Γράφει ο Κώστας Λάμπος
1.Ένα σύντομο ιστορικό της έννοιας του Ουμανισμού
Υπάρχει μια παρεξήγηση, ή έστω μια σύγχυση γύρω από τον Ουμανισμό και το Νέο Ουμανισμό, που άλλους τους απωθεί και κάποιους άλλους τους προκαλεί. Βέβαια για όσους μελετούν, για τους ελάχιστους δυστυχώς, η ιδέα του Ουμανισμού, όπως και κάθε ιδέα, ιδεολογία, φιλοσοφία και επιστημονική θεωρία, εξελίσσεται, παρακολουθώντας την εξέλιξη του ανθρώπινου πολιτισμού και ανάλογα με τις εποχές και τις αντοχές της που προσδιορίζονται από το βαθύτερο περιεχόμενό της, αποβάλλεται ως ιστορία, ή επιβιώνει επειδή μπορεί να αλλάζει, να εξελίσσεται και να βελτιώνεται ως ποιότητα και να προσαρμόζεται στην εκάστοτε καινούργια πραγματικότητα ασκώντας τη δική της μικρή ή μεγάλη επίδραση πάνω σ’ αυτήν.
Αν και ο όρος Ουμανισμός (Humanismus) πρωτοχρησιμοποίθηκε το 1808, από τον Γερμανό φιλόσοφο Fr. I. Niethammer (1766-1848)[1], και περιοριζόταν σε θέματα ουσίας της εκπαίδευσης και γενικότερα της παιδείας, είναι ιστορικά βεβαιωμένο πως, θεμελιωτική βάση του Ουμανισμού αποτελεί η αρχαία Ελληνική Γραμματεία και παιδεία[2].
Η κοσμοαντίληψη «Μέτρον πάντων χρημάτων άνθρωπος» του Πρωταγόρα, οι ανθρωποκεντρικές αξίες πάνω στις οποίες ήταν θεμελιωμένη η αρχαία Αθηναϊκή Δημοκρατία, όπως αυτές περιγράφονται στον Επιτάφιο του Περικλή, αλλά και οι διδασκαλίες του Αριστοτέλη, του Πλάτωνα και των άλλων κλασικών δασκάλων της Ανθρωπότητας, ξεχάστηκαν, ως πολιτικοί κρατούμενοι των σκοταδιστικών μύθων του χριστιανισμού, των σταυροφοριών και της «ιεράς εξέτασης», πράγμα που σημαίνει πως η ανθρωπότητα στερήθηκε για αιώνες των ευεργετημάτων που θα πρόσφερε η παραπέρα εξέλιξη του αρχαιοελληνικού ανθρωποκεντρικού πολιτισμού. Μέχρι που η ανθρωπότητα αποφάσισε να βάλει τέρμα στη μεσαιωνική βαρβαρότητα, οπότε τα έργα της αρχαιοελληνικής Γραμματείας ξαναβγήκαν, όσα βέβαια περισώθηκαν από την καταστροφική μανία του χριστιανικού ιερατείου, στην επιφάνεια κατά την υστεροβυζαντινή περίοδο, όταν η προϊούσα αποσύνθεση της Φεουδαρχίας άφηνε περιθώρια για την αστική μετεξέλιξη της Ευρώπης και το Κίνημα της Αναγέννησης έβαζε στη θέση του πονηρού και άχρηστου «αγίου» τον χρήσιμο και ανθρωπιστικά μορφωμένο άνθρωπο. Η Αναγέννηση ταυτίστηκε σχεδόν με τον Ουμανισμό, πράγμα που οδήγησε τους θεωρητικούς του πρώιμου Ουμανισμού του 19ου Αιώνα, να προτείνουν ως συνώνυμους όρους τον «Hellenismus» (Ελληνισμό) o Γερμανός ιστορικός Johann Gustav Droysen, (1808–1884) και τον «Kultur der Renaissance» (Πολιτισμό της Αναγέννησης) ο Ελβετός ιστορικός της Τέχνης και του Πολιτισμού Carl Burckhardt (1818-1897).[3]
Η ιδέα του Ουμανισμού δέσποζε, όλο το 19ο Αιώνα σε κάθε συζήτηση για την παιδεία και, όπως ήταν φυσικό, μέσω αυτής της συζήτησης απλώθηκε και στις υπόλοιπες επιστήμες και συνεπώς σε ολόκληρη την κοινωνία. Αυτό ήταν αρκετό για να αναγκαστούν τόσο οι εξουσιαστικές θρησκείες, όσο και οι κοσμικές εξουσίες να βάλουν και λίγο «Ουμανισμό», ως «ηθική» και «φιλανθρωπία», στους σκοταδιστικούς τους μύθους και στις υποκριτικές αστικές πολιτικές ιδεολογίες τους. Το αποτέλεσμα ήταν η συζήτηση να μετακινηθεί από τον Ουμανισμό ως ουσία της παιδείας και να γίνει διαμάχη στο πεδίο της οποίας συγκρούονταν και συνεχίζουν να συγκρούονται οι αθεϊστές με τα ιερατεία και τους θεολάτρες, σύγκρουση η οποία έβγαζε και βγάζει ουσιαστικά τον Ουμανισμό έξω από την πραγματική κοινωνία και τον Ανθρωπισμό.
Ο Γάλλος φιλόσοφος, από τους βασικούς θεμελιωτές της επιστήμης της Κοινωνιολογίας Auguste Comte (1798–1857) έκανε για πρώτη φορά λόγο για τον «κοινωνικό ουμανισμό», ύψιστος σκοπός του οποίου είναι η, μέσω της ολόπλευρης κοινωνικής εξέλιξης, διασφάλιση της ανάπτυξης του καθαρώς ανθρώπινου στοιχείου που υπάρχει μέσα στον άνθρωπο, πράγμα που δεν νοείται παρά μόνο σε πλήρη διάζευξη από τον όποιο θρησκευτικό μύθο.
Ο Γερμανός φιλόσοφος Karl Marx (1818-1883), έκανε ένα βήμα παραπέρα και συνδυαστικά όρισε τον Ουμανισμό, ως ανθρωπιστικό κοινωνικό πρόταγμα οικουμενικού χαρακτήρα, που θα βγάλει σταδιακά την ανθρωπότητα από την καπιταλιστική βαρβαρότητα με τα παρακάτω λόγια:
· «Το ξεπέρασμα του 'θεού' είναι το γίγνεσθαι του θεωρητικού Ουμανισμού...Το ξεπέρασμα της ατομικής ιδιοκτησίας είναι το γίγνεσθαι του πρακτικού Ουμανισμού... (και τα δυό) αναγκαία προϋπόθεση για το θετικό Ουμανισμό»[4].
Με αυτές τις δυό καταλυτικές παρεμβάσεις στην εξέλιξη της ουμανιστικής ιδέας, ο Ουμανισμός ξαναστήνεται στα πόδια του, ως κοινωνικός-οικουμενικός Ουμανισμός, ξαναβρίσκει την ανθρωπιστική ουσία του και μ’ αυτό ξαναμπαίνει στο πεδίο της κοινωνικής δυναμικής ως οδηγήτρα ιδέα και ως όραμα για έναν καλύτερο κόσμο, για έναν κόσμο της Ισότητας, της Ελευθερίας, της Ειρήνης και της Ανθρωπιάς.
2. Ο «Ουμανισμός» του 20ου Αιώνα και η καπιταλιστική βαρβαρότητα
Όλοι οι μεγάλοι πόλεμοι στην ιστορία της ανθρωπότητας έγιναν για κάποιου θεού ή προφήτη «την πίστη την αγία», για το καλό «κάποιας πατρίδας», για το «καλό» της ανθρωπότητας και για την «παντοτινή ειρήνη». Όλοι οι μεγάλοι πόλεμοι στην ανθρώπινη ιστορία, ξεστράτισαν την ανθρωπότητα από την πορεία της προς τον Ανθρωπισμό και τον Οικουμενικό Ουμανισμό και την οδήγησαν στη σημερινή καπιταλιστική βαρβαρότητα, η οποία:
· α. εχθρεύεται τη Φύση και γι’ αυτό την καταστρέφει,
· β. εχθρεύεται την Ανθρωπότητα και γι’ αυτό περιορίζει τις ελευθερίες της και την καταδικάζει στη φτώχια, την πείνα και την εξαθλίωση,
· γ. εχθρεύεται τον ανθρώπινο πολιτισμό και γι’ αυτό απεργάζεται σχέδια για την επιβολή ενός παγκοσμιοποιημένου φασισμού και τέλος,
· δ. εχθρεύεται την ίδια τη ζωή και γι’ αυτό καταστρέφει τους όρους της ύπαρξής της στον πλανήτη Γη.
Για να πετύχουν τους στόχους τους οι δυνάμεις της νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής βαρβαρότητας πρέπει να συκοφαντήσουν, να απαξιώσουν και να νικήσουν την ιδέα του κοινωνικού Ανθρωπισμού, του Οικουμενικού Ουμανισμού, ιδιαίτερα μετά την πλήρη αποκάλυψη του καπιταλιστικού χαρακτήρα του λεγόμενου «υπαρκτού σοσιαλισμού», οπότε και η συζήτηση για τον Ουμανισμό άρχισε να αναζωπυρώνεται[5]. Αυτό το στόχο τους οι αντιδραστικές δυνάμεις τον επιδιώκουν με κάθε πρόσφορο μέσον, όπως λ. χ. :
· α. με την προσεταιρισμένη, στην πλειοψηφία της πνευματικά ευνουχισμένη, αστική διανόηση και τις υποβολιμαίες ψευδοεπιστημονικές θεωρίες της,
· β. με τις ουσίες, με τη νέα «θρησκεία της στρογγυλής θεάς» και με τις ρατσιστικές ανοησίες με τις οποίες αδειάζουν όχι μόνο τις τσέπες, αλλά τα μυαλά και την κοινωνική-ταξική συνείδηση των αφελών και
· γ. με τις προπαγανδιστικές ιδεολογικές καταιγίδες με τις οποίες «διανοούμενοι», «καλλιτέχνες», κομματικοί αξιωματούχοι, ελεγχόμενα ΜΜΕ και εκκλησιαστικά ιερατεία βομβαρδίζουν νύχτα και μέρα νηστικούς και χορτάτους με ισχυρότατες δόσεις ψέματος και φόβου, σε βαθμό που αναγκαστικά να πείθουν, προφανώς αρκετούς, πως οι παγκόσμιοι πόλεμοι έγιναν για το καλό της ανθρωπότητας, αλλά και οι προληπτικοί πόλεμοι για τη βίαιη επιβολή του αμερικανισμού και της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης γίνονται «καθ’ υπαγόρευση του θεού» και «για λόγους ανθρωπιστικούς».
Η σύγχυση που προφανώς επιτυγχάνεται μεταφέρει μεγάλα τμήματα της ανθρωπότητας από τη σφαίρα του Υπαρκτού, δηλαδή της αντικειμενικής Πραγματικότητας, στην οθόνη του ελεγχόμενου φαντασιακού, δηλαδή στο θόλο μιας εικονικής Πραγματικότητας, με αποτέλεσμα την παραίτηση από το ουμανιστικό όραμά της και την αποδοχή της καπιταλιστικής βαρβαρότητας, ως `μοίρα της ανθρωπότητας. Είναι προφανές πως ο νέος Μεσαίωνας αντιστέκεται.
3. Ο «Ουμανισμός» της «μοναδικής αλήθειας» και των Γκούλαγκς[6]
Από τα τέλη του 18ου Αιώνα ήταν κιόλας φανερό πως η αστική επανάσταση (1789), έβαζε στη θέση της απάνθρωπης εξουσίας της φεουδαρχικής μπουρζουαζίας, την εξουσία των καινούργιων αφεντικών της καπιταλιστικής πλουτοκρατίας, η οποία διέψευδε με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο τις διακηρύξεις της περί Ελευθερίας, Ισότητας και Αδερφοσύνης. Οι απελεύθεροι δουλοπάροικοι που αγωνίστηκαν για την καινούργια εξουσία, κατάλαβαν πολύ γρήγορα πως ήταν καταδικασμένοι, ως βιομηχανικοί εργάτες και ως «άνεργος εφεδρικός βιομηχανικός στρατός», να κερδίζουν τη μίζερη ζωή τους σε συνθήκες ουσιαστικής ανελευθερίας, προσβλητικής ανισότητας και εμφυλιοπολεμικής εχθρότητας. Αυτή τη νέα πραγματικότητα οι Εργάτες αποφάσισαν να την αντιμετωπίσουν με τη συνδικαλιστική οργάνωσή τους, με την ταξική αλληλεγγύη τους και με τους ταξικούς, συνδικαλιστικούς και πολιτικούς αγώνες τους, με βασικό αίτημα την αναγνώριση της ανθρώπινης υπόστασής τους και των απαράγραπτων δικαίων του ανθρωπισμού. Ένα καινούργιο όραμα διαμορφώνονταν μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες. Το όραμα του Σοσιαλισμού και του Κομουνισμού, το οποίο τροφοδότησαν με τις ιδέες τους κορυφαίες πνευματικές, καλλιτεχνικές και επιστημονικές προσωπικότητες απ’ όλο τον κόσμο, το υιοθέτησαν μερικά παραδοσιακά πολιτικά κόμματα, αλλά και κύρια πολλά καινούργια αντικαπιταλιστικά, επαναστατικά σοσιαλιστικά και κομουνιστικά κινήματα. Ξεχωριστή θέση ανάμεσα στους θεωρητικούς που τροφοδότησαν το σοσιαλιστικό όραμα, έχουν αναμφισβήτητα οι Κάρολος Μαρξ και Φρίντριχ Έγκελς, οι οποίοι με τις πολλές αναλύσεις τους για την καπιταλιστική οικονομία και το αστικό σύστημα, εξόπλιζαν με επιχειρήματα το προοδευτικό και αριστερό εργατικό κίνημα για την αναγκαιότητα κατάργησης του Καπιταλισμού και την εγκαθίδρυση του Σοσιαλισμού. Βέβαια το έργο τους έτυχε πολλές αναγνώσεις και προκάλεσε έντονες αντιπαραθέσεις μεταξύ των πολλών επιγόνων τους, πολλές από τις οποίες πήραν, στο πεδίο των προσωπικών, ταξικών και εθνικών συμφερόντων, τη μορφή αλληλοεξοντωτικών εμφύλιοπολεμικών συγκρούσεων.
Η Οκτωβριανή Επανάσταση έγινε στο όνομα του Σοσιαλισμού, ως προστάδιο του Κομουνισμού και με απώτερο προορισμό τον Ουμανισμό και την Αταξική Κοινωνία, με κυρίαρχο σύνθημα «Όλη η εξουσία στα Σοβιέτ» (Εργατικά Συμβούλια). Ο Λένιν και κατ’ επέκταση και το Κόμμα των Μπολσεβίκων, αυτή την εξουσία των Εργατικών Συμβουλίων την κατανόησε, κύρια με το έργο του «Κράτος και Επανάσταση» και την επέβαλε, με τη βοήθεια του Κόκκινου Στρατού, ως «Δικτατορία του Προλεταριάτου», σε σύγκρουση όχι μόνο με τους Ρώσους εργάτες, στρατιώτες και ναύτες υπερασπιστές των Σοβιέτ, αλλά και με πολλούς πρώην συντρόφους του, «Μπολσεβίκους» και «Μενσεβίκους», όπως επίσης σε σύγκρουση και με τα περισσότερα σοσιαλιστικά και κομμουνιστικά κόμματα της Ευρώπης που μιλούσαν για κάποια «Δημοκρατία του Προλεταριάτου» ή για κάποια «Συμβουλιακή Δημοκρατία» με την έννοια του Σοσιαλισμού ολόκληρης της κοινωνίας, δηλαδή της Αυτοδιαχείρισης της Οικονομίας και της Άμεσης Δημοκρατίας.
Η ιστορία, ως ιστορική συγκυρία και διεθνής συσχετισμός δύναμης, «δικαίωσε» τον Λένιν και έτσι η οκτωβριανή επανάσταση μετάτρεψε τη μισοφεουδαρχική τσαρική Ρωσία σε «σοσιαλιστική χώρα», στην οποία δεν καταργήθηκε η μισθωτή εργασία, δηλαδή το κεφάλαιο ως κοινωνική σχέση και δεν κοινωνικοποιήθηκε ο παραγωγικός πλούτος, αλλά μετατράπηκε σε «κρατική ιδιοκτησία». Έτσι η ηγεσία της οκτωβριανής επανάστασης ταυτίζοντας σκόπιμα το σοσιαλισμό με την κρατικοποίηση, περιορίστηκε στην απλή αντικατάσταση του καπιταλισμού της «ελεύθερης αγοράς» με πρωταγωνιστές τους καπιταλιστές επιχειρηματίες, από τη «σχεδιασμένη οικονομία» με μοναδικό διαχειριστή-επιχειρηματία το «σοβιετικό κράτος», ως συλλογικό καπιταλιστή. Έτσι από τη «Δικτατορία του Προλεταριάτου», η Οκτωβριανή Επανάσταση υποχωρεί στη «Δικτατορία του ΚΚΣΕ», η οποία με τη βίαιη μυθοποίηση, δηλαδή με τη βίαιη αποκοινωνικοποίηση του σοσιαλισμού, που συνοδεύτηκε από την θεοποίηση «του κόμματος» και την αγιοποιητική προσωπολατρία του Στάλιν, κατάληξε στη «Δικτατορία της μοναδικής αλήθειας», στη θηριώδη δικτατορία του κρατικομονοπωλιακού καπιταλισμού και όχι απλά του Στάλιν.
Στη πραγματικότητα όμως από τη στιγμή που όλες οι εξουσίες πέρασαν, με την υπόδειξη του ίδιου του Λένιν, σταδιακά και με τη βία του κόκκινου στρατού, υπό την καθοδήγηση του ίδιου του Τρότσκι, στα χέρια του Κομουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης, οπότε και οι εκλεγμένες από τα Σοβιέτ των Εργατών Διοικήσεις των εργοστασίων πέρασαν στα χέρια των κομματικών κομισάριων, από εκείνη τη στιγμή η «Δικτατορία του Προλεταριάτου» έγινε δικτατορία του «συλλογικού καπιταλιστή» και η σοβιετική κοινωνία και το προλεταριάτο υποβιβάστηκαν σε απλούς θεατές και σε θύματα του θηριώδους κρατικομονοπωλιακού καπιταλισμού, που αυτοπροβάλλονταν ως «σοσιαλισμός», καταγράφτηκε ως «υπαρκτός σοσιαλισμός», κατάληξε «πρώην υπαρκτός σοσιαλισμός», τελικά σήμερα συμπεριφέρεται ως μανιακός καπιταλισμός και τώρα ότι απόμεινε απ’ αυτόν αναζητεί και βρίσκει ιστορικό άλλοθι είτε στο «φαινόμενο του σταλινισμού», είτε «στην «προδοσία του τροτσκισμού».
Η ήττα του ναζισμού και του φασιστικού άξονα στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο που ήταν αποτέλεσμα του μέχρι αυτοθυσίας αγώνα των Λαών ολόκληρης της Ευρώπης, του σοβιετικού συμπεριλαμβανομένου, έκλεισε με το παζάρι της λεγόμενης «Συμφωνίας της Γιάλτας», η οποία ουσιαστικά ήταν μια συμφωνία του παγκόσμιου Κεφαλαίου ενάντια στην Εργασία και στους νικητές Λαούς. Έτσι με την ιμπεριαλιστική προσάρτηση των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης στη σφαίρα επιρροής της Σοβιετικής Ένωσης, διαμορφώθηκε το λεγόμενο «Ανατολικό Μπλοκ», η ΚΟΜΕΚΟΝ και το Σύμφωνο της Βαρσοβίας και ολοκληρώθηκε ο «υπαρκτός σοσιαλισμός», ο οποίος, ως καθυστερημένος καπιταλισμός, έβαλε στόχο «να φτάσει και να ξεπεράσει τον (δυτικό) καπιταλισμό» σε παραγωγή, πλούτο, στρατιωτική ισχύ κ.λπ.
Η συνέπεια αυτής της επιλογής ήταν να περιθωριοποιείται ακόμα περισσότερο η κοινωνία και η Εργασία να υφίσταται ακόμα εντατικότερη εκμετάλλευση, να περιορίζονται σταθερά οι όποιες πολιτικές ελευθερίες και το βιοτικό επίπεδο των Λαών να κατρακυλάει στο βαθμό που να αμφισβητείται μαζικά ο σοσιαλιστικός χαρακτήρας του «υπαρκτού σοσιαλισμού», τον οποίο, η νομενκλατούρα, η νέα άρχουσα τάξη και μαζί της όλα τα εξαρτημένα «κομουνιστικά» κόμματα της Δύσης, τον βάφτιζε ακόμα και Ουμανισμό. Οι Λαοί της Σοβιετικής Ένωσης άρχισαν να πιέζουν για σοσιαλισμό, περισσότερο πραγματικό σοσιαλισμό και η νομενκλατούρα του υπαρκτού σοσιαλισμού απάντησε με επιστροφή στον καπιταλισμό της «ελεύθερης αγοράς», δηλαδή με περισσότερο καπιταλισμό. Έτσι όπως τελείωσε και η ιστορία της Οκτωβριανής Επανάστασης, τελείωσε και ο μύθος του «ουμανισμού» του υπαρκτού σοσιαλισμού.
Η βίαιη νεοφιλελεύθερη καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση που μέρα με τη μέρα ολοκληρώνει τον παγκόσμιο φασισμό και την παγκοσμιοποιημένη καπιταλιστική βαρβαρότητα ωθεί αναγκαστικά τους Λαούς ολόκληρου του πλανήτη στην οργάνωση της αντίστασης απέναντι σ’ αυτή την απειλή και στην αναζήτηση ενός αντικαπιταλιστικού δρόμου για το πέρασμα σε ένα καλύτερο κόσμο. Μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες επανέρχεται στην ιστορική μνήμη των Λαών το όραμα του Ουμανισμού, της Αταξικής Κοινωνίας και της Άμεσης Συμβουλιακής Δημοκρατίας.
Γίνεται προφανές πως το όραμα του Νέου Ουμανισμού δεν μπορεί να έχει καμιά σχέση με τους ψευδοουμανισμούς των σκοταδιστικών ιερατείων, των αστικών «φιλανθρωπικών» υποκρισιών, του αμερικανισμού των Γκουαντανάμος και του σταλινισμού των Γκούλαγκς. Το όραμα του Νέου Ουμανισμού για να είναι πράγματι ανθρωπιστικό θα πρέπει να είναι οικουμενικό στη σύλληψη και στην εφαρμογή του. Καταλύτης γι’ αυτό μπορεί να είναι μια σύγχρονη επαναστατική Αριστερά, η Ουμανιστική Αριστερά που δεν θα αρκείται, όπως η αστική σοσιαλδημοκρατική, ή τριτοτεταρτοδιεθνιστική παραδοσιακή Αριστερά στο ρόλο του αριστερού ψάλτη στο αστικό κοινοβούλιο, αλλά θα βγει έξω στην κοινωνία με στόχο όχι να διαχειριστεί την καπιταλιστική εξουσία για λογαριασμό της πλουτοκρατίας, αλλά για να καταγγείλει την καπιταλιστική βαρβαρότητα και για να συσπειρώσει τις δυνάμεις της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού σε δύναμη Διαφωτισμού, Ανατροπής του καπιταλισμού και αρχιτέκτονα του Οικουμενικού Ουμανιστικού Πολιτισμού.
4. Πρωτοβουλία Διαλόγου για ένα Νέο Οικουμενικό Ουμανισμό του 21ου Αιώνα
Οι σκεπτόμενοι πολίτες που εκφραζόμαστε άμεσα ή έμμεσα από την Πρωτοβουλία Διαλόγου για ένα Νέο Ουμανισμό και το δεκασέλιδο ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑΡΙΟ της, (http://www.infonewhumanism.blogspot.com/), γνωρίζουμε πως η υπεράσπιση του Ουμανισμού είναι όρος για τη σωτηρία της Ανθρωπότητας. Όμως είμαστε προσγειωμένοι άνθρωποι και γνωρίζουμε πως ο κόσμος δεν θα αλλάξει από τα πάνω, από μεσσίες και προφήτες, αλλά από τα κάτω, όταν αυτός θα το αποφασίσει. Εμείς καταθέτουμε απλά τις απόψεις μας για την αναγκαιότητα, την εφικτότητα και για το χαρακτήρα της αλλαγής που χρειάζεται σήμερα η ανθρωπότητα και καλούμε κάθε συνάνθρωπο που έχει τις ίδιες με μας αγωνίες να κάνει το ίδιο. Ο σκοπός μας είναι προφανής. Να συνειδητοποιηθεί η αναγκαιότητα του Διαλόγου για ένα Νέο Ουμανισμό, από όσο γίνεται περισσότερους, οι οποίοι θα κάνουν το ίδιο, συγκροτώντας αντίστοιχους Κύκλους Προβληματισμού και Διαλόγου, με την ελπίδα πως αυτό το φαινόμενο θα αρχίσει να πολλαπλασιάζεται με γεωμετρική πρόοδο στο χρόνο, μέχρι να διαμορφωθεί η παγκόσμια συνισταμένη δύναμη δημιουργικής ανατροπής του καπιταλισμού και αρχιτέκτονας ενός καλύτερου κόσμου.
Συνεπώς εμείς οι Ουμανιστές, γνωρίζοντας πως ο σκληρός πυρήνας της τοπικής και της παγκόσμιας πλουτοκρατίας, αναζητεί πρόθυμα και συχνά κατασκευάζει «νέα κόμματα», όταν τα παλιά φτάνουν στην ημερομηνία λήξης τους και δεν είναι πια καταναλώσιμα, δεν βρισκόμαστε στην αναζήτηση ενός «Νέου Κόμματος», αλλά στην αναζήτηση ενός Νέου Ουμανιστικού Οράματος που θα οδηγήσει την Ανθρωπότητα στην έξοδο από τα αδιέξοδα του καπιταλισμού και στη Νέα Ελευθερία του Ανθρώπου.
Γνωρίζουμε επίσης πως τα τελευταία χρόνια φυτρώνουν σαν τα μανιτάρια πολλές κινήσεις με το Brand Name “Humanism, New-Humanism” κ.λπ. Η εικόνα που έχουμε γι’ αυτές τις "κινήσεις", είναι πως κατά κανόνα αυτές κινούνται στο δίπολο "αθεϊστές" κόντρα σε θρησκευόμενους - θεολάτρες και περιορίζονται σ' αυτό το επίπεδο, δηλαδή στο εποικοδόμημα, χωρίς να μπαίνουν στην ουσία, δηλαδή στο οικοδόμημα που είναι το κοινωνικοοικονομικό σύστημα.
Κάποιες ελάχιστες κινήσεις αθεϊστών "νεοουμανιστών" αγγίζουν και το πολιτικό-συστημικό ζήτημα, αλλά με ένα εξεζητημένο αντικομουνισμό-αντισοσιαλισμό και μια εξεζητημένη ηθικολογόγα-λατρεία της «αγίας ιδιοκτησίας», δηλαδή του καπιταλισμού, με σκοπό τους:
· α. να κάνουν τον καπιταλισμό «καλύτερο», με τη βοήθεια πληθώρας κρατικοδίαιτων ή χορηγιοφάγων «ανθρωπιστικών μη-κυβερνητικών οργανώσεων», στις τάξεις των οποίων λουφάζουν από διάφορα «ψώνια» μέχρι πράκτορες μυστικών υπηρεσιών και ατζέντηδες πολλαπλών και ύποπτων οικονομικών συμφερόντων
· β. να κάνουν, μερικούς από τους μεγαλοκαπιταλιστές "φιλάνθρωπους", μέσω φοροελαφρύνσεων των κερδών των επιχειρήσεών τους, για να κρύψουν το αποκρουστικό τους πρόσωπο και το βρώμικο ρόλο τους στη λειτουργία της καπιταλιστικής βαρβαρότητας, όπως λ. χ. ο Τζωρτζ Σόρος, ο Μπιλ Γκέιτς (!!!) και πολλοί άλλοι, και
· γ. να αποκοιμίσουν τον κόσμο για τις τάχα καλές προθέσεις του καπιταλισμού, προθέσεις που καταδικάζουν τη μεγάλη πλειονότητα του πληθυσμού του πλανήτη στη μιζέρια, στην εξαθλίωση και στο θάνατο από πείνα ή από «τον ανθρωπισμό των όπλων», όπως ονομάζουν τώρα τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο στη μορφή των προληπτικών τοπικών πολέμων, για τη βίαιη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση του καπιταλισμού.
Εμείς, σε αντίθεση με όλους αυτούς, δεν αρνούμαστε τίποτα από την ιστορία του παγκόσμιου προοδευτικού κινήματος, ούτε ακόμα και από την ιστορία του αστικού-εκκλησιαστικού και σε μεγάλο βαθμό υποκριτικού ουμανισμού, γιατί γνωρίζουμε τα βάσανα της ανθρωπότητας στην αργόσυρτη διαδρομή της. Γι’ αυτό και δεν μας ενδιαφέρει να διαγράψουμε ή να ξαναγράψουμε την ανθρώπινη ιστορία. Εκείνο που μας ενδιαφέρει είναι να μην υπάρχουν τα σκοταδιστικά ιερατεία και οι εκμεταλλευτικές εξουσίες, για να μπορούν οι απελευθερωμένες δυνάμεις της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού να γράψουν αυτές την μελλοντική ιστορία της Ανθρωπότητας.
Γι’ αυτό θέλουμε να βλέπουμε το μέλλον της ανθρωπότητας χωρίς παραμορφωτικούς ιδεολογικούς φακούς, αλλά μέσα από τη σημερινή πραγματικότητα και με βάση τις σύγχρονες δυνατότητες, ανάγκες και οράματα. Αυτή η σύγχρονη πραγματικότητα δε χωράει στα χθεσινά οράματα, ούτε και σ’ αυτά των μεγαλύτερων στοχαστών του Χθες, στους οποίους βέβαια η ανθρωπότητα υποκλίνεται και αποκαλύπτεται για τη μεγάλη προσφορά τους στις τέχνες, στις επιστήμες και στα γράμματα, χωρίς την οποία προσφορά τους δεν θα υπήρχε δυνατότητα για Νέα Οράματα.
Η εποχή μας διαθέτει έναν άπειρο σε μέγεθος και ανεκτίμητο σε αξία πνευματικό πλούτο, μία ασύλληπτη επιστημονικά έγκυρη και κοινωνικά χρήσιμη γνώση, μια φανταστική τεχνολογία και ένα τόσο χυμώδη πολιτισμό, καρποί των αμέτρητων θυσιών του ανθρώπινου γένους από τους μακρινούς τρωγλοδύτες μέχρι τους μεγάλους ερευνητές της μοριακής βιολογίας, της αστροφυσικής και τους περιπατητές του διαστήματος. Αυτοί οι παράγοντες μπορούν σήμερα να δημιουργήσουν την ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΥΗΜΕΡΙΑ, την ΑΜΕΣΗ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ και την ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΕΙΡΗΝΗ, έναν Οικουμενικό Ουμανιστικό Πολιτισμό, φτάνει η πλειονότητα να κατανοήσει αυτή τη δυνατότητα και να αποφασίσει να οργανώσει διαφορετικά, δηλαδή ορθολογικά τη ζωή της, στη βάση της αρχής "βούτυρο, αντί για κανόνια (Butter, statt Kanonen)", ή στη βάση της αρχής «ορθολογική κοινωνική οικονομία για τον άνθρωπο και όχι χαοτικός καταστροφικός οικονομισμός για τα κέρδη».
Είναι ολοφάνερο πως πίσω από τις περισσότερες κινήσεις αυτού του είδους του υποκριτικού αστικού και εκκλησιαστικού ουμανισμού, κρύβονται ύποπτα συμφέροντα με στόχο τον αποπροσανατολισμό του κόσμου, αλλά και ένα επιπλέον στόχο να καλύψουν το χώρο του Νέου, αυτού που αναπόφευκτα έρχεται, του Οικουμενικού Ουμανισμού[7], ως πρόταση:
· α. συνολικής απόρριψης του καπιταλισμού σε κάθε ενδεχόμενη μορφή του, μέσα από διαδικασίες ριζοσπαστικού Διαφωτισμού με εκφραστές τις δυνάμεις της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού,
· β. αμεσοδημοκρατικής γόνιμης και δημιουργικής ιδεολογικής, δομικής και θεσμικής ανατροπής του χρεοκοπημένου κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής που καταστρέφει τον πλανήτη, εκβαρβαρίζει την ανθρωπότητα και απειλεί την ίδια τη ζωή, και
· γ. σταδιακής οικοδόμησης ενός καλύτερου, που θα πει ενός ανθρωπινότερου κόσμου, που θα είναι απαλλαγμένος από τον οικονομικό εγωισμό, που οδηγεί στο σφετερισμό του κοινωνικού πλούτου, με συνέπεια τις κοινωνικές, περιφερειακές, εθνικές και ευρύτερες ανισότητες, οι οποίες αναγκαστικά και αναπόφευκτα καταλήγουν σε καταστροφικές συγκρούσεις, που βρίσκουν άλλοθι στον «ιδεολογικό-πολιτικό φανατισμό», στο «θρησκευτικό φονταμενταλισμό» και στην υποτιθέμενη «σύγκρουση των πολιτισμών».
Είμαστε βέβαιοι πως σ’ αυτήν την αναζήτηση δεν είμαστε οι μόνοι που στοχάζονται καθαρά και χωρίς ιδιοτέλεια και εργάζονται για τη διαμόρφωση ενός νέου αισιόδοξου, ρεαλιστικού και αποτελεσματικού ουμανιστικού οράματος, για ένα Νέο Άλμα της Ανθρωπότητας που θα τη βγάλει έξω από την καπιταλιστική νεοφιλελεύθερη, σοσιαλδημοκρατική και τριτοτεταρτοδιεθνιστική βαρβαρότητα και θα την οδηγήσει σε ένα Νέο Οικουμενικό Ουμανιστικό Πολιτισμό.
Για εμάς τελικά ο Ουμανισμός του 21ου Αιώνα δεν μπορεί παρά να σημαίνει τη λαχτάρα, την προσπάθεια και την ικανότητά μας, ως ανθρωπότητα, να σκουπίσουμε το δάκρυ από τα μάτια της Φύσης και να ξανακάνουμε το άδολο χαμόγελό της, το συναρπαστικό φαινόμενο της ζωής, τη ζωή μας την ίδια, έργο τέχνης, πηγή δημιουργικής ευτυχίας και αιώνιο στολίδι αυτού του αναρχοατελεύτητου και μεγαλοπρεπούς Σύμπαντος.
Με αυτές τις πρώτες αναγκαίες διευκρινίσεις, συνεχίζουμε το Διάλογο για τον Οικουμενικό Ουμανισμό του 21ου Αιώνα, με την ελπίδα πως αυτός θα εμπλουτιστεί με τις απόψεις πολλών άλλων, θα απλωθεί σε ολόκληρο τον πλανήτη και θα γίνει υπόθεση του καθενός μας, αλλά και των συγκροτημένων και συνεργαζόμενων απελευθερωμένων, από τις σκοταδιστικές δοξασίες και τις εξουσιαστικές ιδεολογίες, δυνάμεων της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού, τη μόνη ικανή και αναγκαία συνθήκη για τη Νέα Ελευθερία του Ανθρώπου, για τον Οικουμενικό Ουμανιστικό Πολιτισμό.
[1] Niethammer, Fr. I. , Der Streit dew Philanthropismus und Humanismus in de Theorie des Erziehunsunterichts unserer Zeit, F.Frommann, Jena 1808.
[2] ΄Βλέπε αναλυτικά, Μαρκαντώνης Ι. Σ. και Γεωργούλης Κ.Δ., Ανθρωπισμός (Ουμανισμός), Ανθρωπιστική Παιδεία, στο: Παιδαγωγική – Ψυχολογική Εγκυκλοπαίδεια – Λεξικό, ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ, Αθήνα 1989, τόμος 1ος, σελ. 482-488. Βλ. ακόμα, ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΔΟΜΗ, τόμος 22, σελ.365-371.
[3] Όπου παραπάνω.
[4] Marx Karl, Early Writings, RENGUIN BOOKS, 1992, Page 395.
[5] Βλέπε ενδεικτικά, . Φρομ Έριχ, Σοσιαλιστικός Ουμανισμός, ΜΠΟΥΚΟΥΜΑΝΗΣ, 1976. Βλέπε επίσης, Novack, George, Ανθρωπισμός και Σοσιαλισμός Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη, Αθήνα 1978. Βλ. ακόμα, ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΔΟΜΗ, τόμος 22, σελ.365-371.
[6] Η ρωσική λέξη "ГУЛАГ" είναι αρκτικόλεξο των λέξεων Главное Управление исправительно-трудовых ЛАГерей ОГПУ [Γενική Διεύθυνση Αναμορφωτικών Στρατοπέδων Εργασίας και Αποικιών, του Λαϊκού Κομισαριάτου Εσωτερικών, η οποία έγινε συνώνυμο των στρατοπέδων αναγκαστικής εργασίας και εξόντωσης των αντιπάλων του Σταλινισμού. Βλέπε σχετικά Αλεξάντερ Σολζενίτσιν, Αρχιπέλαγος Γκούλαγκ 1918-1956 .
[7] Λάμπος Κώστας, Για ένα Οικουμενικό Ουμανιστικό Πολιτισμό, ΕΞΟΡΜΗΣΗ, 05.01.1997.
Βλέπε επίσης, Λάμπος Κώστας, Ο Ουμανισμός του 21ου Αιώνα είναι ο δικός μας Ουμανισμός, στο: http://www.infonewhumanism.blogspot.com/ , και http://www.monthlyreview.gr/
1.Ένα σύντομο ιστορικό της έννοιας του Ουμανισμού
Υπάρχει μια παρεξήγηση, ή έστω μια σύγχυση γύρω από τον Ουμανισμό και το Νέο Ουμανισμό, που άλλους τους απωθεί και κάποιους άλλους τους προκαλεί. Βέβαια για όσους μελετούν, για τους ελάχιστους δυστυχώς, η ιδέα του Ουμανισμού, όπως και κάθε ιδέα, ιδεολογία, φιλοσοφία και επιστημονική θεωρία, εξελίσσεται, παρακολουθώντας την εξέλιξη του ανθρώπινου πολιτισμού και ανάλογα με τις εποχές και τις αντοχές της που προσδιορίζονται από το βαθύτερο περιεχόμενό της, αποβάλλεται ως ιστορία, ή επιβιώνει επειδή μπορεί να αλλάζει, να εξελίσσεται και να βελτιώνεται ως ποιότητα και να προσαρμόζεται στην εκάστοτε καινούργια πραγματικότητα ασκώντας τη δική της μικρή ή μεγάλη επίδραση πάνω σ’ αυτήν.
Αν και ο όρος Ουμανισμός (Humanismus) πρωτοχρησιμοποίθηκε το 1808, από τον Γερμανό φιλόσοφο Fr. I. Niethammer (1766-1848)[1], και περιοριζόταν σε θέματα ουσίας της εκπαίδευσης και γενικότερα της παιδείας, είναι ιστορικά βεβαιωμένο πως, θεμελιωτική βάση του Ουμανισμού αποτελεί η αρχαία Ελληνική Γραμματεία και παιδεία[2].
Η κοσμοαντίληψη «Μέτρον πάντων χρημάτων άνθρωπος» του Πρωταγόρα, οι ανθρωποκεντρικές αξίες πάνω στις οποίες ήταν θεμελιωμένη η αρχαία Αθηναϊκή Δημοκρατία, όπως αυτές περιγράφονται στον Επιτάφιο του Περικλή, αλλά και οι διδασκαλίες του Αριστοτέλη, του Πλάτωνα και των άλλων κλασικών δασκάλων της Ανθρωπότητας, ξεχάστηκαν, ως πολιτικοί κρατούμενοι των σκοταδιστικών μύθων του χριστιανισμού, των σταυροφοριών και της «ιεράς εξέτασης», πράγμα που σημαίνει πως η ανθρωπότητα στερήθηκε για αιώνες των ευεργετημάτων που θα πρόσφερε η παραπέρα εξέλιξη του αρχαιοελληνικού ανθρωποκεντρικού πολιτισμού. Μέχρι που η ανθρωπότητα αποφάσισε να βάλει τέρμα στη μεσαιωνική βαρβαρότητα, οπότε τα έργα της αρχαιοελληνικής Γραμματείας ξαναβγήκαν, όσα βέβαια περισώθηκαν από την καταστροφική μανία του χριστιανικού ιερατείου, στην επιφάνεια κατά την υστεροβυζαντινή περίοδο, όταν η προϊούσα αποσύνθεση της Φεουδαρχίας άφηνε περιθώρια για την αστική μετεξέλιξη της Ευρώπης και το Κίνημα της Αναγέννησης έβαζε στη θέση του πονηρού και άχρηστου «αγίου» τον χρήσιμο και ανθρωπιστικά μορφωμένο άνθρωπο. Η Αναγέννηση ταυτίστηκε σχεδόν με τον Ουμανισμό, πράγμα που οδήγησε τους θεωρητικούς του πρώιμου Ουμανισμού του 19ου Αιώνα, να προτείνουν ως συνώνυμους όρους τον «Hellenismus» (Ελληνισμό) o Γερμανός ιστορικός Johann Gustav Droysen, (1808–1884) και τον «Kultur der Renaissance» (Πολιτισμό της Αναγέννησης) ο Ελβετός ιστορικός της Τέχνης και του Πολιτισμού Carl Burckhardt (1818-1897).[3]
Η ιδέα του Ουμανισμού δέσποζε, όλο το 19ο Αιώνα σε κάθε συζήτηση για την παιδεία και, όπως ήταν φυσικό, μέσω αυτής της συζήτησης απλώθηκε και στις υπόλοιπες επιστήμες και συνεπώς σε ολόκληρη την κοινωνία. Αυτό ήταν αρκετό για να αναγκαστούν τόσο οι εξουσιαστικές θρησκείες, όσο και οι κοσμικές εξουσίες να βάλουν και λίγο «Ουμανισμό», ως «ηθική» και «φιλανθρωπία», στους σκοταδιστικούς τους μύθους και στις υποκριτικές αστικές πολιτικές ιδεολογίες τους. Το αποτέλεσμα ήταν η συζήτηση να μετακινηθεί από τον Ουμανισμό ως ουσία της παιδείας και να γίνει διαμάχη στο πεδίο της οποίας συγκρούονταν και συνεχίζουν να συγκρούονται οι αθεϊστές με τα ιερατεία και τους θεολάτρες, σύγκρουση η οποία έβγαζε και βγάζει ουσιαστικά τον Ουμανισμό έξω από την πραγματική κοινωνία και τον Ανθρωπισμό.
Ο Γάλλος φιλόσοφος, από τους βασικούς θεμελιωτές της επιστήμης της Κοινωνιολογίας Auguste Comte (1798–1857) έκανε για πρώτη φορά λόγο για τον «κοινωνικό ουμανισμό», ύψιστος σκοπός του οποίου είναι η, μέσω της ολόπλευρης κοινωνικής εξέλιξης, διασφάλιση της ανάπτυξης του καθαρώς ανθρώπινου στοιχείου που υπάρχει μέσα στον άνθρωπο, πράγμα που δεν νοείται παρά μόνο σε πλήρη διάζευξη από τον όποιο θρησκευτικό μύθο.
Ο Γερμανός φιλόσοφος Karl Marx (1818-1883), έκανε ένα βήμα παραπέρα και συνδυαστικά όρισε τον Ουμανισμό, ως ανθρωπιστικό κοινωνικό πρόταγμα οικουμενικού χαρακτήρα, που θα βγάλει σταδιακά την ανθρωπότητα από την καπιταλιστική βαρβαρότητα με τα παρακάτω λόγια:
· «Το ξεπέρασμα του 'θεού' είναι το γίγνεσθαι του θεωρητικού Ουμανισμού...Το ξεπέρασμα της ατομικής ιδιοκτησίας είναι το γίγνεσθαι του πρακτικού Ουμανισμού... (και τα δυό) αναγκαία προϋπόθεση για το θετικό Ουμανισμό»[4].
Με αυτές τις δυό καταλυτικές παρεμβάσεις στην εξέλιξη της ουμανιστικής ιδέας, ο Ουμανισμός ξαναστήνεται στα πόδια του, ως κοινωνικός-οικουμενικός Ουμανισμός, ξαναβρίσκει την ανθρωπιστική ουσία του και μ’ αυτό ξαναμπαίνει στο πεδίο της κοινωνικής δυναμικής ως οδηγήτρα ιδέα και ως όραμα για έναν καλύτερο κόσμο, για έναν κόσμο της Ισότητας, της Ελευθερίας, της Ειρήνης και της Ανθρωπιάς.
2. Ο «Ουμανισμός» του 20ου Αιώνα και η καπιταλιστική βαρβαρότητα
Όλοι οι μεγάλοι πόλεμοι στην ιστορία της ανθρωπότητας έγιναν για κάποιου θεού ή προφήτη «την πίστη την αγία», για το καλό «κάποιας πατρίδας», για το «καλό» της ανθρωπότητας και για την «παντοτινή ειρήνη». Όλοι οι μεγάλοι πόλεμοι στην ανθρώπινη ιστορία, ξεστράτισαν την ανθρωπότητα από την πορεία της προς τον Ανθρωπισμό και τον Οικουμενικό Ουμανισμό και την οδήγησαν στη σημερινή καπιταλιστική βαρβαρότητα, η οποία:
· α. εχθρεύεται τη Φύση και γι’ αυτό την καταστρέφει,
· β. εχθρεύεται την Ανθρωπότητα και γι’ αυτό περιορίζει τις ελευθερίες της και την καταδικάζει στη φτώχια, την πείνα και την εξαθλίωση,
· γ. εχθρεύεται τον ανθρώπινο πολιτισμό και γι’ αυτό απεργάζεται σχέδια για την επιβολή ενός παγκοσμιοποιημένου φασισμού και τέλος,
· δ. εχθρεύεται την ίδια τη ζωή και γι’ αυτό καταστρέφει τους όρους της ύπαρξής της στον πλανήτη Γη.
Για να πετύχουν τους στόχους τους οι δυνάμεις της νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής βαρβαρότητας πρέπει να συκοφαντήσουν, να απαξιώσουν και να νικήσουν την ιδέα του κοινωνικού Ανθρωπισμού, του Οικουμενικού Ουμανισμού, ιδιαίτερα μετά την πλήρη αποκάλυψη του καπιταλιστικού χαρακτήρα του λεγόμενου «υπαρκτού σοσιαλισμού», οπότε και η συζήτηση για τον Ουμανισμό άρχισε να αναζωπυρώνεται[5]. Αυτό το στόχο τους οι αντιδραστικές δυνάμεις τον επιδιώκουν με κάθε πρόσφορο μέσον, όπως λ. χ. :
· α. με την προσεταιρισμένη, στην πλειοψηφία της πνευματικά ευνουχισμένη, αστική διανόηση και τις υποβολιμαίες ψευδοεπιστημονικές θεωρίες της,
· β. με τις ουσίες, με τη νέα «θρησκεία της στρογγυλής θεάς» και με τις ρατσιστικές ανοησίες με τις οποίες αδειάζουν όχι μόνο τις τσέπες, αλλά τα μυαλά και την κοινωνική-ταξική συνείδηση των αφελών και
· γ. με τις προπαγανδιστικές ιδεολογικές καταιγίδες με τις οποίες «διανοούμενοι», «καλλιτέχνες», κομματικοί αξιωματούχοι, ελεγχόμενα ΜΜΕ και εκκλησιαστικά ιερατεία βομβαρδίζουν νύχτα και μέρα νηστικούς και χορτάτους με ισχυρότατες δόσεις ψέματος και φόβου, σε βαθμό που αναγκαστικά να πείθουν, προφανώς αρκετούς, πως οι παγκόσμιοι πόλεμοι έγιναν για το καλό της ανθρωπότητας, αλλά και οι προληπτικοί πόλεμοι για τη βίαιη επιβολή του αμερικανισμού και της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης γίνονται «καθ’ υπαγόρευση του θεού» και «για λόγους ανθρωπιστικούς».
Η σύγχυση που προφανώς επιτυγχάνεται μεταφέρει μεγάλα τμήματα της ανθρωπότητας από τη σφαίρα του Υπαρκτού, δηλαδή της αντικειμενικής Πραγματικότητας, στην οθόνη του ελεγχόμενου φαντασιακού, δηλαδή στο θόλο μιας εικονικής Πραγματικότητας, με αποτέλεσμα την παραίτηση από το ουμανιστικό όραμά της και την αποδοχή της καπιταλιστικής βαρβαρότητας, ως `μοίρα της ανθρωπότητας. Είναι προφανές πως ο νέος Μεσαίωνας αντιστέκεται.
3. Ο «Ουμανισμός» της «μοναδικής αλήθειας» και των Γκούλαγκς[6]
Από τα τέλη του 18ου Αιώνα ήταν κιόλας φανερό πως η αστική επανάσταση (1789), έβαζε στη θέση της απάνθρωπης εξουσίας της φεουδαρχικής μπουρζουαζίας, την εξουσία των καινούργιων αφεντικών της καπιταλιστικής πλουτοκρατίας, η οποία διέψευδε με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο τις διακηρύξεις της περί Ελευθερίας, Ισότητας και Αδερφοσύνης. Οι απελεύθεροι δουλοπάροικοι που αγωνίστηκαν για την καινούργια εξουσία, κατάλαβαν πολύ γρήγορα πως ήταν καταδικασμένοι, ως βιομηχανικοί εργάτες και ως «άνεργος εφεδρικός βιομηχανικός στρατός», να κερδίζουν τη μίζερη ζωή τους σε συνθήκες ουσιαστικής ανελευθερίας, προσβλητικής ανισότητας και εμφυλιοπολεμικής εχθρότητας. Αυτή τη νέα πραγματικότητα οι Εργάτες αποφάσισαν να την αντιμετωπίσουν με τη συνδικαλιστική οργάνωσή τους, με την ταξική αλληλεγγύη τους και με τους ταξικούς, συνδικαλιστικούς και πολιτικούς αγώνες τους, με βασικό αίτημα την αναγνώριση της ανθρώπινης υπόστασής τους και των απαράγραπτων δικαίων του ανθρωπισμού. Ένα καινούργιο όραμα διαμορφώνονταν μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες. Το όραμα του Σοσιαλισμού και του Κομουνισμού, το οποίο τροφοδότησαν με τις ιδέες τους κορυφαίες πνευματικές, καλλιτεχνικές και επιστημονικές προσωπικότητες απ’ όλο τον κόσμο, το υιοθέτησαν μερικά παραδοσιακά πολιτικά κόμματα, αλλά και κύρια πολλά καινούργια αντικαπιταλιστικά, επαναστατικά σοσιαλιστικά και κομουνιστικά κινήματα. Ξεχωριστή θέση ανάμεσα στους θεωρητικούς που τροφοδότησαν το σοσιαλιστικό όραμα, έχουν αναμφισβήτητα οι Κάρολος Μαρξ και Φρίντριχ Έγκελς, οι οποίοι με τις πολλές αναλύσεις τους για την καπιταλιστική οικονομία και το αστικό σύστημα, εξόπλιζαν με επιχειρήματα το προοδευτικό και αριστερό εργατικό κίνημα για την αναγκαιότητα κατάργησης του Καπιταλισμού και την εγκαθίδρυση του Σοσιαλισμού. Βέβαια το έργο τους έτυχε πολλές αναγνώσεις και προκάλεσε έντονες αντιπαραθέσεις μεταξύ των πολλών επιγόνων τους, πολλές από τις οποίες πήραν, στο πεδίο των προσωπικών, ταξικών και εθνικών συμφερόντων, τη μορφή αλληλοεξοντωτικών εμφύλιοπολεμικών συγκρούσεων.
Η Οκτωβριανή Επανάσταση έγινε στο όνομα του Σοσιαλισμού, ως προστάδιο του Κομουνισμού και με απώτερο προορισμό τον Ουμανισμό και την Αταξική Κοινωνία, με κυρίαρχο σύνθημα «Όλη η εξουσία στα Σοβιέτ» (Εργατικά Συμβούλια). Ο Λένιν και κατ’ επέκταση και το Κόμμα των Μπολσεβίκων, αυτή την εξουσία των Εργατικών Συμβουλίων την κατανόησε, κύρια με το έργο του «Κράτος και Επανάσταση» και την επέβαλε, με τη βοήθεια του Κόκκινου Στρατού, ως «Δικτατορία του Προλεταριάτου», σε σύγκρουση όχι μόνο με τους Ρώσους εργάτες, στρατιώτες και ναύτες υπερασπιστές των Σοβιέτ, αλλά και με πολλούς πρώην συντρόφους του, «Μπολσεβίκους» και «Μενσεβίκους», όπως επίσης σε σύγκρουση και με τα περισσότερα σοσιαλιστικά και κομμουνιστικά κόμματα της Ευρώπης που μιλούσαν για κάποια «Δημοκρατία του Προλεταριάτου» ή για κάποια «Συμβουλιακή Δημοκρατία» με την έννοια του Σοσιαλισμού ολόκληρης της κοινωνίας, δηλαδή της Αυτοδιαχείρισης της Οικονομίας και της Άμεσης Δημοκρατίας.
Η ιστορία, ως ιστορική συγκυρία και διεθνής συσχετισμός δύναμης, «δικαίωσε» τον Λένιν και έτσι η οκτωβριανή επανάσταση μετάτρεψε τη μισοφεουδαρχική τσαρική Ρωσία σε «σοσιαλιστική χώρα», στην οποία δεν καταργήθηκε η μισθωτή εργασία, δηλαδή το κεφάλαιο ως κοινωνική σχέση και δεν κοινωνικοποιήθηκε ο παραγωγικός πλούτος, αλλά μετατράπηκε σε «κρατική ιδιοκτησία». Έτσι η ηγεσία της οκτωβριανής επανάστασης ταυτίζοντας σκόπιμα το σοσιαλισμό με την κρατικοποίηση, περιορίστηκε στην απλή αντικατάσταση του καπιταλισμού της «ελεύθερης αγοράς» με πρωταγωνιστές τους καπιταλιστές επιχειρηματίες, από τη «σχεδιασμένη οικονομία» με μοναδικό διαχειριστή-επιχειρηματία το «σοβιετικό κράτος», ως συλλογικό καπιταλιστή. Έτσι από τη «Δικτατορία του Προλεταριάτου», η Οκτωβριανή Επανάσταση υποχωρεί στη «Δικτατορία του ΚΚΣΕ», η οποία με τη βίαιη μυθοποίηση, δηλαδή με τη βίαιη αποκοινωνικοποίηση του σοσιαλισμού, που συνοδεύτηκε από την θεοποίηση «του κόμματος» και την αγιοποιητική προσωπολατρία του Στάλιν, κατάληξε στη «Δικτατορία της μοναδικής αλήθειας», στη θηριώδη δικτατορία του κρατικομονοπωλιακού καπιταλισμού και όχι απλά του Στάλιν.
Στη πραγματικότητα όμως από τη στιγμή που όλες οι εξουσίες πέρασαν, με την υπόδειξη του ίδιου του Λένιν, σταδιακά και με τη βία του κόκκινου στρατού, υπό την καθοδήγηση του ίδιου του Τρότσκι, στα χέρια του Κομουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης, οπότε και οι εκλεγμένες από τα Σοβιέτ των Εργατών Διοικήσεις των εργοστασίων πέρασαν στα χέρια των κομματικών κομισάριων, από εκείνη τη στιγμή η «Δικτατορία του Προλεταριάτου» έγινε δικτατορία του «συλλογικού καπιταλιστή» και η σοβιετική κοινωνία και το προλεταριάτο υποβιβάστηκαν σε απλούς θεατές και σε θύματα του θηριώδους κρατικομονοπωλιακού καπιταλισμού, που αυτοπροβάλλονταν ως «σοσιαλισμός», καταγράφτηκε ως «υπαρκτός σοσιαλισμός», κατάληξε «πρώην υπαρκτός σοσιαλισμός», τελικά σήμερα συμπεριφέρεται ως μανιακός καπιταλισμός και τώρα ότι απόμεινε απ’ αυτόν αναζητεί και βρίσκει ιστορικό άλλοθι είτε στο «φαινόμενο του σταλινισμού», είτε «στην «προδοσία του τροτσκισμού».
Η ήττα του ναζισμού και του φασιστικού άξονα στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο που ήταν αποτέλεσμα του μέχρι αυτοθυσίας αγώνα των Λαών ολόκληρης της Ευρώπης, του σοβιετικού συμπεριλαμβανομένου, έκλεισε με το παζάρι της λεγόμενης «Συμφωνίας της Γιάλτας», η οποία ουσιαστικά ήταν μια συμφωνία του παγκόσμιου Κεφαλαίου ενάντια στην Εργασία και στους νικητές Λαούς. Έτσι με την ιμπεριαλιστική προσάρτηση των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης στη σφαίρα επιρροής της Σοβιετικής Ένωσης, διαμορφώθηκε το λεγόμενο «Ανατολικό Μπλοκ», η ΚΟΜΕΚΟΝ και το Σύμφωνο της Βαρσοβίας και ολοκληρώθηκε ο «υπαρκτός σοσιαλισμός», ο οποίος, ως καθυστερημένος καπιταλισμός, έβαλε στόχο «να φτάσει και να ξεπεράσει τον (δυτικό) καπιταλισμό» σε παραγωγή, πλούτο, στρατιωτική ισχύ κ.λπ.
Η συνέπεια αυτής της επιλογής ήταν να περιθωριοποιείται ακόμα περισσότερο η κοινωνία και η Εργασία να υφίσταται ακόμα εντατικότερη εκμετάλλευση, να περιορίζονται σταθερά οι όποιες πολιτικές ελευθερίες και το βιοτικό επίπεδο των Λαών να κατρακυλάει στο βαθμό που να αμφισβητείται μαζικά ο σοσιαλιστικός χαρακτήρας του «υπαρκτού σοσιαλισμού», τον οποίο, η νομενκλατούρα, η νέα άρχουσα τάξη και μαζί της όλα τα εξαρτημένα «κομουνιστικά» κόμματα της Δύσης, τον βάφτιζε ακόμα και Ουμανισμό. Οι Λαοί της Σοβιετικής Ένωσης άρχισαν να πιέζουν για σοσιαλισμό, περισσότερο πραγματικό σοσιαλισμό και η νομενκλατούρα του υπαρκτού σοσιαλισμού απάντησε με επιστροφή στον καπιταλισμό της «ελεύθερης αγοράς», δηλαδή με περισσότερο καπιταλισμό. Έτσι όπως τελείωσε και η ιστορία της Οκτωβριανής Επανάστασης, τελείωσε και ο μύθος του «ουμανισμού» του υπαρκτού σοσιαλισμού.
Η βίαιη νεοφιλελεύθερη καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση που μέρα με τη μέρα ολοκληρώνει τον παγκόσμιο φασισμό και την παγκοσμιοποιημένη καπιταλιστική βαρβαρότητα ωθεί αναγκαστικά τους Λαούς ολόκληρου του πλανήτη στην οργάνωση της αντίστασης απέναντι σ’ αυτή την απειλή και στην αναζήτηση ενός αντικαπιταλιστικού δρόμου για το πέρασμα σε ένα καλύτερο κόσμο. Μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες επανέρχεται στην ιστορική μνήμη των Λαών το όραμα του Ουμανισμού, της Αταξικής Κοινωνίας και της Άμεσης Συμβουλιακής Δημοκρατίας.
Γίνεται προφανές πως το όραμα του Νέου Ουμανισμού δεν μπορεί να έχει καμιά σχέση με τους ψευδοουμανισμούς των σκοταδιστικών ιερατείων, των αστικών «φιλανθρωπικών» υποκρισιών, του αμερικανισμού των Γκουαντανάμος και του σταλινισμού των Γκούλαγκς. Το όραμα του Νέου Ουμανισμού για να είναι πράγματι ανθρωπιστικό θα πρέπει να είναι οικουμενικό στη σύλληψη και στην εφαρμογή του. Καταλύτης γι’ αυτό μπορεί να είναι μια σύγχρονη επαναστατική Αριστερά, η Ουμανιστική Αριστερά που δεν θα αρκείται, όπως η αστική σοσιαλδημοκρατική, ή τριτοτεταρτοδιεθνιστική παραδοσιακή Αριστερά στο ρόλο του αριστερού ψάλτη στο αστικό κοινοβούλιο, αλλά θα βγει έξω στην κοινωνία με στόχο όχι να διαχειριστεί την καπιταλιστική εξουσία για λογαριασμό της πλουτοκρατίας, αλλά για να καταγγείλει την καπιταλιστική βαρβαρότητα και για να συσπειρώσει τις δυνάμεις της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού σε δύναμη Διαφωτισμού, Ανατροπής του καπιταλισμού και αρχιτέκτονα του Οικουμενικού Ουμανιστικού Πολιτισμού.
4. Πρωτοβουλία Διαλόγου για ένα Νέο Οικουμενικό Ουμανισμό του 21ου Αιώνα
Οι σκεπτόμενοι πολίτες που εκφραζόμαστε άμεσα ή έμμεσα από την Πρωτοβουλία Διαλόγου για ένα Νέο Ουμανισμό και το δεκασέλιδο ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑΡΙΟ της, (http://www.infonewhumanism.blogspot.com/), γνωρίζουμε πως η υπεράσπιση του Ουμανισμού είναι όρος για τη σωτηρία της Ανθρωπότητας. Όμως είμαστε προσγειωμένοι άνθρωποι και γνωρίζουμε πως ο κόσμος δεν θα αλλάξει από τα πάνω, από μεσσίες και προφήτες, αλλά από τα κάτω, όταν αυτός θα το αποφασίσει. Εμείς καταθέτουμε απλά τις απόψεις μας για την αναγκαιότητα, την εφικτότητα και για το χαρακτήρα της αλλαγής που χρειάζεται σήμερα η ανθρωπότητα και καλούμε κάθε συνάνθρωπο που έχει τις ίδιες με μας αγωνίες να κάνει το ίδιο. Ο σκοπός μας είναι προφανής. Να συνειδητοποιηθεί η αναγκαιότητα του Διαλόγου για ένα Νέο Ουμανισμό, από όσο γίνεται περισσότερους, οι οποίοι θα κάνουν το ίδιο, συγκροτώντας αντίστοιχους Κύκλους Προβληματισμού και Διαλόγου, με την ελπίδα πως αυτό το φαινόμενο θα αρχίσει να πολλαπλασιάζεται με γεωμετρική πρόοδο στο χρόνο, μέχρι να διαμορφωθεί η παγκόσμια συνισταμένη δύναμη δημιουργικής ανατροπής του καπιταλισμού και αρχιτέκτονας ενός καλύτερου κόσμου.
Συνεπώς εμείς οι Ουμανιστές, γνωρίζοντας πως ο σκληρός πυρήνας της τοπικής και της παγκόσμιας πλουτοκρατίας, αναζητεί πρόθυμα και συχνά κατασκευάζει «νέα κόμματα», όταν τα παλιά φτάνουν στην ημερομηνία λήξης τους και δεν είναι πια καταναλώσιμα, δεν βρισκόμαστε στην αναζήτηση ενός «Νέου Κόμματος», αλλά στην αναζήτηση ενός Νέου Ουμανιστικού Οράματος που θα οδηγήσει την Ανθρωπότητα στην έξοδο από τα αδιέξοδα του καπιταλισμού και στη Νέα Ελευθερία του Ανθρώπου.
Γνωρίζουμε επίσης πως τα τελευταία χρόνια φυτρώνουν σαν τα μανιτάρια πολλές κινήσεις με το Brand Name “Humanism, New-Humanism” κ.λπ. Η εικόνα που έχουμε γι’ αυτές τις "κινήσεις", είναι πως κατά κανόνα αυτές κινούνται στο δίπολο "αθεϊστές" κόντρα σε θρησκευόμενους - θεολάτρες και περιορίζονται σ' αυτό το επίπεδο, δηλαδή στο εποικοδόμημα, χωρίς να μπαίνουν στην ουσία, δηλαδή στο οικοδόμημα που είναι το κοινωνικοοικονομικό σύστημα.
Κάποιες ελάχιστες κινήσεις αθεϊστών "νεοουμανιστών" αγγίζουν και το πολιτικό-συστημικό ζήτημα, αλλά με ένα εξεζητημένο αντικομουνισμό-αντισοσιαλισμό και μια εξεζητημένη ηθικολογόγα-λατρεία της «αγίας ιδιοκτησίας», δηλαδή του καπιταλισμού, με σκοπό τους:
· α. να κάνουν τον καπιταλισμό «καλύτερο», με τη βοήθεια πληθώρας κρατικοδίαιτων ή χορηγιοφάγων «ανθρωπιστικών μη-κυβερνητικών οργανώσεων», στις τάξεις των οποίων λουφάζουν από διάφορα «ψώνια» μέχρι πράκτορες μυστικών υπηρεσιών και ατζέντηδες πολλαπλών και ύποπτων οικονομικών συμφερόντων
· β. να κάνουν, μερικούς από τους μεγαλοκαπιταλιστές "φιλάνθρωπους", μέσω φοροελαφρύνσεων των κερδών των επιχειρήσεών τους, για να κρύψουν το αποκρουστικό τους πρόσωπο και το βρώμικο ρόλο τους στη λειτουργία της καπιταλιστικής βαρβαρότητας, όπως λ. χ. ο Τζωρτζ Σόρος, ο Μπιλ Γκέιτς (!!!) και πολλοί άλλοι, και
· γ. να αποκοιμίσουν τον κόσμο για τις τάχα καλές προθέσεις του καπιταλισμού, προθέσεις που καταδικάζουν τη μεγάλη πλειονότητα του πληθυσμού του πλανήτη στη μιζέρια, στην εξαθλίωση και στο θάνατο από πείνα ή από «τον ανθρωπισμό των όπλων», όπως ονομάζουν τώρα τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο στη μορφή των προληπτικών τοπικών πολέμων, για τη βίαιη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση του καπιταλισμού.
Εμείς, σε αντίθεση με όλους αυτούς, δεν αρνούμαστε τίποτα από την ιστορία του παγκόσμιου προοδευτικού κινήματος, ούτε ακόμα και από την ιστορία του αστικού-εκκλησιαστικού και σε μεγάλο βαθμό υποκριτικού ουμανισμού, γιατί γνωρίζουμε τα βάσανα της ανθρωπότητας στην αργόσυρτη διαδρομή της. Γι’ αυτό και δεν μας ενδιαφέρει να διαγράψουμε ή να ξαναγράψουμε την ανθρώπινη ιστορία. Εκείνο που μας ενδιαφέρει είναι να μην υπάρχουν τα σκοταδιστικά ιερατεία και οι εκμεταλλευτικές εξουσίες, για να μπορούν οι απελευθερωμένες δυνάμεις της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού να γράψουν αυτές την μελλοντική ιστορία της Ανθρωπότητας.
Γι’ αυτό θέλουμε να βλέπουμε το μέλλον της ανθρωπότητας χωρίς παραμορφωτικούς ιδεολογικούς φακούς, αλλά μέσα από τη σημερινή πραγματικότητα και με βάση τις σύγχρονες δυνατότητες, ανάγκες και οράματα. Αυτή η σύγχρονη πραγματικότητα δε χωράει στα χθεσινά οράματα, ούτε και σ’ αυτά των μεγαλύτερων στοχαστών του Χθες, στους οποίους βέβαια η ανθρωπότητα υποκλίνεται και αποκαλύπτεται για τη μεγάλη προσφορά τους στις τέχνες, στις επιστήμες και στα γράμματα, χωρίς την οποία προσφορά τους δεν θα υπήρχε δυνατότητα για Νέα Οράματα.
Η εποχή μας διαθέτει έναν άπειρο σε μέγεθος και ανεκτίμητο σε αξία πνευματικό πλούτο, μία ασύλληπτη επιστημονικά έγκυρη και κοινωνικά χρήσιμη γνώση, μια φανταστική τεχνολογία και ένα τόσο χυμώδη πολιτισμό, καρποί των αμέτρητων θυσιών του ανθρώπινου γένους από τους μακρινούς τρωγλοδύτες μέχρι τους μεγάλους ερευνητές της μοριακής βιολογίας, της αστροφυσικής και τους περιπατητές του διαστήματος. Αυτοί οι παράγοντες μπορούν σήμερα να δημιουργήσουν την ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΥΗΜΕΡΙΑ, την ΑΜΕΣΗ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ και την ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΕΙΡΗΝΗ, έναν Οικουμενικό Ουμανιστικό Πολιτισμό, φτάνει η πλειονότητα να κατανοήσει αυτή τη δυνατότητα και να αποφασίσει να οργανώσει διαφορετικά, δηλαδή ορθολογικά τη ζωή της, στη βάση της αρχής "βούτυρο, αντί για κανόνια (Butter, statt Kanonen)", ή στη βάση της αρχής «ορθολογική κοινωνική οικονομία για τον άνθρωπο και όχι χαοτικός καταστροφικός οικονομισμός για τα κέρδη».
Είναι ολοφάνερο πως πίσω από τις περισσότερες κινήσεις αυτού του είδους του υποκριτικού αστικού και εκκλησιαστικού ουμανισμού, κρύβονται ύποπτα συμφέροντα με στόχο τον αποπροσανατολισμό του κόσμου, αλλά και ένα επιπλέον στόχο να καλύψουν το χώρο του Νέου, αυτού που αναπόφευκτα έρχεται, του Οικουμενικού Ουμανισμού[7], ως πρόταση:
· α. συνολικής απόρριψης του καπιταλισμού σε κάθε ενδεχόμενη μορφή του, μέσα από διαδικασίες ριζοσπαστικού Διαφωτισμού με εκφραστές τις δυνάμεις της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού,
· β. αμεσοδημοκρατικής γόνιμης και δημιουργικής ιδεολογικής, δομικής και θεσμικής ανατροπής του χρεοκοπημένου κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής που καταστρέφει τον πλανήτη, εκβαρβαρίζει την ανθρωπότητα και απειλεί την ίδια τη ζωή, και
· γ. σταδιακής οικοδόμησης ενός καλύτερου, που θα πει ενός ανθρωπινότερου κόσμου, που θα είναι απαλλαγμένος από τον οικονομικό εγωισμό, που οδηγεί στο σφετερισμό του κοινωνικού πλούτου, με συνέπεια τις κοινωνικές, περιφερειακές, εθνικές και ευρύτερες ανισότητες, οι οποίες αναγκαστικά και αναπόφευκτα καταλήγουν σε καταστροφικές συγκρούσεις, που βρίσκουν άλλοθι στον «ιδεολογικό-πολιτικό φανατισμό», στο «θρησκευτικό φονταμενταλισμό» και στην υποτιθέμενη «σύγκρουση των πολιτισμών».
Είμαστε βέβαιοι πως σ’ αυτήν την αναζήτηση δεν είμαστε οι μόνοι που στοχάζονται καθαρά και χωρίς ιδιοτέλεια και εργάζονται για τη διαμόρφωση ενός νέου αισιόδοξου, ρεαλιστικού και αποτελεσματικού ουμανιστικού οράματος, για ένα Νέο Άλμα της Ανθρωπότητας που θα τη βγάλει έξω από την καπιταλιστική νεοφιλελεύθερη, σοσιαλδημοκρατική και τριτοτεταρτοδιεθνιστική βαρβαρότητα και θα την οδηγήσει σε ένα Νέο Οικουμενικό Ουμανιστικό Πολιτισμό.
Για εμάς τελικά ο Ουμανισμός του 21ου Αιώνα δεν μπορεί παρά να σημαίνει τη λαχτάρα, την προσπάθεια και την ικανότητά μας, ως ανθρωπότητα, να σκουπίσουμε το δάκρυ από τα μάτια της Φύσης και να ξανακάνουμε το άδολο χαμόγελό της, το συναρπαστικό φαινόμενο της ζωής, τη ζωή μας την ίδια, έργο τέχνης, πηγή δημιουργικής ευτυχίας και αιώνιο στολίδι αυτού του αναρχοατελεύτητου και μεγαλοπρεπούς Σύμπαντος.
Με αυτές τις πρώτες αναγκαίες διευκρινίσεις, συνεχίζουμε το Διάλογο για τον Οικουμενικό Ουμανισμό του 21ου Αιώνα, με την ελπίδα πως αυτός θα εμπλουτιστεί με τις απόψεις πολλών άλλων, θα απλωθεί σε ολόκληρο τον πλανήτη και θα γίνει υπόθεση του καθενός μας, αλλά και των συγκροτημένων και συνεργαζόμενων απελευθερωμένων, από τις σκοταδιστικές δοξασίες και τις εξουσιαστικές ιδεολογίες, δυνάμεων της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού, τη μόνη ικανή και αναγκαία συνθήκη για τη Νέα Ελευθερία του Ανθρώπου, για τον Οικουμενικό Ουμανιστικό Πολιτισμό.
[1] Niethammer, Fr. I. , Der Streit dew Philanthropismus und Humanismus in de Theorie des Erziehunsunterichts unserer Zeit, F.Frommann, Jena 1808.
[2] ΄Βλέπε αναλυτικά, Μαρκαντώνης Ι. Σ. και Γεωργούλης Κ.Δ., Ανθρωπισμός (Ουμανισμός), Ανθρωπιστική Παιδεία, στο: Παιδαγωγική – Ψυχολογική Εγκυκλοπαίδεια – Λεξικό, ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ, Αθήνα 1989, τόμος 1ος, σελ. 482-488. Βλ. ακόμα, ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΔΟΜΗ, τόμος 22, σελ.365-371.
[3] Όπου παραπάνω.
[4] Marx Karl, Early Writings, RENGUIN BOOKS, 1992, Page 395.
[5] Βλέπε ενδεικτικά, . Φρομ Έριχ, Σοσιαλιστικός Ουμανισμός, ΜΠΟΥΚΟΥΜΑΝΗΣ, 1976. Βλέπε επίσης, Novack, George, Ανθρωπισμός και Σοσιαλισμός Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη, Αθήνα 1978. Βλ. ακόμα, ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΔΟΜΗ, τόμος 22, σελ.365-371.
[6] Η ρωσική λέξη "ГУЛАГ" είναι αρκτικόλεξο των λέξεων Главное Управление исправительно-трудовых ЛАГерей ОГПУ [Γενική Διεύθυνση Αναμορφωτικών Στρατοπέδων Εργασίας και Αποικιών, του Λαϊκού Κομισαριάτου Εσωτερικών, η οποία έγινε συνώνυμο των στρατοπέδων αναγκαστικής εργασίας και εξόντωσης των αντιπάλων του Σταλινισμού. Βλέπε σχετικά Αλεξάντερ Σολζενίτσιν, Αρχιπέλαγος Γκούλαγκ 1918-1956 .
[7] Λάμπος Κώστας, Για ένα Οικουμενικό Ουμανιστικό Πολιτισμό, ΕΞΟΡΜΗΣΗ, 05.01.1997.
Βλέπε επίσης, Λάμπος Κώστας, Ο Ουμανισμός του 21ου Αιώνα είναι ο δικός μας Ουμανισμός, στο: http://www.infonewhumanism.blogspot.com/ , και http://www.monthlyreview.gr/
.png)
.png)
.png)
.png)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου