Οι Παραγωγοί της Πληροφορίας και οι αγορές

Νέα φαινόμενα και κοινωνική δυναμική στα ΜΜΕ

Κ. Μπετινάκης http://www.styx.gr


(Εισήγηση του Κώστα Μπετινάκη στην εκδήλωση του «ΙΣΤΑΜΕ», «οι Εξελίξεις στο χώρο των Μέσων Επικοινωνίας», που έγινε την Τετάρτη 21 Ιανουαρίου στο Αμφιθέατρο του ΕΒΕΑ).

Εκείνοι που ελέγχουν τα ΜΜΕ, έχουν επιβάλει πως «είδηση είναι πλέον ό,τι αποφέρει κέρδος». Το ίδιο και η ανάλυση – βλέπε διαμάχη της Moody's με την EE. Σας διαβάζω από το άρθρο του Wolfgang Munchau στους Financial Times (January 18 2009) με τίτλο ‘What if’ becomes the default question. «Τι θα συμβεί αν κάποιο από τα κράτη -μέλη της ευρωζώνης πτωχεύσει λόγω του μεγάλου χρέους ; Με την ευκαιρία της 10ης επετείου από την κυκλοφορία του ευρώ, αυτή συγκαταλέγεται στις πλέον συχνές ερωτήσεις που κυκλοφορούν στην Ευρωζώνη. Η απόφαση της Standard and Poor's -του πρακτορείου αξιολόγησης - να υποβαθμίσει την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας λόγω του χρέους της και να θέσει την Ισπανία και την Ιρλανδία υπό παρακολούθηση, λειτούργησε αποτρεπτικά στους επενδυτές. Αν η οικονομική κρίση μας δίδαξε ένα πράγμα, είναι να λαμβάνουμε υπόψιν, πιο σοβαρά τα ρίσκα...».
Ιδιωτικές εταιρείες ή και άτομα, μπορούν να καταστρέφουν την οικονομία ολόκληρων χωρών, μόνο και μόνο επειδή ξέρουν την τέχνη της διαφήμισης και της απάτης.
O Soros πχ. ξυρίζει την αγγλική λίρα. Η Ελλάδα πλήττεται σήμερα κατά τον ίδιο τρόπο και δυστυχώς κόμματα και ελληνικά ΜΜΕ για το δικό τους κέρδος, πλήττουν την ίδια τη χώρα τους.
Η τηλεόραση ΣΚΑΙ, στο απόγειο των τουρκικών προκλήσεων στο Αιγαίο, δεν είπε λέξη για ελληνοτουρκικά και άρχισε το δελτίο του με ένα τρομοκρατικό μπαράζ εναντίον της ελληνικής οικονομίας - παίζοντας το παιχνίδι της Moody's.
Πού ήταν η Μoody's να μας πει για την αμερικανική οικονομία όταν εμείς σε ένα απλό δικτυακό τόπο δημοσιογράφων, οπλισμένοι όχι με δισεκατομμύρια δολάρια και πτυχία του Harvard αλλά με ένα σκέτο κομπιούτερ και λίγο μυαλό "βλέπαμε" το κραχ και το γράφαμε εδώ και 3 χρόνια?
Σας διαβάζω από άρθρο του Σπύρου Κομίνη της 4ης Μαρτίου του 2006, που μπορείτε να βρείτε και τώρα στο www.styx.gr
«Από την πολλή ανάλυση θα τιναχτεί ο κόσμος στον αέρα. Σύνθεση όμως δε γίνεται. Η σύνθεση βλάπτει την οικονομία. Πέθανε κι ο καημένος ο (μεγάλος Αμερικανός οικονομολόγος Τζον Κένεθ) Γκάλμπρεϊθ. Αλλά πρόλαβε να δει (και να φρίξει με) τη νέα οικονομία που ξέσκισε όλες τις οικονομικές θεωρίες. Οι δημοσιογράφοι έγραψαν καλά πράγματα γι αυτόν. Κανείς όμως δεν είπε, ότι επρόκειτο για έναν κρυπτοκομμουνιστή. Πράγμα που φυσικά είναι αλήθεια. Ήθελε κρατικό έλεγχο των επιχειρήσεων. Πράγμα που απαγορεύεται, για να μπορέσουμε να ξαναπάμε στο κραχ του 1929. Και τότε με αναλύσεις έφτασε στον γκρεμό η ελεύθερη οικονομία».
Τι ζητάει τώρα η Ε.Ε.; Να ελεγχθεί η Μoody's. Τι λέει η Μoody's; «Αυτό είναι unworkable και πλήττει την EE και πρώτους εμάς».
Ποιός και πού θα γράψει (ή πού θα πει) ότι την κρίση δημιούργησαν στη χώρα τους οι Αμερικανοί Τραπεζικοί εγκέφαλοι τύπου Paulson της Goldman Sachs. Που είναι σήμερα η JP Morgan, που μας πουλούσε τα περίφημα ομόλογά της ; Και μήπως θυμάται κάποιος ότι οι δικοί μας εγκέφαλοι ΥΠΟΥΡΓΟΙ κοιτούσαν εκστατικά τους καθηγητές της JP Morgan, όταν μας εξηγούσαν τα credit default swaps και τα χάβαμε ;
Τι είναι αυτό που μας πονάει σήμερα ; Ακριβώς το spread των ομολόγων, το οποίο αυτοί ρυθμίζουν με τις πέτσινες αναλύσεις τους, που είναι σχεδόν πάντα μια αυτοτροφοδοτούμενη προφητεία: Προβλέπω ότι η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει και επειδή έχω στην τσέπη μου τα ΜΜΕ όλοι θα απομακρυνθούν από την Ελλάδα και η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει. Εγώ έχω πουλήσει πρώτο και κερδίζω τον αγλέουρα.
Σημειώνω εδώ ότι οι μόνοι που δεν την πάτησαν με την κομπίνα των δομημένων ομολόγων είναι οι Κινέζοι. Αρνήθηκαν να φάνε το παραμύθι του δήθεν ρίσκου λέγοντας ότι «δεν φαίνεται λογικό». Ο καταγόμενος από αρχαίο πολιτισμό δεν μασάει. Ο βλαχομπαρόκ κομπλεξικός, που έχει ξεχάσει από που κατάγεται (και εμείς έχουμε καταγωγή), τρώει τα φύκια για μεταξωτές κορδέλες ώστε να μην φανεί εκτός του συρμού.
Και να η επιβεβαίωση: είχαν προβλέψει για την Κίνα ανάπτυξη το 2007 9,5% κι η κινεζική οικονομία τους την έσκασε παρουσιάζοντας ανάπτυξη 13% και πέρασε την Γερμανία κατακτώντας την 3η θέση στην παγκόσμια οικονομία. «Είναι επιστημονικά δεδομένο ότι με τη διαφήμιση μπορούμε να κάνουμε τους ανθρώπους να στραφούν σ΄ αυτό που θέλουμε». Το έχει γράψει ο Εκόνομιστ.
Αυτοί είναι οι παραγωγοί της πληροφορίας. Άλλο πληροφορία, άλλο είδηση, άλλο επικοινωνία, άλλο ενημέρωση. Όλοι κατηγορούν για το ρόλο που παίζουν στην ιστορία της παραγωγής των πληροφοριών τους δημοσιογράφους. Λάθος. Για να είσαι παραγωγός πληροφοριών, πρέπει να διαθέτεις πολύ χρήμα. Και όσοι δημοσιογράφοι το διαθέτουν, έχουν περάσει από την άλλη πλευρά, της εργοδοσίας δηλαδή, κι ας επιμένουν κάποιοι να μας τους πλασάρουν ως «επαγγελματίες δημοσιογράφους».
Δεν μπορείς να μιλήσεις για ΜΜΕ και Πολιτική ή για Οικονομία, αν δεν βάλεις ανάμεσά τους τη διαφήμιση. Και όσο θα λέμε διαφήμιση, θα εννοούμε μια ολόκληρη επιστήμη επηρεασμού του ατόμου και της κοινής γνώμης, που περιλαμβάνει απίστευτους κλάδους. Από την ψυχολογία των χρωμάτων και το μάρκετινγκ, μέχρι τη στατιστική και τις δημόσιες σχέσεις. Από την ψυχολογική κατηγοριοποίηση τεράστιων πληθυσμών, μέχρι τη στόχευση των κοινωνικών ή ψυχολογικών ομάδων – θυμάτων, που θα παραδώσουν τελικά το πορτοφόλι τους και τη συνείδησή τους - αν και για τον σημερινό πολιτισμένο άνθρωπο, αυτά τα δύο, συνήθως ταυτίζονται.
Τα ΜΜΕ λοιπόν, δεν έχουν στόχο να μάθουν τί θέλουμε εμείς. Θέλουν να μας πουλήσουν αυτά που έφτιαξαν, σκέφτηκαν, σχεδίασαν, προγραμμάτισαν για μας άλλοι. Δεν μιλάμε εμείς. Μιλάνε μόνο τα ΜΜΕ. Διότι για να μιλήσεις σήμερα, χρειάζεται κεφάλαιο. Χρήμα. Μούτσο ντινέρο!
Θα μπορούσαμε να κάνουμε μια συμφωνία: Τι είναι ακριβώς τα ΜΜΕ ; Είναι μεγάλες (ή μικρές) «βιομηχανικές» επιχειρήσεις με σκοπό το κέρδος. Αρκετές είναι μέλη του ΣΕΒ. Αλλά, πρέπει κάποτε να ξεκαθαρίσουμε το τοπίο: Άλλο επικοινωνία, άλλο ενημέρωση. Άλλο επικοινωνιολόγος, άλλο δημοσιογράφος κι άλλο διασκεδαστής. Επειδή κάποιοι προσπαθούν να μας περάσουν σε κάποια άλλη κατηγορία. Επιδιώκοντας να μας μεταδίδουν μόνο «καλές ειδήσεις». Και ποιες είναι αυτές οι καλές ειδήσεις; Μα το κους κούς.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, επιβάλλει στις κυβερνήσεις εκείνο το, «ή Φρίντμαν ή πέθανες». Αυτή τη μεγάλη αλλαγή της δεκαετίας του ‘90, που τη φάγαμε χωρίς ουσιαστική αντίδραση ως «παγκοσμιοποίηση», οδήγησε και στην απόφαση του Διεθνούς Οργανισμού Εμπορίου, ότι «η είδηση είναι εμπόρευμα».
Όμως, τί να πρωτοθυμηθεί ο καημένος ο καταναλωτής, ψηφοφόρος, πολίτης; Το PIN του κινητού του; Τον κωδικό που βάζει για να πάρει λεφτά από το ATM, τον κωδικό της τραπεζικής τηλεφωνίας - ή πώς λέγεται αυτό που παίρνεις τηλέφωνο και μιλάς με την τράπεζα για να μην πας στο γκισέ και σε χαρατσώσουν επειδή είχες το θράσος να πας να μαζωχιστείς στην ουρά; Οι Τραπεζίτες ούτε που θέλουν να σε βλέπουν. Τους φτάνει να τους ακουμπάς τα λεφτά σου μόνο και γρήγορα, χωρίς διαμαρτυρίες. Σε πολλές δόσεις μάλιστα, ώστε να πληρώνεις μόνο το επιτόκιο χωρίς να μειώνεται το αρχικό κεφάλαιο. Και τι κάνανε τα κέρδη τους που έβγαλαν παίρνοντας τα δικά μας λεφτά; Πήγαν και αγόρασαν τούρκικες τράπεζες για να βοηθήσουν την Τουρκία να μας επιτίθεται. Και τα δώσαμε όλοι από τον κρατικό κορβανά, αδιαμαρτύρητα, για να ξεπεράσουν οι Τραπεζίτες την ξενόφερτη οικονομική κρίση, την οποία υπηρετούσαν όμως, και εξακολουθούν να παίρνουν εντολές από τα ίδια κέντρα ελέγχου και υποταγής. Και κάνουν το δύσκολο, για να δώσουν σε μας δάνειο τώρα.
Κατόπιν όλων τούτων είναι περιττό νομίζω να μιλήσουμε για την πολιτική. Η πολιτική είναι πλέον άχρηστη, διότι σε τί χρειαζόταν μετά το 1990 η πολιτική; Πού γεννήθηκε η πολιτική; Τί είναι η πολιτική; Οι ξένοι, σκίζονται στις έρευνες και γράφουν χοντρά βιβλία, για να εξηγήσουν αυτό το μοναδικό στον κόσμο φαινόμενο, που γεννήθηκε στην Ελλάδα. Το φαινόμενο της γέννησης της Πολιτικής και της Δημοκρατίας. Της Πολιτικής και των διαφορετικών συστημάτων οργάνωσης μικρών κοινωνιών, πόλεων - κρατών, Δημοκρατικών ή Ολιγαρχικών, ή Τυραννικών - αυτή η διαφοροποίηση που δεν υπήρξε πουθενά αλλού - και το μόνο που ήξεραν οι άλλοι πολιτισμοί ήταν η μοναρχία, η βασιλεία, η αυτοκρατορία, στην οποία ξαναγυρίσαμε κυρίες και κύριοι… Εδώ ήρθαμε πά΄ να φύγουμε.
Η πολιτική λοιπόν προϋποθέτει πολίτες με δικαιώματα και υποχρεώσεις, προϋποθέτει κοινό συμφέρον και το συμφέρον της πόλης να είναι πάνω από το συμφέρον του ατόμου. Στον σημερινό πόλεμο, όλων εναντίον όλων, το συμφέρον του πολίτη είναι κατά τους ιθύνοντες, ποιος θα τρέξει να εξαπατηθεί πρώτος από ψεύτικες και (παράνομες συνήθως αφού είναι παραπλανητικές) διαφημίσεις, ποιος θα φάει τα ακριβότερα σάπια κρέατα, ποιος θα κολλήσει για περισσότερη ώρα στο αυτί του και στο αυτί του παιδιού του το πιο καρκινογόνο κινητό. Πάρτε όλοι κινητά, αφού όταν μιλάτε με το κινητό κερδίζει ο εργοδότης σας, ο χρηματιστής και ο τραπεζίτης σας και εκατοντάδες εταιρίες.
Θα κλείσω με το διαδίκτυο. Το διαδίκτυο είναι μια πονεμένη ιστορία. Οι περισσότεροι που μιλάνε γι΄ αυτό είναι ακριβώς αυτοί που δεν το γνωρίζουν. Οι λίγοι που το ξέρουν έχουν συμφέρον να το διαφημίζουν. Κι πολλοί λιγότεροι, είναι εκείνοι που μπορούν και αποφεύγουν τις παγίδες του. Το βασικό που πρέπει να συγκρατήσουμε σήμερα, είναι ότι η ταχύτητα της εξέλιξης της τεχνολογίας είναι ασύλληπτη, το πάντρεμα κινητού + τηλεόραση + υπολογιστής, είναι ένα τριγωνικό σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης με άγνωστο ακόμα το σε ποια τερατώδη μορφή θα καταλήξει.
Και πάντως το μόνο που δεν κατοχυρώνει την ενημέρωση και πολύ περισσότερο την ποιότητα στην ενημέρωση και το πρώτο που δολοφονεί εν ψυχρώ είναι οι θέσεις εργασίας, εργασιακές σχέσεις και τα δικαιώματα εργαζομένων και δημοσιογράφων. Έχουμε ξεχάσει τη μεγάλη φράση των Αρχαίων Ελλήνων: Πάν μέτρον άριστον.
Αυτό το μέτρο, δεν ήξεραν, δεν διδάχτηκαν ποτέ, οι μεγαλοαπατεώνες της Γουόλ Στρίτ, οι μεγαλο-αρπάχτες της Ουάσινγκτον, οι μεγαλοπαραγωγοί πετρελαίου και όπλων. Γι΄αυτό ο κόσμος ασχημαίνει και πλαστικοποιείται ο πλανήτης. Όσο για αυτούς που τον κατέστρεψαν, μας διδάσκουν τώρα, πώς θα τον σώσουμε. Ας κάνουμε ό,τι μπορεί ο καθένας από μας για να αναστρέψουμε αυτή την πορεία. Ας προσπαθήσουμε να αναστρέψουμε την ιδιωτικοποίηση των κομμάτων, τη δικτατορία του «ό,τι πουλάει», τη μετατροπή του ατόμου σε προϊόν.
Αλλιώς θα παρακολουθούμε αδιάφοροι στις οθόνες της τηλεόρασης, τρώγοντας ποπ- κορν, το έγκλημα της γενοκτονίας, όπως αυτό της Γάζας… Διότι αυτό έχουμε πάθει. Δεν είμαστε πια άνθρωποι. Είμαστε προϊόντα. Εξ ού και η έκφραση "ανθρώπινο κεφάλαιο". Μόνο που δεν υπάρχει "ανθρώπινο κεφάλαιο". Το κεφάλαιο δεν είναι ζωντανό ον. Δεν είναι καν άψυχο πράγμα. Το κεφάλαιο είναι σχέση μεταξύ ανθρώπων.
Αλλά τι θα τα κάνουν τα πλούτη, όλοι όσοι επιδιώκουν την εξόντωση του ανθρώπου, την εξαθλίωση του εργαζόμενου; Για να έχουν αξία όλα τα πλούτη του κόσμου, πρέπει να υπάρχουν άνθρωποι να δουλέψουν…Για να αγοράσουν, να δουν, ν’ ακούσουν. Δεν υπάρχει κεφάλαιο χωρίς εργασία.