Στις 16 Σεπτεμβρίου 1944. Άρχισε η σφαγή των αιχμαλώτων του Μελιγαλά στην Πηγάδα και στις γύρω πόλεις και χωριά από την Κόκκινη Αγέλη των ΕΑΜιτών.

 

Τις πρωινές ώρες του Σαββάτου, 16 Σεπτεμβρίου, απολύθηκαν  από το Μπεζεστένι με απόφαση της Κομματικής Επιτροπής, τα περισσότερα παιδιά, οι γυναίκες, και πολλοί ηλικιωμένοι.

 Κατά τις 10 πμ, εμφανίστηκε στο Μπεζεστένι, ο Βελουχιώτης συνοδευόμενος από το Αχιλλέα Μπλάνα, (Γραμματέα του ΚΚΕ Πελοποννήσου) , τον γραμματέα του ΕΑΜ στην Πελοπόννησο. Τάσο Κουλαμπά και τον κομισάριο Νίκο Μπελογιάννη. 

Μπροστά στους Ουίλκι , Γκίμπσον και Φατσέα, έδωσαν εντολή στους υπευθύνους του ΕΛΑΣ , «να ερευνηθεί χωρίς συναισθηματισμό και μεγαθυμία η περίπτωση κάθε ταγματασφαλίτη, για να μην ξεφύγει κανένας που έχει διαπράξει έγκλημα».

Αναφέρθηκαν δηλαδή μόνο σε ταγματασφαλίτες , και σε όσους από αυτούς ειχαν διαπράξει κάποιο έγκλημα.

Οι κρατούμενοι χωρίστηκαν ανάλογα με τον τόπο καταγωγής τους, και οι τοπικές Επιτροπές του ΕΑΜ από τα γύρω χωριά και τις κωμοπόλεις, που κατέφθασαν , έδιναν πληροφορίες για το αν ήταν ταγματασφαλίτες η «αντιδραστικοί». 

 Πολλές τοπικές οργανώσεις , ζητούσαν και έπαιρναν τους συγχωριανούς των να τους «δικάσουν» και να τους εκτελέσουν στα χωριά τους. 

 Το παράδειγμα το έδωσε η οργάνωση Οιχαλίας και Μερόπης. Πήραν 15 «αντιδραστικούς» και τους εκτέλεσαν. Και από το Νησί πήραν 13 τους οδήγησαν στο κέντρο της Μεσσήνης και εκεί με χορούς και τραγούδια τους εκτέλεσαν . 

Στο Νεοχώρι εκτελέστηκαν 150, στο Σολάκι και στην Ανθούσα 200. 

Πολλούς αξιωματικούς και στρατιώτες του Τάγματος τους μετέφεραν στη μάντρα του «Κριμπά», στη Μερόπη , και τους εκτέλεσαν το βράδυ, της 16ης Σεπτεμβρίου και τους έριξαν σ’ ένα ξεροπήγαδο . 

Εκεί έσφαξαν και τους γιατρούς, τους δικηγόρους, και τους καθηγητές που έπιασαν στον Μελιγαλά. 

 Μόνο τα Ζευγολατιό δεν σκότωσε κανέναν. 

 Τα πτώματα όσων εκτελέστηκαν από «το λαό» στα γύρω χωριά δεν ρίχτηκαν στην Πηγάδα. Αυτούς, άλλοι τους υπολογίζουν σε 750 και άλλοι σε 1200. 

 Ο «Άρης» με τον Μπελογιάννη, έφυγαν για την Μερόπη, από όπου παρέλαβαν τους 19 που δολοφονήθηκαν πανηγυρικά στην Καλαμάτα. 

 Από τη Μερόπη με τον ασύρματο ο Ουίλκι και ο Γκίμπσον ενημέρωσαν το Κάιρο ότι « ο Άρης πηγαίνει στην Καλαμάτα από τον Μελιγαλα, επικεφαλής της ΙΙΙ Μεραρχια του ΕΛΑΣ, με 1000 αντάρτες και το Επιτελείο του, και μεταφέρει αριθμό αιχμαλώτων» . 

 Το όργιο της προαναγγελθείσας από το 2ο Γραφείο του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ, σφαγής άρχισε μετά την αποχώρηση του Άρη, του Μπελογιάννη και των «συμμάχων». 

Την τύχη των κρατούμενων αποφάσισαν εν τάχει σε ένα άτυπο «ανταρτοδικείο» ο Μπράβος και ο Καραμούζης. 

 Η πρώτη ομάδα από 50 ,έφυγε από το Μπεζεστένι «για ανάκριση», γύρω στις 11πμ του Σάββατου 16 Σεπτεμβρίου, και διασταυρώθηκε στον δρόμο με τους έφιππους Βελουχιώτη και Μπελογιάννη. 

 Στο πενθήμερο από τις 16 ως τις 20 Σεπτεμβρίου έφυγαν 13 κουστωδίες κρατουμένων. Άλλες με 50 άλλες με 100, άλλες με 120.

 Οι εκτελέσεις συνεχίστηκαν ασταμάτητα ως την Τετάρτη 20 Σεπτεμβρίου το μεσημέρι, οπότε ελευθερώθηκαν οι τελευταίοι 34 επιζώντες.

ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΧΑΤΖΑΡΑΣ