30 Οκτωβρίου 1940: Η πρώτη ημέρα της εποποιίας

Ο Χαράλαμπος Γ. Κατσιμήτρος διέταξε Άμυνα μέχρις εσχάτων και ο Βασίλειος Βραχνός αντεπίθεση
Η Ημερήσια Διαταγή του Χρ. Κατσιμήτρου στις 30/10/1940 ΕΠΙΤΕΛ. ΓΡΑΦΕΙΟΝ ΙΙΙ. ΓΡΑΦ. ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ Αριθ. Πρωτ. 30904 ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΑΤΑΓΗ

«Λήξαντος του προκαλυπτικού αγώνος, από σήμερον η Μεραρχία κατέχει την ωργανωμενην τοποθεσίαν δι' όλων των δυνάμεών της. Επί της τοποθεσίας ταύτης θα δοθή ο αποφασιστικός αγών προς τον εχθρόν. Ο αγών θα διεξαχθή μετά πείσματος και επιμονής ακαταβλήτου. Άμυνα καρτερά επί των θέσεών μας μέχρις εσχάτων. Ουδεμία ιδέα εις ουδένα να υπάρχη περί υποχωρήσεως. Μέχρι τούδε τα προκαλυπτικά τμήματα συνεπτύσσοντο συμφώνως τω σχεδίω Υποχωρητικού Ελιγμού. Ήδη πάντες, από του Στρατηγού Διοικητού της Μεραρχίας μέχρι και του τελευταίου στρατιώτου, θα αγωνισθώμεν επί των θέσεών μας. Και εν ανάγκη θα πέσωμεν όλοι υπερασπιζόμενοι αυτά...»


Προηγουμένως ο Παπάγος από τη Μεγάλη Βρετανία με προσωπική διαταγή προς τον διοικητή της VIII Μεραρχίας, του επισήμαινε τα ακόλουθα: «Να έχετε πάντοτε υπόψη σας ότι η αποστολή της Μεραρχίας είναι η κάλυψη του θεάτρου της Δυτ. Μακεδονίας από την γενική κατεύθυνση Ιωάννινα–Ζυγός και η απόφραξη των δρομολογίων από την Ήπειρο προς Αιτωλοακαρνανία (…) Προσπάθειές σας για την διεκδίκηση εθνικού εδάφους στην Ήπειρο δεν πρέπει να σας οδηγήσουν στην φθορά των μέσων, έτσι ώστε να κάνουν προβληματική την εκπλήρωση της πιο πάνω αποστολής».

Το καθήκον της VIII Μεραρχίας για τον Παπάγο δεν ήταν η υπεράσπιση της Ηπείρου, αλλά η εξασφάλιση των διαβάσεων! και εγκατέλειπε τους ορεινούς όγκους της Ηπείρου, της Πίνδου και της Καστοριάς για να καλυφθεί «όπισθεν των ποταμίσκων» του Αράχθου και του Αλιάκμονος.

Στο επιτελείο του Κατσιμήτρου ήσαν: Ο διοικητής πυροβολικού της Μεραρχίας συνταγματάρχης Π. Μαυρογιάννης, ο άνθρωπος που επιμελήθηκε την οργάνωση του εδάφους στη ζώνη ευθύνης της μεραρχίας. Ο διοικητής της III ανεξάρτητης Ταξιαρχίας Πεζικού Συνταγματάρχης Πεζικού Δημήτριος Γιατζής, Αρχηγός Πεζικού Μεραρχίας συνταγματάρχης Γεώργιος Ντρες, Διοικητής 4ου Συντάγματος Πεζικού, συνταγματάρχης Κ. Παπαδόπουλος, ο διοικητής του 40ου Συντάγματος Ευζώνων συνταγματάρχης Θρασύβουλος Τσακαλώτος, ο διοικητής του 42 Συντάγματος Ευζώνων Συνταγματάρχης Ιπποκράτης Παπαδημητρόπουλος. 
Το μετωπο της Θεσπρωτίας το είχε αναλάβει ο Παπαγικός υποστράτηγος Λιούμπας που παραδόθηκε αμαχητί στην Θεσσαλονίκη ως διοικητής της 19ης Μηχανοκίνητης Μεραρχίας.
Ο Κατσιμητρος στον τομέα του μετώπου στους Νεγράδες, (Σουδενά, Καλπάκι , Βροντισμένη), τοποθέτησε δύο τάγματα του 15ου ΣΠ, το 1/40 τάγμα Ευζώνων, έναν λόχο πολυβόλων, τα τέσσερα αντιαρματικά πυροβόλα που διέθετε και το 1ο Τάγμα Πολυβόλων.
Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να κάνουμε στους ταγματάρχες πυροβολικού Δ. Κωστάκη και Κ. Βερσή που με δύο πυροβολαρχίες των 75 χιλ., και τρείς ουλαμούς των 65 χιλ, χάρη στην ευστοχία τους, διέλυσαν την Ιταλική επίθεση.

Στις 30 Οκτωβρίου το πρωί έφτασε πεζοπορών στο Επταχώρι ο διοικητής
της Ι Μεραρχίας Βασίλειος Βραχνός και ανέλαβε τη διοίκηση του μετώπου στην Πίνδο. Ο Βραχνός βρήκε τα ελληνικά τμήματα σε διάλυση.
Έδωσε διαταγή να επισκευαστεί η γέφυρα του Επταχωρίου, η οποία είχε ανατιναχτεί με διαταγή του Δαβάκη, να εγκατασταθεί εκεί φρουρά και να συλλαμβάνει τους φυγάδες. Διέταξε να ανασυγκροτήσουν τα τμήματά τους οι Κ. Δαβάκης και Αθ. Πανταζής και να συσταθεί Στρατονομία. Ζήτησε επίσης να αποσταλεί δικαστικός σύμβουλος. Αμέσως το κλίμα άλλαξε και επανήλθε πειθαρχία και τάξη στο στράτευμα.
Σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε το απόγευμα, ο Βραχνός ανακοίνωσε την απόφασή του για αντεπίθεση εναντίον της ιταλικής Μεραρχίας Τζούλια, η οποία ήδη είχε εισχωρήσει αρκετά μέσα στην οροσειρά της Πίνδου παρακάμπτοντας το Επταχώρι και την ελληνική γραμμή άμυνας.
Αυτή ήταν η πρώτη ελληνική διαταγή για επιθετική ενέργεια..