27 Αυγούστου 1922. Μαρτύρησε ο εθνομάρτυρας Μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσόστομος

Στις 11 π.μ. της 27ης Αυγούστου/ 9ης Σεπτεμβρίου η εμπροσθοφυλακή του Τουρκικού ιππικού υπό τον λοχαγό Σερεφετίν και 400 άτακτοι «τσέτες» υπό τον Μονόφθαλμο (Κιόρ) Μπεχλιβάν μπήκαν στην Σμύρνη. Κηρύχθηκε στρατιωτικός νόμος και συστάθηκε έκτακτο στρατοδικείο. Τρομοκρατία απλώθηκε στην πόλη. Οι ελληνες συνετευσαν στη Μητρόπολη. 
Ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος, κάτωχρος από τη νηστεία και την αγρύπνια , βοηθούμενος από τον αδελφό του Ευγένιο, έκανε την τελευταία του λειτουργία στην Αγία Φωτεινή. Στο τελευταίο του κήρυγμα είπε: «Η Θεία Πρόνοια, δοκιμάζει την πίστιν μας και το θάρρος μας και την υπομονή μας την ώραν αυτήν. 
Αλλ’ ο Θεός δεν εγκαταλείπει τους χριστιανούς. Εις τας τρικυμίας αναφαίνεται ο καλός ναυτικός και εις τας δοκιμασίας ο καλός Χριστιανός. Προσεύχεσθε και θα παρέλθη το ποτήριον τούτο. Θα ίδωμεν πάλιν καλάς ημέρας και θα ευλογήσωμεν τον Θεόν. Θαρρείτε ως εμπρέπει εις καλούς χριστιανούς.»
 Εκείνη την ώρα εμφανίστηκε ένα γαλλικό άγημα από είκοσι άνδρες, τους οποίους με αποστολή να συνοδεύσει τον Χρυσόστομο στην καθολική μητρόπολη ή στο Γαλλικό Προξενείο Ο μητροπολίτης Χρυσόστομος δεν δέχθηκε, λέγοντας ότι σαν καλός ποιμένας είχε χρέος να μείνει κοντά στο ποίμνιό του. 
Όταν η περίπολος βγήκε από τη Μητρόπολη, ένα αυτοκίνητο στο οποίο επέβαιναν ένας Τούρκος αξιωματικός και δύο στρατιώτες, με τις λόγχες πάνω στα όπλα, σταμάτησε μπροστά από το μητροπολιτικό κτίριο.
 Ο αξιωματικός ανέβηκε επάνω και διέταξε τον Μητροπολίτη να τον ακολουθήσει στον Νουρεντίν πασά, τον στρατιωτικό διοικητή. Βλέποντας την σύλληψη του Μητροπολίτη ο Γάλλος δημοσιογράφος Ρενέ Πουώ που συνόδευε το απόσπασμα πρότεινε στον επικεφαλής αξιωματικό να ακολουθήσουν το αυτοκίνητο, και έτσι ήταν αυτόπτης μάρτυρας του μαρτυρίου του Χρυσοστόμου. 
Ο Μητροπολίτης έμεινε στο γραφείο του Νουρεντίν Πασά δέκα λεπτά. Και ενώ ο Χρυσόστομος κατέβαινε τις σκάλες ο Νουρεντίν βγήκε στο μπαλκόνι του κτιρίου και είπε στους χίλους με χίλιους πεντακόσιους μουσουλμάνους, άνδρες και γυναίκες, που βρίσκονταν στην πλατεία, ότι τους παραδίδει, τον Μητροπολίτη, προσθέτοντας: «Αν σας έκανε καλό, να του το ανταποδώσετε• αν σας έκανε κακό, να του κάνετε και εσείς κακό!».
 Ο όχλος άρπαξε χωρίς χρονοτριβή τον Μητροπολίτη και τον οδήγησαν πιο πέρα, μπροστά στο κομμωτήριο του Ισμαήλ, ενός Ιταλού προστατευόμενου. Εκεί τον έντυσαν με μία άσπρη μπλούζα που πήραν από τον κομμωτή• άρχισαν αμέσως να τον χτυπούν λυσσασμένα με γροθιές και με ξύλα, και να τον φτύνουν στο πρόσωπο• του τρύπησαν με μαχαιριές το σώμα• του ξερίζωσαν τη γενειάδα• του έβγαλαν τα μάτια• του έκοψαν τη μύτη και τα αυτιά.» 


Πηγή www.elkosmos.gr