100 χρόνια μετά την Μικρασιατική Καταστροφή ο φανατισμός αλλά και η βλακεία θριαμβεύουν

Στις 3/16 Ιουλίου, κατά τις επιθετικές επιχειρήσεις της Στρατιάς Μικράς Ασίας έληξε με την υποχώρηση των Τούρκων , η τριήμερη μάχη στο χωριό Τσαούς Τσιφλίκ και το Ύψωμα Καρά Τας Νταγ , (ύψ. 1799). 
Στη μάχη ενεπλάκησαν το Α και το Β Σώμα Στρατού με 2 από τις 4 μεραρχίες τους. (1η, 2η, 5η, 13η). 

 Το αποτέλεσμα της μάχης ήταν η διάρρηξη της οχυρωμένης τοποθεσίας της Κιουτάχειας και η σύμπτυξη του Τουρκικού Στρατού στην γραμμή Εσκή Σεχήρ – Σεϊντή Γαζή. Η μεγάλη νίκη της Στρατιάς που κόστισε 571 ελληνικές ψυχές ήταν μια αιματηρή αλλά πλήρης αποτυχία. 
Σκοπός των επιχειρήσεων σύμφωνα με το Σχέδιο της Στρατιάς, δεν ήταν η κατάληψη μερικών χιλιομέτρων εδάφους αλλά η περικύκλωση και η συντριβή των εχθρικών δυνάμεων. Και οι εχθροί «διέφυγαν». 
Το γιατί διέφυγαν το γνωρίζουν όσοι έχουν μελετήσει τις αποφάσεις των Σωματαρχών και τις κατευθύνσεις που δόθηκαν. 
Η αποτυχία αφορούσε στους επιτελικούς αξιωματικούς και όχι το πεδίο της μάχης.
 Η Στρατιά ,δεν διέθετε εικόνα για τον σφοδρό και αιματηρό αγώνα που διεξαγόταν στα υψώματα του Τσαούς Τσιφλίκ και του Καρά Τας Νταγ, και για αυτό στο εκδοθέν δελτίο στρατιωτικής κατάστασης, ουδέν το συγκεκριμένο ανέφερε, αλλά έδινε αριθμούς καταληφθέντων όπλων και σε «σφοδρότατη» επίθεση κατά του Αφιόν Καραχισάρ που αποκρούσθηκε δια ορμητικών αντεπιθέσεων των ημετέρων. Ακριβή εικόνα για την διεξαγόμενη μάχη δεν διέθεταν ούτε τα Α’ και Β’ Σώματα Στρατού, και ως εκ τούτου δεν επενέβησαν για να συντονίσουν τις Μεραρχίες τους που μάχονταν στο Τσαούς Τσιφλίκ και στο Καρά Τας Νταγ, με αποτέλεσμα η 2α και η 13η Μεραρχίες να παραμείνουν θεατές της σκληρής μάχης που διεξαγόταν στην μεταξύ τους εδαφική περιοχή.

 Λόγω του φανατισμού (και της βλακείας) πολύ ασχολούνται δήθεν αντικειμενικά με ένα μικρό επεισόδιο του πεδίου της μάχης το οποίο αφορά στο 5/42 και τον συνταγματάρχη Πλαστήρα. 

 Οι «φανατικοί» για τους οποίους για όλα φταίει ο Πλαστήρας επικαλούνται στοιχεία από απομνημονεύματα όπως του εκτελεσθέντος από τον Κονδύλη το 1935, διοικητή της Στρατιάς της Μικράς Ασίας Αντιστράτηγου Αναστασίου Παπούλα , ο οποίος ήταν ο κυρίως υπεύθυνος για την έλλειψη συντονισμού που ανέφερε: «Η ενέργεια της ΧΙΙΙης Μεραρχίας κατά την ημέραν της 2ας Ιουλίου δεν υπήρξε σύντονος και συγχρονισμένη με την δράσιν της Vης τοιαύτης, προκαλέσασα τοιουτορόπως την παράτασιν του αγώνος και συνάμα την εκδηλωθείσαν ισχυρότατην πίεσιν του εχθρού κατά της Vης Μεραρχίας, η οποία εκλονίσθη , ευτυχώς όμως χωρίς να καμφθή. Ο διοικητής της ΧΙΙΙης Μεραρχίας ανέθεσε την επιχείρησιν προς το Ακτσάλ Νταγ εις το 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων διότι είχε την γνώμην ότι τούτο θα διεξήγαγε αυτήν ευχερέστερον και ασφαλώς. Παραδόξως όμως ο διοικητής του 5/42 ηρνήθη να εκτελέση ταύτην απαντήσας ,«Κύριε μέραρχε εγώ δεν εννοώ να κάψω τους ευζώνους μου». 

Αυτό ήταν ψευδές και αναληθές. Ο Πλαστήρας δεν αρνήθηκε να εκτελέσει εντολή. Παραιτήθηκε, λέγοντας σε αυτούς που τον διέταξαν να κάνει μια κατά μέτωπο επίθεση για να απασχολήσει τις δυνάμεις του εχθρού ότι η διαταγή ήταν βλακώδης και εγκληματικής. 

 Ο Λοχαγός Πεζικού Πολύζος Δημήτριος, που ήταν Διευθυντής 3ου Γραφείου της ΧΙΙΙ Μεραρχίας εκθέτων τα συμβάντα της 1ης-2ας και 3ης Ιουλίου 1921 έγραψε: «Ο συνταγματάρχης Πλαστήρας , διοικητής του 5/42 Ευζώνων κατείχετο από την έμμονον σκέψιν ότι ελιγμός σημαίνει υπερκέρασις και ουδέν άλλο, επί πλέον δε διασαλπίζων το σύνθημα ότε έπρεπε να φειδόμεθα του αίματος των μαχητών, κατέληγε εις το συμπέρασμα ότι αφού δια της κυκλώσεως παρά του Α΄Σώματος στρατού θα έπιπτεν η τοποθεσία του Ακτσάλ Νταγ, διατί να θυσιάσωμεν ευζώνους δι’ επίθεσιν κατά μέτωπον». 

 Μακάρι αυτή τη λογική να την είχαν όλοι οι ηγήτορες . «Πρέπει να φειδόμεθα του αίματος των μαχητών».
 Βρήκα και ένα «Υποστρατήγο ε.α» Ν. Σπυρόπουλο που έγραψε ότι « Η αδρανής στάσις της ΧΙΙΙης Μεραρχίας παρέσχε την ευκαιρίαν εις τους Τούρκους να ενισχύσωσι μεταφέροντες δυνάμεις εις την έναντι του μετώπου αμυντικήν τοποθεσίαν περί το Τσαούς Τσιφλίκ και να ασκήσωσιν ισχυρότατην επ’αυτής πίεσιν». Το απόσπασμα δεν αναφέρεται ειδικά στο 5/42 αλλά όοσι το επικαλούτνμαι ομολογούν οτι η κατά μέτωπο επίθεση στο Ακτσάλ Νταγ είχε σκοπό την απασχόληση των δυνάμεων του εχθρού.

Το αδημοσίευτο ημερολόγιο του έφεδρου Λοχία του 5/42 Συντάγματος Ευζώνων Γεώργιου Αν. Γιαννόπουλου, στις 3/16 Ιουλίου αναφέρει: «Ο Διοικητής μας Συνταγματάρχης Πλαστήρας Νικόλαος εξεφράσθη μετά θαυμασμού δια το σχέδιον του Γενικού επιτελείου περί της διατάξεως των επιχειρήσεων, ένεκεν του οποίου επίκειται η αιχμαλωσία και αυτού ακόμα του Κεμαλικού Γενικού Στρατηγείου. Διαταχθείς δε παρά του Σωματάρχου υποστρατήγου Βλαχοπούλου όπως εξορμήση προς κατάληψην των υψωμάτων δια των ταγμάτων του Συντάγματος μας ηρνήθη δηλώσας παραίτησιν εν τοιαύτη περιπτώσει , εκφράσας την γνώμην ότι ο εχθρός θα εγκαταλείψει απόψε τα υψώματα και ότι η βεβαία καταστροφή του Συντάγματος θα ήτο άσκοπος και έγκλημα.»

ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΧΑΤΖΑΡΑΣ