Η προδοσία του 1941 και το εθνοσωτήριο πραξικόπημα που δεν έγινε.19 Απριλίου 1941. Ο Εστεμμένος τενεκές και ο Πάλερετ επέβαλαν τον Στρατιωτικό Νόμο στην Αθήνα. Στις υποχωρούσες μονάδες στο μετωπο μοιραζόταν προκήρυξη του ΚΚΕ

 

Η 19η Απριλίου 1941, ήταν Μεγάλο Σάββατο. Οι Γερμανοί απείχαν 350 χιλιόμετρα από την Αθήνα και πλησίαζαν την Λαμία. Το πρωί της 19ης καταλείφθηκαν πρώτα τα Τρίκαλα και μετα η Λάρισα.Οι Γερμανοί μπήκαν στα Τρίκαλα από την Καλαμπάκα Ο τότε Δήμαρχος  Θεοδόσιος Θεοδοσόπουλος τους περίμενε στο ύψος του Α’ Νεκροταφείου. Μαζί του και λίγοι Τρικαλινοί και ενα κοριτσάκι με μια ανθοδέσμη . Οι Γερμανοί, μετά από ολιγόωρη παραμονή, συνέχισαν την πορεία τους προς τη Λάρισα.

Οι Νεοζηλανδοί, που στρατονίζονταμ στην Πόλη, και τους οποίους βομβάρδιζαν τα Στούκας καταστρέφοντας  το Κέντρο των Τρικάλων, έφυγαν την Μεγάλη Πρασκευή αλλά ανατίναξαν με δυναμίτιδα την παλιά πέτρινη ιστορική γέφυρα της Μαρούγγενας, για να μην περάσουν οι Γερμανοί.

Η κατάληψη του αεροδρομίου της Λάρισας αύξησε την επιχειρισασκη δυνατότητα της Λουφτβάφε.

Από τα  Γρεβενά  οι Γερμανοί πήγαιναν για τα Ιωάννινα. Οι Άγγλοι  πρόβαλαν κάποια αντίσταση στον Βόλο.

 Στην Αθήνα έγινε στην Μητρόπολη, στην μία μετα το μεσημέρι η κηδεία του "αυτοκτονησαντος" με δυο σφαίρες στην Καρδια, Κορυζή. 

"Ημίσειαν ώραν πριν ψαλή η νεκρώσιμος ακολουθία η σορός μετεφέρθη διά νεκροφόρου εκ της οικίας του αειμνήστου πρωθυπουργού εις τον Μητροπολιτικόν ναόν. Εκατέρωθεν της νεκροφόρου εβάδιζον πεζή αδελφαί νοσοκόμοι του «Ευαγγελισμού» του οποίου διετέλεσε πρόεδρος του Διοικ. Συμβουλίου. Της νεκροφόρου είποντο τα αυτοκίνητα των οποίων επέβαινον η κ. Κορυζή, τα τέκνα της και οι λοιποί συγγενείς. Κατά μήκος της οδού Μητροπόλεως, Οθωνος, λεωφόρου Αμαλίας και Αναπαύσεως οπόθεν διήλθεν η πομπή, είχον παραταχθή τμήματα της Νεολαίας αρρένων και θηλέων προς απόδοσιν τιμών".

Η Φαυλοκρατική Πλουτοκρατία των Αθηνών, αφού κατέστρεψε τη Ελλάδα, ετοιμαζόταν να αναχωρήσει μαζί με τα χρυσαφικά της. 

Τον εθνικό χρυσό τον είχαν ήδη στείλει στην Κρήτη από την Καθαρή Δευτέρα

Η Λουφτβάφε βομβάρδισε για δεύτερη φορά τη Λαμία και την Άρτα.

Το Τμήμα Στρατιάς Ηπείρου, (Πιτσίκας) με την Α. Π. 8694)19-4-1941 αναφορά του Σώματος γνώρισε στην Αθήνα και στις Μεραρχίες την κυκλοφορία προκήρυξης των Κομμουνιστών με τίτλο 

« Πόλεμος κατά του Πολέμου» .

Το πρωί του Μεγάλου  Σαββάτου, ο Γεώργιος Μπάκος έλαβε δια του ασυρμάτου πρόσκληση του στρατηγού Πιτσίκα, για να πάει                           στα Ιωάννινα. Ο στρατηγός Δεμέστιχας παρακίνησε τον Μπάκο τηλεγραφικά να μεταβούν, αλλά ο Μπάκος , φοβούμενος την σύλληψη    του στα Ιωάννινα και διακατεχόμενος από την ιδέα της αμέσου λύσεως λόγω της προσέγγισης των Γερμανών, δεν έδωσε απάντηση , αλλά επικοινώνησε προσωπικά με τον στρατηγό Τσολάκογλου, τον οποίον ενημέρωσε επί της αποφάσεως που είχαν λάβει με τον στρατηγό Δεμέστιχα.  Σε αυτή τη συνομιλία ο Μπάκος είπε στον Τσολάκογλου       για τους αργυρώνητους των Αθηνών.

 «Δεν πρέπει να ανεχθώμεν να μας προδίδουν οι εν Αθήναις ανάλγητοι      και αργυρώνητοι […] ούτε πρέπει να ανεχθώμεν το αίσχος να μας     διοική   ο ανόητος Κοτζιάς και να κανονίζη την τύχην της Πατρίδος       και των σφαγιαζομένων τέκνων της». 

Όταν μίλαγε  για τα παιδιά του ελληνικού λαού που σφαζόντουσαν ο Μπάκος κυριολεκτούσε.

 Με μια πρόχειρη ματιά στους πολλούς νεκρούς στρατιώτες της 19^ης Απριλίου δεν θα βρείτε κανέναν    μαχόμενο. Όλους τους σκότωσε η Λουφτβάφε. Στο Χάνι Δελβινακίου 3.

ΣΙΜΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ του ΣΠΥΡΙΔΩΝΑ, Στρατιώτης       από την Στύλια Ναυπακτίας. 37 χρόνων. ΛΑΓΑΡΟΣ      ΙΩΑΝΝΗΣ του ΗΛΙΑ, Στρατιώτης. Από την Βομβοκού Ναυπακτίας. ΠΟΛΥΔΩΡΟΣ ΑΓΗΣΙΛΑΟΣ του ΚΩΝ/ΝΟΥ, Στρατιώτης. Από το Ριγάνιο Ναυπακτίας 37 ετών . 

Στα Ιωάννινα από αεροπορικό βομβαρδισμό 2. 

ΠΑΠΑΛΕΝΗΣ  ΚΩΝ/ΝΟΣ του ΝΙΚΟΛΑΟΥ, Στρατιώτης.             Από το Αγρίνιο .ΑΥΔΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ του ΜΙΧΑΗΛ,   Στρατιώτης. Από  την Λεπενού Βάλτου . 38 ετών

Η απόφαση  για πραξικόπημα της Στρατιάς    της Ηπείρου μετα τον   θάνατο Κορυζή,  με αναζήτηση μιας  λύσης "Αλα Βισί" , ήταν βασικά ιδεα τοτου Μπάκου και του Μητροπολίτη. Ο Δεμέστιχας στην Δίκη των Δοσιλόγων είπε οτι  ήθελε ανακωχή αλλά "όχι έκνομο".

Τέλος πάντων  η προσωρινή Επαναστατική Κυβέρνηση Εθνικής    Σωτηρίας  θα είχε πρωθυπουργό τον Μητροπολίτη  Σπυρίδωνα, που       θα   απευθυνόταν στον Χίτλερ και θα ζητούσε ανακωχή με «γαλλικούς όρους». 

Η Επαναστατική Κυβέρνηση Εθνικής Σωτηρίας με έδρα το Μέτσοβο,            και όχι τα Ιωάννινα όπου είχε την εδρα του ο Πιτσίκας, θα κατηγγειλε τον  Βασιλιά και την κυβερνήση του που υπηρτούσε τους Βρετανούς.

Αργότερα,το πρωί του Σαββάτου, έφθασε στο σταθμό διοίκησης του Δευτέρου Σώματος στο Καλπάκι, ο Μητροπολίτης Ιωαννίνων, που συνιστούσε την επίσπευση της αποστολής κηρύκων προς τους    Γερμανούς, λόγω της κατάστασης που είχε δημιουργηθεί στα Ιωάννινα, όπου συγκεντρωνόντουσαν οι φυγάδες, και θα πήγαινε και ο ίδιος,        προς τους Γερμανούς ως αντιπρόσωπος της προσωρινής       Κυβερνήσεως.

Περίμεναν το στρατηγό Δεμέστιχα για να μεταβούν μαζί και οι τρείς    στον Σταθμό διοικήσεως του Τσολάκογλου.

Επειδή εκείνος αργούσε και δεν υπήρχε τηλεγραφική επικοινωνία, απεφάσισαν να μεταβούν ο Μητροπολίτης, ο Σωματάρχης, και                  ο διοικητής πυροβολικού του Α Σώματος ,Μαυρογιάννης στο Σταθμό διοικήσεως του Δεμέστιχα. Αναχώρησαν, αλλά τους καθήλωσε η Λουφτβάφε και επέστρεψαν .

Ο Μητροπολίτης Ιωαννίνων αναχώρησε στις 20.00 του Μ. Σαββάτου     για το Βοτονάσι, όπου ο Σταθμός διοικήσεως του στρατηγού           Τσολάκογλου μαζί με τους στρατηγούς Μουτούση και Ζυγούρη και        τους συνταγματάρχες Μπαλή , που ήταν διοικητής πυροβολικού του     Β' ΣΣ και Μαυρογιάννη.

Ο Μπάκος , έδωκε γραπτό σημείωμα στον συνταγματάρχη Μπαλή,          που ανέφερε:

«Σχηματισμός, λόγω αναχωρήσεως της Κυβερνήσεως Αθηνών, προσωρινής τοιαύτης υπό τον Μητροπολίτην με μέλη τους 3 Σωματάρχαρχας. Διάγγελμα προς τον λαόν, ίνα ενημερωθή δια την κατάστασιν και τους λόγους της αποφάσεως. Ανακοίνωσις της αποφάσεως προς την Γερμανικήν Κυβέρνησιν. 

Αίτησιν ανακωχής με βάσιν την κατάπαυσιν των εχθροπραξιών,        έντιμον κατάθεσιν όπλων και επ' ουδενί λόγω παράδοσιν ουδενός.

Εν περιπτώσει μη αποδοχής των αιτήσεων τούτων, συνέχεια του     αγώνος έστω και υπό την αθλίαν κατάστασιν.                                                Δι' ομάδων εθελουσίως παραμενουσών με μονίμους αξιωματικούς και εφέδρους όσοι θα παρέμενον». 

Η επιστολή που είχε συντάξει ο Σπυρίδων προς τον Χίτλερ ανέφερε:

 «Εκπροσωπούντες τας μαχομένας ελληνικάς δυνάμεις και τον λαόν       της μικράς, αλλά ενδόξου χώρας ταύτης, παρακαλούμεν θερμώς τον ηγέτη του μεγάλου γερμανικού έθνους να σταματήση τας        εχθροπραξίας εις το μακεδονικόν και το αλβανικόν μέτωπον και       είμεθα βέβαιοι, ότι η ηρωική προσπάθεια, η τιμή του Ελληνικού     Στρατού και η τύχη της Ελλάδος θα ρυθμισθούν κατά τρόπον          αντάξιον της μεγάλης ιστορίας της». 

Ζητούσαν δηλαδή μια Ελεύθερη Ελλάδα, χωρίς πλήρη στρατιωτική κατοχή με ελληνική πολιτική κυβέρνηση.

 Οι τρείς ετοίμασαν επίσης ένα διάγγελμα προς τον ελληνικό λαό.

 Ο Τσολάκογλου , διαφωνούσε με τον σχηματισμό επαναστατικής κυβέρνησης πριν τη συνθηκολόγηση για να μην διασπαστεί η «Εθνική Ενότητα» και να μην καταγγελθεί η συμμαχία με την Αγγλία, «μετά της οποίας συνεταυτίσαμεν την τύχην της Ελλάδας».

Η άποψη του Τσολάκογλου που δεν ήθελε να κάνει πραξικόπημα και    ήθελε να παραδοθεί σαν τον Μπακαλόπουλο, ήταν ο σχηματισμός κυβέρνησης μετά τη συνθηκολόγηση όπως και έπραξε.

Μετά την εκτέλεση  του Κορυζή, ο Βρετανός πρεσβευτής Πάλερετ ,συμβούλεψε τον Γεώργιο να σχηματίσει κυβέρνηση «εθνικής συνεργασίας».

 Ο Βασιλιάς αποφάσισε αρχικά να ασκήσει αυτός προσωρινά τα   καθήκοντα του προέδρου της κυβέρνησης με αντιπρόεδρο το Κωνσταντίνο Κοτζιά.

Μετά, άλλαξε γνώμη και ανέθεσε στον Κοτζιά τον σχηματισμό   κυβέρνησης που δεν βρήκε ανταπόκριση και εν συνεχεία Γεώργιος        και Πάλερετ απευθύνθηκαν στον απόστρατο στρατηγό Αλέξανδρο Μαζαράκη-Αινιάν, που δεν δέχθηκε την εντολή λέγοντας ότι ήταν        πολύ αργά και ότι η καλύτερη λύση ήταν η εκκένωση της Ελλάδας       από «τα συμμαχικά στρατεύματα». 

Εν τω μεταξύ εφθασε στην Αθήνα ο έμπιστος του  διοικητή του                 Γ΄ Σώματος Στρατού Αντιστράτηγοου  Γεώργιου Τσολάκογλου,   συνταγματάρχης Αθανάσιος Χρυσοχόου, που είχε           εντολή να να μεταφέει  στον Παπάγο το αίτημα για "άμεση λήψη αποφάσεων για τη συνθηκολόγιση". 

Ο Χρυσοχόου είδε τον Παπάγο, και διαπίστωσε ότι ο Παπάγος δεν μπορούσε να λάβει καμιά απόφαση.

Τη νύχτα της 19ης απέστειλε από το Φρουραρχείο Αθηνών προς τον Τσολάκογλου  το εξής τηλεγράφημα: 

«Απόρρητος προσωπική διά Στρατηγόν. Ενέργεια ανάγεται       αρμοδιότητα Στρατιάς. Εάν αναλάβετε σεις, δέον πρώτον λάβητε εξουσιοδότησιν λοιπών Σωμάτων Στρατού, αναθετόντων υμίν       ενέργειαν ως έχοντα επαφήν με Γερμανούς». 

Το τηλεγράφημα στάλθηκε από τον Ασυρματο της Μεγάλης Βρετανίας με την έγκριση του συνταγματάρχη  Αθανάσιου Κορόζη του ύπασιστή του Παπάγου  με τον κωδικό  που χρησιμοποιούσε ο Παπάγος.                            Ο ασυρματιστής δηλαδή  το χειρίστηκε ως τηλεγράφημα του Αρχιστρατήγου . Εγινε  δηλαδή ενα πραξικόπημα  των    Κορόζη-Χρυσοχόου, αν υποθέσουμε ότι ο Κορόζης δεν ενεργούσε με την άδεια   του Παπάγου.

 Ο Τσολάκογλου, έλαβε το τηλεγράφημα στις 02:00 π.μ. της Κυριακής    του Πάσχα 20 Απριλίου, και το εξέλαβε ως εντολή του Παπάγου, αφού     έφερε την υπογραφή του,

Για τα γεγονότα εκείνης της νύχτας ούτε ο Παπάγος ούτε ο Κορόζης

Στο πλαίσιο της Συμφωνίας με τον Άξονα, ο βουλγαρικός στρατός εισήρθε στις 19 Απριλίου στην Βαρντάρσκα και οι «Κομιτατζήδες» ανέλαβαν τη διοίκηση των πόλεων. Με την 5-19/4/1941 διαταγή  του Βουλγαρικού Επιτελείου η 2η βουλγαρική στρατιά άρχισε να κινείται προς τα ελληνικά σύνορα για να καταλάβει  περιοχή από τον Στρυμόνα μέχρι τη γραμμή το Σβίλεγκραντ Αλεξανδρούπολης.

Σπυρίδων Χατζάρας