Μια ακόμη μαρτυρία για την προδοσία στην Κύπρο.

Ντοκουμέντα για την Τουρκική απόβαση στην Κύπρο από τον τέως Ναυτικό Διοικητή της Μεγαλονήσου(1965-1967) κ. Π. Νικολόπουλο

Τι μπορούσε να έχει γίνει και δεν έγινε σκόπιμα!

«Μέχρι σήμερα, κανένας, δεν έδωσε απάντηση, και ούτε καν εξέτασε, το κατά πόσο οι Τούρκοι, με την μικρή αποβατική δύναμη που διέθεσαν (λόγω του περιορισμένου αριθμού αποβατικών πλοίων και πλοιαρίων ), είχαν την δυνατότητα να πετύχει η αποβατική τους ενέργεια;

Μια νέα μαρτυρία με αδιάσειστα ντοκουμέντα για την Τουρκική εισβολή και απόβαση στην Κύπρο (που παραχώρησε στο Greek Insight) έρχεται στην δημοσιότητα, από τον εν αποστρατεία Ανώτατο Αξιωματικό του Πολεμικού Ναυτικού κ. Παναγιώτη Νικολόπουλο ο οποίος είχε διατελέσει Ναυτικός Διοικητής Κύπρου κατά τα έτη 1965-1967.

«Θα προσπαθήσω να δώσω απάντηση, στο ερώτημα αυτό εξετάζοντας την όλη ενέργεια από στρατιωτική σκοπιά (δυνατότητες/αδυναμίες επιτιθέμενων / αμυνόμενων) και ανεπηρέαστα από πολιτικές σκοπιμότητες ή σοβινιστική διάθεση. Τον Δεκέμβριο του 1965, κατόπιν αιτήσεώς μου, τοποθετήθηκα στην Ναυτική Διοίκηση Κύπρου (Ν.Δ.Κ.) Λόγω της εμπειρίας μου στον αμφίβιο πόλεμο – πτυχιούχος Αμφιβίων Επιχειρήσεων από τις σχολές εκπαιδεύσεως των Πεζοναυτών των ΗΠΑ και εκπαιδευτής του Κέντρου Εκπαιδεύσεως Αμφιβίων Επιχειρήσεων (Κ.Ε.Α.Ε.) των Ενόπλων Δυνάμεων της Ελλάδος – διετάχθην από τον Στρατηγό Γεώργιο Γρίβα-Διγενή, Ανώτατο Στρατιωτικό Διοικητή Αμύνης Κύπρου (Α.Σ.Δ.Α.Κ.) να εξετάσω την άμυνα της Κύπρου έναντι Τουρκικής αποβατικής ενέργειας και να του αναφέρω το ταχύτερο δυνατό τα συμπεράσματα / προτάσεις μου, με βασική προϋπόθεση το Δόγμα του Διγενή «Ο Εχθρός εις την Θάλασσα».

Με το δόγμα αυτό και εγώ συμφωνούσα απολύτως, διότι μόνο αυτό εξασφάλιζε την εδαφική ακεραιότητα της Κύπρου. Υπ’ όψιν ότι αν οι Τούρκοι εγκαθιστούσαν και διεύρυναν προγεφύρωμα πάνω στην νήσο, τότε θα είχαν την δυνατότητα να αποβιβάσουν ανενόχλητοι μεγάλες χερσαίες δυνάμεις και στην συνέχεια να καταλάβουν μέρος ή και όλη την Κύπρο εύκολα. Βασικές προϋποθέσεις-απαιτήσεις για να πετύχει μία αποβατική ενέργεια είναι:

α) Υπεροχή χερσαίων δυνάμεων μονάδων κατά την απόβαση τουλάχιστον 7 προς 1 έναντι των αμυνόμενων στην ακτή της αποβάσεως,
β) Το στοιχείο του αιφνιδιασμού στην περιοχή του Αντικειμενικού Σκοπού (ΑΝΣΚ), γ) Μετά την δημιουργία προγεφυρώματος ταχεία αποβίβαση των εφεδρειών προς διεύρυνσή του
δ) Υπεροχή ναυτικών και αεροπορικών δυνάμεων στην περιοχή ΑΝΣΚ. Σχετικά με τα προαναφερθέντα, οι Τουρκικές δυνατότητες-αδυναμίες ήταν οι εξής:

α) Από την προϋπηρεσία μου στο Κ.Ε.Α.Ε. γνώριζα επακριβώς τα αποβατικά πλοία και πλοιάρια που ήταν ελλιμενισμένα στην Μερσίνα και την Αλεξανδρέττα, και ήταν:
- 2 φορτηγά τα οποία είχαν μετασκευάσει σε οπλιταγωγά (μεταφορά προσωπικού και υλικών)
- 2 αρματαγωγά τύπου LST (Landing Ship Tonk)
- 20-25 αποβατικά πλοιάρια Τουρκικής κατασκευής τύπου LCU (Landing Craft Utility)
- περί τις 30 αποβατικές άκατοι ΑΒΑΚ

Τα προαναφερθέντα πλοία και πλοιάρια μπορούσαν να μεταφέρουν στην ακτή αποβάσεως τις εξής δυνάμεις:
- 1 Σύνταγμα πεζικού
- 1 Επιλαρχία αρμάτων Μ-47
- 1 Ίλη αρμάτων αναγνωρίσεως Μ-24
- 1-2 Πυροβολαρχίες
σύνολο περίπου 1500 άτομα.

β) Το στοιχείο του αιφνιδιασμού δεν μπορούσε να επιτευχθεί γιατί τα ραντάρ της Ναυτικής Διοίκησης Κύπρου (Ν.Δ.Κ.) καθώς και εκείνα της Αεροπορικής Διοίκησης Κύπρου (Α.Δ.Κ.), εντόπιζαν και παρακολουθούσαν τις Τουρκικές δυνάμεις (πλοία και αεροσκάφη) αμέσως μόλις ξεκινούσαν από τις Τουρκικές ακτές απέναντι στην Κύπρο.
γ) Οι εφεδρείες της αποβατικής δύναμης, βρισκόμενες στους λιμένες Μερσίνα και Αλεξανδρέττα, δεν μπορούσαν να ενισχύσουν το προγεφύρωμα πριν την παρέλευση τουλάχιστον 24ώρου, χρόνος που απαιτείτο ώστε τα αποδεσμευθέντα αποβατικά από την περιοχή της αποβάσεως να επαναπλεύσουν στην Μερσίνα και την Αλεξανδρέττα, να φορτώσουν και να επιστρέψουν στην περιοχή αποβάσεως (κατά την απόβαση του 1974 οι εφεδρείες της Τουρκικής αποβατικής δύναμης αποβιβάσθηκαν στο προγεφύρωμα μετά 48 ώρες).
δ) Η Τουρκική αποβατική αρμάδα θα είχε για προστασία 5-6 αντιτορπιλικά και άλλες τόσες κανονιοφόρους, Τα αντιτορπιλικά και οι κανονιοφόροι θα προστάτευαν την αποβατική αρμάδα κατά την κίνησή της προς την ακτή αποβάσεως και θα κατέστρεφαν με βολές πυροβολικού την δική μας επάκτιο άμυνα, κυρίως επί της ακτής αποβάσεως. Τέλος, η Τουρκική αεροπορία, διαθέτουσα κυριαρχία αέρος (ΜΟΝΟ κατά την διάρκεια της ημέρας) σε όλη την νήσο Κύπρο, θα αναλάμβανε τις εξής αποστολές:

- Καταστροφή της επακτίου αμύνης επί της ακτής αποβάσεως πριν από την έναρξη της αποβατικής ενέργειας
- Εγγύς υποστήριξη των αποβιβαζομένων τμημάτων (αποβατικά κύματα)
- Αεροπορική κάλυψη των πλοίων της αποβατικής αρμάδας
- Παρεμπόδιση κινήσεως και καταστροφή των δικών μας μονάδων (εφεδρείες) προς ενίσχυση των αμυνομένων επί της ακτής
- Καταστροφή στόχων σε όλη τη νήσο, όπως: στρατόπεδα, ραντάρ, Ναυτικές βάσεις, τορπιλακάτους και πλοιάρια των Ν.Δ.Κ., ημέτερες μονάδες που θα επιτίθεντο προς κατάληψη Τουρκοκυπριακών θυλάκων και κατάληψη ζωτικών χώρων κλπ.

Επίσης οι Τούρκοι είχαν την δυνατότητα με αερομεταφερόμενες μονάδες με ελικόπτερα και με αλεξιπτωτιστές (κάθετος υπερκέραση όπως αποκαλείται στις αμφίβιες επιχειρήσεις) να καταλάβουν πίσω από την παράκτιο άμυνά μας ζωτικούς χώρους και να ενισχύσουν Τουρκοκυπριακούς θύλακες με προσωπικό, πυρομαχικά και ελαφρύ οπλισμό. Τέλος, για να αρχίσει η απόβαση με το πρώτο φως της “D” ημέρας ("D" αποκαλείται η ημέρα απόβασης) η Τουρκική αρμάδα θα άρχιζε να εξέρχεται από τους λιμένες Μερσίνας και Αλεξανδρέττας τις νυχτερινές ώρες της “D-1”, διότι απαιτείτο χρόνος τουλάχιστο 8-10 ωρών για να φτάσει στις ακτές της Κύπρου. Αυτό μας έδινε την δυνατότητα να θέσουμε τις δυνάμεις μας σε κατάσταση επιφυλακής και να κινήσουμε μονάδες προς εφαρμογή των σχεδίων αμύνης, τα οποία θα αναφέρω περιληπτικά στην συνέχεια, χωρίς τον φόβο προσβολής μας από την Τουρκική αεροπορία, διότι όπως προανέφερα δεν μπορούσε να ενεργήσει κατά την νύχτα. Με βάση τις παραπάνω δυνατότητες – αδυναμίες της Τουρκικής αποβατικής δύναμης και την υδρογραφική κατάσταση των ακτών της νήσου (είδος και κλίση βυθού) οι κατάλληλες για αποβατική ενέργεια ακτές περιορίζονται σε όχι περισσότερες από επτά (7):

- Πέντε Μίλι δυτικά της Κερύνειας
- Ακτή Κόλπου Μόρφου
- Ακτή Σαλαμίνος βόρεια της Αμμοχώστου
- Αγία Νάπα νότια της Αμμοχώστου
- Ακτή Λάρνακας
- Ακτή Κυβερνήτου στην Λεμεσό
- Ακτή βόρεια της Πάφου

Έχοντας υπ’όψιν μου τα προαναφερθέντα και το δόγμα «Ο εχθρός εις την θάλασσα» κατέληξα στις εξής προτάσεις – συμπεράσματα, τα οποία παρουσίασα υπό μορφή διαλέξεως στην Λέσχη Εθνοφρουράς Λευκωσίας σε όλους τους Αξιωματικούς παρουσία του ΑΣΔΑΚ Στρατηγού Γεωργίου Γρίβα.


1. ΑΜΥΝΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΑΚΤΩΝ
Α. Προσφερόμενες για απόβαση ακτές
Η μελέτη των προαναφερθεισών κατάλληλων να δεχθούν αποβατική ενέργεια ακτών σε συνδυασμό με τους παρακάτω παράγοντες:
α. Απόσταση ακτής από Μερσίνα/Αλεξανδρέττα.
β. Θέση της ακτής σε σχέση με τους γειτονικούς Τουρκοκυπριακούς θύλακες.
γ. Πρόθεση της Τουρκίας να προσαρτήσει το βόρειο τμήμα της νήσου (αυτό διεφάνη κατά τα γεγονότα του Δεκεμβρίου του 1963, όταν μεγάλες ομάδες Τουρκοκυπρίων από χωριά του νότιου και του δυτικού τμήματος της νήσου κινήθηκαν προς βορρά)
κατέταξα τις προαναφερθείσες ακτές με τον εξής βαθμό επικινδυνότητας:

1. Ακτή Πέντε Μίλι Κυρήνειας
- πλησιέστερη (περί τα 50 ν.μ.) προς τους λιμένες Μερσίνας/Αλεξανδρέττας
- εύκολη και γρήγορη συνένωση του προγεφυρώματος με τον μεγαλύτερο Τουρκοκυπριακό θύλακα Λευκωσίας
2. Ακτή Σαλαμίνος
- περί τα 65 ν.μ. από Μερσίνα/Αλεξανδρέττα
- εύκολη συνένωση με τον Τουρκοκυπριακό θύλακα Αμμοχώστου
3. Ακτή Μόρφου
- περί τα 65 ν.μ. από Μερσίνα/Αλεξανδρέττα
- εύκολη συνένωση με τον θύλακα Λεύκας
Οι λοιπές ακτές, Αγίας Νάπας-Λάρνακας-Λεμεσού και Πάφου, κρίθηκαν κατάλληλες για αποβατική καταδρομή προς παραπλάνησή μας από την κυρίως αποβατική ενέργεια, αυτό όμως αποκλείσθηκε γιατί τα Τουρκικά αποβατικά πλοία και πλοιάρια δεν ήταν επαρκή ούτε για την κυρίως απόβαση.

Β. Αμυντικά Έργα
Για την αμυντική οργάνωση των ακτών προτάθηκε να εκτελεσθούν τα εξής έργα:
α. Τοποθέτηση εμποδίων στην θάλασσα και ακτή προς παρενόχληση της κινήσεως αποβατικών ακάτων, αρμάτων και οχημάτων.
β. Τοποθέτηση σειράς συρματοπλεγμάτων επί της ακτής προς παρεμπόδιση της ελευθέρας κινήσεως των επιτιθέμενων τμημάτων.
γ. Τοποθέτηση ναρκών κατά προσωπικού και αρμάτων επί της ακτής αποβάσεως.
δ. Δημιουργία χαρακωμάτων επί της ακτής σε 2 και 3 σειρές για την προστασία των αμυνομένων τμημάτων μας.
ε. Τέλος, κατασκευή πυροβολείων και πολυβολείων με μπετόν αρμέ ανάλογου πάχους για να αντέχει τις προσβολές των όπλων της Τουρκικής αεροπορίας και τις βολές πυροβολικού των Τουρκικών αντιτορπιλικών και κανονιοφόρων.

Γ. Απαιτούμενες δικές μας δυνάμεις σε κάθε ακτή
α. Ένα τάγμα πεζικού.
β. Μία μοίρα πυροβολικού.
γ. Μία διμοιρία όλμων.
δ. Μία διμοιρία καταστροφέων αρμάτων.
ε. Περί τα 10 στοιχεία αντιαεροπορικών 20 ή 40 χιλ.
Οι προαναφερθείσες ημέτερες δυνάμεις είχαν την δυνατότητα, αν όχι να καταστρέψουν τελείως την αποβατική δύναμη, τουλάχιστο να την καθηλώσουν επί της ακτής μέχρι το τελευταίο φως – όταν πλέον δεν θα είχαν την εγγύς υποστήριξη της Τουρκικής αεροπορίας. Κατά την νύχτα, εφεδρείες μας, υπέρτερες σε αριθμό ανδρών και όπλα από την καθηλωμένη επί της ακτής αποβατική δύναμη, θα πλησίαζαν ανενόχλητες από την Τουρκική αεροπορία την ακτή ώστε με το πρώτο φως της επόμενης (D+1 ημέρα) να εξαπολύσουν γενική επίθεση προς εξάλειψη του προγεφυρώματος και ολοκλήρωση του πρωταρχικού ΑΝΣΚ των δυνάμεών μας «Ο εχθρός εις την θάλασσα». Επίσης κατά την νύχτα θα παρενοχλούσαμε την καθηλωμένη επί της ακτής αποβατική δύναμη με βολές πυροβολικού και επιχειρήσεις κομάντος οι οποίοι θα γνώριζαν το έδαφος έχοντας εκτελέσει αρκετές ασκήσεις σε αυτό.

Δ. Λοιπαί μονάδες
Όλες οι μονάδες της Εθνικής Φρουράς, με τον εντοπισμό της Τουρκικής αρμάδας από τα ραντάρ της ΝΔΚ τις νυχτερινές ώρες της D-1 ημέρας να τεθούν σε κατάσταση επιφυλακής κατόπιν διαταγής ΑΣΔΑΚ, να εκκενώσουν τα στρατόπεδα και να κινηθούν προς προκαθορισμένους στόχους (ακτές αποβάσεως, θέσεις προ των Τουρκοκυπριακών θυλάκων, ζωτικούς χώρους κλπ) ώστε με την έναρξη της απόβασης να κινηθούν προς κατάληψή τους. Αυτό θα είχε ως συνέπεια την διάσπαση της Τουρκικής αεροπορίας σε πολλούς στόχους ταυτόχρονα. Εφεδρείες θα πήγαιναν σε θέσεις απόκρυψης (λούφα) για να είναι έτοιμες να κινηθούν το βράδυ της D προς D+1 ημέρα όπου απαιτείτο η παρουσία τους (ακτή αποβάσεως, Τουρκοκυπριακούς θύλακες, κλπ) για να εκτελέσουν αντεπίθεση με το πρώτο φως της D+1 ημέρας.
Η ΕΛΔΥΚ με τον εντοπισμό της Τουρκικής αρμάδας θα εκκένωνε το στρατόπεδό της και θα λάμβανε θέση μάχης προ προκαθορισμένων ΑΝΣΚ. Τα ραντάρ της ΝΔΚ και ΑΔΚ θα μετακινούντο σε νέες προκαθορισμένες τοποθεσίες, αφήνοντας στην θέση τους ομοιώματα ραντάρ προς παραπλάνηση της Τουρκικής αεροπορίας.

E. Τρωτότητα αποβατικής αρμάδας από θαλάσσης. Η ΝΔΚ διέθετε 5 τορπιλακάτους ρωσικής κατασκευής με ταχύτητα κινήσεως 50 κόμβων και εξοπλισμένες με 2 τορπίλες η κάθε μία και πολυβόλο. Δύο από αυτές ευρίσκοντο στο λιμάνι της Κερύνειας και τρεις στην Ναυτική Βάση «Χρυσούλης» στο Μπογάζι (ΒΑ Αμμοχώστου). Σύμφωνα με το προταθέν σχέδιο θα έπρεπε να δράσουν ως εξής:
Με τον εντοπισμό της αποβατικής αρμάδας θα έβγαιναν από τους λιμένες με πλήρη ετοιμότητα για επιθετική ενέργεια, κινούμενες πλησίον της ακτής (προς αποφυγή εντοπισμού τους από τα ραντάρ των Τουρκικών πλοίων). Ο θάλαμος επιχειρήσεων της ΝΔΚ θα τις καθοδηγούσε με κωδικοποιημένα σήματα ώστε να βρίσκονται πάντα μπροστά από την πορεία κινήσεως της Τουρκικής αρμάδας. Όταν θα έφθανε η Τουρκική αρμάδα στην ακτή αποβάσεως οι 5 τορπιλάκατοι θα ευρίσκοντο μπροστά της, κολλημένες στα βράχια της ακτής και καλυμμένες με δίχτυα παραλλαγής για να αποφύγουν οπτικό εντοπισμό από θαλάσσης ή αέρος. Όταν τα αποβατικά πλοιάρια θα άρχιζαν σε κύματα να κινούνται προς την ακτή, θα έβγαζαν τα δίχτυα παραλλαγής και με την μέγιστη ταχύτητα και ελιγμούς ανάμεσα στα αποβατικά σκάφη (ώστε να μην μπορούν να βληθούν από τα συνοδά πολεμικά ή την αεροπορία) θα έφθαναν σε ελάχιστο χρόνο σε θέση βολής και θα εξαπέλυαν τις τορπίλες τους στα δύο φορτηγά/οπλιταγωγά και τα δύο LST. Στην συνέχεια θα εκινούντο προς απόκρυψη στην ακτή, χρησιμοποιώντας και πάλι τα δίχτυα παραλλαγής.

ΣΤ. Παθητική αεράμυνα
Απώλειες αμάχων από την Τουρκική αεροπορία θα περιορίζοντο στο ελάχιστο εφ’ όσον δημιουργούντο κατάλληλα καταφύγια ή έστω απλά χαρακώματα. Αυτό ήταν επιτακτική ανάγκη διότι κατά το παρελθόν φάλαγγες ιδιωτικών οχημάτων εκινούντο κατά την νύχτα προς το όρος Τρόοδος για απόκρυψη, με συνέπεια να παρεμποδίζουν την κίνηση των μονάδων προς τους διάφορους στόχους. Η πρόταση αυτή ποτέ δεν υλοποιήθηκε, διότι η αεράμυνα δεν ανήκε στην Εθνική Φρουρά αλλά ήταν ευθύνη της Κυπριακής κυβέρνησης. Όλες οι προτάσεις μου υιοθετήθηκαν από τον ΑΣΔΑΚ και βάσει αυτών άρχισε η οργάνωση αμύνης των ακτών, η σχεδίαση της συνολικής αμύνης της νήσου και η εκπαίδευση των μονάδων της Εθνικής Φρουράς, με πλήρη ολοκλήρωση στα μέσα του 1966. Την ίδια περίοδο είχε ολοκληρωθεί και η άφιξη μιας Ελληνικής Μεραρχίας με ανάλογο αριθμό αρμάτων μάχης Μ-47 και πολεμικό υλικό προς ενίσχυση της Εθνοφρουράς. Κατά το 1966 έγιναν πάρα πολλές ασκήσεις με διάφορα σενάρια. Οι μονάδες της Εθνοφρουράς, αποτελούμενες από Ελληνοκυπρίους και πλαισιωμένες από Έλληνες αξιωματικούς, ήταν εξ ίσου αξιόμαχες με ανάλογες μονάδες του Ελληνικού Στρατού. Άφοβα μπορώ να πω ότι το καλοκαίρι του 1966 η Κύπρος ήταν απόρθητη, εφ’ όσον ετηρούντο επακριβώς τα προβλεπόμενα σχέδια αμύνης της νήσου τα οποία είχαν σχεδιασθεί βάσει των προαναφερθεισών προτάσεων. Στο τέλος του 1967 με αρχές του 1968 άρχισε η αποδυνάμωση της άμυνας της νήσου που με τόσους κόπους και θυσίες είχαμε δημιουργήσει όλοι οι υπηρετούντες τότε στην Κύπρο Έλληνες και Κύπριοι με ηγέτη τον Διγενή. Βασικοί παράγοντες για την αποδυνάμωση της άμυνας της νήσου ήταν:

- Απομάκρυνση του Διγενή από την ηγεσία της ΑΣΔΑΚ και την Κύπρο
- Επαναπατρισμός της Ελληνικής Μεραρχίας.
- Η καταστροφή των επί των ακτών αμυντικών έργων κατόπιν διαταγής της Κυπριακής Κυβέρνησης με το πρόσχημα ότι παρεμπόδιζαν την τουριστική ανάπτυξη του νησιού, και τέλος
- Ο εμφύλιος σπαραγμός (Μακαριακοί-Γριβικοί-πραξικόπημα).

Παρ’ όλα αυτά πιστεύω ότι η μικρή Τουρκική αποβατική δύναμη που χρησιμοποίησε η Τουρκία κατά την εισβολή του Ιουλίου του 1974 μπορούσε επιτυχώς να αντιμετωπισθεί από τις υπάρχουσες τότε στην Κύπρο δυνάμεις της Εθνοφρουράς εφ’ όσον ετηρούντο επακριβώς τα προβλεπόμενα σχέδια αμύνης.
Στο σημείο αυτό κρίνω σκόπιμο να αναφέρω περιληπτικά τα τραγικά σφάλματα που έγιναν από τις στρατιωτικές ηγεσίες Ελλάδος (Α.Ε.Δ.) και Εθνοφρουράς Κύπρου (Γ.Ε.Ε.Φ.)

1: Οι δυνάμεις της Εθνοφρουράς δεν τέθηκαν σε επιφυλακή και δεν κινήθηκαν σύμφωνα με τα σχέδια αμύνης για να είναι σε ετοιμότητα προς αντιμετώπιση εχθρικής εισβολής, παρ’ όλο πρου προ διημέρου υπήρχε διασταυρωμένη πληροφορία ότι μεγάλες Τουρκικές χερσαίες δυνάμεις επιβιβάζοντο στα Τουρκικά αποβατικά πλοία, ούτε και όταν τις βραδυνές ώρες της "D-1" ημέρας εντοπίσθηκε η αποβατική αρμάδα να εξέρχεται από τα λιμάνια Μερσίνα και Αλεξανδρέττα, διότι η Στρατιωτική ηγεσία (Α.Ε.Δ.) πίστευε (δεν γνωρίζω από που αντλούσε τις πληροφορίες) ότι οι Τούρκοι δεν πρόκειται να κάνουν απόβαση στην Κύπρο αλλά εκτελούν ασκήσεις. Ο Α.Ε.Δ. έδωσε διαταγή στον Διοικητή της Εθνοφρουράς να θέσει τις δυνάμεις του σε κατάσταση μάχης και να κάνει επιστράτευση περί τις 06.30 της "D" ημέρας, όταν οι Τούρκοι είχαν αρχίσει πλέον την αποβατική τους ενέργεια και η Τουρκική αεροπορία είχε
- βουλιάξει τις δύο τορπιλλακάτους της Κυρήνειας, την μία μέσα στο λιμάνι και την άλλη μόλις έβγαινε. Οι υπόλοιπες τρεις, βρισκόμενες στο Μπογάζι, ποτέ δεν κινήθηκαν από την βάση τους.
- βομβαρδίσει πολλές μονάδες της Εθνικής Φρουράς, το στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ, ραντάρ της ΝΔΚ και της ΑΔΚ, κλπ.

2: Δόθηκε, κακώς, εντολή από ΑΓΕΕΦ να κινηθούν μονάδες της Εθνοφρουράς (πεζικό, τεθωρακισμένα κλπ) κατά την διάρκεια της ημέρας προς ενίσχυση των αμυνόμενων επί της ακτής αποβάσεως. Οι μονάδες αυτές ποτέ δεν έφθασαν στον προορισμό τους διότι καταστράφηκαν από την Τουρκική αεροπορία.
3: Το βράδυ της "D" ημέρας δεν κινήθηκαν μονάδες (εφεδρείες) προς την ακτή αποβάσεως ώστε το πρωί της "D+1" ημέρας να επιτεθούν και να καταστρέψουν την Τουρκική αποβατική δύναμη που βρισκόταν στην ακτή Πέντε Μίλι.

4: Τέλος, η συμφωνία για εκεχειρία την "D+2" ημέρα επέτρεψε στους Τούρκους να αποβιβάσουν ανενόχλητα τις εφεδρείες τους που είχαν φτάσει εντωμεταξύ στην ακτή αποβάσεως, να διευρύνουν το προγεφύρωμα, να συνενωθούν με τον Τουρκοκυπριακό θύλακα Λευκωσίας που είχε ενισχυθεί με αερομεταφερόμενες μονάδες (με ελικόπτερα και αλεξιπτωτιστές) και εν συνεχεία να καταλάβουν με τον Αττίλα 1 και 2 το 40% του εδάφους της Κύπρου το οποίο ακόμη κατέχουν.
Πολιτικές σκοπιμότητες και πιθανώς δυσμενείς επιπτώσεις σε συμμαχίες της Ελλάδος δεν επέτρεψαν το άνοιγμα του φακέλου «Κύπρος». Σήμερα, μετά 30 και πλέον χρόνια, θα πρέπει το Υπουργείο Εθνικής Αμύνης να αναθέσει σε επιτροπή, αποτελούμενη από εν ενεργεία και απόστρατους πτυχιούχους Αμφιβίων Επιχειρήσεων, να εξετάσει το όλο θέμα, αυστηρά από στρατιωτική σκοπιά, ώστε να ανακαλύψει τα ολέθρια λάθη που έγιναν και οδήγησαν τις δυνάμεις μας στην Κύπρο σε στρατιωτική ήττα, όχι για να επιρριφθούν ευθύνες αλλά για να διδάσκεται στις στρατιωτικές σχολές προς αποφυγή παρόμοιων ολέθριων για το Έθνος στρατιωτικών λαθών. Τα συμπεράσματα της εν λόγω επιτροπής, σε συνδυασμό με την πολιτική κατάσταση (ελληνική και διεθνή) εκείνης της εποχής, θα επιτρέψουν στους ιστορικούς να καταγράψουν την ιστορική αλήθεια.
Π. Νικολόπουλος, Αξιωματικός Π.Ν. (ε.α.), τέως Διοικητής Ν.Δ. Κύπρου»
greekinsight.com