Μακεδονικό και ΗΠΑ

Βαθιές οι αμερικανικές ρίζες του Κακού

του Κώστα Μπετινάκη
http://www.styx.gr


Επανέρχομαι σττην παλιά ιστορία της «αμερικανικής ανάμειξης» στα ελληνικά πράγματα. Καθώς περίμενα κάποια έντονη αντίδραση από την πλευρά της Νέας Δημοκρατίας, κατά την συζήτηση για τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου στη Βουλή, για το θέμα της κατάργησης του υπουργείου Μακεδονίας – Θράκης. Το παιχνίδι όμως φαίνεται σικέ. Επειδή δεν άκουσα ούτε από τον πρωθυπουργό αναφορά στη στάση που θα τηρήσει στις επερχόμενες συνομιλίες για το «Μακεδονικό», (επειδή όλοι γνωρίζουμε τις πιέσεις που έχει ασκήσει ο Αμερικανός διαπραγματευτής (του ΟΗΕ) Μάθιου Νίμιτζ), θυμίζω δύο ξεχασμένα περιστατικά που έχουν άμεση σχέση με το ζήτημα. Και σημαίνουν ότι η αμερικανική ανάμειξη στο «Μακεδονικό ζήτημα», πάει πολλά χρόνια πίσω. Όταν ουδείς φανταζόταν πως οι ΗΠΑ θα αναγνώριζαν κάποτε τα Σκόπια ως κράτος με το όνομα «Μακεδονία».

Τα στοιχεία έφτασαν μέσα σε φάκελο που μου έστειλε ο σπουδαίος παλαίμαχος δημοσιογράφος Ηλίας Π. Δημητρακόπουλος, ο οποίος παρόλο που ζει χρόνια στην Ουάσιγκτον, δεν έχει πάψει να σκέπτεται και να δρα ελληνικά.


Αντιγράφω από το δημοσίευμα της «Καθημερινής» (29/01/1995) με τίτλο «Μια παρεξήγηση με ΗΠΑ το 1962 για το Σκοπιανό», που υπογράφει ο Ηλίας Δημητρακόπουλος (*):

(Υπάρχει) «… ο φάκελος ενός σοβαρού επεισοδίου που συνέβη το φθινόπωρο του 1962… Το επεισόδιο εκείνο προκάλεσε μίαν οξεία αντιπαράθεση μεταξύ του (τότε) πρωθυπουργού Κ. Καραμανλή και του επισκεπτόμενου επισήμως τη χώρα μας αντιπροέδρου των ΗΠΑ Λίντον Τζόνσον. Μία ένταση των σχέσεων μεταξύ του Τζόνσον και του προέδρου Τζον Κένεντυ, καθώς και του αδερφού του, υπουργού δικαιοσύνης Ρόμπερτ Κένεντυ και παρ’ ολίγον να εκτροχιάσει την πολιτική σταδιοδρομία του νεότερου αδελφού τους Έντουαρντ Κένεντυ.

Το ιστορικό έχει ως εξής:

Το καλοκαίρι του 1962, μετέβην δια λογαριασμό των εφημερίδων μου, στην Ουάσιγκτον, όπου είχα σειρά αποκλειστικών συνεντεύξεων με την πολιτική, οικονομική, στρατιωτική και νομοθετική εξουσία των ΗΠΑ. Οι συνεντεύξεις αυτές εμαγνητοφωνήθησαν, εμονογραφήθησαν και υπεγράφησαν εις τρόπον ώστε να αποκλείεται η περίπτωση διάψευσης. Το αυτό συνέβη και με τις συνεντεύξεις που είχα με τον τότε υφυπουργό Εξωτερικών Ρόμπερτ Μάνινγκ και τον Έντουαρντ Κένεντυ, που δια πρώτην φορά, εις νεαρότατη ηλικία, ήταν υποψήφιος δια την έδραν της Γερουσίας της Πολιτείας της Μασαχουσέτης, την οποία κατείχε επί σειρά ετών ο πρόεδρος αδελφός του.

Μεταξύ των ερωτημάτων που είχα υποβάλει στους Μάνινγκ και Κένεντυ, ήταν τα εξής:

α) Ποια είναι η θέση σας επί των προσφάτων έντονων προσπαθειών εκ μέρους του Βελιγραδίου να αναζωπυρώσει το δήθεν αποκαλούμενο «Μακεδονικό» ζήτημα, όπως επίσης ποια είναι η θέση σας επί του συγκεκριμένου αυτού ζητήματος.

β) Ποια είναι η στάση σας επί των προσπαθειών της Γιουγκοσλαβίας να δημιουργήσει το ούτως αποκαλούμενον και μη υπαρκτό «Μακεδονικό πρόβλημα», εις βάρος της Ελλάδος;

Η απάντηση του Μάνινγκ: «Οι ΗΠΑ ελπίζουν ότι το ζήτημα αυτό δεν θα οξυνθεί. Οι ΗΠΑ ελπίζουν ότι όλες οι φιλικές χώρες με κοινά συμφέροντα θα προσβλέπουν εις τας μεταξύ τους σχέσεις εντός του γενικού πλαισίου της διατήρησης των καλών αυτών σχέσεων».

Η ταυτόσημος σχεδόν απάντηση του Κένεντυ, ήταν: «Αυτό είναι ένα θέμα που πηγαίνειπολύ πίσω στην ιστορία, αλλά δεν βλέπω κανέναν λόγο διατί το θέμα αυτό θα πρέπει να οξυνθεί, σε μία περίοδο κατά την οποία η επίδειξις μετριοπάθειας εκ μέρους των χωρών είναι αναγκαία δια την ειρήνη».

Όταν οι δύο αυτές συνεντεύξεις δημοσιεύθηκαν στην Αθήνα, στις 25 και στις 29 Αυγούστου 1962, ακριβώς προ της αφίξεως του αντιπροέδρου Λύντον Τζόνσον, οι αντιδράσεις της κυβέρνησης Καραμανλή και της κοινής γνώμης, υπήρξαν εντονότατες.

Το υπουργείο Εξωτερικών προέβη σε διάβημα διαμαρτυρίας προς την αμερικανική πρεσβεία και ο πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής αντιμετώπισε το ενδεχόμενο να ματαιώσει την προγραμματιμένη συνάντησή του με τον αντιπρόεδρο Τζόνσον.

Ο Τζόνσον, υποψιαζόμενος πάντοτε τα πολιτικά κίνητρα των αδελφών Κένεντυ, απαίτησε από τον πρόεδο Κένενντυ όπως επιπλήξει σφόδρα και δημοσίως τον υφυπουργό των Εξωτερικών Μάνινγκ δια να ικανοποιηθεί η ελληνική πλευρά. Πλην όμως, ο υπουργός Δικαιοσύνης Ρόμπερτ Κάνεντυ, αντετάχθη στην πρόταση αυτή του Τζόνσον, με το επιχείρημα ότι μια τέτοια ενέργεια θα στρεφόταν κατά της προεκλογικής εκστρατείας του αδελφού του Έντουαρντ Κένεντυ. Τούτο εφόσον οι δύο απαντήσεις ήταν σχεδόν ταυτόσημοι, προετοιμασθείσαι από τον ίδιο ανώτερο αξιωματούχο του αμερικανικού υπουργείου εξωτερικών, στον οποίο είχαν καταφύγειο οι Μάνινγκ και Έντουαρντ Κένεντυ, δια την προετοιμασία των απαντήσεων στα ερωτήματά μου.

Κατόπιν έντονων και συνεχών διαπραγματεύσεων, σε ανώτατο επίπεδο, αποφασίστηκε από κοινού, όπως ο αντιπρόεδρος Τζόνσον προβεί σε δύο απολύτως ικανοποιητικές για τις ελληνικές απόψεις δηλώσεις επί του σκοπιανού εις Αθήνας καθώ ςκαι Τρίτη παρόμοια δήλωση κατά την διάρκεια της επίσκεψής του στη διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης.

Μεταξύ άλλων, στις τρεις αυτές δηλώσεις του Τζόνσον σχετικά με τη θέση των ΗΠΑ επί των γιουγκοσλαβικών απαιτήσεων επί του «Μακεδονικού», περιλάμβαναν και τα ακόλουθα: «Εάν οιοσδήποτε έχει σχέδια εναντίον της ειρήνης, θα πρέπει να κατανοήσει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα ανεχθούν κανέναν συμβιβασμό όσον αφορά την εδαφική ακεραιότητα και την εσωτερική γαλήνη της συμμάχου και φίλης Ελλάδος».

Μεταφράζω από δημοσίευμα της «Washington Post» (11 Νοεμβρίου 1963), που αναφέρεται στην αμερικανική ανάμειξη στις ελληνικές εκλογές, μέσω συνέντευξης του γερουσιαστή Γκολντγουότερ στον δημοσιογράφο Ηλία Δημητρακόπουλο η οποία είχε δημοσιευθεί στην «Athens Daily Post» και αναδημοσιεύθηκε από όλες τις άλλες εφημερίδες Αθηνών και Θεσσαλονίκης:


Τίτλος: «Η συνέντευξη του Αυγούστου βάζει τον Γκολντγουότερ στις ελληνικές εκλογές».

« Ο Γκολντγουότερ, έπεσε ανυποψίαστος στην ελληνική πολιτική παγίδα, υποστηρίζοντας από καρδιάς την αύξηση της στρατιωτικής βοήθειας στην Ελλάδα. Ο Καραμανλής την εποχή της προεκλογικής περιόδου δεχόταν επιθέσεις για τις περικοπές που είχε αποφασίσει η διακυβέρνηση Κένεντυ στις απευθείας παραδόσεις στρατιωτικού υλικού, την περασμένη άνοιξη.
Μια απάντηση σε μια πολύ καλά καλυμμένη ερώτηση ο γερουσιαστής αποδοκίμασε «τις ακατονόμαστες δραστηριότητες της Βουλγαρίας και της Γιουγκοσλαβίας, εναντίον της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας σας». Ο,τιδήποτε και να εννοούσε ο γερουσιαστής οι Έλληνες αναγνώστες είδαν να επιβεβαιώνονται από την Ουάσιγκτον, οι έντονες φήμες που κυκλοφορούσαν στην Αθήνα, ότι ο Γιουτζήν Άντερσον, Αμερικανός πρεσβευτής στην κομμουνιστική Βουλγαρία, ασκούσε πιέσεις στην κυβέρνηση Καραμανλή, να δώσει διάδρομο προς το Αιγαίο στο μισητό για τους Έλληνες βαλκάνιο γείτονα.
Το γεγονός, διαψεύστηκε κατηγορηματικά από αμερικανούς αξιωματούχους που είπαν πως ο κ, και η κα Άντερσον ήρθαν στην Αθήνα μόνο για διακοπές.
Ο Γκολντγουότερ, προσπάθησε με νεότερη ανακοίνωσή του να διασκευάσει όσα είχε πει… αλλά το συμπέρασμα που μένει είναι «Φοβού τους Έλληνες και μαγνητόφωνο φέροντες».

---

(*) Η υποσημείωση στο δημοσίευμα της «Καθημερινής», αναφέρει: Ο Ηλίας Π. Δημητρακόπουλος κατά την διάρκεια της δεκαετίας του ’50 ήταν πολιτικός συντάκτης της «Καθημερινής».

---
Ο Ηλίας Π. Δημητρακόπουλος, πριν φύγει από την Ελλάδα το '67 για τις ΗΠΑ, είχε εργαστεί ως πολιτικός συντάκτης, εκτός από την "Καθημερινή", στο "Εθνος", την "Μακεδονία" και την αγγλόφωνη "Athens Daily Post".Ήταν επίσης, ανταποκριτής της "International Herald Tribune".