22 Ιανουαρίου 1949. Η καταστροφή από τους ΛΟΚΑΤΖΗΔΕΣ στον Άγιο Βασίλειο Κυνουρίας των Κ/Σ του Πάρνωνα

Η μάχη στον Άγιο Βασίλειο του Πάρνωνα ήταν μια από τις σημαντικότερες  του Συμμοριτοπολέμου στην Πελοπόννησο 

Οι 600 περίπου  Συμμορίτες  του ΔΣΕ , της 55ης ταξιαρχίας Περκεζέ, που είχαν συγκεντρωθεί στον Πάρνωνα στις 21 Ιανουαρίου 1949, είχαν επιτεθεί, ανεπιτυχώς, στο Λεωνίδιο.

 Όταν εκδηλώθηκε η επίθεση των κομμουνιστών κατά της φρουράς του Λεωνιδίου  ο υποστράτηγος Θωμάς Πετζόπουλος διέταξε να σπεύσουν προς ενίσχυση , η Γ' Μοίρα Καταδρομών από την Τρίπολη με διοικητή τον ταγματάρχη Περ. Παπαθανασίου και η Δ' Μοίρα Καταδρομών από τη Σπάρτη με Διοικητή τον ταγματάρχη Ψαράκη. Επικεφαλής στις δύο Μοίρες ήταν ο αντισυνταγματάρχης Κώστας Λουµάκης. 

Οι 1.200 λοκατζήδες έφτασαν στο χωριό Bαμβακoύ από την νότια πλευρά του Πάρνωνα, αλλά λόγω της υποχωρήσεως των κομμουνιστών , έλαβαν εντολή να ανέβουν και να περικυκλώσουν το χωριό Άγιος Βασίλειος διότι «υπήρχαν βάσιμες πληροφορίες και εκτιμήσεις ότι εκεί θα κατέληγαν οι κομμουνιστές», γιατί ο Στρατός γνώριζε ότι στον Άγιο Βασίλειο  οι Κομμουνιστές διέθεταν επιμελητεία, μαγειρεία, τσαγκαράδικα, αναρρωτήριο και διάφορες άλλες υπηρεσίες. 

Οι Λοκατζήδες, μέσα από ρεματιές περπάτησαν συνεχώς 14 ώρες και περικύκλωσαν τον Άγιο Βασίλειο στις 20:30 της 21ης Ιανουαρίου, Κρύφτηκαν και περίμεναν. 

Οι κομμουνιστές, της 55ης Ταξιαρχίας του ΔΣΕ, μπήκαν αμέριμνοι στον Άγιο Βασίλειο περί τις 11:30. Συγκεντρώθηκαν στην πλατεία, δόθηκαν εντολές και οδηγίες ,διαμοιράστηκαν στα σπίτια και έπεσαν ξεροί στον ύπνο.

 Γύρω στις 6 το πρωί, βγήκαν από το χωριό μικρές ομάδες ανταρτών, που κινήθηκαν προς τα γύρω υψώματα, για να εγκαταστήσουν φυλάκια. Τότε άρχισε η επίθεση.

 Στις 8 το πρωί, κάθε αντίσταση ανταρτών μέσα στο χωριό είχε σταματήσει. 

Οι κομμουνιστές μέσα στον Άγιο Βασίλη θρήνησαν πολλά θύματα. Εκεί βρισκόταν ολόκληρο το 1ο Τάγμα της 55 Ταξιαρχίας τους, ένας λόχος του 3ου Τάγματος και όλη η επιμελητεία της περιοχής.

 Είχαν 208 νεκρούς, (μέσα σ' αυτούς ήταν και ο ινστρούχτορας) και 85 αιχμαλώτους. Οι αρχικές πληροφορίες ανέφεραν 114 νεκρούς και 65 αιχμαλώτους. Οι 114 σκοτώθηκαν μεσα στον Άγιο Βασιλειο.Οι 94 κατά την προσπάθεια διαφυγής.

Ο διοικητής του Τάγματος «καπετάνιος» Αλέκος Τσουκόπουλος, διέφυγε αλλά εκτελέστηκε αργότερα από τους συντρόφους του. 

Όλος ο οπλισμός τους καταστράφηκε. 
Από πλευράς των Λοκατζήδων φονεύθηκαν οι εξής 6: 

1) Παπαστεφάνου Κωνσταντίνος του Ιωάννου, στρατιώτης λοκατζής της Γ’ Μοίρας Καταδρομών. Γεννήθηκε στην Τρίσταινα Δωδώνης Ιωαννίνων το 1925. 

2) Ζαφειρόπουλος Παναγιώτης του Ζαφείρη, στρατιώτης λοκατζής της Δ' Μοίρας Καταδρομών. Γεννήθηκε στα Περιβόλια Ολυμπίας Ηλείας το 1922. 

3) Ηλιάδης Χρήστος του Στυλιανού, στρατιώτης λοκατζής της Δ' Μοίρας Καταδρομών. Γεννήθηκε στα Πλαταvάκια Σερρών το 1924. 

4) Κεφαλωνίτης Φραγκίσκος του Μάρκου, στρατιώτης λοκατζής της Γ’ Μοίρας Καταδρομών. Γεννήθηκε στη Τήνο Κυκλάδων το 1921. 

5) Δρούζας Kωνσταvτίνoς του Βασιλείου, Στρατιώτης λοκατζής της Γ’ Μοίρας Καταδρομών. Γεννήθηκε στο Ζευγολατιό Κορινθίας το 1925. 

6) Χανδράκης Γρηγόριος του Αριστείδη, στρατιώτης λοκατζής της Γ’ Μοίρας Καταδρομών. Γεννήθηκε στον Πειραιά Αττικής το 1925.

 Οι λοκατζήδες κατέβηκαν στο Λεωνίδιο και επιβιβάστηκαν στα πλοία Σύμη και Πίνδος που τους μετέφεραν στο Ναύπλιο, και από 'κει σιδηροδρομικώς επέστρεψαν την άλλη μέρα στο Στρατόπεδο τους στην Τρίπολη όπου έτυχαν ενθουσιώδους υποδοχής από πλήθος κόσμου.

Η πρώτη σελίδα των εφημερίδων ήταν όμως αφιερόμενη στον θάνατο ενός αμερικανού συνταγματάρχη στο Καρπενήσι.

Ο Διαγγελέας που ανέλαβε Αρχιστράτηγος ενημέρωσε τους πωλητικούς για την στρατιψωτική κατάσταση.

Ειναι πιθανόν οι καταλήψεις της Νάουσας και του καπερνησίου να συνδέονται με την ανάθεση της αρχιστρατηγίας στον Παπάγο