Ο Ηρόδοτος και ο χρησμός για τα «ξύλινα τείχη»

Η εικασία πως ο Θεμιστοκλής

είχε υπολογίσει τη Σαλαμίνα

σαν τελευταίο καταφύγιο του ελληνικού στόλου, ενισχύεται και από τον χρησμό του Μαντείου των Δελφών.

Οι Αθηναίοι είχαν ζητήσει χρησμό από τους Δελφούς πριν από το ψήφισμα του Θεμιστοκλή.

Το Μαντείο, που είχε φιλομηδικές τάσεις, υπολογίζοντας πως οι Έλληνες είχαν πολύ λίγες πιθανότητες να νικήσουν, έδωσε έναν πρώτο χρησμό που προμήνυε καταστροφή για τους Αθηναίους.

Οι απεσταλμένοι, όμως, ακολουθώντας προφανώς οδηγίες του Θεμιστοκλή, δε δέχτηκαν να γυρίσουν με τον χρησμό αυτόν, αλλά χρησιμοποίησαν διπλωματικά μέσα, για να φέρουν στην Αθήνα ένα χρησμό αποδεκτό από τον Θεμιστοκλή, που θα έκανε τους θεοσεβούμενους και αρκετά προληπτικούς Αθηναίους να δεχτούν την ερμηνεία που εκείνος σκόπευε να δώσει. Οι απεσταλμένοι βρήκαν τον Τίμωνα του Ανδροβούλου, έναν από τους σημαίνοντες των Δελφών και εκείνος μεσολάβησε στο ιερατείο και την Πυθία Αριστονίκη, που πείστηκε να δώσει δεύτερο χρησμό, πιο ευνοϊκό για τους Αθηναίους. Είναι ο γνωστός χρησμός που περιέχει τα λόγια «...ο παντεπόπτης Ζευς δίνει την άδεια στην Τριτογενή να μείνει απόρθητο μόνο το ξύλινο τείχος που θα προστατέψει εσένα και τα παιδιά σου...» και καταλήγει: «Ω θεία Σαλαμίς, πολλά παλικάρια εσύ θα φας, είτε όταν σπέρνεται το σιτάρι είτε όταν θερίζεται».
Ο χρησμός περιείχε τα στοιχεία που ήθελε ο Θεμιστοκλής.

Είχε ουσιαστικά ζητήσει ο ίδιος από την αντιπροσωπεία να γίνει αυτό. Το ξύλινο τείχος, δηλαδή τα πλοία, και τη θεϊκιά Σαλαμίνα, που μόνο τότε θα ήταν θεϊκιά για τους Έλληνες, αν προμήνυε ελληνική νίκη, αν τα παλικάρια που θα χάνονταν δεν θα ήταν οι Έλληνες, αλλά οι εχθροί τους.
Κατά την εκδοχή αυτή, ο Θεμιστοκλής παρουσιάζεται να μη διστάζει να κατασκευάσει το χρησμό σύμφωνα με τη στρατηγική του εκτίμηση και να εκμεταλλευθεί τη δεισιδαιμονία των πολλών Αθηναίων, για να τους πείσει να δεχθούν ό,τι ο ίδιος πίστευε σωστό. Είναι μια από τις πρώτες περιπτώσεις που η θρησκεία και το ιερατείο τίθενται, έστω και παρά τη θέληση τους, στην υπηρεσία της πολιτικής και του κράτους.
Έτσι ο Θεμιστοκλής είχε δύο επιχειρήματα, για να πολεμήσει ο ελληνικός στόλος στη Σαλαμίνα: Το χρησμό, τη θεϊκή παραίνεση, και την απειλή ότι αν δε γινόταν αυτό, ο αθηναϊκός στόλος θα έφευγε για την Ιταλία.
Stylianos Manis