Ο Ιούλιος του 1964, ο Μούσκος, και η προδοσία της Κύπρου

Του Σπύρου Χατζάρα 

 Στις 30 Δεκεμβρίου 1963 υπογράφηκε στη Λευκωσία η πρώτη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός μεταξύ ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων και παραιτήθηκε η κυβέρνηση της Ένωσης Κέντρου .Ανέλαβε η «υπηρεσιακή» Κυβέρνηση Παρασκευόπουλου που θα οδηγούσε τη Χώρα στις εκλογές της 16ης Φεβρουαρίου. 

 Στις 15 Ιανουαρίου 1964 συνήλθε στο Λονδίνο, η αποκαλούμενη Πενταμερής Διάσκεψη, με τη συμμετοχή της Μεγάλης Βρετανίας, της Τουρκίας, της Ελλάδας εκπρόσωπων των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων. Στην Πενταμερή , οι Τουρκοκύπριοι που είχαν σχέδιο, ζήτησαν τον γεωγραφικό διαχωρισμό των δύο κοινοτήτων με μετακίνηση πληθυσμών και την ομοσπονδοποίηση του κράτους. Αυτό δηλαδή που δημιουργήθηκε με τον Αττίλα. 
Αντίστοιχα, η «Ελληνική πλευρά», δεν είχε πολιτική, και ακολουθούσε τον Μακάριο που επεδίωξε την κατάργηση των Συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου.

 Στις 10 Ιανουαρίου 1964 σε συνέντευξη στη Γαλλική «Λε Μόντ» ο ηετης των Τ/Κ Κιουτσούκ δήλωσε ότι «σε ότι μας αφορά, η Κυβέρνηση του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου δεν υφίσταται πλέον», και «Θέλουμε δικό μας κράτος». Δηλαδή την ΤΔΒΚ. 

Ο Βρετανός υπουργός των Κοινοπολιτειακών Σχέσεων Ντάνκαν Σαντς πρότεινε ευθέως στην πενταμερή την ένταξη της Κύπρου στο ΝΑΤΟ, πράγμα που απέρριψαν η Μόσχα, το ΑΚΕΛ και ο Μακάριος. Ο Νικίτα Χρουστσόφ, με επιστολές προς τις κυβερνήσεις των Η.Π.Α., της Μεγάλης Βρετανίας, της Γαλλίας, της Τουρκίας και της Ελλάδας, κατήγγειλε την «ιμπεριαλιστική πολιτική του ΝΑΤΟ» και έλεγε αορίστως ότι η Μόσχα δεν θα έμενε αδιάφορη «αν επιχειρηθεί οποιαδήποτε επέμβαση στην Κύπρο». Στις 21 Ιανουαρίου υποβλήθηκε το πλήρες βρετανικό σχέδιό , στο οποίο δεν συμπεριλαμβανόταν η ένταξη της Κύπρου στο ΝΑΤΟ αλλά αφαιρούσε ουσιώδεις τομείς της δημόσιας ζωής από τον έλεγχο της κεντρικής κυβέρνησης του νησιού. Οι Ελληνοκύπριοι το απέρριψαν. 
Οι Αμερικανοί, που ήσαν στο παρασκήνιο παρενέβησαν. 

Ο υφυπουργός Εξωτερικών των Η.Π.Α. Τζορτζ Μπολ, συνέβαλε καθοριστικά στην εκπόνηση ενός νέου σχεδίου, το οποίο έμεινε στην ιστορία ως Αγγλοαμερικανικό και κατατέθηκε στη διάσκεψη στις 31 Ιανουαρίου, που προέβλεπε την εγκατάσταση στην Κύπρο ειρηνευτικής δυνάμεως , «από στρατεύματα των χωρών του ΝΑΤΟ».
 Το αποδέχτηκε καταρχήν και ο Κωνσταντίνος ως ρυθμιστής του πολιτεύματος . 

Αντίθετα, η απάντηση του Μακαρίου στις 4 Φεβρουαρίου κατηγορηματική: «Οι προτάσεις αυτές δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές». 

 Μετά την απορριπτική στάση του Μακαρίου έληξαν άκαρπες οι εργασίες της Πενταμερούς στις 10 Φεβρουαρίου.
 Στις 16 Φεβρουαρίου έγιναν οι εκλογές. 

 Το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, με το ψήφισμα 186 της 4ης Μαρτίου 1964, εγκατέστησε για πρώτη φορά στην Κύπρο ειρηνευτική δύναμη 7.000 ανδρών.
 Στις 10 Ιουνίου επέστρεψε στην Κύπρο ο Γρίβας .

 Ο Πρόεδρος Τζόνσον κάλεσε στις 22 Ιουνίου στην Ουάσιγκτον τον Ισμέτ Ινονού και στις 23 δέχθηκε τον Γεώργιο Παπανδρέου, ο οποίος πήγε με στόχο να πείσει τους τους Αμερικανούς να επιβάλουν την «Ένωση» γιατί «χωρίς την Ένωση, η Κύπρος θα μπορούσε να μετατραπεί σε «Κούβα της Μεσογείου»». 

 Οι Αμερικανοί . που συμφωνούσαν με την ιδέα αυτή, προσπάθησαν να επιτύχουν μια τριμερή συμφωνία χωρία την Αγγλία και τον Μακάριο που θα καταργούσε τις Συνθήκες Ζυρίχης-Λονδίνου. Επί αυτής της προτάσεως ο Γεώργιος Παπανδρέου είπε ότι η Ελλάς είναι πολύ μικρή χώρα για να κάνει τέτοια μεγάλη ατιμία».
 Στις ανταποκρίσεις από την Αμερική , ο φιλοκυβερνητικός Τύπος ισχυρίστηκε ότι ο Γ. Παπανδρέου είχε αντισταθεί σε «αμερικανική πίεση» για συνάντηση των πρωθυπουργών της Ελλάδας και της Τουρκίας. «Ακλόνητος η Ελλάς», «Ουδεμία υποχώρησις», «Διήμερος ανένδοτος αγών εις την Ουάσιγκτων».
 Συμφωνήθηκε πάντως η αμερικανική μεσολάβηση με προσωπικό απεσταλμένο του πρόεδρου του Ντιν Ατσεσον. 
Στις 10 Ιουλίου πήγε στην Κύπρο ο Γρίβας Ο Παπανδρέου, στις 21 Ιουλίου πήγε στο Λονδίνο και στις 27 Ιουλίου υποδέχθηκε τον Μακάριο που ήρθε στην Αθήνα με το καινούργιο σύνθημα «Ένωση μόνο με την σύμφωνη γνώμη του ΑΚΕΛ και της Σοβιετίας». 

 Στις 30 Ιουλίου όλες οι εφημερίδες γνώριζαν για τη ρήξη Αθηνών-Λευκωσίας.

 Ο Παναδρέου ενημέρωσε τον Μακάριο για τις αμερικανικές προτάσεις και τους είπε να κόψει τα πολλά –πολλά με τη Μόσχα. Ο Μακάριος απέκρουσε την πρόταση για εγκατάσταση τουρκικής βάσης στην Βόρεια Κύπρο. Οι πληροφορίες από τους ΑΚΕΛικούς που περιέβαλαν έλεγαν ότι ο Αρχιεπίσκοπος «απέρριψε την εγκατάσταση βάσεων του ΝΑΤΟ στην Κύπρο» και ότι «προσβλέπει στην υποστήριξη των ανατολικών χωρών και των Αδεσμεύτων».

 Στη Συνάντηση των Αθηνών γράφηκε το σενάριο της Καταστροφής της Κύπρου. Και γράφηκε από το Μακάριο και το ΑΚΕΛ. 

Ο Μακάριος στην συνέχεια επέλεξε να προκαλέσει μια ελληνοτουρκική κρίση. 

Ο Γρίβας ηταν στην Αθηνα στις 5 Αυγούστου και είδε τον Παπανδρέου. Γύρισε στην Κύπρο και με διαταγή του Μακάριου επιτέθηκε στα Κόκκινα στις 6 Αυγούστου. 
Ακολούθησε ο Βομβαρδισμός της Τηλλυρίας στις 8 και 9 Αυγούστου, 1964.
 Στις 12 Αυγούστου η Ελληνική κυβέρνηση έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Από σήμερον το πρωί η Ελληνική Αεροπορία έχει ρητή εντολή της κυβερνήσεως να καταδιώκει και να καταρρίπτει κάθε ξένο αεροσκάφος που θα αποτολμήσει να παραβιάσει τον εναέριο χώρο της Ελλάδος. Όσον αφορά στην περίπτωση επιδρομής της Τουρκικής Αεροπορίας κατά της Κύπρου η Ελλάς θα αντιδράσει στρατιωτικώς χωρίς καμία προειδοποίηση. Οι αποφάσεις της ελληνικής κυβερνήσεως γνωστοποιήθηκαν σε Άγκυρα, Λονδίνο και Ουάσιγκτων με την υπογράμμιση ότι η εφαρμογή τους είναι ζήτημα τιμής για την Ελλάδα». 
Μετά από αυτό η Τουρκία σταμάτησε αμέσως τις παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου. 

Το σχέδιο Ατσεσον υποβλήθηκε στις 20 Αυγούστου 1964, και προέβλεπε την εκμίσθωση στην Τουρκία μιας βάσεως στο ανατολικό άκρο της Νήσου, στην Χερσόνησο της Καρπασίας και προέβλεπε την αποκατάσταση του προηγουμένου ειδικού καθεστώτος των νήσων Ίμβρου και Τενέδου και, τον «επαναπατρισμό των εκδιωχθέντων εκ Κωνσταντινουπόλεως από του 1955 ομογενών. 
Το σχέδιο που αμφισβητούσε την καρέκλα του Μούσκου και την επιρροή της Μόσχας δεν πέρασε. 
Με αποτέλεσμα την επιβολή της νατοϊκής δικτατορίας στην Αθήνα που οδήγησε στον Αττίλα και στην εφαρμογή του σχεδίου Ντάνκαν Σαντς και στις απαιτήσεις των Τούρκων για δικό τους Κράτος. Ο Ιωαννίδης νόμιζε ότι συνεργαζόταν στην υλοποίηση του σχεδίου Άτσεσον.
 Αυτή τη σημασία είχε το «μας εξαπατήσατε»