοσης των στοιχείων ενεργητικοόυ που έχουν τιτλοποιηθεί, λόγω της οικονομικής πίεσης στην Ελλάδα, καθώς και από την εξασθένιση της οικονομικής ισχύος των ελληνικών τραπεζών».

Αυτά που αναφέρει η Moody’s, θα μπορούσε σήμερα να τα έχει αντιληφθεί και ο τελευταίος Έλληνας πολίτης, ενώ την περίοδο που ο διεθνής οίκος όφειλε να ενεργήσει προληπτικά, ώστε να μην αποσπάσουν υψηλές βαθμολογίες αδικαιολόγητα οι εκδόσεις των ελληνικών τραπεζών, για την Moody’s ήταν αρκετό να λαμβάνει τις παχυλές αμοιβές της, ώστε να «βαφτίζει» τιτλοποιήσεις αμφίβολης αξίας ως… «χρυσούς», δηλαδή αποδεκτούς από την ΕΚΤ για αναχρηματοδότηση.

Και στην περίπτωση των ελληνικών τραπεζών, η Moody’s αποδεικνύεται ότι λειτούργησε αποσταθεροποιητικά, τονίζουν τραπεζικά στελέχη: την εποχή που έπρεπε να προβλέψει κινδύνους και να «σφίξει» τις βαθμολογίες, εφάρμοζε ανεξήγητα χαλαρά κριτήρια, ενώ μετά το ξέσπασμα της πρωτοφανούς κρίσης στην Ελλάδα «πετσοκόβει» άγρια τις βαθμολογίες. Αρχικά, η Moody’s χάρισε με τις πρακτικές της ρευστότητα που οι ελληνικές τράπεζες δεν άξιζαν, την οποία λίγο αργότερα αφαίρεσε, προκαλώντας κραδασμούς στο σύστημα.

Οι πρακτικές της Moody’s δεν είναι άσχετες με την κορύφωση της κρίσης στην ελληνική αγορά ομολόγων τους τελευταίους μήνες, καθώς από τον Φεβρουάριο είχε προειδοποιήσει ότι θα αφαιρέσει τις κορυφαίες βαθμολογίες τίτλων των ελληνικών τραπεζών, δημιουργώντας τις συνθήκες μιας προδιαγεγραμμένης κρίσης ρευστότητας, η οποία συνέβαλε και στην εκτίναξη του spread τω ν κρατικών ομολόγων σε αστρονομικά ποσοστά.

Τον Φεβρουάριο η Moody’s είχε προαναγγείλει τις υποβαθμίσεις που θα έγιναν χθες και πλέον έχουν μικρή σημασία για τη σταθερότητα του συστήματος. Όλοι μπορούν να φαντασθούν, όμως, ποιες σεισμικές δονήσεις θα αντιμετώπιζε σήμερα η ελληνική και η ευρωπαϊκή οικονομία, αν δεν είχε προηγηθεί της χθεσινής υποβάθμισης η παρέμβαση της ΕΚΤ από την Δευτέρα, με την οποία παρασχέθηκε άφθονη ρευστότητα για τη σταθεροποίηση του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος.

Σύμφωνα με ορισμένα τραπεζικά στελέχη, οι υποβαθμίσεις τίτλων ελληνικών τραπεζών από την Moody’s, τις οποίες ανέμεναν στην ΕΚΤ αυτή την εβδομάδα, επιτάχυνε δραστικά την παρέμβαση των κεντρικών τραπεζιτών με πρωτοφανή μέτρα παροχής ρευστότητας.

Αν κάποιος θελήσει να γράψει την πραγματική ιστορία της ελληνικής κρίσης του 2009-2010, αναμφίβολα θα πρέπει να αφιερώσει πολύ μελάνι στις τιτλοποιήσεις του 2009, τον τρόπο που αξιολογήθηκαν από την Moody’s και την πορεία προς την αναπόφευκτη χθεσινή υποβάθμισή τους, που έπαιξε καταλυτικό ρόλο στη διαδικασία διεθνούς διάσωσης της Ελλάδας…
Όλα αυτά, βέβαια, αναπόφευκτα οδηγούν σε ένα άλλο ερώτημα: αν η εποπτεία των ελληνικών τραπεζών ήταν σοβαρότερη από αυτή που άσκησε η Τράπεζα της Ελλάδος, αν οι τράπεζες είχαν δεχθεί τις εγγυήσεις δανεισμού από το Δημόσιο (15 δις. ευρώ), αντί να προσφεύγουν σε αλχημείες τιτλοποιήσεων για να εξασφαλίζουν ρευστότητα, ποια θα ήταν άραγε η εξέλιξη της ελληνικής κρίσης; Πολλά τραπεζικά στελέχη απαντούν αβίαστα στο ερώτημα αυτό, ότι αναμφίβολα στην περίπτωση αυτή αρκετά από τα σημερινά δεινά θα είχαν αποφευχθεί…