Οι 300 του Κατσιμήτρου και του Βραχνού

Το ΟΧΙ του Κατσιμήτρου του Βραχνού και των ανδρείων τους


Στις 30 Οκτωβρίου 1940, την τρίτη ημέρα του Πολέμου, ο Υποστράτηγος Χαράλαμπος Γ. Κατσιμήτρος, ο διοικητής της 8ης Μεραρχίας, ως νέος Λεωνίδας είπε το δικό του «Μολών Λαβέ» με την ακόλουθη ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΑΤΑΓΗ.

 «Λήξαντος του προκαλυπτικού αγώνος, από σήμερον η Μεραρχία κατέχει την ωργανωμενην τοποθεσίαν δι' όλων των δυνάμεών της. Επί της τοποθεσίας ταύτης θα δοθή ο αποφασιστικός αγών προς τον εχθρόν. Ο αγών θα διεξαχθή μετά πείσματος και επιμονής ακαταβλήτου. Άμυνα καρτερά επί των θέσεών μας μέχρις εσχάτων. Ουδεμία ιδέα εις ουδένα να υπάρχη περί υποχωρήσεως. Μέχρι τούδε τα προκαλυπτικά τμήματα συνεπτύσσοντο συμφώνως τω σχεδίω Υποχωρητικού Ελιγμού. Ήδη πάντες, από του Στρατηγού Διοικητού της Μεραρχίας μέχρι και του τελευταίου στρατιώτου, θα αγωνισθώμεν επί των θέσεών μας. Και εν ανάγκη θα πέσωμεν όλοι υπερασπιζόμενοι αυτά...»

«Άμυνα μέχρις εσχάτων», και «Και εν ανάγκη θα πέσωμεν όλοι».
Αυτό ήταν το «δόγμα Κατσιμήτρου».

Στην «ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΑΤΑΓΗ» του ο Κατσιμήτρος έριξε πρώτος το σύνθημα «θα τους ρίξουμε στη θάλασσα» και τόνιζε:
«Μαχόμεθα εναντίον εχθρού υπούλου και ανάνδρου όστις άνευ ουδεμιάς αφορμής μας επετέθη αιφνιδιαστικώς ίνα μας υποδουλώσει. Μαχόμεθα δια τας εστίας μας και τας οικογενείας μας και δια την ελευθερίαν μας. Αξιωματικοί και Οπλίται, κρατήσατε σταθερώς και αποφασιστικώς τας θέσεις και έχετε πάντοτε το βλέμμα προς τα εμπρός, διότι εντός ολίγου θα αναλάβωμεν αντεπίθεσιν ίνα εκδιώξωμεν τον εχθρόν εκ του πατρίου εδάφους το οποίον εμόλυνεν δια της παρουσίας του... Εγγύς είναι η ημέρα καθ' ήν ο άνανδρος και δειλός εχθρός θα ριφθεί εις την θάλασσαν. Κρατήστε ισχυρώς τας θέσεις και τούτο θα πραγματοποιηθεί συντόμως. Η παρούσα να κοινοποιηθεί εις άπαντας τους υφ' υμάς Αξιωματικούς και οπλίτας».

Ημερήσια Διαταγή του Χρ. Κατσιμήτρου στις 30/10/1940 ΕΠΙΤΕΛ. ΓΡΑΦΕΙΟΝ ΙΙΙ. ΓΡΑΦ. ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ. Αριθ. Πρωτ. 30904

Ο Κατσιμήτρος, που δεν μίλαγε απευθείας με τον Παπάγο, την παραμονή του πολέμου, στις 27 Οκτωβρίου , σε τηλεφωνική του επικοινωνία με το αντισυνταγματάρχη Κορώζη στο Κεντρο διαβιβάσεων του ΓΕΣ είχε πει : «Αναφέρατε παρακαλώ εις τον κ. Αρχηγόν του Γ.Ε.Σ. ότι η προσωπική μου γνώμη είναι ότι κατά την διάρκειαν της νυκτός 27 με 28 Οκτωβρίου, θα έχωμεν ιταλικήν επίθεσιν. Η Μεραρχία θα επιτελέση το καθήκον της προς την πατρίδα συμφώνως προς διαταγάς . Δύναμαι να βεβαιώσω υπευθύνως τον κ. Αρχηγόν του Γ.Ε.Σ. και τονίζω τούτο ιδιαιτέρως ότι δεν θα περάσουν Ιταλοί από το Καλπάκι».
Και δεν πέρασαν.

Ο θρασύδειλος και άκαπνος Παπάγος, δεν έδωσε διαταγή υποχώρησης, στον Κατσιμήτρο, αλλά τον «συμβούλευσε» , να διατάξει εκείνος την υποχώρηση, διότι,στις μάχες της 28ης και 29ης Οκτωβρίου, στον τομέα της Πίνδου, το απόσπασμα Δαβάκη δεν μπόρεσε ν’ αναχαιτίσει την επίθεση της Μεραρχίας «Τζούλια», και είχε δημιουργηθεί ρήγμα, στην κοιλάδα του Αώου, στο πλευρό του θεάτρου επιχειρήσεων Ηπείρου, και τα ιταλικά τμήματα έφθαναν ως τη Σαμαρίνα, το Δίστρατο και τη Βωβούσα.
Ο Παπάγος από τη Μεγάλη Βρετανία με προσωπική διαταγή προς τον διοικητή της VIII Μεραρχίας, που διαβίβασε ο Κορώζης, έλεγε τα ακόλουθα: 
«Να έχετε πάντοτε υπόψη σας ότι η αποστολή της Μεραρχίας είναι η κάλυψη του θεάτρου της Δυτ. Μακεδονίας από την γενική κατεύθυνση Ιωάννινα-Ζυγός και η απόφραξη των δρομολογίων από την Ήπειρο προς Αιτωλοακαρνανία (…)… Ο κίνδυνος εχθρικής απειλής από της περιοχής Πρεβέζης υφίσταται και δέον να εξασφαλίσετε… τα νώτα σας….. Οι Προσπάθειές σας για την διεκδίκηση εθνικού εδάφους στην Ήπειρο, δεν πρέπει να σας οδηγήσουν στην φθορά των μέσων, έτσι ώστε να κάνουν προβληματική την εκπλήρωση της πιο πάνω αποστολής».

«Οι Προσπάθειές σας για την διεκδίκηση εθνικού εδάφους στην Ήπειρο,
δεν πρέπει να σας οδηγήσουν στην φθορά των μέσων, έτσι ώστε να κάνουν προβληματική την εκπλήρωση της πιο πάνω αποστολής», έλεγε ο αρχιστράτηγος, που βιαζόταν να φθάσουν οι Ιταλοί στα Ιωάννινα.

Η διαταγή Παπάγου ήταν στο πνεύμα του «Επιτελικού (Παπαγικού) σχεδίου», που, «δεν ανέμενε παρά της VIII Μεραρχίας νίκας…αλλά ανέμενε εκ ταύτης να σώση την τιμήν των ελληνικών όπλων, και τόνιζε: «Η απώλεια του εθνικού εδάφους δεν θα είχε τόση σημασία, όση θα είχε η αποκοπή δυνάμεων Ηπείρου και Δ. Μακεδονίας από των προς Θεσσαλία και Αιτωλοακαρνανία συγκοινωνιών».

Το καθήκον της VIII Μεραρχίας για τον Παπάγο, δεν ήταν η υπεράσπιση της Ηπείρου, αλλά η εξασφάλιση των διαβάσεων! Και εγκατέλειπε τους ορεινούς όγκους της Ηπείρου, της Πίνδου και της Καστοριάς για να καλυφθεί «όπισθεν των ποταμίσκων», του Αράχθου και του Αλιάκμονος.
Πρέπει να τονιστεί ότι τελικά τον Απρίλιο του 1941 δεν αποκόπηκαν οι δρόμοι προς το Νότο, αλλά περικυκλώθηκε η Στρατιά της Ηπείρου. Εντελώς ανάποδα από τα «επιτελικά σχέδια» του Παπάγου.

Απέναντι στην ηττοπάθεια των αργυρώνητων των Αθηνών και του θρασύδειλου και άκαπνου και πραξικοπηματία Παπάγου, ο υποστράτηγος Χαράλαμπος Γ. Κατσιμήτρος είπε το δικό του ΟΧΙ στους Ιταλούς και τον Παπάγο και έριξε το σύνθημα , «Θα τους ρίξουμε στη Θάλασσα».

Στο επιτελείο του Κατσιμήτρου ήσαν: Ο διοικητής πυροβολικού της Μεραρχίας συνταγματάρχης Π. Μαυρογιάννης, ο άνθρωπος που επιμελήθηκε την οργάνωση του εδάφους στη ζώνη ευθύνης της μεραρχίας. Ο διοικητής της III ανεξάρτητης Ταξιαρχίας Πεζικού Συνταγματάρχης Πεζικού Δημήτριος Γιατζής, Αρχηγός Πεζικού Μεραρχίας συνταγματάρχης Γεώργιος Ντρες, Διοικητής 4ου Συντάγματος Πεζικού, συνταγματάρχης Κ. Παπαδόπουλος, ο διοικητής του 40ου Συντάγματος Ευζώνων συνταγματάρχης Θρασύβουλος Τσακαλώτος, ο διοικητής του 42 Συντάγματος Ευζώνων Συνταγματάρχης Ιπποκράτης Παπαδημητρόπουλος.

Το μέτωπο της Θεσπρωτίας το είχε αναλάβει ο Παπαγικός υποστράτηγος Λιούμπας , που εγκατέλειψε τη θέση του προ του εχθρού, ακολουθώντας τις εντολές του Παπάγου, και άφησε ακάλυπτο το πλευρό του Κατσιμήτρου.
Ο Λιούμπας παραδόθηκε αμαχητί στους Γερμανούς στην Θεσσαλονίκη ως διοικητής της 19ης Μηχανοκίνητης Μεραρχίας

. Ο Κατσιμητρος στον τομέα του μετώπου στους Νεγράδες, (Σουδενά, Καλπάκι , Βροντισμένη), τοποθέτησε δύο τάγματα του 15ου ΣΠ, το 1/40 τάγμα Ευζώνων, έναν λόχο πολυβόλων, τα τέσσερα αντιαρματικά πυροβόλα που διέθετε και το 1ο Τάγμα Πολυβόλων. Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να κάνουμε στους ταγματάρχες πυροβολικού Δ. Κωστάκη και Κ. Βερσή που με δύο πυροβολαρχίες των 75 χιλ., και τρείς ουλαμούς των 65 χιλ, χάρη στην ευστοχία τους, διέλυσαν την Ιταλική επίθεση.

Στις 30 Οκτωβρίου το πρωί έφτασε πεζοπορώντας στο Επταχώρι, ο έτερος Λεωνίδας, ο διοικητής της Ι Μεραρχίας Βασίλειος Βραχνός και ανέλαβε τη διοίκηση του μετώπου στην Πίνδο. Ο Βραχνός βρήκε τα ελληνικά τμήματα σε διάλυση. Έδωσε διαταγή να επισκευαστεί η γέφυρα του Επταχωρίου, η οποία είχε ανατιναχτεί με διαταγή του Δαβάκη, να εγκατασταθεί εκεί φρουρά και να συλλαμβάνει τους φυγάδες. Διέταξε να ανασυγκροτήσουν τα τμήματά τους οι Κ. Δαβάκης και Αθ. Πανταζής και να συσταθεί Στρατονομία. Ζήτησε επίσης να αποσταλεί δικαστικός σύμβουλος για να λειτουργήσει στρατοδικείο. Αμέσως το κλίμα άλλαξε και επανήλθε πειθαρχία και τάξη στο απόσπασμα . Σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της 30ης Οκτωβρίου, ο Βραχνός ανακοίνωσε την απόφασή του για αντεπίθεση εναντίον της ιταλικής Μεραρχίας Τζούλια, η οποία ήδη είχε εισχωρήσει αρκετά μέσα στην οροσειρά της Πίνδου παρακάμπτοντας το Επταχώρι και την ελληνική γραμμή άμυνας, για να ανακόψει τις γραμμές ανεφοδιασμού των Ιταλών. Αυτή ήταν η πρώτη ελληνική διαταγή για επιθετική ενέργεια.

Στο μέτωπο, στις 30 Οκτωβρίου, έγιναν οι πρώτες αερομαχίες του Ελληνοϊταλικού Πολέμου .Δύο Henschel του 3/2 Ανεξάρτητου Σμήνους Στρατιωτικής Συνεργασίας, ενώ εκτελούσαν αναγνωριστικές πτήσεις πάνω από το μέτωπο, δέχθηκαν επίθεση από πέντε Fiat CR.42. Τα ιταλικά πυρά διέτρησαν τον κινητήρα του ενός Henschel και πλήγωσαν θανάσιμα τον παρατηρητή Ανθυποσμηναγό Ευάγγελο Γιάνναρη, ο οποίος ήταν ο πρώτος νεκρός της πολεμικής αεροπορίας το 1940 .
Ο χειριστής Αρχισμηνίας Τσάντας, ελαφρά τραυματισμένος, πραγματοποίησε αναγκαστική προσγείωση ΒΑ της Καστοριάς. Στη συνέχεια οι Ιταλοί καταδίωξαν το δεύτερο Henschel Ηs 126, το οποίο, δεν κατόρθωσε να επιστρέψει στη βάση του.
Ο χειριστής Ανθυποσμηναγός Λάζαρος Παπαμιχαήλ και ο πυροβολητής Σμηνίας Γεμενετζής Κων/νος έπεσαν μαχόμενοι.

Το βράδυ της 30 ης Οκτωβρίου, ο Ι. Μεταξάς κάλεσε στο Γενικό Στρατηγείο στο ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρεταννία» τους εκδότες και τους αρχισυντάκτες των εφημερίδων και ζήτησε τη στήριξη τους.
Για την ομιλία του εκεί δεν έγραψε ποτέ κανείς .
Το κείμενο που εμφάνισε η Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού, το 1960, είναι 100% πλαστό και χαλκευμένο, και φτιάχτηκε για να υποστηρίξει την αποδοχή του Βρετανικού Εκστρατευτικού Σώματος από τον Γεώργιο και τον Παπάγο.