Μετά την κατάληψη της Κλεισούρας (10 Ιανουαρίου 1941) το μέτωπο με τους Ιταλούς , σταθεροποιήθηκε όλο το χειμώνα σε μια γραμμή που ξεκινούσε από το Πόγραδετς στη λίμνη Αχρίδα και κατέληγε στο Ιόνιο Πέλαγος στα βόρεια της Χειμάρρας.
Ο «Ντούτσε» για την εαρινή επίθεση παρέταξε 25 μεραρχίες, έναντι 12 που παρέτασσε η Ελλάδα. Στις 0.9.30 πρωινή της 9ης Μαρτίου 1941, μετά από τρίωρη προπαρασκευή πυροβολικού άρχισε η επίθεση του πεζικού, με την προσβολή των ελληνικών θέσεων στη διάβαση της Κλεισούρας.
Σε ένα μέτωπο μόλις πέντε χιλιομέτρων, οι Ιταλοί επιτέθηκαν με 7 μεραρχίες.
Το κλειδί της ελληνικής άμυνας ήταν το ύψωμα 731 (υψόμετρο 731 μ.) στο ορεινό συγκρότημα της Τρεμπεσίνας ,περί τα 20 χλμ. βόρεια της Κλεισούρας, και 60 χλμ από τα ελληνικά σύνορα.
Ήταν ένα από τα ισχυρότερα ερείσματα που κατέλαβε ο Ελληνικός Στρατός κατά τη χειμερινή επίθεση. Η παραμονή σε ελληνικά χέρια του υψώματος αυτού καταδίκαζε κάθε προσπάθεια των Ιταλών να προκαλέσουν ρήγμα στην ελληνική αμυντική γραμμή και να ανοίξουν τον δρόμο για τα Γιάννινα.
Ο τιτάνιος αγώνας διεξήχθη στο ύψωμα 731, καθώς και στο γειτονικό ύψωμα 717 (Μπρέγκου Ραπίτ) τα οποία υπεράσπιζαν οι άνδρες του 5ου Συντάγματος της I Μεραρχίας πού κατάγονταν κυρίως από την Καρδίτσα και τα Τρίκαλα.
Στο προσωπικό χειρόγραφο ημερολόγιο του Ταγματάρχη (τότε) Δημητρίου Κασλά, από το Πουρί Ζαγοράς, Διοικητή του ΙΙ (2ου) Τάγματος του 5ου Συντάγματος Τρικάλων, που με τους στρατιώτες του υπερασπίστηκε το ύψωμα 731, αναφέρει:
«(Ημέρα πρώτη: Κυριακή 9η Μαρτίου 1941, «έναρξις της επιθέσεως») (Πρωινές ώρες): Την 06:30 ώραν ήρξατο τρομακτικόν και καταιγιστικόν πυρ του εχθρικού Πυροβολικού και όλμων. Η πρώτη ομοβροντία μιας βαρέως Πυροβολαρχίας ερρίφθη ακριβώς την 06:30 ώραν επί του υψώματος 731, όπου ο Σταθμός Διοικήσεώς μου ήτο το σύνθημα της ενάρξεως της βολής. Ο βομβαρδισμός συνεχίζεται με αυξάνουσαν έντασιν. Σμήνη αεροπλάνων ρίπτουν συνεχώς τα φορτία των επί των υψωμάτων 731 και 717. Το ύψωμα 731, όπου το Τάγμα μου, σείεται συνεχώς, σκόνη, φωτιά και καπνός, η ατμόσφαιρα είναι βαρειά, δύσκολα αναπνέει κανείς από τα αέρια των εκρήξεων, κόλασις πυρός, μας περιβάλλαν καπνοί και αι φλόγες, δεν ημπορούμε να διακρίνουμε τι γίνεται εις απόστασιν 10 μέτρων. Το ύψωμα 731 ήτο δασωμένον με δέντρα ύψους 4-5 μέτρων, εντός διώρου έμεινε γυμνόν. Τα συρματοπλέγματά μας κατεστράφησαν, τα χαρακώματα ισοπεδώθηκαν, οι στρατιώται καλύπτονται εις τας οπάς των οβίδων και αγωνίζονται απεγνωσμένα να επανορθώσουν τας ζημίας, ιδίως να προστατεύσουν τα πολυβόλα και οπλοπολυβόλα από την καταστροφήν, από τις πέτρες και χώματα που εγείροντο από τας εκρήξεις. Τα υπάρχοντα επί του υψώματος 731 δύο πυροβόλα των 6,5 και αντιαρματικός ουλαμός των 37 κατεστράφησαν ολοτελώς. Περί την 07:30 ώραν κατόρθωσα να επικοινωνήσω τηλεγραφικώς δια λίγα λεπτά με τον Συνταγματάρχην Κετσέαν, επίσης μετά του Διοικητού του Συγκροτήματος Συνταγματάρχου Γεωργούλα Ν., οι οποίοι αγωνιούσαν να πληροφορηθούν την κατάστασίν μας. Με ερώτησαν εάν οι άνδρες του Τάγματος κρατούν τας θέσεις των, τους απάντησα ότι οι Λόχοι ευρίσκονται εις τας θέσεις των. Μου διεβίβασεν την εξής Διαταγήν γραπτήν: «Επί των θέσεών σας θ' αμυνθήτε μέχρις εσχάτων, Η Πατρίς, η Ανωτάτη Διοίκησις απαιτεί να κρατήσητε ψηλά την τιμήν των όπλων.». ...Του απήντησα: οτιδήποτε και αν συμβή δεν θα εγκαταλείψωμεν το 731 και έχω πεποίθησιν ότι δεν θα περάσουν οι Ιταλοί. Περί την 8ην ώραν το Πυροβολικόν του εχθρού ήρχισε να επιμηκύνη την βολήν του εις τα μετόπισθεν του Τάγματος και την 08:30 έπαυσεν την βολήν του επί των υψωμάτων 731 και 717. ΄Ητο φανερόν πλέον ότι θα ήρχιζεν η επίθεσις των Ιταλών. Διέταξα τους Λόχους να ετοιμάσουν τα αυτόματα και να μη βάλουν από μεγάλας αποστάσεις, παρά μόνον όταν οι Ιταλοί θα έφθαναν εις ωρισμένα σημεία του εδάφους που υπεδείχθησαν επί τόπου εις απόστασιν περίπου 200 μέτρων. Περί την 09:30 ώραν οι Ιταλοί χρησιμοποιούντες τας δεξιά του 5ου Λόχου βαθείας γραμμάς πλησιάζουν επικινδύνως και προσεγγίζουν τα κατεστραμμένα συρματοπλέγματα. Αρχίζει πλέον ο αγών διά της χειροβομβίδος. Οι Ιταλοί δοκιμάζουν με τρόμον και φωνάς τα καταστρεπτικά αποτελέσματα των αμυντικών μας χειροβομβίδων. (Μεσημέρι): Την μεσημβρίαν προσπαθούν οι Ιταλοί να επαναλάβουν την επίθεσίν των, αλλά ευθύς ως αναπτύσσονται καθηλούνται και διασκορπίζονται από το Πυροβολικό και τα Πολυβόλα μας. (Απόγευμα): Το απόγευμα και ενώ μέχρι της στιγμής εκείνης τα εχθρικά πυρά είχον αραιωθή, εκσπά και νέα επίθεσις μετά σφοδρού βομβαρδισμού, εφ' ολοκλήρου του τομέως της Ι Μεραρχίας και ανασκάπτεται πάλιν το έδαφος από το πυροβολικόν και τας βόμβας αεροπλάνων. Οι στρατιώται περιμένουν να πλησιάσουν τα εχθρικά τμήματα πεζικού, τα παραλαμβάνουν με τα αυτόματα και τα αποδεκατίζουν με επιτυχείς ριπές και όταν ο εχθρός χρησιμοποιή τας βαθείας γραμμάς και προσεγγίζει τα χαρακώματα, επιτίθενται διά της χειροβομβίδος και της λόγχης. Οι Ιταλοί όμως δεν παραιτούνται. Δοκιμάζουν διά μία ακόμα φοράν, προτού νυκτώση, να διασπάσουν τας γραμμάς μας επί του υψώματος 731.Και η προσπάθεια αυτή αποκρούεται σε σοβαροτάτας απωλείας. (Βράδυ): Η νύκτα μας βρίσκει όλους εξηντλημένους σωματικώς. Είμεθα όλη την ημέραν νηστικοί. Εν τούτοις κανείς δεν θέλει να φάγη. Έχουμε άφθονο κονιάκ. Οι Λόχοι δεν ζητούν ψωμί αλλά χειροβομβίδας αμυντικάς και σκαπανικά εργαλεία. Καθ' όλην την νύκτα οι ημιονηγοί του Τάγματος, οι αφανείς αυτοί ήρωες επηγαινοερχόνταν εις τον σταθμόν εφοδιασμού διά να μας φέρουν εκατοντάδας φορτίων χειροβομβίδων, πυρομαχικών και λοιπών εφοδίων. (Ημέρα δεύτερη: Δευτέρα 10 Μαρτίου 1941). (Πρωινές ώρες): «Την 7ην πρωινήν ήρχισε πάλιν το ιταλικόν πυροβολικόν. Εις τας 9 ώρα αρχίζει η Ιταλική επίθεσις. Αυτήν την ημέραν κατευθύνεται προς το αριστερόν μας διά να υπερφαλαγγίσουν το 731 εκ του αριστερού. Οι Ιταλοί κινούνται με μυρίας προφυλάξεις, τους καταλαμβάνει πρώτον το Πυροβολικόν μας και τους αποδεκατίζει. Το Πυροβολικόν των Ιταλών προσπαθεί να υποστηρίζει την κινουμένην φάλαγγα. Οι Ιταλοί προχωρούν κατά διαδοχικά κύματα με προφανή σκοπόν να καταλάβουν οπωσδήποτε το 731, χωρίς να λαμβάνουν υπ' όψιν τας απωλείας των. Οι Ιταλοί φθάνουν εις απόστασιν από 50-100 μ. από την γραμμήν αντιστάσεως. Διά να εξαπατήσουν τους στρατιώτας μας υψώνουν λευκά μανδίλια, προς στιγμήν υπέθεσαν ότι επρόκειτο να παραδοθούν. Αντελήφθην εκ πρώτης στιγμής ότι επρόκειτο περί απάτης. Επενέβην αμέσως, διέταξα έντασιν των πυρών διά χεροβομβίδων και τοπικήν αντεπίθεσιν. Οι Στρατιώται κραυγάζοντες την περίφημον πολεμικήν ιαχήν «αέρα» διά της λόγχης και των χειροβομβίδων αιφνιδιάζουν τους Ιταλούς, οι οποίοι αρχίζουν να τρέχουν προς τα οπίσω, μεταβαλόντες την υποχώρησίν των εις πανικόβλητον φυγήν. Η επίθεσις των συνετρίβη. (Μεσημέρι): Ολίγον προ της μεσημβρίας διεξάγεται νέα προσπάθεια εις το ίδιο σημείον παρά Ιταλών κατόπιν πάλιν προπαρασκευής διά σφοδρού βομβαρδισμού και η επίθεσις αύτη συνετρίβη προ του ακαμάτου ηρωισμού των Λόχων, διά της λόγχης, μέχρι την 12:30 ώραν τρέπομεν εις νέαν άτακτον φυγήν τους Ιταλούς. (Απόγευμα): ... Εις τας 06:30 αρχίζει βομβαρδισμός επί των υψωμάτων 731 και 717 και μετ' ολίγον νέα επίθεσις των Ιταλών και κατά των δύο πλευρών του υψώματος 731, δηλαδή εναντίον και των δύο Λόχων μου. Και η επίθεσις αυτή απεκρούσθη με βαρυτάτας απωλείας διά τον εχθρόν. (Βράδυ): Προς το εσπέρας νομίζουν ότι θα κλονίσουν το ηθικόν των στρατιωτών μας, ρίπτουν δι' αεροπλάνων χιλιάδας προκηρύξεις, καλούν τους στρατιώτας μας να ρίψουν τα όπλα και να σπεύσουν να παραδοθούν. Αι προκηρύξεις αυταί μόνον γέλωτας προσέφερον εις τους ηρωικούς οπλίτας. Και η δευτέρα ημέρα της επιθέσεως έκλεισε με την απόλυτον διατήρησιν των θέσεών μας επί του υψώματος 731, καθώς επίσης και το δεξιά μου ΙΙΙ Τάγμα επί του υψώματος 717.»
Το ίδιο σκληρή ήταν η άμυνα και στις 4.30 το πρωί της 3ης μέρας (11 Μαρτίου) όταν επανελήφθη η κύρια προσπάθειά εναντίον του 731. Στο τέλος της τρίτης μέρας το 5° σύνταγμα Τρικάλων είχε απολέσει την μισή του δύναμη. 586 άνδρες νεκροί και τραυματίες.
Στις 00.45 της 12ης Μαρτίου εκδηλώθηκες νέα ιταλική επίθεση κατά του υψώματος 731, χωρίς αποτέλεσμα. Στις 5.30 μέχρι 6.45 οι Ιταλοί αποκρούστηκαν με τις χειροβομβίδες και τις λόγχες των Ελλήνων. Μέχρι το μεσημέρι, το μέτωπο της Ι Μεραρχίας παρουσίαζε συνήθη δράση βομβαρδισμού πυροβολικού και όλμων. Στις 15.30 εξαπολύθηκε νεα ισχυρότατη επίθεση κατά του υψώματος 731 όσο και κατά του Μπρέγκου Ραπίτ ( ύψωμα 717) ενώ ταυτόχρονα πετούσαν αεροπλάνα διώξεως που συνόδευαν 4-5 πεντάδες βομβαρδιστικών και βομβάρδιζαν θέσεις του πυροβολικού και των εφεδρειών, ενώ πυροβολούσαν αδιάκοπα τα τμήματα της γραμμής μάχης. Στις 18.00 οι Ιταλοί εκτόξευσαν την 13η στη σειρά επίθεση πυροβολικού η οποία και πάλι αποκρούστηκε. Η 4η ημέρα,(11 Μαρτίου), έληξε με πλήρη αποτυχία των Ιταλών. Το ίδιο επαναλήφθηκε την 5η μέρα.
Το πρωί της 14ης Μαρτίου ξανάρχισε σφοδρός βομβαρδισμός πυροβολικού μέχρι τις 10.00 π.μ. οπότε οι Ιταλοί εξαπέλυσαν και πάλι ισχυρότατη επίθεση κατά του υψώματος 731 και του Μπρέγκου Ραπίτ μέχρι τις 12.30 η οποία αποκρούστηκε με σοβαρότατες απώλειες. Ο βομβαρδισμός συνεχίστηκε και στις 15.00 εξαπολύθηκε νέα επίθεση, η 15η εναντίων του 731. Ο αγώνας υπήρξε σκληρότατος με εναλλασσόμενες φάσεις μέχρι τις 17.00 και 1η φορά οι Ιταλοί «έβαλαν πόδι» στις πρώτες γραμμές του 731 αλλά για πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Το δάσος που κάλυπτε τα υψώματα 731 και 717 εξαφανίστηκε σαν να είχε προηγηθεί ολική υλοτομία και το χώμα είχε ανασκαφεί από τους βομβαρδισμούς.
Την επόμενη , 15η Μαρτίου, μετά της 13.00 άρχισε πάλι να βάλλει ξανά το εχθρικό πυροβολικό μέχρι της 18.30. Στις 20.00 επιτέθηκαν αιφνιδιαστικά κατά του 731 χωρίς προπαρασκευή πυροβολικού. Η επίθεση αποκρούστηκε περί της 21.00 με χειροβομβίδες και άμεσες αντεπιθέσεις. Οι απώλειες και από τις 2 πλευρές ήταν σημαντικές.
Μετά τριήμερη ανάπαυλα, στις 19 Μαρτίου οι Ιταλοί εκτόξευσαν την 18η επίθεση κατά του 731, με ελαφρά άρματα μάχης: τα 2 κατακρημνίστηκαν, 1 καταστράφηκε και τα άλλα υποχώρησαν στη βάση εξορμήσεως τους.
Το πρωί της 21ης Μαρτίου ο Μουσολίνι αναχώρησε από το αεροδρόμιο των Τιράνων για τη Ρώμη. Στις 9.30 της 22ας Μαρτίου παρουσιάστηκε στις Ελληνικές γραμμές προ του 731 ομάδα Ιταλών κηρύκων από 3 στρατιωτικούς ιερείς και αριθμό τραυματιοφορέων. Πρότειναν εκεχειρία 4- 6 ωρών για τον ενταφιασμό των νεκρών. Στο τόπο των μαχών αντίκρισαν ένα μακάβριο και φρικιαστικό θέαμα στα υψώματα 731 και 717 σε μέτωπο 150μέτρων . Η επιφάνεια ήταν καλυμμένη με πτώματα σε σωρούς με αποκομμένα μέλη Ελλήνων και Ιταλών πολεμιστών! Οι απώλειες των ελληνικών ομάδων, έλαβαν μέρος στον αγώνα για την απόκρουση της «Εαρινής» ιταλικής επίθεσης, ανήλθαν σε 47 αξιωματικούς και 1196 οπλίτες νεκρούς, σε 144 αξιωματικούς και 3872 οπλίτες τραυματίες και σε 42 οπλίτες αγνοούμενους. Τις σοβαρότερες απώλειες είχε η Ι Μεραρχία, η οποία δέχτηκε το κύριο βάρος της ιταλικής επιθέσεως.
Οι απώλειες των Ιταλών κατά την ίδια περίοδο, ξεπέρασαν τους 11.800 νεκρούς και τραυματίες. Ο αριθμός των Ιταλών αιχμαλώτων μέχρι το τέλος Μαρτίου 1941 ανήλθε σε 189 αξιωματικούς και 7645 οπλίτες. .
.png)
.png)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου