10 Αύγουστου 1821. Ο δεύτερος προσωπικός θρίαμβος του «Γέρου» του Μωριά μετά το Βαλτέτσι. Πολυάριθμοι Τούρκοι της Τρίπολης υπέστησαν πανωλεθρία στην «μάχη της Γράνας», που έκρινε την τύχη της πολιορκίας της Τριπόλεως.

Σε απόσταση πεντέξι χιλιομέτρων από την Τρίπολη ,στα Δεξιά του δημόσιου δρόμου προς το Λεβίδι και την Βυτίνα, υπάρχει το «Τρόπαιο», της Μάχης της Γράνας στις 10 Αυγούστου του Πρώτου έτους Ελευθερίας, του 1821 μεταξύ των Ελλήνων επαναστατών και των Τούρκων κατακτητών. 
Περίπου στο ίδιο μέρος έγινε η μάχη της Μαντινείας. 
Μεταξύ του Μύτικα και της Καπνίστρας, που βρισκόταν κοντά στο χωριό Λουκά, όπου ήταν οχυρωμένος ο Αργείτης οπλαρχηγός Γιάννης Νταγρές. 
Με 200 ανδρες. 
Το άνοιγμα της τάφρου «Γράνας» το αποφάσισε ο Κολοκοτρώνης για να αποκόψει την επικοινωνία της Τρίπολη με την Κόρινθο μέσα από το στενό που υπάρχει στα βόρεια της Τριπολιτσάς, στο Μύτικα.
 Η απόσταση από τον Μύτικα μέχρι την απέναντι πλευρά, την Καπνίστρα, είναι περίπου ένα μίλι. Εκεί αποφάσισε ο Κολοκοτρώνης να σκαφτεί μία τάφρος πλάτους δύο μέτρων από τον Μύτικα μέχρι την Καπνίστρα, και με τα χώματα που θα έβγαζαν θα ύψωναν ένα αμυντικό οχύρωμα.

Η «Γράνα». σκάφτηκε με προσωπική εργασία 200 χωρικών της περιοχής και των ανδρών του Τριπολιτσιώτη Οπλαρχηγού Αθανασίου Κίντζιου, μέσα σε τρεις ημέρες. Τυχαία ή σκόπιμα, άφησαν ένα μικρό τμήμα 50-60 μέτρων άσκαφτο. 
Τη νύχτα της 9ης προς 10η Αυγούστου, οι Τούρκοι υπό τον κεχαγιάμπεη Μουσταφά, βγήκαν από την Τρίπολη μαζί με πολλά μεταφορικά ζώα για να βρουν τρόφιμα, και πήραν την κατεύθυνση προς το χωριό Λουκά και τη Νεστάνη. 
Η τουρκική δύναμη διαιρέθηκε σε δύο τμήματα, ώστε να περικυκλώσει τους επαναστάτες που θα βρίσκονταν στον δρόμο της. 
Το πρώτο τουρκικό τμήμα, αφού ανέβηκε το βουνό της Μονής Βαρσών, βρέθηκε πίσω από τον Λουκά και άρπαξε ζώα και γεωργικά προϊόντα. Το δεύτερο τμήμα πέρασε από τον δρόμο της πεδιάδας, δίπλα στο βουνό, από το σημείο που δεν είχαν ακόμα σκάψει οι Έλληνες και λεηλάτησε τα χωριά Λουκάς, Τσιπιανά, Σάγκα και Πικέρνι, φορτώνοντας 600 ζώα με τρόφιμα.
Εν τω μεταξύ, Τούρκοι πεζοί και ιππείς υπό την Αλή Μπέη επιτέθηκαν κατά των 200 ανδρών του Γιάννη Νταγρέ, οι οποίοι είχαν κατασκευάσει ταμπούρια στα αμπέλια της Καπνίστρας (αντέρεισμα του όρους Παρθένι), ανατολικά της Γράνας, φέρνοντάς τους Έλληνες σε δύσκολη θέση. Αφού σκοτώθηκαν 27 άνδρες, του Νταγρέ ανάμεσά τους και ο αδελφός του Θανάσης Νταγρές, , ο Νταγρές και οι άντρες του κλείστηκαν στη σπηλιά «τρύπα του Μπούρμπουνα».
 Ο Κολοκοτρώνης διεύθυνε την μάχη σε κάθε της φάση. Μόλις πληροφορήθηκε στα Τρίκορφα, την έξοδο των Τούρκων διέταξε τους Δημήτρη Πλαπούτα, Δημητράκη Δεληγιάννη, Κωνσταντίνο Παπαζαφειρόπουλο καθώς και Τριπολιτσιώτες ενόπλους υπό τον Κίντζιο, να καταλάβουν θέσεις μέσα στη Γράνα, έστειλε βοήθεια στην Νταγρέ ενώ διέταξε τον Δημητρίο Υψηλάντη, τον Αναγνωσταρά και τους Γιατράκους[6], να επιτεθούν στην Τριπολιτσά, ώστε να μη μπορέσουν οι πολιορκημένοι Τούρκοι να στείλουν βοήθεια στη Γράνα. Τις πρώτες μεσημβρινές ώρες άρχισαν να επιστρέφουν στην Τριπολιτσά οι Τούρκοι με εκατοντάδες φορτωμένα ζώα αλλά διασκορπισμένοι .
Οι πρώτοι πέρασαν από το πέρασμα δίπλα από τη «Γράνα» αλλά με την άφιξη των ανδρών του Πλαπούτα και των Ζακυνθινών υπό τους Διονύσιο και Ιωάννη Πέτα, η δίοδος σταμάτησε. Τότε εμφανίσατηκαν στην Γράνα και οι Τούρκοι του Αλή Μπέη που είχαν ακούσει τους πυροβολισμούς από την κατεύθυνση της Τρίπολης υποχώρησαν από την Καπνίστρα φοβούμενοι ότι θα κλειστούν έξω.
Ο Κεχαγιάμπεης νόμισε ότι θα μπορούσε εύκολα να περάσει τη γράνα με τους 1.000 ιππείς του και έδωσε τη σχετική διαταγή.
 Οι 1.000 ιππείς επιχείρησαν να περάσουν όπως-όπως τη γράνα, και το έκαναν χωρίς αρκετή φθορά. Αλλά έμεναν πίσω οι πεζοί και τα φορτωμένα υποζύγια. Προσπάθησαν να περάσουν από το μικρό άσκαφτο τμήμα, εγκαταλείποντας όλα τα φορτωμένα ζώα, αλλά οι περισσότεροι ρίχτηκαν αναγκαστικά χωρίς τάξη και πειθαρχία πάνω στους ενεδρεύοντες μέσα στη Γράνα Έλληνες πολεμώντας «σώμα με σώμα». 
Παρά τις διαφορές στους αριθμούς που δίνονται, από τους αυτόπτες οι Τούρκοι άφησαν στην θρυλική πλέον και ιστορική Γράνα περισσότερα από 500 πτώματα. Μεταξύ των νεκρών συγκαταλέγονταν αρκετοί επιφανείς Οθωμανοί, όπως ο Αβδούλ μπουλούκμπασης (γιος του Σεήχ Ταχήρ εφέντη) και ο Καμπέρ Κεχαγιάς ενώ και ο ίδιος ο Αλή μπέης απεβίωσε τρεις ημέρες αργότερα από τα τραύματά του. Παράλληλα, εγκαταλείφθηκαν στο πεδίο της μάχης και όλα τα οχήματα με τα ζώα και τα τρόφιμα που είχαν συγκεντρωθεί από τις λεηλασίες εκείνης της ημέρας[8]. 
 Από ελληνικής πλευράς στην Γράνα υπήρξαν αρκετοί τραυματίες, ανάμεσα στους οποίους συγκαταλέγονταν ο Αποστόλης Κολοκοτρώνης αλλά και ο Γεώργιος Ντρίτσας, ο οποίος κατέληξε λίγες ημέρες αργότερα.  
Μετά την πανωλεθρία αυτή οι Τούρκοι δεν επιχείρησαν άλλη έξοδο. Με τα απλά λόγια του πολέμαρχου και εμπνευστή του εγχειρήματος Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, «οι Τούρκοι πλέον δεν εβγήκαν από τα τείχη της Τριπολιτσάς, ήτον η ύστερή τους φορά». Ήταν η τελευταία «πράξη του δράματος». Σαράντα περίπου ημέρες μετά, το δράμα οδηγήθηκε στη λύση του με την «άλωση της Τριπολιτσάς» στις 23 Σεπτεμβρίου 1821.

ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΧΑΤΖΑΡΑΣ