Η τελευταία σανίδα σωτηρίας των τραπεζιτών…

ρεπορτάζ http://www.banksnews.gr/portal/home-page/124-top-story/599-2010-02-21-23-10-59

Σε κατάσταση… σιωπηλής απελπισίας βρίσκονται πλέον οι Έλληνες τραπεζίτες, καθώς διαπιστώνουν ότι οι οίκοι αξιολόγησης απειλούν να εξαφανίσουν τεράστια ποσά ρευστότητας από τους ισολογισμούς τους.

Το τελευταίο μεγάλο χτύπημα στις ελληνικές τράπεζες ήλθε την Παρασκευή από τον οίκο Moody’s, ο οποίος έθεσε υπό παρακολούθηση για πιθανή υποβάθμιση σχεδόν όλα τα προϊόντα τιτλοποιήσεων που έχουν εκδώσει οι ελληνικές τράπεζες, με μοναδική εξαίρεση μία έκδοση του 2005.

Πρόκειται για τίτλους ονομαστικής αξίας 20 δισ. ευρώ, οι οποίοι αποτελούν την «αφρόκρεμα» του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, καθώς αξιολογούνται από την Moody’s με το περιπόθητο τριπλό «Α», που αποτελεί και το «διαβατήριο» για να γίνουν δεκτοί αυτοί οι τίτλοι από την Τράπεζα της Ελλάδος ως εγγύηση και να δανεισθούν οι τράπεζες με το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ (1%).

Η Moody’s στην ανακοίνωσή της εξηγεί, ότι η σοβαρή επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης της χώρας θέτει υπό αμφισβήτηση την ποιότητα των στοιχείων ενεργητικού που έχουν τιτλοποιηθεί από τις τράπεζες.

«Δεδομένου, ότι η τοπική οικονομικά αντιμετωπίζει περαιτέρω πιέσεις, η πιθανότητα αθέτησης πληρωμών επί των στοιχείων ενεργητικού στα οποία βασίζονται οι τιτλοποιήσεις μπορεί δυνητικά να αυξηθεί. Λόγω της μακροοικονομικής πίεσης που θα ασκηθεί, στο πλαίσιο των προσπαθειών μείωσης του ελλείμματος, επανεκτιμούμε την επάρκεια της πιστωτικής υποστήριξης αυτών των συναλλαγών», τονίζει η Moody’s.

Ουσιαστικά, επισημαίνουν τραπεζικά στελέχη, τα σκληρά πρόσθετα μέτρα που μετ’ επιτάσεως ζητούν από την κυβέρνηση οι αγορές και η Ευρωπαϊκή Ένωση για να μειωθεί το έλλειμμα απειλούν να εντείνουν την ύφεση και την ασφυξία επιχειρήσεων και νοικοκυριών, αυξάνοντας τα «κόκκινα» τιτλοποιημένα δάνεια και θέτοντας σε κίνδυνο τους τίτλους που έχουν εκδώσει οι τράπεζες.

Οι τράπεζες βασίζονται σε μεγάλο βαθμό για τη χρηματοδότησή τους σε αυτούς τους τίτλους. Σύμφωνα με στοιχεία της λογιστικής κατάστασης της ΤτΕ (Νοέμβριος 2009), είχαν δανεισθεί περισσότερα από 40 δις. ευρώ από την κεντρική τράπεζα, δεσμεύοντας αποδεκτά ενέχυρα αξίας άνω των 70 δις. ευρώ. Μεγάλο ποσοστό αυτών των ενεχύρων ήταν οι τίτλοι κορυφαίας βαθμολόγησης που έχουν εκδώσει, οι οποίοι σύντομα είναι πολύ πιθανό να υποβαθμισθούν από την Moody’s.

Ήδη, μάλιστα, η Standard & Poor’s έχει προχωρήσει σε υποβάθμιση 11 εκδόσεων από ελληνικές τράπεζες με κορυφαία βαθμολόγηση και με ονομαστική αξία 12,6 δις. ευρώ, ενώ στην ίδια κατεύθυνση κινείται και ο τρίτος οίκος, η Fitch.

Από τον επόμενο μήνα, οι νέες τιτλοποιήσεις στις οποίες θα προχωρούν οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα πρέπει να έχουν κορυφαία βαθμολογία (τριπλό «Α») από τουλάχιστον δύο οίκους πιστοληπτικών αξιολογήσεων, για να γίνονται δεκτοί για αναχρηματοδότηση, ενώ ως τώρα αρκούσε και από έναν. Από τον Μάρτιο του 2011, όλες οι τιτλοποιήσεις, παλαιές και νέες, θα πρέπει να έχουν βαθμολογηθεί με τριπλό «Α» από τουλάχιστον δύο οίκους, αλλιώς θα απορρίπτονται από την ΕΚΤ.

Όλα αυτά σημαίνουν, ότι ήδη οι ελληνικές τράπεζες έχουν ουσιαστικά απολέσει ένα πολύτιμο εργαλείο άντλησης ρευστότητας, αφού είναι πρακτικά αδύνατο να βρουν στα χαρτοφυλάκιά τους σήμερα στοιχεία ενεργητικού που θα βαθμολογούνταν με τριπλό «Α» από δύο οίκους αξιολογήσεων, τη στιγμή που αμφισβητούνται ακόμη και οι υψηλής ποιότητας τίτλοι που έχουν ήδη εκδώσει.

Με άλλα λόγια, οι Έλληνες τραπεζίτες καλούνται να επιτύχουν το… αδύνατο: να υποκαταστήσουν τα μισά από τα κεφάλαια που έχουν λάβει από την ΕΚΤ με ιδιωτικές χρηματοδοτήσεις (δηλαδή να αντλήσουν φέτος γύρω στα 20 δις. ευρώ), χωρίς δύο βασικά εργαλεία χρηματοδότησης: ως τώρα ήταν γνωστό ότι οι ελληνικές τράπεζες δεν βρίσκουν πρόσβαση στις αγορές με δικές τους εκδώσεις χωρίς κάποιας μορφής εγγύηση (με στοιχεία του ενεργητικού τους), ενώ τώρα πλέον είναι πρακτικά αδύνατο να προχωρήσουν και σε τιτλοποιήσεις, για να δανεισθούν με εγγύηση τα καλύτερα στοιχεία του ενεργητικού τους.

Και όλα αυτά, ενώ έχει ήδη αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για την υποβάθμιση και των κρατικών ομολόγων από την Moody’s, τα οποία αποτελούν σήμερα τη βασική εγγύηση δανεισμού των ελληνικών τραπεζών. Η Moody’s προειδοποίησε, ότι στο πρώτο στραβοπάτημα κατά την εφαρμογή του Προγράμματος Σταθερότητας δεν αποκλείεται μια υποβάθμιση «κατά πολλά σκαλιά της κλίμακας».

Σημειώνεται ότι σήμερα το τελευταίο «στήριγμα» των ελληνικών τραπεζών είναι η βαθμολογία με Α2 που λαμβάνουν τα κρατικά ομόλογα από την Moody’s, ενώ ήδη έχουν περάσει στη «Β» κατηγορία των άλλων δύο οίκων. Αν η Moody’s προχωρήσει σε μια υποβάθμιση κατά δύο, ή περισσότερα κλιμάκια, τα ελληνικά ομόλογα από το 2011 δεν θα γίνονται δεκτά από την ΕΚΤ για αναχρηματοδότηση.

Με αυτά τα δεδομένα, δεν είναι καθόλου τυχαίο, ότι το υπουργείο Οικονομικών έχει ήδη έτοιμη τη νομοθετική ρύθμιση (και έλαβε την έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου για να την προωθήσει), με την οποία ανανεώνεται για άλλους 12 μήνες το «πακέτο» κρατικών χρηματοδοτήσεων στις τράπεζες. Το ερώτημα είναι αν θα ανανεωθούν μόνο τα ποσά που ήδη έχουν λάβει οι τράπεζες (περίπου 11 από τα 28 δις. ευρώ που είχαν αρχικά εγκριθεί), ή αν θα επανέλθουν στο τραπέζι και τα 15 δις. ευρώ των εγγυήσεων δανεισμού, που οι τράπεζες είχαν αποφύγει να χρησιμοποιήσουν.

Στελέχη του υπουργείου Οικονομικών αφήνουν ανοικτό το ενδεχόμενο να παραμείνουν στο τραπέζι και οι εγγυήσεις, παρότι οι τραπεζίτες εξακολουθούν να μην τις θεωρούν… ευπρόσδεκτες.

Και αυτό, διότι στη σημερινή πρωτοφανή ασφυξία που αντιμετωπίζουν οι ελληνικές τράπεζες, ακόμη και η επαχθής, κατά τα άλλα, κρατική εγγύηση μπορεί να αποτελέσει μια τελευταία σανίδα σωτηρίας…