Μερικές επισημάνσεις για τις μάχες στο Καλπάκι και όχι μόνο

Ο «άκαπνος διαγγελέας», ο Παπάγος, και το «Γενικό Στρατηγείο» του στα υπόγεια της Μεγάλης Βρετανίας, δεν πίστευε στην ικανότητα άμυνας του Καλπακίου και για αυτό δεν στάλθηκαν ενισχύσεις στον Κατσιμήτρο, ενώ ο Παπαγικός Λιούμπας, στον οποίο είχαν είχε αναθέσει τον τομέα της Θεσπρωτίας ο Παπάγος, εγκατέλειψε το πλευρό του Κατισιμητρου , και υποχώρησε στον Αχέροντα, σύμφωνα με τα σχέδια επιχειρήσεων του «Γενικού Στρατηγείου».

Το 2/39 Σύνταγμα Ευζώνων με έδρα το Μεσολόγγι, της 3ης Μεραρχίας Πατρών, που δεν ανήκε στην διοίκηση της VIII Μεραρχίας, και που υποτίθεται ότι στάλθηκε για ενίσχυση δεν πήγε ποτέ στο μέτωπο. Μετά την επιστράτευση του, ο Παπάγος, το μετακίνησε την 1η Νοεμβρίου στο Πέτα της Άρτας και παρέμεινε εκεί ως εφεδρεία. Ελαβε εντολή από τον Παπάγο στις 5 Νοεμβρίου να προωθηθεί στην Φιλιππιάδα, 32 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Πρέβεζας και ακριβώς νότια των δυτικών προπόδων της Πίνδου, ως εφεδρεία του Λιούμπα, που είχε υποχωρήσει στην γραμμή Σουλίου-Αχέροντα σύμφωνα με το σχέδιο του Παπάγου.

Η 3η Μεραρχία Πατρών, μάλιστα, λόγω της μεγάλης έλλειψης μονίμων Αξιωματικών,(λόγω της αποτάξεως των Βενιζελικών), και την έλλειψη υλικών Επιστρατεύσεως, (που καταγράφηκε σε όλες τις μονάδες), αλλά και λόγω των μέτρων από την από αέρος εχθρική απειλή, επιστρατεύτηκε με μεγάλη βραδύτητα. Το 6ο Σύνταγμα της Κορίνθου αναχώρησε ατμοπλοϊκά για το Μεσολόγγι, την 9η Νοεμβρίου 1940, όταν δηλαδή είχε ανακοπεί η ιταλική επίθεση.


Όταν το απόγευμα της 6ης Νοεμβρίου, ο Παπάγος μίλησε στο τηλέφωνο με τον Κατσιμήτρο το έκανε για να τον απειλήσει ότι θα περικυκλωθεί. Του είπε ότι «τον ανησυχούσε η βαθύτατη διείσδυση των Ιταλών στον παραλιακό τομέα» διότι «μπορούσαν να πλευροκοπήσουν θανάσιμα το κέντρο της άμυνας στο Καλπάκι»! Ουσιαστικά, μια ημέρα πριν τη Νίκη ο δειλός Παπάγος, έλεγε στον Κατσιμητρο να υποχωρήσει στη γραμμή του Αχέροντα, αλλά δεν είχε το θάρρος να του δώσει εντολή.

Ο διοικητής της VIII Μεραρχίας, είπε στον Παπάγο, ότι όσο κρατούσε σταθερά η τοποθεσία Καλαμά-Καλπακίου, δεν θα συνεχιζόταν η κίνηση των Ιταλών  στον παραλιακό τομέα, πολύ περισσότερο μάλιστα, τη στιγμή κατά την οποία ο αγώνας στην Πίνδο είχε λάβει ευνοϊκή τροπή για τις ελληνικές δυνάμεις.

Στις 7 Νοεµβρίου το Γ΄ Σώµα Στρατού εξέδωσε διαταγή επιχειρήσεων µε την οποία καθοριζόταν αιφνιδιαστική επίθεση, χωρίς προπαρασκευή πυροβολικού, σε όλο το μετωπο, με αντικειμενικό σκοπό τον αποκλεισμό από βοριά και από νότια της Μοράβας, κατάληψη της διάβασης Τσαγκόνι και τέλος της Κορυτσάς .
Η επίθεση θα γινόταν από τρεις διαφορετικές κατευθύνσεις. Η X Μεραρχία θα ενεργούσε επίθεση στην κατεύθυνση Νεστορίου – Ντάρζας – Κορυτσάς η οποία θα ήταν και η κύρια προσπάθεια, η IX Μεραρχία Σαλ – Κορυτσάς και η XV Μεραρχία Πυξός – Ιβάν – Κορυτσά.

Ο Παπάγος και ο Πιτσίκας διαφωνούσαν και μετά από 6 ημέρες καθυστέρησης, ανταλλαγής σημάτων και "συζητήσεων",  αποφασίστηκε η επίθεση για τις 14 Νοεμβρίου, αφού οι ιταλοί είχαν αρχίσει αν φεύγουν από την Κορυτσά.

Αν η επίθεση είχε γίνει στος 7 Νοεμβερίου θα είχε αιχμαλωτιστεί ολόκληρο το ιταλικό 25ο Σώμα Στρατού

Στις 7 Νοεμβρίου, την 11η ημερα του Πολέμου, η ιταλική αεροπορία για δύο ώρες (09:00 -11:00), και κατόπιν το πυροβολικό από τις 11:00-13:00, βομβάρδιζαν αδιάκοπα την περιοχή της Γκραμπάλας. Το πεζικό επιτέθηκε το απόγευμα, στις 16:30 περίπου, αλλά διασκορπίστηκαν από το ελληνικό πυροβολικό. Στις 22:00, μια ιταλική διλοχία αναρριχήθηκε και εφόρμησε κατά της Γκραμπάλας κυριεύοντας τη νότια κορυφή της (το ύψωμα 1060).

Σχεδόν αμέσως εξαπολύθηκε αντεπίθεση δύο ελληνικών λόχων, υπό τον ταγματάρχη Πανταζή. Με τη λόγχη και τις χειροβομβίδες, φωνάζοντας «Αέρα», τα ελληνικά τμήματα ξεχύθηκαν στη γυμνή βουνοπλαγιά. Ακολούθησε πραγματική μάχη εκ του συστάδην. Οι αντίπαλοι πιάστηκαν στα χέρια. Στο τέλος οι Ιταλοί λύγισαν. Καταμετρήθηκαν 46 νεκροί Ιταλοί. Άλλοι 7 αιχμαλωτίστηκαν. Στα χέρια των Ελλήνων έπεσαν επίσης 5 όλμοι, 3 πολυβόλα, 4 οπλοπολυβόλα, τυφέκια και πυρομαχικά. Οι Ιταλοί ανήκαν στο 47ο ΣΠ, το λεγόμενο «Σύνταγμα Θανάτου». «47 RQTFANTI DELLA MORTI».
Οι Έλληνες είχαν 9 νεκρούς και 29 τραυματίες. Ανάμεσα στους νεκρούς ήταν και ο ανθυπολοχαγός Νίκος Χατζόπουλος.Ολόκληρο το 15ο ΣΠ τον έκλαψε.
Η επίθεση αυτή αποτέλεσε το κύκνειο άσμα της ιταλικής επίθεσης κατά της τοποθεσίας Καλπακίου.
Η Ιταλική αεροπορία βομβάρδισε την Πάτρα, τα Ιωάννινα, την Κέρκυρα, τον Βόλο και τη Λάρισα.

Στις 7 Νοεμβρίου, το βράδυ, ο διαγγελέας Παπάγος ξεφτιλίστηκε εντελώς και ο στρατιώτης Κατσιμήτρος δικαιώθηκε.

Το Ιταλικό Επιτελείο , ενώ οι προφυλακές της Σιένα είχαν φτάσει στον Αχέροντα, και ετοιμαζόταν για προέλαση, έλαβε διαταγή να οπισθοχωρήσει τα στρατεύματα και να σχηματίσει ισχυρό προγεφύρωμα στον Καλαμά, με κέντρο την Βρυσέλλα. Οι Έλληνες διαβιβαστές υπέκλεψαν ιταλικά σήματα, που έκαναν λόγο για αναστολή των επιθέσεων, μέχρι την άφιξη ενισχύσεων.
Για τις μέχρι τότε ιταλικές απώλειες, οι τρείς ιταλικές Μεραρχίες που είχαν εμπλακεί, τις ανέβαζαν σε 2.228 άνδρες.

Στις 7-11-40 στην Ηγουμενίτσα οι Ιταλοί με υπόδειξη των μουσουλμάνων Τσάμηδων συνέλαβαν μαζί με τους Χρήστο και  Βασίλη Πιτούλη, Χρήστο Τσώνη, Ευάγγελο Λιονταρίδη, Σταύρο Σακαρέλη, Χρήστο Γεωργούλη . Συγκροτήθηκε πρόχειρο Ιταλικό στρατοδικείο . Κατήγοροι ήταν οι μοπυσουλμάνοι  Ασίζ Τσάμης και  Μαζάρ Ντίνο. Με ψήφους 3-2 αποφασίστηκε η εκτέλεση του Χρήστου Πιτούλη και του Χρήστου Τσώνη την οποία υπέγραψαν ο Νασίζ Τσάμης και ο Νουρί Ντίνο.

Η κατηγορία ήταν ότι είχαν λάβει μέρος στη μάχη έναντι των Ιταλών. Ο Χρήστος Πιτούλης φερόταν ως αρχηγός των ελευθερων σκοπευτών και ότι ευθυνόταν για το θάνατο Ιταλού αξιωματικού και ότι, δήθεν, παλαιότερα είχε συμμετάσχει στο φόνο του Ιταλού στρατηγού Τελίνι. Ο Χρήστος Τσώνης καταδικάστηκε  ως ελεύθερος σκοπευτής.

Την 7η Νοεμβρίου 1940 και αφού το υπό τον στρατηγό Λιούμπα απόσπασμα συμπτύχτηκε πέραν του Αχέροντα, η δε χωροφυλακή και οι δημόσιες αρχές είχαν εκκενώσει την επαρχία πλην των σταθμών χωροφυλακής Κερασόβου και Βλαχωρίου, τους οποίους εμπόδισε να φύγουν το απόσπασμα Τσακαλώτου, ο οποίος μάλιστα παρ’ ολίγον να τουφεκίσει τον σταθμάρχη Βλαχωρίου, Γούδα, για εγκατάλειψη θέσης ενώπιον του εχθρού, ενώ ο Γούδας ακολουθούσε την εντολή του Λιούμπα.

Ο Κατσιμήτρος, προς κάλυψη του πλευρού τη  VIII Μεραρχίας , που ο Παπάγος  είχε αφήσει ακάλυπτο, απέστειλε απόσπασμα δύναμης τάγματος στην Σκάλα Παραμυθιάς, υπό τον αντισυνταγματάρχη Προεστάκη.  

Αλλιώς οι Ιταλοί θα  μπορούσαν να προελάσουν επί της ημιονικής οδού Παραμυθιάς-Ιωαννίνων, της βασικότερης τότε οδικής αρτηρίας στην δυτική Ήπειρο.

Κατά τις 8 το βράδυ, μπήκε στην κωμόπολη της Παραμυθιάς ιταλικό αναγνωριστικό απόσπασμα δύναμης 80 ανδρών, προερχόμενο από την Δράγανη.

Το πλήρες χρονολόγιο των γεγονότων της 25ης Οκτωβρίου/7ης Νοεμβρίου θα το βρείτε εδώ...

http://ta-mavra-nea.blogspot.gr/2015/11/7.html