17η Νοεμβρίου 1940. 21η ημέρα του Πολέμου.

 

 

Η 17η Νοεμβρίου 1940, ήταν Κυριακή. Ο Μεταξάς έγραφε στο ημερολόγιο του. «21η ημέρα του Πολέμου». «Πίεση Ιταλικής αεροπορίας εις όλον το μέτωπον. Το κέντρον μας προ Ιωαννίνων εσταμάτησε. Το δεξιό μας προχωρεί βραδέως. Ξεκαθαρίζομεν τον Μόροβαν. Ιβάν μένει εις χείρας Ιταλών ακόμη.

 -Επικλήσεις προς Άγγλους δια αεροπλάνα. Επικλήσεις-Επικλήσεις .

-Αγγλική Κυβέρνησις επιμένει συμμετάσχομεν συνέδριον φιλικών των εθνών. Λέγω Πάλαιρετ ξάστερα. Θέλουν να προκαλέσουν πόλεμον Γερμανίας; Εάν το θέλουν το κάνω αλλά και αυτοί υπεύθυνοι. Και αφού δεν μπορούν να μας δώσουν αεροπορίαν κατά Ιταλών, τι θα γίνη όταν προστεθούν και οι Γερμανοί; (θα έχω άραγε πάλιν γερμανοφιλίες;) Ναυτικός ακόλουθος Άγγλος Τερλ αναχωρεί αύριον πρωί. Νέαι μου παραγγελίαι προς Τσώρτσιλ. Αεροπορία!» .

Ο Βούλγαρος Βασιλιάς Μπόρις επισκέφτηκε τη Γερμανία και συναντήθηκε με τον Χίτλερ. Ένα από τα θέματα ήταν οι προτάσεις των Ιταλών προς τη Βουλγαρία να επιτεθεί στην Ελλάδα. Ο Χίτλερ είπε στον Μπόρις ότι η Γερμανία δεν συμφωνούσε με αυτή την πολιτική και ο Μπόρις απέρριψε την ιταλική πρόταση. Το Βερολίνο άλλωστε είχε ενημερώσει δια της πρεσβείας των Αθηνών τον Μεταξά ότι η παρουσία μικρών Βρετανικών αεροπορικών μονάδων δεν αποτελούσε αιτία κήρυξης πολέμου μεταξύ Ελλάδος και Γερμανίας εφόσον βέβαια τους απαγορευόταν η χρήση αεροδρομίων στην Βόρεια Ελλάδα. Στο Μέτωπο. 

Στις 17 Νοεμβρίου, η «σιδηρά» 1η Μεραρχία του Βραχνού, από το B΄ Σ.Σ. κατάφερε να καταλάβει την Ερσέκα και να αποκόψει την οδό Λεσκοβικίου – Κορυτσάς, αλλά µε επέµβαση του Πιτσίκα διατάχθηκε η πυρπόληση των µεγάλων ιταλικών στρατιωτικών αποθηκών που υπήρχαν , η εγκατάλειψη της Ερσέκας και η επιστροφή των τµηµάτων της I Μεραρχίας στη µεθοριακή γραµµή. 

Λόγω της αναποφασιστικότητας του Πιτσίκα και του Παπάγου , οι Ιταλοί βρήκαν χρόνο να αναδιοργανωθούν και να μην καταρρεύσουν τελείως. 

 Στο μέτωπο Μοράβα-Ιβάν, η IX Μεραρχία παρά τη σφοδρή ιταλική αντίσταση κατάφερε την 17η Νοεµβρίου να καταλάβει δυο υψώµατα επί της κεντρικής ράχης της Μόραβας και να καταλάβει τη κορυφογραμμή της Πρόπας. 

 Η X Μεραρχία κατέλαβε το αντέρεισµα νότια της Ντάρζας αποκρούοντας παράλληλα τις ισχυρές ιταλικές αντεπιθέσεις . Το αριστερό συγκρότηµα της Μεραρχίας παρ’ όλες τις συνεχείς επιθέσεις που διήρκεσαν όλη την ηµέρα και µε σοβαρές απώλειες και στις δύο πλευρές, δεν κατάφερε να καταλάβει το υψ. 1878, που όπως διαπιστώθηκε αργότερα, το υπεράσπιζαν τµήµατα της 2ης Μεραρχίας Αλπινιστών «Τρεντίνο» που είχαν μεταφερθεί με γερµανικά µεταγωγικά Ju5227. 

Στο Ύψωμα 1878 (Μόραβα) έπεσε μαχόμενος ο πρώτος Ανώτερος Έλληνας Αξιωματικός του Στρατού Ξηράς ο ταγματάρχης Παναγιώτης Ηλία Μαντούβαλος του 50ου Συντάγματος Πεζικού. 

 Στον βορειοανατολικό τοµέα, η XV Μεραρχία, πέτυχε µετά από σκληρές µάχες και µε µεγάλες απώλειες να καταλάβει το χωριό Μοτσορίτσε και την Γκολοµπέρδα απειλώντας να υπερκεράσει το Ιβάν και την στενωπό Τσαγκόνι. 

 Οι Ιταλοί έβλεπαν τη γραμμή τους να καταρρέει και αγωνίζονταν με απόγνωση να σώσουν ότι μπορούσαν, και ν’ αγκιστρωθούν στις θέσεις τους. 

Ωστόσο στις 17 Νοεμβρίου η τύχη της Κορυτσάς είχε κιόλας κριθεί. 

 Στις 17 Νοεμβρίου η μεγάλη δημοσιά Ερσέκας – Κορυτσάς, πίσω από τη Μοράβα, βαλλόταν από τα πυρά του ελληνικού πυροβολικού, που χτυπουσε και τους στρατώνες της Κορυτσάς, και το αεροδρόμιο της. 

 Στους Φιλιάτες η Μεραρχία Σιένα άρχισε την υποχώρηση της.

 Η VIIΙ Μεραρχία αποφάσισε συγκλίνουσα επίθεση στις 17 Νοεμβρίου με δύο φάλαγγες κατά της στενωπού Χάνι Δελβινάκι. 

Αποστολή του 42ου Συντάγματος Ευζώνων , με διοικητή τον Συνταγματάρχη Πεζικού Παπαδημητρόπουλο Ιπποκράτη ήταν να κινηθεί στην κύρια κατεύθυνση Το πρωί ο 9ος και 10ος Λόχος του 5/42 ειτέθηκε κατά της ΣΙΤΑΡΙΑΣ έναντίον μικρής εχθρικής δύναμης. Τα τμηματά μας σχεδόν εύκολα κατέλαβαν τα εχθρικά υψώματα με άτακτο υποχώρηση των Ιταλών μέσα στη δασωμένη περιοχή. Όρθιοι οι τσολιάδες φωνάζουν συνεχώς το ΦΟΥΣΚΟΣΤΟΝ και σαν σταυραετοί κατεβαίνουν τας δασωμένας πλαγιάς προς ΣΙΤΑΡΙΑ αψηφόντας τα πυρά των εχθρικών που βάλλουν συνεχώς εναντίων των. 

Ο εχθρός άνευ αντιστάσεως τρέπεται εις φυγήν προς ΚΡΥΟΝΕΡΙ. Το εχθρικό πυροβολικό ρίχνει στο γάμο του καραγκιόζη. Κοντά στο μεσημέρη οι αυτοί Λόχοι επιτέθηκαν κατά του υψώματος του ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ. Πεισματώδης αγών με συνεχείς κατά μέτωπον επιθέσεις που αποκρούονται. 

Η μάχη συνεχίστηκε μέχρι βαθυτάτης νυκτός με συνεχείς επιθέσεις .

Περί το μεσονύκτιο κατόπιν αποφασιστικής επιθέσεως καταλήφθη το ύψωμα αλλά με σοβαρές απωλείες. Μεταξύ των φονευθέντων ήταν και δύο ηρωικοί αξ/κοί. Ο Υπολ/γός Φλώρος Άρης και ο Ανθ/της Ζώτος. Ο εχθρός ενήργησε τρείς συνεχόμενας αντιπεθέσεις άνευ αποτελέσματος.

 Το 2/39 Σύνταγμα Ευζώνων του πρώτου Σώματος κατέλαβε την Βίγλα, ανοίγοντας το δρόμο για την ανακατάληψη της Κόνιτσας. 

 Στο πολεμικό ανακοινωθέν τού Ελληνικού Στρατηγείου, της 17ης Νοεμβρίου τονιζόταν ότι, «Αί Ελληνικαί δυνάμεις εκδιώκουν καί τούς τελευταίους Ιταλικούς σχηματισμούς, οίτινες, κατά τάς πρώτας ημέρας τών επιχειρήσεων, είχον εισχωρήσει είς ωρισμένα σημεία τού μετώπου εντός τού Ελληνικού εδάφους. Κατά τήν εκδίωξιν τών Ιταλών συνελήφθησαν πολλοί αιχμάλωτοι καί περιήλθεν άφθονον πολεμικόν υλικόν είς χείρας τού στρατού μας».