15 Σεπτεμβρίου 1944 . Η Μεγάλη Παρασκευή του Μελιγαλά

Μπροστά από τον τόπο του μαρτυρίου το "Μπεζεστενι". Αριστερά το καμπαναριό του Προφήτη Ηλία, όπου σκοτώθηκε ο επιλοχίας Παναγιώτης; Μπένος.

Η παράδοση του Τάγματος Ασφαλείας και το Άγος των «καλών εαμιτών» και των «νομιμοφρόνων δεξιών» που έχουν όλοι μερίδιο της ευθύνης

Η μάχη του Μελιγαλά είχε διακοπεί το βράδυ της 14ης Σεπτεμβρίου λόγω της έλλειψης πυρομαχικών του ΕΛΑΣ και λόγω της εκεχειρίας που ζήτησαν οι σύνδεσμοι Ντέιβιντ Γκίμπσον της FORCE 133 και ο ελληνοαμερικανός Τζον Φατσέας, «για να πείσουν τους αμυνόμενους να σταματήσουν την αιματοχυσία, να παραδοθούν στον ΕΛΑΣ και να περιμένουν να κριθούν από την Κυβέρνηση».

Η άτυπη εκεχειρία , διαρκούσε και το πρωί της Παρασκευής 15ης Σεπτεμβρίου 1944. όταν, με το πρώτο φως της ημέρας, βγήκε από το φυλάκιο της Κάτω Ρούγας μια τριμελής Επιτροπή, αποτελούμενη από τον πρόεδρο της Κοινότητας του Μελιγαλά Αλκιβιάδη Παπαδόπουλο , τον εαμίτη δικηγόρο Αργιανά και τον εφημέριο του Αγίου Ιωάννη Πούλο Παπαδόπουλο για να διαπραγματευτεί με τους Ελασίτες, «την παράδοση του Μελιγαλά, ώστε να μη γίνουν σφαγές και λεηλασίες», όπως είχε συμφωνηθεί στην σύσκεψη του Γκίμπσον και του Φατσέα με τον Δ. Παπαδόπουλο, που έγινε στην οικεία Θεοφιλόπουλου, το προηγούμενο βράδυ. Σύμφωνα με την μεταπολεμική έκθεση του υποδιοικητή του Τάγματος Παναγιώτη Καζάκου προς το ΓΕΣ, το πρωί της 15ης Σεπτεμβρίου 1944, στις θέσεις μάχης είχαν παραμείνει μόνο 300 άνδρες, ενώ οι υπόλοιποι είχαν αποσυρθεί από το προηγούμενο βράδυ στα σπίτια, για να μην τους βρει ο ΕΛΑΣ «ενόπλους».

Ο ιερέας Παπαδόπουλος αφηγήθηκε ότι το πρωί της 15ης Σεπτεμβρίου, όταν βγήκε η Επιτροπή, το τμήμα της περιμέτρου «από το φυλάκιο των Ταξιαρχών, μέχρι την οικεία Δορκοφίκη», είχε ουσιαστικά εγκαταλειφτεί και πως όταν βγήκαν από το φυλάκιο της Κάτω Ρούγας οι ταγματασφαλίτες είχαν αποσυρθεί.
Ο ιερέας Παπαδόπουλος, επιβεβαιώνει δηλαδή τον Καζάκο, που έγραψε ότι στις θέσεις μάχης είχαν απομείνει περί τους 300.
Οι υπόλοιποι, μετά την διαρροή των αποτελεσμάτων της νυχτερινής σύσκεψης με τους εγγλέζους, και τους ψιθύρους των Εαμιτών του Μελιγαλά για τη λίστα των εξήντα «εθνοπροδοτών», που θα «πλήρωναν», για τα εγκλήματα τους, κρύφτηκαν στα σπίτια, όπως είχε γίνει προηγουμένως στον Πύργο και όπως έγινε αργότερα στους Γαργαλιάνους. Αυτό ήταν, « το αποτέλεσμα της κατάρρευσης του ηθικού» στο οποίο αναφέρθηκε ο Καζάκος, στην έκθεση του στο ΓΕΣ.
Το γεγονός είναι ότι σχεδόν οι μισοί ταγματασφαλίτες, που αισθανόντουσαν ότι δεν τους βάρυναν «εγκλήματα» , εγκατέλειψαν τις θέσεις τους και κατέφυγαν στην αμφίβολη «ασφάλεια» των σπιτιών , τη νύχτα της 14ης προς τη 15η Σεπτεμβρίου. Σύμφωνα με την ιδιόγραφη μαρτυρία του ιερέα Παπαδόπουλου,
η Επιτροπή, πρώτα συνάντησε τον «καπετάνιο του ΕΛΑΣ Κώστα
Κανελλόπουλο », ( του οποίου η κόρη Μαρία ήταν βουλευτίνα του ΣΥΡΙΖΑ), και εκείνος τους έστειλε με συνοδεία στο Σολάκι, 2 χιλιόμετρα πιο πέρα, όπου συνάντησαν τον Γιάννη Φράγκο («Ακρίτα»), ο οποίος τούς εγγυήθηκε ότι, «θα τιμωρούσαν μόνο τούς εγκληματίες Ταγματασφαλίτες» .
Ο Παπά-Πούλος στο σημείωμα του για τα γεγονότα της 15ης Σεπτεμβρίου,
δεν ανέφερε ούτε πότε ξεκίνησε η Επιτροπή ούτε και πότε γύρισε, διότι προφανώς είτε δεν είχε ρολόι είτε δεν το κοιτούσε .
Όσο να πάει η τριμελής Επιτροπή με τα πόδια στο Σολάκι να συζητήσει και να γυρίσει, την ησυχία, έσπαζε το «χωνί», από το οποίο οι ελασίτες φώναζαν : «Παραδοθείτε, ο αγώνας σας είναι μάταιος. Ο Άρης σας δίνει το λόγο της τιμής του, δεν θα σας πειράξει κανείς», και διάβαζαν τη διαταγή 330 της ΙΙΙ Μεραρχίας του ΕΛΑΣ , που εκδόθηκε και γραπτώς με την υπογραφή του Βελουχιώτη με ημερομηνία 15 Σεπτεμβρίου 1944, και η οποία ανέφερε: «..Διά τελευταίαν φοράν διακηρρύσσομεν δημοσία ότι πας ανήκων εις τα Εθνοπροδοτικά Τάγματα, όστις ήθελε παραδοθή ημίν και παραδώση τον οπλισμόν του εντός 24 ωρών από της κοινοποιήσεως της παρούσης θα του εξασφαλισθή απολύτως η ζωή και η ελευθερία επανόδου εις την οικίαν του. Μετά την εκπνοήν της άνω προθεσμίας πας εξ αυτών συλλαμβανόμενος κατά την διάρκειαν της μάχης ή άλλως ένοπλος θα τυφεκίζεται επί τόπου».
Η διαταγή 330 της ΙΙΙ Μεραρχίας του ΕΛΑΣ με την οποία ο Άρης εγγυόταν πλήρως τη ζωή όποιου παρέδιδε τον οπλισμό του εντός 24 ωρών, και η οποία ανακαλούσε άλλη προηγούμενη που διέτασσε την άμεση και επιτόπου εκτέλεση των ταγματασφαλιτών, εκδόθηκε με την παρέμβαση των Άγγλων που διαπραγματεύτηκαν την παράδοση του Μελιγαλά, και έπεισαν τους ταγματασφαλίτες «να σταματήσουν την αιματοχυσία, και να παραδοθούν στον ΕΛΑΣ».
Παρά τω Βελουχιώτη.  βρισκόταν ο πολιτικός Επίτροπος του ΚΚΕ Μπελογιάννης και ο Αντι-ΦΑ, τροτσκιστής, σύντροφος (λοχαγός) Λάιλ Ουίλκι.

Το σύνθημα της «παράδοσης», όπως συμφωνήθηκε ήταν να χτυπήσουν
οι Καμπάνες.
Το μεσημέρι της 15ης Σεπτεμβρίου 1944, ακριβώς στις 12.00 , χτύπησαν οι καμπάνες της εκκλησίας του Αγίου Ιωάννη στην πλατεία του Δημαρχείου του Μελιγαλά. Αυτό ήταν το σύνθημα για να μπουν οι ελασίτες στην πόλη ενώ από τα σπίτια σήκωναν λευκές σημαίες .
Ο άνθρωπος που χτυπούσε τις καμπάνες , ο εφημέριος του Αγίου Ιωάννη, ο ιερέας Παναγιώτης (Πούλος) Παπαδόπουλος, που επέζησε της σφαγής, δεν το θυμόταν και δεν το ανέφερε στο ιδιόχειρο σημείωμα που έγραψε αργότερα για τον Ηλία Θεοδωρόπουλο, διότι η επίσημη άποψη της «δεξιάς» ήταν ότι
ο Μελιγαλάς αλώθηκε και δεν παραδόθηκε. 
Η «αμνησία» του Παπά-Πούλου, που ξέχασε ότι χτυπούσε τις καμπάνες για να δώσει το σύνθημα της παράδοσης συνδέεται με την επιθυμία του να απαλλαγεί από το άγος , διότι ήταν αθώος του αίματος αφού η συμφωνία που έκανε, δεν είχε εγγυήσεις για τη ζωή των ταγματασφαλιτών και οι κομμουνιστές παρέβησαν «τον λόγο τους», σκοτώνοντας και αμάχους, εκτός από τους ταγματασφαλίτες, οι οποίοι ,«νόμισαν ότι αν αφήσουν τα όπλα και αναμειχθούν με τους πολίτες θα γλύτωναν».
Όσο και αν φαίνεται απίστευτο, από όλους όσους έζησαν τα γεγονότα της 15ης Σεπτεμβρίου , και μίλησαν για αυτά, ο μόνος που θυμόταν τις καμπάνες να χτυπούν «δαιμονισμένα» , και ταυτόχρονα , και τους ταγματασφαλίτες «να σηκώνουν λευκές σημαίες», ήταν ο ελασίτης Βασίλης Κλεφτόγιαννης που αφηγήθηκε : «Οι καμπάνες των εκκλησιών χτυπούν δαιμονισμένα. Οι ταγματασφαλίτες σηκώνουν λευκές σημαίες. Ο Μελιγαλάς έπεσε».
Η ανάμνηση του Κλεφτόγιαννη δημοσιευτηκε μόλις το 1994.
Ο «Έπαρχος» της ΠΕΕΑ, στην Μεσσηνία, και επίσης αυτόπτης μάρτυρας Στάθης Κανναβός, θυμόταν το 1979: «λίγο μετά το ηλιοβάρεμα, (15 Σεπτέμβρη) , οι δολοφόνοι του Μελιγαλά, σηκώνουν από παντού λευκές σημαίες. Πετούν στα φυλάκια τα άτιμα όπλα τους και μπουλούκια - μπουλούκια, τρέχουν να κλειστούν στο Μπεζεστένι». Αν συνδυάσουμε τον Κλεφτόγιαννη και τον Κανναβό, ο εφημέριος του Αγίου Ιωάννη χτύπησε τις Καμπάνες με το «ηλιοβάρεμα» δηλαδή το μεσημέρι, και αφού δόθηκε το σύνθημα, τότε οι «Ταγματασφαλίτες» ,σήκωσαν λευκές σημαίες.
Ο «αυτόπτης» Παναγιώτης Τσοροτιώτης ,από το Διαβολίτσι Μεσσηνίας, που επέζησε της σφαγής, σε υπόμνημα που συνέταξε για τον Κοσμά Αντωνόπουλο ανέφερε οτι: «Οι κομμουνισταί μπήκαν πρώτα εις το 6ον φυλάκιο ανατολικώς όπου ο υπολοχαγός 3ου λόχου εκάμθη και έβαλε τους άνδρες του φυλακίου μπροστά σε άσπρο πανί και παρεδόθη μαζί με την γυναίκα του και το παιδί του». Ετσι νόμιζε. Άλλοι λένε ότι οι ελασίτες μπήκαν «γύρω στο μεσημέρι της 15ης Σεπτεμβρίου από το φυλάκιο στη Κάτω Ρούγα», άλλοι λένε ότι , « η είσοδος των Κακούργων έγινε στις 12.00 της 15ης, «όταν εκάμθησαν οι άνδρες στο φυλάκιο στο Μπεζεστένι και παραδόθηκαν», και άλλες μαρτυρίες υποστηρίζουν πως, «όταν παραδόθηκε η Κάτω Ρούγα είχε ήδη παραδοθεί το φυλάκιο γύρω από το βυζαντινό ναό των Παμμεγίστων Ταξιαρχών, στις παρυφές της βορειοανατολικής πλευράς της πόλης».
Οι αυτόπτες, που δεν γνώριζαν το παρασκήνιο των διαπραγματεύσεων τοποθετούν την είσοδο των ελασιτών στον Μελιγαλά, από τέσσερα τουλάχιστον φυλάκια, σχεδόν ταυτοχρόνως. Το 6ο , την Κάτω Ρούγα, το Μπεζεστένι, και τους Ταξιάρχες, όπου οι αμυνόμενοι «εκάμφθησαν» και παραδόθηκαν.
Οι ελασίτες προχωρούσαν από σπίτι σε σπίτι και καλούσαν με τα «χωνιά» τους άμαχους, να αφήσουν τα σπίτια τους ανοικτά και να συγκεντρωθούν στο Μπεζεστένι δίπλα στον σιδηροδρομικό σταθμό, και στις «Μουριές του Δεληγιάννη».
Στο Μπεζεστένι στοιβάχτηκαν 2700-3000 αιχμάλωτοι, από τους οποίους οι 500 μόνο ήσαν «ταγματασφαλίτες», αφού οι υπόλοιποι , που δεν είχαν εμπιστοσύνη στους Κομμουνιστές, πραγματοποίησαν έξοδο με επικεφαλής τον ταγματάρχη Καζάκο και τον ανθυπολοχαγό Θεοφάνους. Από αυτούς 20-25 αποκόπηκαν και περικυκλωθήκαν από τους άνδρες του Βελουχιώτη, κοντά στο Σολάκι, και εκτελέστηκαν επί τόπου. Και έχουν θαφτεί εκεί. 
Στις 13.00 , σχηματίστηκε η Λαϊκή Επιτροπή, για να αποφασίσει την τύχη των αιχμαλώτων που ήσαν στοιβαγμένοι σαν ζώα στο Μπεζεστένι.

Το απόγευμα της Μεγάλης Παρασκευής, 15ης Σεπτεμβρίου, ενώ ακόμα ο Γκίμπσον ήταν παρών, είχαν αρχίσει και οι αυτοδικίες .
Αιχμάλωτοι εκκαλούντο ονομαστικά έξω από το Μπεζεστένι και τους εκτελούσαν. Οι δρόμοι του Μελιγαλά είχαν γεμίσει πτώματα.

Ο Παν. Παπαδόπουλος, σε κείμενο που έγραψε λίγα χρόνια μετά τη σφαγή, και το οποίο περιέχεται στο βιβλίο του Ηλία θεοδωρόπουλου, περιγράφει πολύ παραστατικά την κατάσταση στο Μπεζεστένι:

"……Οι εις Μπεζεστένι ευρισκόμενοι ήσαν εις την διάθεσιν του κάθε καπετάνιου, όστις πήγαινε μέσα και συνελάμβανε όποιον ήθελε της αρεσκείας του, όπως ο τσοπάνος διαλέγει εκείνο το σφακτό που θέλει να σφάξη, τον οδηγούσε έξω και τον εκτελούσε".

Το σύνολο των θυμάτων των «αυτοδικιών» μόνο από υπολογισμούς των Ελασιτών προκύπτει.
Σύμφωνα με αυτούς εκτελέστηκαν 150-200, που θαφτήκαν την επομένη και την μεθεπομένη σε ομαδικούς τάφους στο νεκροταφείο του Μελιγαλά, μαζί με τους 15 νεκρούς των μαχών και τους 41 τραυματίες του νοσοκομείου, που εκτελέστηκαν αμέσως μετά την είσοδο του ΕΛΑΣ στην πόλη, επειδή δεν ειχαν πάει στο Μπεζεστένι. 
Σε ομαδικούς τάφους στο νεκροταφείο του Μελιγαλά θάφτηκαν και οι Ελασίτες νεκροί.

Οι κομμουνιστές για να διαψεύσουν την παράδοση και να αποφύγουν την ευθύνη για την εκτέλεση των αιχμαλώτων συμφωνούν όλοι ,ότι αιφνιδίως, «στις 11.30 ακριβώς, με καταιγιστικά πυρά εκδηλώθηκε γενική κατά μέτωπο επίθεση του ΕΛΑΣ, με κύριο στόχο την κατάληψη του υψώματος του Προφήτη Ηλία, το καμπαναριό του οποίου χτυπήθηκε από το αντιαεροπορικό, οπότε 60 ελασίτες υπό τον Κ. Μπασακίδη, κατέλαβαν το ύψωμα, και κατέρρευσε η άμυνα».

Είναι εντυπωσιακό για την ομοφωνία των ψευδόμενων κομμουνιστών ότι όλοι κοιτούσαν τα ρολόγια τους, και θυμόντουσαν το 11.30 και σε μισή ώρα, μέχρι τις 12.00 , με το που χτύπησαν το μυδράλιο στο καμπαναριό του προφήτη Ηλία, οι ταγματασφαλίτες που για δύο μέρες τους θέριζαν, «πανικοβλήθηκαν» και άρχισαν να παραδίνονται.

Ακόμη πιο εντυπωσιακή είναι η βλακώδης και ψευδής ανάμνηση του κατσαπλιά Αρίστου Καμαρινού που είχε αναλάβει τη διοίκηση του 9ου Συντάγματος μετά τον τραυματισμό του ταγματάρχη Αναστασόπουλου, ότι η επίθεση έγινε με πυρομαχικά «ρεφενέ».
«Η διοίκηση , έγραψε, αποφάσισε να γίνει μια τελευταία προσπάθεια από ένα απόσπασμα επίλεκτων εθελοντών, δυνάμεως εξήντα ή εβδομήντα ανταρτών με επικεφαλής το λοχαγό Κώστα Δασακίδη. Συγκεντρώσαμε πυρομαχικά από όλα τα οπλοπολυβόλα και τους μαχητές. Έτσι, συγκροτήθηκε το απόσπασμα που κατάφερε να κυριεύσει το ύψωμα του προφήτη Ηλία» .

Ο ελασίτης Σπύρος Ξιάρχος , στο γεμάτο «επαναστατικά ψεύδη» βιβλίο αναμνήσεων που έβγαλε επί ΠΑΣΟΚ το 1982, έγραψε ότι «η τελευταία ταγματασφαλίτικη σφαίρα ρίχτηκε στις 12 και 05΄, και σκότωσε τον Αντώνη Τσιγουρή , από την Ανδρίτσαινα, ενώ ένα λεπτό πριν (12.04) «μια σφαίρα βρήκε στο μέτωπο τον ανθυπολοχαγό Διακουμογιαννόπουλο».

Ο Βασίλης Κλεφτόγιαννης τα περιέγραψε ως εξής: «Μέσα στην εκκλησία ήταν κρυμμένοι 2- 3 ταγματασφαλίτες με αυτόματα. Ώσπου να τους αντιληφθούμε και να τους εξοντώσουμε, μας σκότωσαν την τελευταία στιγμή το διμοιρίτη και τον καπετάνιο της διμοιρίας.».

Αυτό σημαίνει ότι η αντίσταση που πρόβαλε ο Μπένος, ο τελευταίος υπερασπιστής του υψώματος κράτησε πέντε λεπτά.
Ο επικεφαλής  του φυλακίου ανθυπολοχαγός Θεοφάνους συμμετείχε στην έξοδο του Καζάκου, και τον έπιασαν αργότερα στην Αλωνίσταινα.
Ο Μπένος, που είχε τη μάνα και την αδελφή του στον Μελιγαλά αποφάσισε να αποθάνει «μετά των αλλοφύλων». Αυτή ήταν «η μάχη του Αη-Λιά».

Η παραμυθιστορία των κομμουνιστών περί της κατάληψης διαψεύδεται και από απλούς αυτόπτες και «αυτήκοους», και ενας από αυτούς που ήταν τότε παιδί αφηγήθηκε στον κ.Μπουγά ότι άκουγε τον καπετάν «Ρίωνα» να φωνάζει στο τηλέφωνο, «Έγινε ή συνθηκολόγηση».

Εξακολουθεί να με προβληματίζει η συμπόρευση των δεξιών συνοδοιπόρων με τους ψευδόμενους Κομμουνιστές. Δεν καταλαβαίνω ποιόν εξυπηρετεί να επαναλαμβάνονται τα ψέματα των κομμουνιστών και των πρακτόρων των εγγλέζων 73 ολόκληρα χρόνια μετά την σφαγή των αιχμαλώτων στον Μελιγαλά. Ας πάψουν να επικαλούνται τον ψεύτη πραξικοπηματία του ΙΔΕΑ Διονύσιο Παπαδόπουλο, που πρόδωσε όλους τους άλλους, και αφέθηκε ελεύθερος από τους κομμουνιστές, χάρη στην SoE, ενώ οι συμπολεμιστές του σφαγιαστήκαν.

Ο Μελιγαλάς παραδόθηκε και δεν αλώθηκε, μετά από «έφοδο» των κομμουνιστών.
Ο Μελιγαλάς παραδόθηκε στις 12.00 το μεσημέρι της 15ης Σεπτεμβρίου.
Σύνθημα της Παράδοσης ήταν το χτύπημα της Καμπάνας.

Και κάτι ακόμα. Δεν βαρεθήκανε πιά με τον Βελουχιώτη;
ΟΚ. Ο Ζαχαριάδης συμφώνησε με τους εγγλέζους να φορτώσουν τη σφαγή στον «Θανάση» που τον φώναζαν «Αρη» και ήταν γκέι και αλκοολικός αλλά το «μουσάτο αγόρι» ηταν υφιστάμενος του παλικαρτιού με το Γαρύφαλο.
Ο επικεφγαλής του Κόμματος στον Μελιγαλά ηταν ο Μπελογιάνης.
Εκείνος διέταξε τις σφαγές.
Οι εθνικιστές , «που κοιτούν την Αλήθεια κατάματα», τι λόγο και τι συμφέρον έχουν να κρύβουν τον ρόλο του Μπελογιάννη της ΚΚΕ λτδ και της SOE;