82 χρόνια από την εθνοσωτήρια ΑΝΑΚΩΧΗ του Πάσχα του Τσολάκογλου.

 Η 20η Απριλίου 1941, ήταν Κυριακή του Πάσχα. 

Στις 05.45 ,   ο αντιστράτηγος Τσολάκογλου ειδοποίησε δια του τηλεφώνου τον διοικητή του ΤΣΗ, στρατηγό Ι.Πιτσίκα, που βρισκόταν στα Ιωάννινα  ότι θα έστελνε τους συνταγματάρχες Μπαλή και Λαγά και τον ταγματάρχη Βλάχο, ως κήρυκες προς την 1η Μηχανοκίνητη Μεραρχίας Ες-Ες, και τον υποστράτηγο Σεπ Ντήτριχ , που βρισκόταν στο Βοτονόσι, επί της οδού προς τα Ιωάννινα, για να ζητήσουν ανακωχή. 

Ο «αρχηγός» Παπάγος, (που γνώριζε από τον Χρυσοχόου) οταν ενημερώθηκε , έστειλε εντολή προς το Τμήμα Στρατιάς Ηπείρου,(εκ μέρους του Βασιλιά και των Άγγλων) και κατήγγειλε την πρωτοβουλία του Τσολάκογλου ως αντίθετη προς τα συμφέροντα της πατρίδας, διέτασσε την αντικατάσταση του Τσολάκογλου και αγώνα «μέχρι εσχάτου ορίου δυνατοτήτων». 

 Ουδείς αχολήθηκε με τις διαταγές του Παπάγου. Ούτε ο Πιτσίκας.

Οι αγγελιοφόροι του Τσολάκογλου, δεν επέδωσαν στον Σεπ. Ντήτριχ το τηλεγράφημα του Μητροπολίτη Σπυρίδωνα και των Σωματαρχών προς τον Χίτλερ, αλλά  ένα έγγραφο με υπογραφή του Τσολάκογλου, ο οποίος ως ανώτατος διοικητής του ΤΣΔΜ , ζητούσε ανακωχή, εκ μέρους του στρατού, αναγνωρίζοντας την ήττα και καταθέτοντος τα όπλα.

Με την πρωτοβουλία τους οι αξιωματικοί ουσιαστικά κατήργησαν τον Γεώργιο που εκείνες τις κρίσιμες στιγμές ήταν ο ανώτατος άρχων, ο πρωθυπουργός, ο υπουργός των Εξωτερικών και υπουργός των τριών Πολεμικών Υπουργείων, και διέσωσαν χιλιάδες στρατιώτες, που δεν αιχμαλωτίστηκαν αλλά είχαν δικαίωμα να γυρίσουν στα σπίτια τους . 

 Στα απομνημονεύματα του, ο Τσολάκογλου έγραψε: 

«Ευρέθην αντιμέτωπος ιστορικού διλήμματος : Ν' αφήσω να συνεχισθή ο αγών και να γίνη ολοκαύτωμα, ή υπείκων εις τας παρακλήσεις όλων των ηγητόρων του στρατού ν' αναλάβω την πρωτοβουλίαν της συνθηκολογήσεως..Τολμήσας δεν υπελόγισα ευθύνας... Μέχρι σήμερον δεν μετενόησα δια το τόλμημά μου. Τουναντίον αισθάνομαι υπερηφάνειαν.»

Το «πραξικόπημα Τσολάκογλου» εάν είχε γίνει 30 μέρες πριν θα είχε γλυτώσει τον Ελληνικό λαό από την καταστροφή της Κατοχής. Άλλωστε όλοι έλεγαν στον Γεώργιο ότι το πρόβλημα ήταν τα βρετανικά στρατεύματα που ήρθαν ντε και καλά να μας βοηθήσουν  

 Στις 06.00 πμ η βουλγαρική 2η Στρατιά έμπαινε στην Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη. 

Στην Αθήνα ο Γεώργιος Β΄, που ήταν ο ανώτατος άρχων, ο πρωθυπουργός, ο υπουργός των Εξωτερικών και ο υπουργός των τριών Πολεμικών Υπουργείων, μαζί με τον άγγλο πρέσβη Πάλερετ, κάλεσαν τον Θεόδωρο Πάγκαλο να αναλάβει την διακυβέρνηση και εκείνος αρνήθηκε λέγοντας «να φωνάξουν κανένα παπά». 

 Το μεσημέρι , ορκίστηκε αντιπρόεδρος ο Ναύαρχος Σακελλαρίου, και υπουργός Εξωτερικών, Οικονομικών και Εθνικής Οικονομίας ο πιστός στα ανάκτορα και αφοσιωμένος στους Βρετανούς, Εμμανουήλ Τσουδερός. Προσωρινά την πρωθυπουργία διατηρούσε ο βασιλιάς Γεώργιος Β' . 

 Το απόγευμα της 20ής Απριλίου στο χωριό Βοτονόσι Ιωαννίνων, ο Τσολάκογλου υπέγραψε με τον διοικητή της 1ης Μηχανοκίνητης Μεραρχίας Ες-Ες, (LSSAH) Ζεπ Ντίντριχ, το πρωτόκολλο ανακωχής, με το οποίο σταματούσε κάθε εχθροπραξία μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας από τις 18:00 της ίδιας μέρας. 

Οι Γερμανοί θα συνέχιζαν την καταδίωξη των Άγγλων και του πράκτορος Γεωργίου.

 Σύμφωνα με το πρωτόκολλο , τη νύκτα της 20ής προς την 21η Απριλίου, με επέμβαση του Γερμανού αρχιστράτηγου, θα γινόταν ανακωχή, ο Ελληνικός Στρατός θα αποσυρόταν εντός δέκα ημερών στην ελληνοαλβανική μεθόριο, ενώ ο Ιταλικός δεν θα εισχωρούσε σε ελληνικό έδαφος και τα γερμανικά στρατεύματα θα παρεμβάλλονταν  μεταξύ Ελλήνων και Ιταλών. 

Επιπρόσθετα, οι Έλληνες στρατιώτες θα αποστρατεύονταν, θα παρέδιδαν τον οπλισμό τους και έπειτα θα μπορούσαν να μεταβούν στις εστίες τους, ενώ οι αξιωματικοί δεν θα θεωρούνταν αιχμάλωτοι πολέμου και θα διατηρούσαν των οπλισμό τους τιμητικώς.

 Την ίδια ώρα στις 17.43 σήμανε συναγερμός στον όρμο των Μεγάρων και λίγο μετά εμφανίστηκαν τα Στούκας που προσέβαλαν τα πλοία του ελληνικού στόλου. 

Πέτυχαν το αντιτορπιλικό Ψαρά , που δεν πρόλαβε να σηκώσει καν την Άγκυρα. Θυσιάστηκαν υπέρ της Αυτοκρατορίας 37 άνδρες του πληρώματος. 57 επιβίωσαν με τραύματα. 

 Πάνω από την Αθήνα έγινε η θρυλική αερομαχία της 80ης Μοίρας της ΡΑΦ με την Λουφταβάφε. Τα δεκαπέντε «Hawker Hurricane» που είχαν απομείνει επιτέθηκαν στον σχηματισμό της Λουφταβάφε που τον αποτελούσαν 100 βομβαρδιστικά και 52 Messerschmitt ME-109 και Στουκα (Junkers -Ju 87). Η ΡΑΦ έχασε 6 Hurricane. Πέντε πιλότοι νεκροί, (συμπεριλαμβανομένου του τότε «διάσημου» Μάρμαντιουκ «Πατ» Πατλ), ενώ ένας έπεσε με αλεξίπτωτο και σώθηκε. Οι Γερμανοί έχασαν 22 αεροπλάνα.

 Στη Γιουγκοσλαβία οι Γερμανοί εκτέλεσαν στο Πάντσεβο 36 Σέρβους. Στην Ανατολική Σλαβονία, οι Ούγγροι φασίστες και οι Κροάτες εκτέλεσαν 15 Σέρβους στο Λάσλοφ, κοντά στο Όσιγιεκ.

Σπυρίδων Χατζάρας