Έρχεται η νέα κρίση και στην ελληνική σουβλακοοικονομία

Του Σπύρου Χατζάρα 

Το «φάντασμα» ενός νέου 2008, πλανάται πάνω από την παγκόσμια οικονομία, ενώ η Ψωροκώσταινα δεν έχει ακόμα συνέλθει. 
Από τον περασμένο Οκτώβριο, το ΔΝΤ έχει αναθεωρήσει 4 φορές προς τα κάτω τις προβλέψεις για το παγκόσμιο ΑΕΠ. 
Οι βασικοί βιομηχανικοί δείκτες παραγωγής και παραγγελιών καταγράφουν επιβράδυνση της μεταποίησης σε ΗΠΑ, Ευρωζώνη, και Ιαπωνία.
 Ταυτόχρονα, η συρρίκνωση του παγκόσμιου εμπορίου, δείχνει την αδυναμία «της παγκόσμιας αγοράς να δώσει διέξοδο». 

Στην Ευρώπη. τα σύννεφα έχουν πυκνώσει εδώ και καιρό. Η γερμανική οικονομία, η ατμομηχανή της Ευρωζώνης, έχει μπει σε ύφεση παρά τα μηδενικά επιτόκια. Η γερμανική οικονομία συρρικνώθηκε κατά 0,1% στο β’ τρίμηνο του 2018 έτους και το γερμανικό Ινστιτούτο για την Παγκόσμια Οικονομία (IfW) που εκτίμησε ότι το γερμανικό ΑΕΠ στο γ’ τρίμηνο του 2019, θα συρρικνωθεί κατά 0,3%. Τεχνικά, τα δυο συνεχόμενα τρίμηνα μείωσης, δείχνουν ότι η γερμανική οικονομία έχει ήδη διολισθήσει σε ύφεση. 

Η οικονομία της Ιαπωνίας. επεκτάθηκε με ρυθμό 1,3% στο β' τρίμηνο, έπειτα από ρυθμό ανάπτυξης 2,2% τους προηγούμενους τρεις μήνες. Η προκαταρκτική εκτίμηση για την ανάπτυξη ήταν 1,8%. 
Η αμερικανική οικονομία, έχει κατεβάσει αισθητά ταχύτητα στο 2,1% από 3,1%, αλλά, λόγω του (ανορθόδοξου) Τραμπ, εξακολουθεί να εμφανίζεται πολύ πιο «υγιής» από την Ευρώπη, που ακολουθεί την Τραπεζική πολιτική . 

Η Τράπεζα του Θεού, η Γκόλντμαν Ζαξ, προβλέπει ανάπτυξη του αμερικανικού ΑΕΠ το τέταρτο τρίμηνο κατά 1,8% και προειδοποιεί ακόμη και για ύφεση από το 2020. Η επιβολή των πρόσθετων δασμών του Τραμπ, θα φέρει νέα αντίποινα από την Κίνα, και οι «τραπεζίτες» ανησυχούν για τα γεωργικά προϊόντα των ΗΠΑ που αγοράζει η Κίνα. Τα καθαρά γεωργικά έσοδα στις ΗΠΑ μειώνονται σταθερά τα τελευταία έξι χρόνια. Έχουν υποχωρήσει από το υψηλό των 123,4 δισ. δολαρίων το 2013 σε σχεδόν 63 δισ. δολάρια πέρυσι, σύμφωνα με το αμερικανικό υπουργείο Γεωργίας. 
Ο Τραμπ όμως χθες , υποσχέθηκε, μια ενδιάμεση συμφωνία με την Κίνα, «που θα αγοράσει μεγάλες ποσότητες αμερικανικών γεωργικών προϊόντων. 
Ο Πόλεμος ΗΠΑ και Κίνας «βουλιάζει» την παγκόσμια οικονομία, αλλά το κινεζικό ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 6% το 2020 και το αμερικανικό κατά 1,7%.
 Η κρίση που ξεκινάει από τη μητρόπολη κτυπάει πρώτα τους πιο αδύναμους. 
Οι βιομηχανικές κρίσεις στην Αγγλία προκαλούσαν άμεσα κρίσεις στη ψωροκώσταινα, γιατί οι απολύσεις, σήμαιναν ότι οι Άγγλοι δεν αγόραζαν την σταφίδα με την οποία τάιζαν τους εργάτες. 
Έτσι η κρίση χτυπάει την περιφέρεια. 

Στη Σόφια, ο πρόεδρος της Ένωσης Βουλγάρων Βιομηχάνων Βασίλ Βέλεφ, ανακοίνωσε ότι, «για τη βιομηχανία η κρίση είναι μια πραγματικότητα». 
Όπως είπε, «τον Ιούνιο οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 6,4%». «Στους τομείς κατασκευής μηχανημάτων, ηλεκτρικών ειδών, στην υφαντουργία και την ένδυση, την παραγωγή επίπλων και την μεταλλοβιομηχανία, οι πωλήσεις μειώνονται». «Για πρώτη φορά, εδώ και πολύ καιρό, η ανασφάλεια ξεπερνά το πρόβλημα της έλλειψης προσωπικού». Λόγω της έλλειψης παραγγελιών, ορισμένες βιομηχανικές και βιοτεχνικές επιχειρήσεις εφαρμόζουν εβδομάδα 3 ή 4 εργάσιμων ημερών, με αποτέλεσμα τη μείωση των (χαμηλών) μισθών δεκάδων χιλιάδων εργαζομένων. 
Όταν ρωτήθηκε αν θα υπάρξει ύφεση στη Βουλγαρία, ο Βέλεφ απάντησε. «Όταν η βιομηχανία σημειώνει πτώση η οικονομία είναι υποτονική».
 Η συνταγή των χαμηλών μεροκάματων δεν είναι αναπτυξιακή. 

Η Βουλγαρία ζητούσε 500.000 φθηνό εργατικά χέρια για να έρθει η ανάπτυξη. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Βουλγαρικής Κεντρικής Τράπεζας το εξωτερικό χρέος της Βουλγαρίας ανερχόταν στο τέλος του Ιουνίου σε 34.034 εκατομμύρια ευρώ και αντιστοιχούσε στο 57,5% του βουλγαρικού ΑΕΠ. Σε σχέση με το 2018 , αυξήθηκε κατά 144,5 εκατομμύρια ευρώ. Οι Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις, (ομόλογα) ήταν 25,712.2 εκατομμύρια ευρώ , (75,5% του χρέους), και οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις, (έντοκα γραμμάτια) 8,321.8 εκατομμύρια ευρώ ή το 24,5% του ακαθάριστου χρέους. 
Το ακαθάριστο εξωτερικό χρέος της Γενικής Κυβέρνησης ανήλθε σε 5.451 εκατομμύρια ευρώ ή 9,2% του ΑΕΠ. Για την εξυπηρέτηση του χρέους καταβλήθηκαν 3,096.9 εκατομμύρια ευρώ ή το 5,2% του ΑΕΠ. 
Η κυβέρνηση Μπορίσοφ περίμενε ότι η βουλγαρική οικονομία θα «τρέξει» με ρυθμό ανάπτυξης πάνω από 3% το 2019 . 

Αυτό είναι η ουσία. 

Όσο χαμηλά και να είναι τα μεροκάματα, τα επιτόκια δανεισμού, κάνουν τη διαφορά. Με ισχυρή ανάπτυξη 3% , το 5,2% θα πάει για το χρέος στην Βουλγαρία. Ότι και να κάνουν με τα μεροκάματα «μέσα» θα είναι .

 Και το κακό που χτυπάει την πόρτα του γείτονα, θα χτυπήσει και την χώρα της οποίας το κύριο προϊόν είναι η πώλησης σουβλακιών στους τουρίστες και τους λαθροτουρίστες.