9 Ιουλίου 1715. Η Άλωση του Παλαμηδίου και η Παράδοση του Ναυπλίου στους Τούρκους

Ένας Βράχος, (η Ακροναυπλία) και ένα Κάστρο! (το Παλαμήδι)

Φραντζέζος ήταν το σκυλί και ‘πίβουλος στη γνώσι 

Η αρχική ιδέα για την οχύρωση του Παλαμηδιού ήταν του Μοροζίνι, αλλά ο δόγης πέθανε στο Ναύπλιο στις 6 Ιανουαρίου 1694 .

Ο σχεδιασμός του έργου έγινε από τον Κυβερνήτη της Πελοποννήσου Φραγκίσκο Γκριμάνι, και ολοκληρώθηκε ταχύτατα, μέσα σε μία τριετία (1711-1714), από τον Γενικό Προβλεπτή του Στόλου Αυγουστίνο Σαγρέδο, με κατασκευαστή τον Γάλλο συνταγματάρχη του Μηχανικού Ντε Λα Σαλ.  (Εξελληνισμένα Σάλας) 

Στο έργο εργάστηκαν υποχρεωτικά ΌΛΟΙ οι Έλληνες Κάτοικοι.

Το κάστρο του Παλαμηδιού θεωρείται πραγματικό «κόσμημα» της οχυρωματικής, με ιδανική αξιοποίηση του εδάφους και εσωτερική αλληλοκάλυψη των προμαχώνων, για διαδοχική άμυνα σε περίπτωση κατάληψης από τον εχθρό εισόδου του Εσωτερικού. 

Δυστυχώς για τους Ενετούς εργοδότες του, και τους Έλληνες της Πόλης, ο Ντε Λα Σαλ ήταν αυτός που παρέδωσε το φρούριο στους Τούρκους, ένα χρόνο μετά την ολοκλήρωσή του (1715), καθώς, κατά την πολιορκία της πόλης, αφού έφραξε με καρφιά τις τρύπες των πυροβόλων, και τα αχρήστευσε, ενώ ανατίναξε και μέρος των τειχών για να εισέλθουν οι Τούρκοι.

 Η παράδοση του Ναυπλίου ήταν, νομοτελειακά, η συνέπεια της προδοσίας. Τον προδότη, πρόλαβε και τον κατακρεούργησε ο λαός της πόλης… 

Η  επτανησιακή λαϊκή μούσα κατέγραψε ως εξής την προδοσία: 

 Το Παλαµήδι άρχισε να το κανονιτσάρη, 

και γνώμην είχ΄ ο τύραννος γλήγορα να το πάρη. 

Σίγουρα τωχ’ ο Αγαρηνός, στ’ έταξε µεγάλα

 διά να δώση χάρισµα του Κολονέλου Σάλα. 

Φραντζέζος ήταν το σκυλί και ‘πίβουλος στη γνώσι 

Ανάπλι το περίφηµο να το κατασκλαβώση.

                Το Ανάπλι το 1688 πριν χτιστεί το Παλαμήδι 

 Ο αυτόπτης της Άλωσης  Μάνθος Ιωάννου στο χρονικό για την Άλωση του Ναυπλίου έγραψε.... «Και το Σάββατο την αυγήν δίδει φωτιάν στη μίναν κ ‘ εγύρισαν τους Χριστιανούς, λίγοι αναμείναν». 

 Ο Οθωμανικός στρατός με το σήμα του Σερασκέρη, άρχισε την έφοδο κατά του Παλαμιδίου του οποίου τα πλείστα των πυροβόλων είχαν «καθηλωθεί». 

 Η φρουρά εκ 500—600 ανδρών ανετράπη γρήγορα . Ό Ενετός Διοικητής του Παλαμηδίου Ζάκος, ο αρχηγός της φρουράς Αθηναίος Λεονάρδος Ταρωνίτης και όσοι της φρουράς δεν μπόρεσαν να διαφύγουν προς την πόλιν κατεσφάγησαν υπό των Τούρκων. 

 Το Τουρκικό σώμα, το ταγμένο κατά του Ναυπλίου, με την ανατίναξη του λαγουμιού διέρρηξε το εξωτερικό σφηνοειδές πρόχωμα του προμαχώνα της Πύλης της Ξηράς,, και το οποίο οι Ενετοί εξελθόντες προσπάθησαν να το κλείσουν ματαίως. 

 «Η φρουρά του Ναυπλίου και της Ακροναυπλίας πανταχόθεν προσβαλλομένη περιήλθεν εις άπέλπιδα θέση μη άριθμούσα δέ ήδη πλέον τών 700 άνδρών, και ούδαμόθεν ούδεμίαν προσδοκώσα βοήθειαν, τό μάταιον άλλως τής αντιστάσεως καθορώσα, ύψωσε τήν λευκήν σημαίαν και παρεδόθη άνευ όρων εις τήν διάκρισιν τών νικητών, ύψωσε τήν λευκήν σημαίαν και παρεδόθη άνευ όρων εις τήν διάκρισιν τών νικητών». Οι Τούρκοι την μεσημβρία του Σαββάτου 9 Ιουλίου 1715, άνοιξαν τις πύλες και ορμήσαν για πλιάτσικο έξ όλων τών σημείων εις τήν πόλιν " θύοντες και λεηλατοΰντες" το παν . "Οι Τούρκοι κύριοι ούτω γενόμενοι πάντων τών φρουρίων τοΰ Ναυπλίου, τά πάντα παρέδωκαν εις την αρπαγήν και την καταστροφήν. Η φρουρά και οι κάτοικοι υπέστησαν πανωλεθρίαν. Οι πλείστοι τούτων έσφάγησαν εις τα οδούς κατά τήν ώραν τής πρώτης εισβολής. Ό Ενετός Φρούραρχος, ο Έλλην Άρχηγός Πάλης και πάντες οί άξιωματικοί και οί οπλίτες έν τέλει ανηλεώς έθανατώθησαν. Ό εύπορώτερος τών Ναυπλιέων Ελλήνων, Θεόδωρος Πλανήτερος συναπωλέσθη μετά του άδελφού του και τής περιουσίας του ολοκλήρου".

Την Άλωση του Ναυπλίου έζησαν ο Κεφαλλονίτης Πέτρος Κατσαΐτης και ο Γιαννιώτης Μάνθος Ιωάννου. 

Αμφότεροι ήσαν τότε εγκατεστημένοι στο Ναύπλιο και αιχμαλωτίστηκαν από τους Τούρκους. Και οι δύο κατόρθωσαν να απελευθερωθούν και έγραψαν ο μεν Κατσαΐτης τον «Κλαυθμό Πελοποννήσου προς Ελλάδα», ο δε Μάνθος Ιωάννου την «Συμφορά και αιχμαλωσία Μορέως». Και στα δύο αυτά τα μακρόσυρτα ποιήματα γίνεται εκτενής αναφορά στην Άλωση του Ναυπλίου το 1715.