Η Μαύρη Πρωτοχρονιά του 1945

 Αργά το μεσημέρι της Πρωτοχρονιάς του 1945, κατόπιν συνεννόησης του ΚΚΕ με τους Άγγλους , ένα εγγλέζικο θωρακισμένο παρέλαβε από την οδό Θεμιστοκλέους το Γιάννη Ζεύγο και τον αντισυνταγματάρχη του ΕΛΑΣ Κόλλια και τους μετέφερε στο στρατηγείο του Σκόμπυ. 

 Η συνάντηση έγινε για να δοθεί η απάντηση στο γραπτό διάβημα της Κεντρικής Επιτροπής του ΕΑΜ στον Τσώρτσιλ, με το οποίο η Αριστερά αποδεχόταν τα βασικά σημεία των όρων του Σκόμπυ που είχαν δοθεί στον Προφυρογένη στις 12 Δεκεμβρίου. 

Στη διάρκεια της συζήτησης, ο Ζεύγος επανέφερε τους όρους του ΚΚΕ της 14ης Δεκεμβρίου. Που ήταν: 

«Απόσυρση της Ορεινής Ταξιαρχίας και του Ιερού Λόχου, από την Αθήνα , αφοπλισμός της Χωροφυλακής, και αφοπλισμός και παράδοση στη δικαιοσύνη των Ταγμάτων Εθνοφυλακής που είχαν ενταχθεί τα μέλη της Χ και του ΕΔΕΣ. 

 Ο Σκόμπυ απάντησε ότι θα παραμένουν στην Αθήνα η Τρίτη Ορεινή Ταξιαρχία, η Χωροφυλακή και τα Τάγματα Εθνοφυλακής. 

 Οι εκπρόσωποι του ΚΚΕ απάντησαν στον Σκόμπυ ότι δεν είναι δυνατόν «να παραδίδεται ένας ολόκληρος λαός στους συνεργάτες των Γερμανών» και ζήτησαν να συναντηθούν με τον αντιβασιλιά Δαμασκηνό. 

 Ο Δαμασκηνός δεν δέχτηκε τη συνάντηση και διαβίβασε μέσω των Άγγλων μια δήλωση που τόνιζε ότι «το στρατιωτικό ζήτημα πρέπει να λυθεί με τους Άγγλους» και ότι «τα άλλα ζητήματα αφορούν την κυβέρνηση που θα σχηματισθεί σε τρεις μέρες». 

 Το τι ακριβώς επεδίωκε το ΚΚΕ παρατείνοντας τον ένοπλο αγώνα για μερικές ακόμα ημέρες δεν είναι ακόμα και τώρα ξεκάθαρο. Μόνο υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε. ‎

-Την πρωτοχρονιά του 1945 στο αεροδρόμιο Ηρακλείου, (που είχε απελευθερωθεί από της 11 Οκτωβρίου 1944 από τον Μανώλη Μπαντουβά), εγκαταστάθηκε σε σκηνές ,κλιμάκιο της Ελληνικής Βασιλικής Αεροπορίας με Διοικητή τον Επισμηναγό Ιωάν. Μηναδάκη και ομάδα Αξιωματικών και Σμηνιτών. 

«ΤΟ ΒΡΕΤΑΝΝΙΚΟ ΒΑΣΙΛΙΚΟ ΝΑΥΤΙΚΟ ΣΑΣ ΕΥΧΕΤΑΙ ΕΥΤΥΧΕΣ ΤΟ ΝΕΟΝ ΕΤΟΣ , ΑΓΑΠΗΤΟΙ ΣΠΕΤΣΙΩΤΑΙ». 

Μαρτυρία Στέφου Αλεξανδρίδη. 

 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29 Δεκέμβριου 1944 Το πρωί – έκαναν έρευνα στο Ποσειδώνιο και βρήκαν πολλά πράγματα των Εγγλέζων. Ήλθαν και πολλοί άλλοι αντάρτες από το Χέλι να παραλάβουν τα πράγματα. Εμάθαμε ότι οι αντάρτες πιάσανε τον Θωμά του Αδοσίδη και πήραν την Μίνα του Λεωνίδα στο Χέλι, ίσως να την σκότωσαν.

 ΚΥΡΙΑΚΗ 31-12- 1944 Έρευνες στα σπίτια. Οι αντάρτες επήρανε πολλές κουβέρτες, όπλο κανένα. 

ΔΕΥΤΕΡΑ 1η ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1945 Το πρωϊ , μαύρη πρωτοχρονιά κάναμε διότι είχαμε τους αντάρτες οι οποίοι άρχισαν με τα παληά να μάς φοβερίζουν και κανείς να μη μπορεί να βρεί το δίκιο του. Ευτυχώς κατά το μεσημέρι φάνηκε από την Ύδρα μια τορπιλάκατος. Είχε τρικυμία, ζύγωσε κοντά στο μόλο, και παραδόξως ακούμε το μεγάφωνο να λέει “ΠΡΟΣΟΧΗ, ΠΡΟΣΟΧΗ. ΤΟ ΒΡΕΤΑΝΝΙΚΟ ΒΑΣΙΛΙΚΟ ΝΑΥΤΙΚΟ ΣΑΣ ΕΥΧΕΤΑΙ ΕΥΤΥΧΕΣ ΤΟ ΝΕΟΝ ΕΤΟΣ ΜΕ ΜΙΑ ΜΕΓΑΛΗ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΜΕ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, ΑΓΑΠΗΤΟΙ ΣΠΕΤΣΙΩΤΑΙ”. Όλοι μας τ’ακούσαμε εκστατικοί και απορούντες. Αφού το επανέλαβαν, πέρασαν 10′ και ξαναφώναξε “ΠΑΡΑΚΑΛΕΙΣΘΕ ΝΑ ΦΕΡΕΤΕ ΜΙΑ ΒΑΡΚΑ ΓΙΑ ΝΑ ΒΓΑΛΗ ΜΕΡΙΚΑ ΑΤΟΜΑ”. 

Αμέσως έτρεξαν μερικά παιδιά και πήγαν μια βάρκα. Εν τω μεταξύ άλλη βάρκα με τον αρχηγό της πολιτοφυλακής πήγε στην τορπιλάκατο. Αμέσως τον ανέβασαν απάνω, του πήραν το αυτόματο και τον αιχμαλώτισαν. Αμέσως το κατάλαβα εγώ ότι ήλθαν γι’ αυτό το σκοπό. Αμέσως βγήκαν έξω. Ήταν οι Εγγλέζοι φαντάροι που είχαν έλθει την Παρασκευή για να πάρουν τα τρόφιμά τους και ήλθαν για εκδίκηση διότι όταν είχαν έλθει, όλοι οι αντάρτες με το δάκτυλο στη σκανδάλη ήσαν έτοιμοι να τους σκοτώσουν – ένα θαύμα τους εγλύτωσε – τους επήραν και τα περισσότερα τρόφιμα και έτσι ήλθαν να εκδικηθούν. Αφού βγήκαν έξω οι Άγγλοι με έναν Έλληνα αξιωματικό του ναυτικού και έναν Εγγλέζο του ναυτικού, έπιασαν 2 αντάρτες και τους λένε “διαταγή του του αξιωματικού απ’ το καράβι να πάτε όλοι μέσα”. Τους πιάσανε αυτούς, πάνε πιό πέρα πιάνουν άλλους 2-3 και ούτω καθ’ εξής. Όλοι οι Άγγλοι με τα αυτόματα έτοιμα και το δάκτυλο στη σκανδάλη όπως είχαν κάνει το ίδιο οι αντάρτες σ’ αυτούς. Εν τω μεταξύ πολύς κόσμος κατέβηκε κάτω να παρακολουθήσει την σκηνή. Ένα καϊκι έφυγε κρυφά με δύο αντάρτες στο Χέλι, η τορπιλάκατος το είδε αλλά δεν μπορούσε να το πιάσει διότι υποστήριζε τους έξω Άγγλους, όλοι έτοιμοι στα πυροβόλα. Σε λίγο είχαν πιαστεί σαν τα ποντίκια στη φάκα. Εν τω μεταξύ το μεγάφωνο εμίλησε Αγγλικά και όπως εκατάλαβα είπε “ΕΙΣΘΕ ΕΝ ΤΑΞΕΙ ΓΙΑ ΝΑ ΠΑΜΕ ΝΑ ΠΙΑΣΟΥΜΕ ΤΟ ΚΑΪΚΙ ΠΟΥ ΕΦΥΓΕ ΑΠ’ ΕΔΩ”, τότε εφώναξαν από έξω “ΕΝ ΤΑΞΕΙ”. 

Αμέσως η τορπιλάκατος σε ένα λεπτό έπιασε την βενζίνα, πιάνει τους 2 αντάρτες, τους αφοπλίζει και έρχεται σε δύο λεπτά πίσω. Αφού τους μαζέψανε γύρισε και μάς είπε “Τους ανθρώπους αυτούς θα τους αφοπλίσουμε και άν θέλετε θα τους αφήσουμε. Λοιπόν, τους θέλετε;” Τότε όλοι απήντησαν “ΟΧΙ”. Αμέσως τους παρέλαβαν, τους πήγαν στη βάρκα, 17 τον αριθμό, επήραν μαζί και τον Νίκο τον Τσολακάκη, μπήκαν κι αυτοί σε άλλη βάρκα και επιβιβάστηκαν στην τορπιλάκατο σαν χαζοί κοιμισμένοι σαν από κάνα ναρκωτικό. Τότε το μεγάφωνο ξαναφώναξε “ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ ΤΟΥΣ ΠΑΙΡΝΟΥΜΕ ΜΑΖΙ ΜΑΣ ΜΕΧΡΙ ΝΕΩΤΕΡΑΣ ΔΙΑΤΑΓΗΣ ΘΑ ΤΟΥΣ ΣΤΕΙΛΟΥΜΕ ΑΟΠΛΟΥΣ ΚΑΙ ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΛΗΝ ΣΑΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΚΑΙ ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΕΘΑ ΑΙΣΙΟΝ ΚΑΙ ΕΥΤΥΧΕΣ ΤΟ ΝΕΟΝ ΕΤΟΣ”. 

Και έτσι μας εγκατέλειψαν. Απ’ έξω ο κόσμος χαιρέταγε τους Εγγλέζους, εκείνοι εμάς και έτσι ξυπνήσαμε σαν από ένα όνειρο. Αμέσως ένας πολιτικός καθοδηγητής που γλύτωσε μάζεψε τα λάφυρα τις κουβέρτες. Εν τω μεταξύ ήλθε ένα καϊκι από το Χέλι να τον πάρει. Βγήκε έξω ένας αντάρτης του ΕΛΑΝ (Ελληνικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Ναυτικό). Έξω, μόλις έμαθε τα νέα ότι τους πήρανε, τρέχει με το όπλο ρίχνοντας και είπε μην κουνηθεί κανείς. Εκείνη την ώρα εγώ ήμουν στο περίπτερο και αθέατος παρακολουθούσα την σκηνή και έλεγε ένας, “τα φταίει αυτός ο Γιώργος ο Μαρματσούρης” τον οποίο, όπως είπαμε, τον πήραν την Παρασκευή οι Εγγλέζοι. Τρέξανε αμέσως ο Ζούζουλας και άλλοι, του πήραν το όπλο, τον καθησύχασαν, επήγαν στο καϊκι, πήραν και τα λάφυρα και μην τους είδατε, λαγοί για το Χέλι. Και έτσι έφυγε το παλικάρι που ήθελε να έπιανε ομήρους. Τώρα ησυχάσαμε, όλοι ευχαριστηθήκαμε γι’ αυτό. Το βράδυ ήσυχα όλοι έπιαμε από ένα ποτήρι εις υγείαν των Άγγλων και έτσι τέλειωσε ένα κακό όνειρο. 

 Η Μαρτυρία ενός Ποριώτη http://www.koutouzis.gr

 31-12-44.Συμπληρούται ένας μήνας του εμφύλιου σπαραγμού. Χωρίς φωτισμό, χωρίς συγκοινωνία. Η επικοινωνία μας με τις ελεύθερες περιφέρειες των Αθηνών άρχισε και έρχονται πρόσφυγες. Έχουμε εδώ 3 μέρες την Μηλιά, Κατακουζηνό, Κλεονίκη Κωστάκη…..Πρωτοχρονιά 1945. Κάθε χρόνο ξυπνούσαμε με τις χαρμόσυνες κανονιές, εφέτος δε με τις πραγματικές της αδελφοκτονίας. Τα μεσάνυχτα επυροβόλησαν, σφύριξαν τα βαπόρια από ανοικτά, αλλά φαίνονταν πράγματι χωρίς χαρά… Εν τω μεταξύ η «μαύρη» οργιάζει… Επί τη αναλήψει της Κυβέρνησης υπό του Πλαστήρα. Η Κοκκινιά παρεδόθη. Απελευθερώθησαν και αι Αθήναι των ελασιτών αποσυρθέντων εκτός του συγκροτήματος των πόλεων και περιχώρων. 

 Γ.Σεφερειάδης:

 Πρωτοχρονιά 1945:Πλάκα Κυδαθηναίων 9. Νομίζω, κανένας χρόνος σαν αυτόν που πέρασε: Tίποτε πιο φριχτό από τους δυο τελευταίους μήνες . 

 Από το ημερολόγιο ενός ελασίτη φοιτητή

Σήμερα έσβησε ο χρόνος και μαζί του πήρε πολλούς από τους συντρόφους μας. Τα ξημερώματα άρχισε η μεγάλη επίθεση. Ένα πυκνό σύννεφο από καπνούς και σκόνη τύλιγε τα Εξάρχεια. Μας είχαν κυκλώσει. Τους ρίξαμε χειροβομβίδες, τυλιγμένες γύρω-γύρω με δεσμίδες από δυναμίτη, σε σχήμα μπουκάλας. …Ένα χουνί ακούστηκε από κάτω: -Στρατιώται του ΕΛΑΣ παραδοθείτε! Μισή ώρα προθεσμία έχετε! Είν’ άσκοπο να συνεχίσετε τον αγώνα. Εγγυόμαστε για τη ζωή σας. Εμείς απαντήσαμε: Δεν είμαστε στρατιώτες. Είμαστε φοιτητές .Οι αγωνιστές του λαού ποτές δεν παραδίνονται. Όλη τη μέρα τα Εξάρχεια είναι πνιγμένα στον καπνό της μάχης….. Κρατήσαμε το σπίτι ως το βασίλεμα του ήλιου….Οκτώ σκοτωμένοι ανάμεσά μας.