Η μάχη Κιλκίς –Λαχανά

21 Ιουνίου/4 Ιουλίου 1913 .Το Γενικό Στρατηγείο διέταξε , «όπως μέχρι της νυκτός» αλωθεί το Κιλκίς. Μόνο η 2α Μεραρχία διέταξε να πραγματοποιηθεί νυκτερινή επίθεση προς την κατεύθυνση του ανατολικού Κιλκίς. Η ενέργεια εκδηλώθηκε στις 03.30 και παρά τις απώλειες και την έλλειψη συνδρομής από τις άλλες μεραρχίες κατόρθωσε μέχρι 09.30 να διασπάσει την εχθρική τοποθεσία στο Κιλκίς και να εισέλθει στην πόλη.
Με το πρώτο φως της ημέρας επιτέθηκαν και οι υπόλοιπες τρεις μεραρχίες του κεντρικού τομέα. Στις 11 το πρωί οι Βούλγαροι άρχισαν να υποχωρούν σε όλο το μήκος του μετώπου με κατεύθυνση τη Δοϊράνη και τον Στρυμώνα.
Ο αρχιστράτηγος Κωνσταντίνος διέταξε την 4η και 5η Μεραρχία να τους καταδιώξουν. Η κωμόπολη του Κιλκίς εκαίετο ήδη όταν εισήρχοντο εις αυτήν οι Έλληνες, και έγινε παρανάλωμα του πυρός από τους υποχωρούντες Βουλγάρους .
Το ισοπεδωμένο Κιλκίς ήταν πλέον υπό τον ελληνικό έλεγχο.

Στο δεξιό της Στρατιάς , στην περιοχή Λαχανά, οι Βούλγαροι επιτέθηκαν εναντίον της 1ης Μεραρχίας αλλά αποκρούστηκαν. Στην μάχη έπεσε ο ταγματάρχης Κατσιμίδης Αναστάσιος μαζί με άλλους τέσσερις αξιωματικούς.
Οι μέραρχοι της 1ης και της 6ης Μεραρχίας αποφάσισαν να επιτεθούν από κοινού εναντίον των υψωμάτων του Λαχανά, και μετά από σύντομη προπαρασκευή του πυροβολικού τα ελληνικά τμήματα εξόρμησαν στις 15.00 κατά των βουλγαρικών θέσεων και σε μία ώρα κατέλαβαν με εφόπλου λόγχη τα υψώματα του Λαχανά, αφού οι Βούλγαροι έχοντας πληροφορηθεί την κατάρρευση του μετώπου στο Κιλκίς, άρχισαν να υποχωρούν άτακτα προς τα βορειοανατολικά. Κύριο μέλημα της ηγεσίας τους ήταν να προλάβουν να διατηρήσουν υπό την κατοχή τους τις γέφυρες του Στρυμώνα, προτού φθάσουν εκεί οι ελληνικές δυνάμεις.
Η Ι Μεραρχία γνωστοποίησε στην VΙΙ ότι οι Βούλγαροι υποχωρούσαν άτακτα από την οδό των Σερρών. Η VΙΙ Μεραρχία όμως κινήθηκε αργά με αποτέλεσμα να μην κατορθώσει να ανακόψει την υποχώρηση των Βουλγάρων.
Το Γενικό Στρατηγείο διέταξε την Ι Μεραρχία να καταδιώξει τις υποχωρούσες βουλγαρικές δυνάμεις, πλην όμως τα τμήματα της μεραρχίας κινήθηκαν με βραδύτητα, με συνέπεια ο εχθρός να υποχωρήσει ανενόχλητος.
Μετά την επικράτηση των ελληνικών όπλων, ο Έλληνας επιτελάρχης αντιστράτηγος Βίκτωρ Δούσμανης τηλεγράφησε στον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο: «Μετά χαράς αναγγέλλω την κατάληψιν του Κιλκίς, μετά τριήμερον σφοδρόν αγώνα. Ο εχθρός καταδιώκεται κατά πόδας. Ηθικόν στρατού μας έκτακτον».
Το Σύνολο των απωλειών αξιωματικών και οπλιτών σε νεκρούς και τραυματίες ήταν 8828 άνδρες.(7η Μεραρχία 199, 1η Μεραρχία 1354 6η Μεραρχία 1347, 3η Μεραρχία 773, 5η V Μεραρχία 2123, 4η Μεραρχία 1257, 2α Μεραρχία1483, Ταξιαρχία Ιππικού 16, 10η Μεραρχία 276.
Ο Ιωάννης Μεταξάς, ο οποίος υπηρετούσε ως επιτελής στο Γενικό Στρατηγείο ανέφερε στο ημερολόγιο του για τη μάχη: «Ἐτελείωσεν ἡ τρομερά μάχη. Ἄρχισε τάς 19 τοῦ μηνός και τελείωσε χθές. Ἐτσακίσαμεν κυριολεκτικούς τούς Βουλγάρους. Ἀλλά καί ἡμεῖς ἐχάσαμεν πολύν κόσμον. Δέν εἰξεύρω ἀκριβῶς πόσον. Ἀλλά 7-8 χιλιάδας νεκρούς καί πληγωμένους. Πολλούς ἀξιωματικούς.»

Οι βουλγαρικές απώλειες ανήλθαν στους 4227 νεκρούς, 1977 τραυματίες 767 αγνοούμενους καθώς και 2.500 αιχμάλωτους