ΤΑ ΕΛΠΕ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ ΣΕ ΚΑΡΤΕΛ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ !

17-8-2009

Την ώρα που οι Έλληνες καταναλωτές πληρώνουν άλλη μια φορά τη βενζίνη σε τιμές σαμπάνιας, κατά τη θερινή τους έξοδο για τις διακοπές του Αυγούστου, η αντιμονοπωλιακή αρχή της Κύπρου εξαρθρώνει το καρτέλ των εταιρειών καυσίμων της Μεγαλονήσου, στο οποίο φέρεται ότι συμμετείχαν και τα ΕΛΠΕ.

Ο κορυφαίος καθετοποιημένος όμιλος καυσίμων στην Ελλάδα, με τα τρία τέταρτα της αγοράς στη διύλιση και σχεδόν το ένα τρίτο στην εμπορία, μετά και την εξαγορά της BP θα τιμωρηθεί με πρόστιμο από την Επιτροπή Ανταγωνισμού (ΕΠΑ) της Κύπρου, για τη συμμετοχή της σε οριζόντιες και κάθετες εναρμονισμένες πρακτικές των τεσσάρων εταιρειών πετρελαιοειδών που δραστηριοποιούνται στην αγορά της χώρας.

Μαζί με τα ΕΛΠΕ, σύμφωνα με αποκαλυπτικό δημοσίευμα της εφημερίδας «Πολίτης», θα τιμωρηθούν η ρωσική Lukoil, η αμερικανική ExxonMobil και η κυπριακή Petrolina (Συγκρότημα Λευκαρίτη), καθώς η ΕΠΑ διαπίστωσε ότι το 2005, έτος το οποίο καλύφθηκε από την έρευνα, παραβίασαν τις βασικές διατάξεις της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού, λειτουργώντας εις βάρος του καταναλωτικού κοινού:

Οι εταιρείες διαπιστώθηκε από την έρευνα ότι συνεννοούνταν άτυπα μεταξύ τους για τον καθορισμό των τιμών χονδρικής πώλησης στα πρατήρια των δικτύων τους (οριζόντια εναρμονισμένη πρακτική), ενώ καθόριζαν και τις τιμές λιανικής πώλησης από τα πρατήρια (κάθετη εναρμονισμένη πρακτική). Ουσιαστικά, δηλαδή, είχαν «κλείσει» με καταχρηστικές πρακτικές όλα τα στάδια της αγοράς καυσίμων, μη αφήνοντας το παραμικρό περιθώριο υγιούς ανταγωνισμού για τη διαμόρφωση των τιμών.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα της κυπριακής εφημερίδας, οι τέσσερις ξεχωριστές αποφάσεις έχουν ήδη κοινοποιηθεί στις εμπλεκόμενες εταιρείες και αναμένεται να προσδιορισθούν τα πρόστιμα, που αναμένεται να είναι υψηλά. Βάσει της νομοθεσίας, η ΕΠΑ έχει τη δυνατότητα επιβολής προστίμων που αντιστοιχούν σε ποσοστό έως και 10% του κύκλου εργασιών για κάθε περίοδο παράβασης.

Η έρευνα της ΕΠΑ στην Κύπρο άρχισε πριν από τέσσερα χρόνια, σε μια περίοδο έντονης δυσφορίας των καταναλωτών για τις υψηλές τιμές των καυσίμων. Η αγορά καυσίμων της Κύπρου έχει αρκετές ιδιαιτερότητες, καθώς δεν υπάρχει εθνική παραγωγή διυλισμένων προϊόντων και τα καύσιμα εισάγονται με κόστος που επιβαρύνεται από τις γεωγραφικές ιδιαιτερότητες της χώρας.

Στην Κύπρο, οι τιμές των καυσίμων είναι από τις υψηλότερες στην Ευρώπη (χωρίς τους φόρους, που παρουσιάζουν σημαντικές διαφορές από χώρα σε χώρα). Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (10 Αυγούστου 2009), η απλή αμόλυβδη βενζίνη στην Κύπρο είχε τιμή 500,7 ευρώ το χιλιόλιτρο (χωρίς φόρους), πολύ υψηλότερη από το μέσο όρο στην Ευρώπη των 27 (470,7 ευρώ) και στην Ευρωζώνη (486,7).

Το περίεργο, που ίσως λέει πολλά για το επίπεδο ανταγωνιστικής λειτουργίας της ελληνικής αγοράς, είναι ότι στην Ελλάδα, που ως γνωστόν έχει επαρκή παραγωγή τελικών προϊόντων από δύο διυλιστήρια, οι τιμές προ φόρων των καυσίμων είναι υψηλότερες από αυτές της Κύπρου! Σύμφωνα με το ίδιο στατιστικό δελτίο της Επιτροπής, η προ φόρων τιμή της απλής αμόλυβδης έφθανε τα 504,79 ευρώ το χιλιόλιτρο, ενώ ακόμη μεγαλύτερη είναι η διαφορά στην τιμή του ντίζελ κίνησης (493 ευρώ στην Κύπρο, 533 ευρώ στην Ελλάδα!).

Ακόμη και στις τελικές τιμές (με τους φόρους) οι Κύπριοι καταναλωτές είναι κερδισμένη: στην Κύπρο η απλή αμόλυβδη πωλείτο στις 10 Αυγούστου έναντι 0,931 ευρώ το λίτρο, ενώ στην Ελλάδα έναντι 1,099 ευρώ! Αν στην Κύπρο οι υψηλές τιμές ήταν αποτέλεσμα της νόθευσης του υγιούς ανταγωνισμού, αντιλαμβάνεται κανείς τι μπορεί να συμβαίνει με τον ανταγωνισμό στην ελληνική αγορά καυσίμων.

Η απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού στην Κύπρο έχει προκαλέσει αίσθηση στους κύκλους των πετρελαϊκών εταιρειών στην Ελλάδα, σε μια περίοδο που τα ΕΛΠΕ έχουν σοβαρές εκκρεμότητες και με την ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού, καθώς περιμένουν την έγκρισή της για να προχωρήσουν στην υλοποίηση της συμφωνίας εξαγοράς του δικτύου της BP στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, τα ΕΛΠΕ έχουν ήδη προχωρήσει στην κοινοποίηση της συμφωνίας εξαγοράς στην Επιτροπή, αλλά ο σχετικός φάκελος κρίθηκε ελλιπής και ζητήθηκαν πρόσθετα στοιχεία. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, η Επιτροπή δεν θα προλάβει με την παρούσα σύνθεση της Ολομέλειας να εξετάσει την υπόθεση και αυτό θα γίνει με τη νέα σύνθεσή της, που θα ορισθεί από το υπουργείο Ανάπτυξης τον Σεπτέμβριο.

Τα ΕΛΠΕ είχαν στην Ελλάδα κατά παράδοση «ελαστική» αντιμετώπιση από την αντιμονοπωλιακή αρχή της χώρας. Μόνο σε μια περίπτωση επιβλήθηκε πρόστιμο στην εταιρεία, όπως και στην Motor Oil, για εναρμονισμένες πρακτικές στην αγορά αεροπορικών καυσίμων, το οποίο διατηρήθηκε και μετά την προσφυγή τους στο Διοικητικό Εφετείο. Όμως, η Επιτροπή Ανταγωνισμού απέφυγε να ελέγξει ακόμη και τη συγχώνευση των ΕΛΠΕ με την ΠΕΤΡΟΛΑ, που δημιούργησε έναν κολοσσό με δεσπόζουσα θέση στην διύλιση, με το πρόσχημα ότι επρόκειτο περί αποκρατικοποίησης, η οποία ξέφευγε από τις ελεγκτικές αρμοδιότητας της Επιτροπής!

Οι πρακτικές του ομίλου των ΕΛΠΕ έχουν εξετασθεί κατ επανάληψη, όπως και συνολικότερα η λειτουργία της αγοράς καυσίμων, από την Επιτροπή Ανταγωνισμού, αλλά τα αποτελέσματα των πολυετών αυτών ερευνών ήταν ασήμαντα. Τώρα, η Επιτροπή καλείται να εγκρίνει μια συγχώνευση, με την οποία τα ΕΛΠΕ δεν θα έχουν πλέον μόνο δεσπόζουσα θέση στη διύλιση, αλλά θα «φλερτάρουν» με τη δεσπόζουσα θέση και στο στάδιο της εμπορίας, έχοντας επιπλέον και απευθείας πρόσβαση στη λιανική αγορά, μέσω των ιδιόκτητων πρατηρίων του δικτύου τους.

Νώντας Χαλδούπης
nontas71@gmail.com