18/4/17

18 Απριλίου 1941. Η Μεγάλη Παρασκευή στην Ελληνική Πομπηία

του Σπύρου Χατζάρα

Στο μέτωπο, κοινή πεποίθηση της ολότητας σχεδόν της στρατιωτικής ηγεσίας ήταν ότι η συνέχιση του πολέμου ήταν μάταιη και ότι η μόνη λύση που απέμενε, ήταν η παράδοση στους Γερμανούς με έντιμους όρους.
Η δυσαρέσκεια κατά του Βασιλιά, των Άγγλων και της «κυβέρνησης» ήταν διάχυτη μεταξύ των στρατιωτών και των αξιωματικών, και αναπτύχτηκε πνεύμα απείθειας. Αυτό ήταν το «πνεύμα του Μετώπου».
Η πεποίθηση ήταν ότι η συνέχιση του πολέμου ήταν μάταιη και ότι ο στρατός είχε εγκαταλειφθεί στην τύχη του από την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία. Ταυτόχρονα μετά από πέντε ημερών πορείες υπό τις επιθέσεις και τους πολυβολισμούς των «στούκας», συχνά υπό βροχή, με έλλειψη τροφίμων, και πλήρη αβεβαιότητα είχαν προκαλέσει τη κατάρρευση του ηθικού των εξουθενωμένων στρατιωτών που ήσαν πια ένα συνονθύλευμα απελπισμένων. Υπήρχε συνεχής διαρροή στρατιωτών, και φαινόμενα ανυπακοής, που οι αξιωματικοί προσπαθούσαν να αντιμετωπίσουν με τυφεκισμούς.
Στον τομέα του Τμήματος Στρατιάς Ηπείρου για πολλούς ντόπιους όπως οι άνδρες της 8ης Μεραρχίας του Κατσιμήτρου που πολεμούσαν διαρκώς επί επτά μήνες η σύμπτυξη σήμαινε εγκατάλειψη των βωμών και εστιών τους στον εχθρό, και πολλοί πήγαιναν στα χωριά τους για να φροντίσουν τις οικογένειες τους.
Το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής του 1941, (18 Απριλίου), ο πρωθυπουργός Κορυζής είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον στρατηγό Πιτσίκα που ζητούσε από τον Κορυζή να βρεθεί λύση. «Προς Θεού σώσατε το Στρατόν από τους Ιταλούς» του είπε και ανέφερε ότι τα τμήματα της 17ης Μεραρχίας εγκατέλειπαν τις θέσεις τους.
Ο Κορυζής τον διαβεβαίωσε ότι το μεσημέρι θα του είχε στείλει τη διαταγή για την συνθηκολόγηση. Ήταν τόση η σιγουριά του Πιτσίκα ώστε κάλεσε τότε τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο που υπηρετούσε στο στρατηγείο και τον διέταξε να συντάξει στα Γερμανικά σχέδιο πρωτοκόλλου συνθηκολόγησης.

Το πρωί της 18ης Απριλίου έληξε η μάχη για το φαράγγι των Τεμπών , όταν τμήματα της γερμανικής 6ης Ορεινής Μεραρχίας πέρασαν τον Πηνειό και περικύκλωσαν το νεοζηλανδικό τάγμα που υπεράσπιζε τη διάβαση, το οποίο εξοντώθηκε.

Στις 10. 00 πμ , στην Μ. Βρετανία , έλαβε χώρα σύσκεψη υπό τη προεδρία του Βασιλιά στην οποία μετείχαν ο Πρωθυπουργός Αλέξανδρος Κορυζής, ο Αρχιστράτηγος Παπάγος και οι σύμμαχοι. Ο υποστράτηγος Ουίλσων, ο πρέσβης Πάλαιρετ και ο ταξίαρχος της Αεροπορίας Τζων ντ' Άλμπιακ .
Παρά την αναφορά του Αρχιστρατήγου στην κρισιμότητα της κατάσταση των Μονάδων της Ηπείρου, δεν λήφθηκε καμιά απόφαση για την παράδοση τους.
Οι Άγγλοι είπαν στον Γεώργιο ότι η πρωτεύουσα δεν διέτρεχε κίνδυνο, «τουλάχιστο για μια εβδομάδα ακόμη», οπότε αποφασίστηκε η αναβολή της αναχώρησης της Κυβέρνησης.
Ο Παπάγος στη συνέχεια ενημέρωσε τον απεσταλμένο του Μετώπου συνταγματάρχη Γρηγορόπουλο ότι ο Βασιλιάς σε καμιά περίπτωση δεν θα δεχόταν τη λύση της συνθηκολόγησης και ότι ήταν αποφασισμένος να πολεμήσει στο πλευρό των Βρετανών ως την τελική νίκη.
Παρόντες ήσαν ο σεβάσμιος της Στοάς Ιωάννης Διάκος, που δεν είχε καμιά αρμοδιότητα, ο Μανιαδάκης και ο Παπαδήμας, που είπε ότι ο στρατός έπρεπε να κρατήσει 4 -5 μέρες ακόμη, μέχρι να αναχωρήσει η Κυβέρνηση από την Αθήνα, και να προχωρήσει η σύμπτυξη των βρετανών , οπότε οι στρατηγοί θα μπορούσαν να αναλάβουν την ευθύνη της συνθηκολόγησης.
Ο Παπάγος συμφώνησε ότι διέξοδος θα δινόταν δια της αναχωρήσεως του Βασιλιά και της κυβέρνησης και της αναλήψεως της αρχής υπό ετέρας, η οποία θα έδινε εις στον Αρχιστράτηγο εξουσιοδότηση να αρχίσει διαπραγματεύσεις με τους Γερμανούς μετά δύο - τρεις ημέρας».

Στις 12.00 το μεσημέρι της 18ης Απριλίου ο πρόεδρος της Κοινότητας Καλαμπάκας Γρηγόριος Παπαφιλίππου, ο γραμματέας Αθανάσιος Θεολόγης, οι δάσκαλοι Θεολόγης Παπαγεωργίου και Γεώργιος Μπαντέκας, οι ιατροί Χρήστος Παπαγιάννης και Βασίλειος Παπασωτηρίου, ο απόστρατος αξιωματικό Παναγιώτης Καραπιπέρης ακολουθούμενοι από πολλούς μαθητές με λευκή σημαία ξεκίνησαν από την κεντρική πλατεία για να παραδώσουν την πόλη στους Γερμανούς.
Οι μοτοσικλετιστές της γερμανικής εμπροσθοφυλακής, φάνηκαν στον παλιό δρόμο, που περνούσε πάνω από την γέφυρα του Αϊ-Λια. Ο επικεφαλής αξιωματικός, τους χαιρέτησε αντάλλαξε μερικές κουβέντες με τον πρόεδρο της Κοινότητας, μέσω διερμηνέα, και συνέχισαν τον δρόμο τους προς τα Τρίκαλα.
Το μεσημέρι, και  ενώ οι Γερμανοί πήγαιναν προς τη Λάρισα, και τα Ιωάννινα, και η Λουφτβάφε πραγματοποιούσε σφοδρό βομβαρδισμό της Λαμίας, της Χαλκίδας, των Λουτρών Αιδηψού, της Ερέτριας, της Αμάρυνθου, του Αλιβερίου, της Νέας Αρτάκης, της Λίμνης, των Ωρεών και της Παραλίας Κύμης, ο δυσφορών Άναξ, δέχθηκε να συνεδριάσει στη Μεγάλη Βρετανία το Υπουργικό Συμβούλιο με την παρουσία του στις 14:00.

Ήταν το πιο τραγικό κυβερνητικό συμβούλιο της ιστορίας του συγχρόνου ελληνικού Κράτους ,στο τέλος του οποίου είχε καταρρεύσει κάθε οργανωμένη πολιτική εξουσία και είχαν δημιουργηθεί οι προϋποθέσεις του διχασμού σε κυβέρνηση Αθηνών και στην εξόριστη κυβέρνηση των υπαλλήλων των Άγγλων και του Βασιλιά.

Δώδεκα ημέρες μετά την έναρξη της γερμανικής εισβολής, συζητήθηκε το ζήτημα της άμεσης απομάκρυνσης των βρετανικών στρατευμάτων , για να ικανοποιηθεί η απαίτηση του Τσώρτσιλ να δοθεί «θεωρημένη» από την κυβέρνηση η άποψη του Παπάγου. Το τι ακριβώς ελέχθη στο δεν το γνωρίζουμε.
Πρακτικά δεν υπάρχουν.
Σύμφωνα με τις αφηγήσεις των παρόντων, ο Παπαδήμας , αφού διάβασε τα τηλεγραφήματα από το μέτωπο, εξέφρασε τη γνώμη ότι ακόμη και αν οι Βρετανοί ήταν σε θέση, όπως διαβεβαίωναν, να αντιτάξουν αποτελεσματική άμυνα στις Θερμοπύλες για μερικές μέρες, παρόμοια αντίσταση ήταν, μάταιη και εισηγήθηκε την άμεση αναχώρηση των βρετανικών στρατευμάτων, ώστε να διευκολυνθεί η θέση των διοικητών του στρατού.
Ο Πρωθυπουργός Κορυζής παρίστατο έκδηλη αμηχανία.
Ορισμένα μέλη της Κυβέρνησης και ο Κορυζής πρότειναν να αναχωρήσουν αμέσως για την Κρήτη ο βασιλιάς και η Κυβέρνηση για να επισπευστεί η σύναψη ανακωχής. Κάποιοι υπουργοί επέκριναν δριμύτατα την πολιτική που είχαν ακολουθήσει ως τότε ο βασιλιάς και η Κυβέρνηση και πρότειναν να αναλάβει ο Κορυζής την πρωτοβουλία και την ευθύνη της συνθηκολόγησης.
Ο μόνος υπουργός που δεν είχε προτείνει την άμεση αναχώρηση του βασιλιά και της Κυβέρνησης από την Αθήνα ήταν ο Κοτζιάς.
Ο βασιλιάς απέρριψε τις προτάσεις και κατηγόρησε τον Κορυζή που εισηγήθηκε την αποδοχή της πρότασης των στρατηγών για προδοσία. Η συνθηκολόγηση, είπε, «θα ισοδυναμούσε με σπίλωση της χώρας».
Το υπουργικό συμβούλιο έληξε γύρω στις 17.20 χωρίς να ληφθεί απόφαση.

Ο «προδότης» πρωθυπουργός Κορυζής μετά από μια σύντομη κατ' ιδίαν συνομιλία με τον Γεώργιο, του υπέβαλε την παραίτηση του, και πήγε στο σπίτι του στη Βασιλίσσης Σοφίας. Τον ακλουθούσαν κατά πόδας ο Ιωάννης Διάκος, και ο διάδοχος Παύλος. Ένας από τους δύο, είτε ο Παύλος είτε ο Διάκος τον πυροβόλησε και τον σκότωσε μέσα στο γραφείο του, στις 17.35.

Τηλεγράφημα του Βρετανού πρεσβευτή της ίδιας μέρας προς το Λονδίνο ανέφερε «5.35 μμ. : Πρόεδρος Κυβέρνησης μόλις αυτοκτόνησε, αφού δήλωσε στον βασιλιά ότι απέτυχε στο έργο που του είχε αναθέσει».

Λίγο αργότερα έφθασε από την Καλαμπάκα στην Αθήνα ο απεσταλμένος του Τσολάκογλου, ο συνταγματάρχης Χρυσοχόου , που έστειλε από το Κέντρο Διαβιβάσεων του Γενικού Στρατηγείου στην Μεγάλη Βρετανία, με τη βοήθεια του αντισυνταγματάρχη Κορόζη, το ακόλουθο μήνυμα χρησιμοποιώντας την κωδική υπογραφή, «Φρουραρχείο Θ»,που ανήκε στον Παπάγο.
«Αφιχθείς εις Αθήνας εύρον την κατάστασιν χαώδην. Ο Πρωθυπουργός αυτοκτόνησε ολίγα λεπτά προ της αφίξεώς μου… Κατόπιν τούτου δεν απομένει άλλη λύσις προς απαλλαγήν του Στρατού εκ της αιχμαλωσίας, ειμή η λύσις του Μητροπολίτου Ιωαννίνων», και τα μεσάνυχτα της επομένης απέστειλε στον Τσολάκογλου το εξής τηλεγράφημα: «Απόρρητος προσωπική διά Στρατηγό. Ενέργεια ανάγεται αρμοδιότητα Στρατιάς. Εάν αναλάβετε σεις, δέον πρώτον λάβητε εξουσιοδότησιν λοιπών Σωμάτων Στρατού, αναθετόντων υμίν ενέργειαν ως έχοντα επαφήν με Γερμανούς».

Μετά τη δολοφονία του Κορυζή, ο Βρετανός πρεσβευτής Μάικλ Πάλερετ ,συμβούλεψε τον Γεώργιο να σχηματίσει ο ίδιος κυβέρνηση «εθνικής Ενότητας» με τους Βενιζελικούς.
Το βράδυ της 18ης Απριλίου , συναντήθηκαν στο Καλπάκι οι στρατηγοί Παναγιώτης Δεμέστιχας και Γεώργιος Μπάκος , με τον Μητροπολίτη Ιωαννίνων Σπυρίδωνα και συμφώνησαν στην συγκρότηση Επαναστατικής κυβέρνησης με έδρα το Μέτσοβο και ετοίμασαν το έγγραφο της συνθηκολόγησης.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΟΥ ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΜΕΛΙΓΑΛΑΣ

Το πλήρες χρονολόγιο των γεγονότων της 18ης Απριλίου θα το βρείτε εδώ http://ta-mavra-nea.blogspot.gr/2017/04/18_18.html

1 σχόλιο:

Ανώνυμος είπε...

Και όλα αυτά τα τραγικά πρόσωπα που αναφέρεις Χατζάρα, σε ποιά παράταξη ανήκανε; Με τέτοιους "εθνικόφρονες", τι τους χρειαζόμαστε τους κομμουνιστές;

Η Αντισημιτική Σύλληψη του ιουδαίου επιχειρηματία Σαμουήλ Ινσούλ στην Αθήνα στις 10 Οκτωβρίου 1932.

Το αναπάντητο ερώτημα είναι  γιατί είχε έρθει τότε στην Ελλάδα  ο έχων την αγγλική Ιθαγένεια απατεών που είχε καταχραστεί ενα δις δολαρια; ...