Ιστορία

15 Μαρτίου 1311 η σφαγή των Γάλλων στην Μάχη του Αλμυρού

Η μάχη του Βοιωτικού Κηφισού ή ή Μάχη της Κωπαΐδας, μεταξύ των Γάλλων Ιπποτών του φραγκικού Δουκάτου των Αθηνών και του «Μεγάλου Κύρη» των Αθηνων Δούκα Γκωτιέ Ε΄ ντε Μπριέν και της Καταλανικής Κομπανίας της Ανατολής , (Companyia Catalana d'Orient ), γνωστών και με την ονομασία Αλμογάβαροι, συνήφθη πιθανότατα στον Αλμυρό  την Δευτέρα 15 Μαρτίου 1311.

Η Καταλανική Κομπανία αφού διώχτηκε από τη Μακεδονία και τη Θράκη προσελήφθη από τον Δούκα των Αθηνών Γκωτιέ Ντε Μπριέν, για να τον βοηθήσει στην προσάρτηση περιοχών του Δεσποτάτου της Ηπείρου. Οι Καταλανοί , πέτυχαν να καταλάβουν περισσότερα από 30 κάστρα, συμπεριλαμβανομένου του Δομοκού, αναγκάζοντας τους Βυζαντινούς και το Δεσποτάτο να ζητήσουν ειρήνη από τον Δούκα των Αθηνών, ο οποίος αρνήθηκε να πληρώσει το χρέος του προς τους Καταλανούς και αφού διάλεξε 200 ιππείς και 300 πεζούς και τους μίσθωσε στην υπηρεσία του ζήτησε από τους υπόλοιπους να φύγουν. Οι Καταλανοί της Εταιρείας δεν δέχτηκαν και ζήτησαν να κρατήσουν τα κάστρα, υπό την επικυριαρχία του. Ο Γκωτιέ τότε έστειλε αγγελιοφόρους σε όλη τη φραγκοκρατούμενη Ελλάδα, ζητώντας βοήθεια, και όλοι οι φεουδάρχες , από την Πελοπόννησο, την Εύβοια, τη Στερεά και τα νησιά του Αιγαίου, ανταποκρίθηκαν και συγκεντρώθηκε ένα στράτευμα αποτελούμενο κατά τον Νικηφόρο Γρηγορά, από 6.400 ιππείς και 8.000 πεζούς, κατά το Χρονικό του Μορέως, σε 2.000 ιππείς και 4.000 πεζούς και σύμφωνα με τον Καταλανό χρονογράφο Ραμόν Μουντανέρ, το στράτευμα αποτελούσαν 700 ιππότες και 24.000 στρατιώτες.

H Καταλανική Κομπανία είχε 3.550 ιππείς, 4.000 πεζούς και άγνωστο αριθμό μικρασιατών χριστιανών τοξοτών, που αναφέρονται ως Τούρκοι.

  Την Τετάρτη 10 Μαρτίου 1311, ο Δούκας Γκωτιέ ντε Μπριέν συγκέντρωσε το φραγκικό στρατό στη Λαμία. Εκεί συνέταξε τη διαθήκη του και προετοιμάστηκε για τη σύγκρουση. Πριν όμως αρχίσει η μάχη, παρουσιάστηκαν μπροστά του οι διακόσιοι ιππείς και οι τριακόσιοι πεζοί, Καταλάνοι και Αραγωνέζοι, που αρνήθηκαν να βοηθήσουν τον Δούκα και ζήτησαν να τους αφήσει να πεθάνουν μαζί με τους άλλους συντρόφους τους. Η μάχη δόθηκε κοντά σε βάλτο, στον οποίο κόλλησαν οι Γάλλοι Ιππότες που εξολοθρεύτηκαν μέχρις ενός. Από τους 700 επιβίωσαν 2. Ο Ροζέ Ντελόρ (Roger Deslaur) και ο Βονιφάτιος της Βερόνα, οι οποίοι από πριν είχαν καλές σχέσεις με την Εταιρεία. Πάντως και ο Νικολό Σανούδο, ο μετέπειτα Δούκας του Αρχιπελάγους επέζησε της μάχης και μερικοί ακόμα, που είναι πιθανόν να ανταλλάχτηκαν με λύτρα. Ο Μουντανέρ διατείνεται ακόμη ότι σκοτώθηκαν 20.000 άντρες από το φραγκικό στρατό.

Ουσιαστικά, σχεδόν όλοι οι αρχηγοί της φραγκοκρατούμενης Ελλάδας, δηλαδή οι επίγονοι των παλιών οικογενειών που κατάκτησαν την Ελλάδα το 1204, έχασαν τη ζωή τους σε αυτή τη μάχη. Μαζί τους τελείωσε και ο λεγόμενος «χρυσός αιώνας» των Φράγκων στην Νότια Ελλάδα.

Το Δουκάτο των Αθηνών διαλύθηκε και το Πριγκηπάτο της Αχαΐας έχασε τη δύναμη του. Οι κάτοικοι της πλούσιας Θήβας που ήταν κέντρο της παραγωγής μεταξιού την εγκατέλειψαν και κατέφυγαν στη Χαλκίδα. Οι Καταλανοί αφού λεηλάτησαν τη Θήβα πήγαν στην Αθήνα.

Για να νομιμοποιήσουν τα κέρδη τους πρόσφεραν την αρχηγία της Κομπανίας στον αιχμάλωτό Ροζέ Ντελόρ. Ο Πάπας τους ζήτησε να επιστρέψουν τα εδάφη που κατέλαβαν στους Γάλλους αλλά αρνήθηκαν και έτσι το 1318 τους αφόρισε. Κατά την περίοδο που ακολούθησε, οι Καταλανοί κατέλαβαν και το Δουκάτο Νέων Πατρών, και πρόσφεραν την επικυριαρχία του δουκάτου στο βασιλιά Φρειδερίκο Β' της Σικελίας και αργότερα στο βασιλιά της Αραγωνίας. Έτσι εκείνοι απέκτησαν και τον τίτλο του δούκα των Αθηνών .
Μέχρι και σήμερα, ο βασιλιάς της Ισπανίας Χουάν Κάρλος Α΄ έχει τον εθιμικό τίτλο «Δούκας της Αθήνας και Νέων Πατρών».
Πρωτεύουσα του δουκάτου ορίστηκε η Θήβα, η καταλανική καθιερώθηκε ως επίσημη γλώσσα του κράτους μαζί με τα λατινικά και η νομοθεσία που καθόρισε τις σχέσεις ανάμεσα στους κατακτητές και τον γηγενή πληθυσμό στηρίχθηκε στο δίκαιο της Βαρκελώνης.

Το μόνο δημόσιο αξίωμα που μπορούσαν να ασκήσουν αυτόχθονες ήταν εκείνο του νοταρίου (συμβολαιογράφου), όπως και επί Φράγκων,ενώ τους απαγορευόταν να αγοράζουν, πουλούν ή διαθέτουν την περιουσία τους όπως ήθελαν ή να συνάπτουν μεικτούς γάμους. Το καταλανικό Δουκάτο έχασε το 1379-1380, τη Θήβα και τη Λιβαδειά από την Εταιρεία των Ναβαρέζων μισθοφόρων και καταλύθηκε οριστικά το 1388, όταν πέρασε στα χέρια του Φλωρεντίνου τραπεζίτη και Γουέλφου, Νέριο Ατζαγιόλι.
Η επικυριαρχία του Στέμματος της Αραγωνίας επί των ελληνικών εδαφών κράτησε μέχρι το 1391.