31 Αυγούστου 1686 .Η Παράδοση του Ναυπλίου στους Ενετούς

Ο Σερασκέρης, (Ισμαήλ Πασάς), ευθύς, ως κατέφθασαν αι άναμενόμεναι νέαι έξ Εύβοιας επικουρίαι, επετέθη αύθις τη 19η/29 Αύγούστου επί κεφαλής δεκακισχιλίων πεζών και ιππέων και κατέλαβε τον δεσπόζοντα των Ενετικών οχυρωμάτων λόφον της Άρείας, στήσας δε εκεί την σημαίαν του ώρμησε λάβρος κατά του εγγύς παρά την Αγίαν ΙΙαρασκευή γενικού στρατοπέδου των Ενετών, οίτινες επί κεφαλής έχοντες εν τη κρισίμω ταύτη στιγμή αυτόν τον αρχιστράτηγον Μωροζίνην και τον κόμητα Καίνιξμαρκ και ενισχυθέντες υφ' όλων σχεδόν των εν τοις διαφόροις οχυρώμασι της πολιορκίας δυνάμεων και των πληρωμάτων των στόλων, εγκαίρως καταφθασάντων, κατώρθωσαν να αποκρούσωσι την σφοδράν ταύτην του Σερασκέρη επίθεσιν μετά τρίωρον αιματηράν μάχην, καθ' ην οι Ενετοί απώλεσαν 350 άνδρας οι δε Τούρκοι περί τους 1500. 

Ο Σερασκέρης εν τη οπισθοφυλακή ευρισκόμενος το πρώτον μεν απεσύρθη εν τάξει εις τον λόφον της Αρείας, ότε όμως είδε τον λοιπόν αυτού στρατόν υποχωρούντα ατάκτως και διασκορπιζόμενον, έσπευσε να φύγη και ούτος προτροπάδην, κατά πόδας καταδιωκόμενος υπό των πεζοναυτών και τών Σκλαβούνων, Μελιταίων και Σαξόνων στρατιωτών του Μωροζίνη.
 Κατά την μάχην ταύτην διεκρίθη επί προσωπική ανδρεία ο Σουηδός Στρατηγός κόμης Καίνιξμαρκ, υπό τα σκέλη του οποίου εφονεύθη διά σφαίρας ο ίππος, εφ' ού επέβαινεν, ον εύθέως αντικατέστησε δι' άλλου χωρίς να χάση καιρόν. Επίσης διεκρίθησαν και οι πρίγκηπες του Βρούνσβικ, και τού Τουρέννου. 

Την λαμπράν και κρίσιμον ταύτην νίκην εώρτασαν πανηγυρικώτατα οι Ενετοί, καίτοι κεκοπιακότες εκ της μάχης, την νύκτα της 19ης/29ης προς την 20ήν/30ην Αύγούστου περιφέροντες τη διαταγή του Μωροζίνη μετά φωνών και αλαλαγμών επί ακοντίων τας κεφαλάς τών κατά τήν συμπλοκήν ταύτην φονευθέντων Τούρκων αξιωματικών, όπως αποθαρρύνωσι τέλεον τους πολιορκουμένους. 

ΠΑΡΑΔΟΣΙΣ ΤΟΥ ΝΑΥΠΛΙΟΥ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΕΝΕΤΟΥΣ 
Η φρουρά του Ναυπλίου, κατατρυχομένη υπό τοσούτων ταλαιπωριών και καταστροφών, αδιακόπως δε παρενοχλουμένη ύπο του γενικοΰ πυρός τών πολιορκητών, δέν ήδύνατο να ανθέξη επί πλέον, μετά την τελευταίαν ταύτην ολεθρίαν του Σερασκέρη, προ των ομμάτων της, ήτταν και κατατρόπωσιν της ύπ' αύτον στρατιάς, εφ' ώ και τελείως απελπισθείσα, την επιούσαν άμα τη ανατολή του ηλίου, ανεπέτασεν επί των επάλξεων λευκάς σημαίας και απέστειλεν εις τον Άρχιστράτηγον Μωροζίνην πρεσβείαν έκ δύο προκρίτων Τούρκων, προτείνουσα αυτώ την παράδοσιν της κατερειπωθείσης πόλεως, επι τω όρω της ασφαλούς μεταφοράς πάντων των έν Ναυπλίω ευρισκομένων Οθωμανών, των τε αποτελούντων την φρουράν και των λοιπών κατοίκων της πόλεως μετά των γυναικών και τέκνων αυτών και πάσης της κινητής αυτών περιουσίας και των όπλων συμπεριλαμβανομένων, δι' Ενετικών πλοίων εις την απέναντι της Τενέδου 'Ασιατικήν παραλίαν. 
Ο Μωροζίνης, ως εικός, ευχαρίστως απεδέξατο τους προταθέντας όρους, διά την πιστήν τήρησιν τών οποίων αντήλλαξε μετά των πολιορκουμένων ομήρους. Κατα τα συνομολογηθέντα την εσπέραν της 20ής/30ης Αυγούστου οι Τούρκοι του Ναυπλίου «παρέδωκαν εις τον Αρχιστράτηγον Μωροζίνην οκτώ εκ των προυχόντων αυτών ως ομήρους και το επιθαλάσσιον φρούριον, εν τω οποίω οι Ενετοί εύρον 17 τηλεβόλα ορειχάλκινα, 7 σιδηρά και ένα όλμον, τήν δέ πρωΐαν της επιούσης 21ης /31ης Αύγούστου 1686, επεβιβάσθησαν μετά των οικογενειών των και των πραγμάτων, όσα ηδυνήθη έκαστος να φέρη μεθ' εαυτού επί των έν τω λιμένι του Ναυπλίου εισπλευσάντων Ενετικών πλοίων, άτινα μετέφερον αύτούς κατά τά συντεθειμένα εις την παρά την Τένεδον ασιατικήν παραλίαν.

 Ό Φρούραρχος Ναυπλίου Μουσταφά-Πασάς όστις διαρκούσης τής πολιορκίας είχε δείξει έκτακτον ανδρείαν, φοβούμενος εν τούτοις την οργήν του Σουλτάνου δεν ηκολούθησεν τους λοιπούς Τούρκους, άλλ' επιβάς μετά του ενός των τεσσάρων αυτού αδελφών, του Ασάν, και ολοκλήρου της οικογενείας του επί δύο ιδιαιτέρων Ενετικών πλοίων κατέφυγε το πρώτον μεν εις Ζάκυνθον, εκείθεν δέ εις Ενετίαν και Λιβόρνον, εις την τελευταία των οποίων οριστικώς εγκατέστη και εβίωσε, τυχών γενναίας ισοβίου χρηματικής χορηγίας ύπό τής Ενετικής Κυβερνήσεως, προς αμοιβήν της ανδρείας του και των μεγάλων ιδιοκτησιών ας εν Ναυπλία εκέκτητο.

 Συμφώνως με το Ιουλιανόν ημερολόγιο 
ο εχρώντο οι Ευρωπαίοι ιστοριογράφοι, οι την άλωσιν ταύτην του Ναυπλίου περιγράψαντες στις 20]30 Αύγούστου παρεδόθη τοις Ενετοίς το επιθαλάσσιον φρούριον, την δέ επιούσαν 21]31 Αύγούστου τό Ναύπλιον, ώς ορθώς και ό Μάτεσις αναφέρει έν τώ ήμερολογίω του. 

«1686 7)βρίου 2. «Ήρθανε δύο φελούκες Μαλτέζικες και είπανε πώς στας 21 του Αύγούστου, Σάββατον ήμέρα, επήραν τ' 'Ανάπλι οί Βενετσάνοι από τον Τούρκο μέ πάτα,.Εβρήκαν σκλάβους 480, Οβραίους 300 και Μόρους (Μαύρους) άλλους τόσους». 

Απόσπασμα από την «Ναυπλία» του Μιχαήλ Γ. Λαμπρινίδου