Η 9η Μαρτίου 1991 στο Βελιγράδι. Η εξέγερση των Τσέτνικ στους οποίους μίλησε ο Ντράσκοβιτς

Το Κόμμα, η Ένωση Γιουγκοσλάβων Κομμουνιστών,  έβγαλε τα τανκ στους δρόμους. 

Δυο νεκροί

 

Η Διαδήλωση στην Πλατεία Δημοκρατίας στο Βελιγράδι στις 9 Μαρτίου 1991 ήταν η πρώτη μεγάλη συγκέντρωση του Συνασπισμού των κομμάτων της αντιπολίτευσης με την μειοψηφία της Ενωσης Γιουγκοσλάβων Κομμουνιστών κατά του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς.

 Η διαδήλωση υποστήριξε το αίτημα για παραιτήσεις του Γενικού Διευθυντή της Τηλεόρασης του Βελιγραδίου Ντούσαν Μίτεβιτς και του υπουργού Εσωτερικών Ραντμίλο Μπογκντάνοβιτς, αλλά αργότερα μετατράπηκε σε διαδήλωση εναντίον του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς. 

Στις μαζικές διαδηλώσεις στους δρόμους του Βελιγραδίου, δύο άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Ενας Αστυνομικός κια ενας πολίτης

  Η Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας εξακολουθούσε να υπάρχει τον Μάρτιο του 1991 και η ΟΔ Σερβίας ήταν η μεγαλύτερη και πολυπληθέστερη δημοκρατία της. 

Το πολυκομματικό σύστημα είχε εισαχθεί από το 1990, πράγμα που σήμαινε ότι για πρώτη φορά από τις αρχές της δεκαετίας του 1940, μετά την 50χρονη κυριαρχία της Ένωσης Γιουγκοσλάβων Κομμουνιστών, στην πολιτική σκηνή δρούσαν πολλά κόμματα. Ωστόσο, στο πλήθος των κομμάτων, μόνο τρία κόμματα στη Σερβία είχαν κάποια σημασία: Το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Σερβίας του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, το Σερβικό Κίνημα Ανανέωσης του Βουκ Ντράσκοβιτς και το Δημοκρατικό Κόμμα υπό την ηγεσία του Ντράγκολιουμπ Μιτσούνοβιτς και με τους Ζόραν Τζίντζιτς και Βόισλαβ Κοστούνιτσα μέλη της Τριανδρίας κορυφή. 

Η κατάσταση στην Κροατία είχε γίνει εξαιρετικά τεταμένη και μόλις 8 ημέρες πριν από τη διαμαρτυρία της 9ης Μαρτίου, συνέβη το περιστατικό στο Πάκρατς. Συγκεκριμένα, την 1η Μαρτίου, στο αστυνομικό τμήμα του Πάκρατς , με εντολή του διοικητή τους Γιόβι Βεζμαρ, αφοπλίστηκαν 16 Κροάτες αστυνομικοί και οι άλλοι τέσσερις απομακρύνθηκαν. Η κροατική σημαία κατέβηκε από το αστυνομικό τμήμα και τοποθετήθηκε η σημαία της Δημοκρατίας της Σερβίας. 

 Στη Σερβία, ο Μιλόσεβιτς ήταν πρόεδρος της Δημοκρατίας και το SPS, χάρη στην τεράστια κοινοβουλευτική πλειοψηφία του (194 έδρες από τις 250 συνολικά), σχημάτισε εύκολα μια σταθερή κυβέρνηση με επικεφαλής τον πρωθυπουργό Ντραγκούτιν Ζελένοβιτς. Επιπλέον, μέσω των ανθρώπων του, όπως ο γενικός διευθυντής της τηλεόρασης του Βελιγραδίου Ντούσαν Μίτεβιτς, ο Μιλόσεβιτς έλεγχε σταθερά τα πιο σημαντικά και με επιρροή μέσα ενημέρωσης. 

Από την άλλη, η αντιπολίτευση υπό την ηγεσία του SPO (με 19 έδρες στη συνέλευση) και σε μικρότερο βαθμό το DS (με 7) έπασχαν από εσωτερικές συγκρούσεις και ματαιοδοξίες. 

Στις προεδρικές εκλογές που έγιναν στις 9 Δεκεμβρίου 1990, ο Ντράσκοβιτς έλαβε πάνω από 800.000 ψήφους. 

Ο Ντράσκοβιτς και το SPO επικοινωνούσαν με τους οπαδούς τους μέσω του εβδομαδιαίου περιοδικού «Srpska reč», που διηύθυνε η σύζυγός του Ντράσκοβιτς , Ντάνιτσα. 

Στις 16 Φεβρουαρίου 1991 η Σερβική Τηλεόραση κατηγόρησε τον Ντράσκοβιτς και το SPO ότι « είναι έτοιμοι, για τα δικά τους συμφέροντα, να συνεργαστούν τόσο με τη φιλοουγγρική όσο και με τη φιλοφασιστική Κροατία και κάθε άλλη άκρα δεξιά, αν και αυτό είναι αντίθετο με τα ζωτικά και ιστορικά συμφέροντα του σερβικού λαού». 

Η απάντηση του Ντράσκοβιτς στην επίθεση της κρατικής τηλεόρασης ήταν το αίτημα για παραίτηση των ηγετικών στελεχών της Τηλεόρασης του Βελιγραδίου, ακολουθούμενο από ένα κάλεσμα για συλλαλητήριο στους δρόμους Επειδή το RTS δεν ήθελε να μεταδώσει τις δηλώσεις του SPO, ο Βουκ Ντράσκοβιτς προγραμμάτισε συγκέντρωση της σερβικής αντιπολίτευσης στην πλατεία Δημοκρατίας και το κύριο αίτημα ήταν η παραίτηση του διευθυντή Ντούσαν Μίτεβιτς και τεσσάρων συντακτών της κρατικής τηλεόρασης: Σλάβκο Μπούντιχνα, Πρέντραγκ Βίτας, Ιβάν Κρίβετς και Σεργκέι Σεστάκοφ. Η άμεση αιτία που ανέφερε ο Ντράσκοβιτς ως λόγο για να ζητήσει παραιτήσεις ήταν τα σχόλια στο Dnevnik 2, όπου ο Ντράσκοβιτς περιγράφηκε ως επέκταση της πολιτικής του Φράνιο Τούτζμαν. 

 Όταν το SPO κάλεσε σε συλλαλητήριο στις 9 Μαρτίου, το DS ήταν αναποφάσιστο. Η σχέση τους με το SPO ήταν ψυχρή επειδή δύο σημαντικές προσωπικότητες του DS, ο Kosta Cavoski (ένας από τους 13 ιδρυτές) και ο Nikola Milosevic (ανώτερος αξιωματούχος) εγκατέλειψαν πρόσφατα το κόμμα για να σχηματίσουν το δικό τους και τώρα έχουν συνεργαστεί ανοιχτά με το SPO. Επιπλέον, οι δύο πλευρές είχαν λίγα κοινά εκτός από τη στάση τους εναντίον του Μιλόσεβιτς. 

Πολλές τοπικές επιτροπές DS και SPO  οργάνωσαν την άφιξη μελών και συμπαθούντων στη διαμαρτυρία.

 Τα κίνητρα άλλων διέφεραν. Κάποιοι το έχουν περιγράψει ως αντιπολεμική διαμαρτυρία ή διαμαρτυρία ενάντια στην πολιτική σύγκρουσης του SPS, ειδικά τον αποκλεισμό της αντιπολίτευσης από κρατικά ζητήματα. 

 Η διαμαρτυρία είχε προγραμματιστεί να πραγματοποιηθεί στην πλατεία Δημοκρατίας στο Βελιγράδι. 

Σε διάφορα μέρη της πόλης, σημειώθηκαν επεισόδια πριν από την ίδια τη διαμαρτυρία, καθώς η Αστυνομία, συχνά βίαια, προσπάθησε να αποτρέψει μάζες ανθρώπων που κατευθύνονταν προς την πλατεία. ακόμη και ομιλητές, μεταξύ των οποίων και ο Ντράσκοβιτς, δυσκολεύτηκαν να φτάσουν στην πλατεία. Η αστυνομία χρησιμοποίησε δακρυγόνα, αντλίες νερού και ΑΥΡΕΣ. 

 Συνοδευόμενος από τους πιστούς άνδρες του (συμπεριλαμβανομένων αρκετών γνωστών εγκληματιών του Βελιγραδίου όπως ο Τζόρτζε Μπόζοβιτς Γκίσκα και ο Αλεξάνταρ Κνέζεβιτς Κνέλε, οι οποίοι ήταν σωματοφύλακές του), ο Ντράσκοβιτς ανέβηκε στο μνημείο του πρίγκιπα Μιχαήλο και προσπάθησε με τη βοήθεια ενός μεγαφώνου να απευθυνθεί στους συγκεντρωμένους πολίτες. 

 Ο αριθμός των συγκεντρωμένων πιθανότατα εξέπληξε τον ίδιο τον Ντράσκοβιτς επειδή η πλατεία ήταν γεμάτη. Οι εκτιμήσεις για τον αριθμό των ανθρώπων που συγκεντρώθηκαν ποικίλλουν: από λιγότερους από 70.000, περίπου 100.000. 

Συνειδητοποιώντας ότι λίγοι άνθρωποι το άκουσαν, ο Ντράσκοβιτς ζήτησε από τους εργαζόμενους του κοντινού Εθνικού Θεάτρου να απευθυνθούν στους συγκεντρωμένους πολίτες από το μπαλκόνι. Έλαβε την άδειά του από τον Vida Ognjenović (ο οποίος ήταν επίσης ενεργό μέλος του Δημοκρατικού Κόμματος). 

 Αφού τελείωσε ο Ντράσκοβιτς, μίλησαν οι Ζάρκο Γιοκάνοβιτς, Ντράγκολιουμπ Μιτσούνοβιτς, Ζόραν Τζίντζιτς, Μίλαν Παρόσκι, Λέον Κοέν, Μίλαν Κομνένιτς, Βόισλαβ Κοστούνιτσα καθώς και οι Καλλιτέχνες Μπόρισλαβ Μιχαΐλοβιτς Μίχιζ, Μπόρα Τζόρτζεβιτς και άλλοι. Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του Μίχιζ Mihiz, στις 1:15 μ.μ., η Αστυνομία συγκρούστηκε με διαδηλωτές στην οδό Μακεντόνσκα , εριξε δακρυγόνα και ξέσπασε πραγματική μάχη. Οι αστυνομικοί υποχώρησαν, συγκρατώντας τους διαδηλωτές με κανόνια νερού. 

Η κατάσταση επιδεινώθηκε ραγδαία, με τις ζαρντινιέρες να ανατρέπονται και να σπάνε σε μικρότερα τσιμεντένια κομμάτια για να πεταχτούν στα οχήματα της Αστυνομίας. 

Καθώς μιλούσε ο Μίλαν Περόσκι ρίχτηκαν δακρυγόνα μεταξύ των συγκεντρωμένων πολιτών.. 

Κάποια στιγμή, ο Ντράσκοβιτς φώναξε ξαφνικά «Γιουρούσι!» στο μικρόφωνο. 

Η διαμαρτυρία στη συνέχεια εξαπλώθηκε σε γειτονικές πλατείες και δρόμους, και μεγάλο μέρος του κέντρου του Βελιγραδίου έμοιαζε με εμπόλεμη ζώνη. 

 Γύρω στις 3:30 μ.μ., μετά από πτώση από ύψος πέντε μέτρων, ο αστυνομικός Νεντελικο Κόσοβιτς σκοτώθηκε στην οδό Μασαρίκοβα,μια ομάδα περίπου πενήντα αστυνομικών στην «Κνέζα Μίλος», έκανε χρήση όπλων γύρω στις 4 μ.μ. Τραυματίστηκαν πέντε πολίτες Ένας από αυτούς, ο Branivoje Milinovic (1973-1991)πέθανε. 

 Το απόγευμα, ο Ντράσκοβιτς, μαζί με μια μεγάλη ομάδα διαδηλωτών, προσπάθησαν ανεπιτυχώς να περάσουν στη συνεδρίαση της Εθνοσυνέλευσης. 

Καθώς έφευγε από το κτίριο, γύρω στις 8 μ.μ., συνελήφθη μαζί με τον αντιπρόεδρο του spo , Jovan Marjanovic. Μεταξύ των αστυνοκικών που συνέλαβαν τον Ντράσκοβιτς ήταν ο στρατηγός της Σρεμπρενίτσα Νάσερ Όριτς. 

 Ο Πρόεδρος της Σερβίας Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς ζήτησε από την Προεδρία της Σοσιαλιστικής Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας να αναπτύξει μονάδες του JNA για την καταστολή των διαδηλώσεων. Ο πρόεδρος της προεδρίας Μπορίσλαβ Γιόβιτς επικοινώνησε τηλεφωνικά με τα άλλα μέλη της προεδρίας και ο JNA έβγαλε πράγματι τανκς στους δρόμους, αλλά οι Σλοβένοι και οι Κροάτες αργότερα ισχυρίστηκαν ότι η κίνηση ήταν αντισυνταγματική.

 Το βράδυ, ο Μιλόσεβιτς απευθύνθηκε στο έθνος στην τηλεόραση.

 Αν και δεν ανέφερε κανέναν ονομαστικά, περιέγραψε τα γεγονότα της ημέρας ως καθοδηγούμενα από "δυνάμεις χάους και βίας", "στις οποίες η Σερβία πρέπει να αντιταχθεί με όλα τα συνταγματικά μέσα".