Αλλού τα κακαρίσματα, κι αλλού γεννούν οι κότες

http://www.thermopilai.org/content/allou-ta-kakarismata-ki-allou-gennoun-oi-kotes

Όπως βλέπουμε όλοι τον τελευταίο καιρό, η οικονομία δεν πάει καλά.
Οι επιχειρήσεις πιέζονται, οι πολίτες πιέζονται, το κράτος πιέζεται. Έχουμε δε όλοι αρχίσει ήδη να προσπαθούμε να μαντέψουμε ποιος θα είναι ο πρώτος τομέας που δεν θα αντέξει και θα οδηγηθεί σε κατάρρευση. Επειδή η κοινή απλή λογική λέει ότι όταν τα πράγματα ζορίζουν, εκείνος που θα την πατήσει πρώτος είναι ο πιο εκτεθειμένος, αυτό ακριβώς συμβαίνει -ήδη- τώρα.

Στην λογική ερώτηση ποιος τομέας είναι ο πιο εκτεθειμένος σε κόλπα και αρπαχτές, η απάντηση είναι απλή: Οι τράπεζες!

Οι τράπεζες, οι οποίες αφέθηκαν ουσιαστικά χωρίς έλεγχο για πάνω από δεκαπέντε χρόνια, και ενέγραφαν πλασματικά κέρδη στους ισολογισμούς τους, παρουσιάζοντας αυξήσεις κερδών +40-60% ετησίως, για όλα αυτά χρόνια. Οι “υγιείς” τράπεζες, που όταν εξαγοράστηκαν κάποιες από ξένους, έχουν βρεθεί να κάνουν διορθώσεις και διαγραφές επί σειρά ετών για να εξισορροπήσουν το χάος.

Το πιο σημαντικό από όλα είναι να καταλάβουμε τι έγινε και πως, γιατί πρέπει να αποδοθούν κάποια στιγμή ευθύνες.

Οι τράπεζες άρχισαν κάποια στιγμή να κάνουν τραγικές κινήσεις, οι οποίες οδήγησαν στην εκτροπή του συστήματος. Συγκεκριμένα, άρχισαν να δέχονται ως υποθήκες για δάνεια ακίνητα, στην ονομαστική τιμή που ήθελαν οι εργολάβοι, και για το 100% της αξίας του ακινήτου.

Έτσι οι εργολάβοι θησαύρισαν, διότι αυτοί πληρώθηκαν τοις μετρητοίς, αλλά οι πραγματικοί κερδισμένοι, τουλάχιστον προς ώρας, ήταν οι τράπεζες, οι οποίες έδιναν ως δάνεια τεράστια ποσά, με αντίστοιχα μεγάλες υποθήκες, και το χαρτοφυλάκιο τους “φούσκωνε” δυσανάλογα. Είναι χαρακτηριστικό ότι για την δεκαετία '94-'04 (αν θυμάμαι σωστά την δεκαετία), το κόστος ανέγερσης οικοδομής αυξήθηκε κατά 2% και η μέση τιμή τετραγωνικού κατά 142%.

Δεν έβλεπαν τα τζιμάνια της Τραπέζης της Ελλάδας (ΤτΕ) και ο κύριος Γκαργκάνας ότι εδώ είχαμε αισχροκέρδεια και στρέβλωση της ορθής λειτουργίας της αγοράς, με έκθεση σε πιθανούς μελλοντικούς κινδύνους του τραπεζικού συστήματος;

Οι αυξήσεις αυτές θα δικαιολογούταν μόνο αν περνάγαμε από τους ...πλίνθους στο τσιμέντο, σε καμία άλλη περίπτωση, εφόσον οι διεθνείς τιμές βέβαια ήταν σταθερές, που ήταν.

Σαφώς και τα έβλεπαν λοιπόν στις τράπεζες, αλλά επειδή έβγαζαν τεράστια κέρδη ως προσωπικές αμοιβές, για την επίτευξη των “σπουδαίων” στόχων, προτίμησαν να κάνουν τα στραβά μάτια.

Και βέβαια, η ανάπτυξη του τραπεζικού συστήματος, χωρίς αντίστοιχη μεγέθυνση της οικονομίας, στράγγιξε επί σειρά ετών την οικονομία από χρήματα. Γι' αυτό και ενώ η αύξηση του ΑΕΠ “έτρεχε” κάθε χρόνο με +3-4%, αυτό δεν φαινόταν πουθενά για τον μέσο πολίτη.

Το νούμερο του τζίρου της οικοδομής ήταν μέχρι πέρυσι, χονδρικά 20-25 δις Ευρώ ανά έτος, δηλαδή από το '94 που ξεκίνησε το στημένο παιχνίδι, μιλάμε λίαν επιεικώς για : 20 δις/έτος Χ 15 έτη=300 δις Ευρώ (τουλάχιστον), την στιγμή που με τις παλιές τιμές, συν τον πληθωρισμό (περίπου 10% συνολικά), θα έπρεπε να είναι κάτω από 150 δις Ευρώ, αφήνοντας χρήματα για να κινηθεί η αγορά και μειώνοντας τον δανεισμό των Ελληνικών νοικοκυριών.

Οι τράπεζες αφού επεκτάθηκαν όσο μπορούσαν στην εσωτερική αγορά, θέλησαν να επεκταθούν προς τα έξω, και για να διατηρήσουν τα ίδια περιθώρια κέρδους, δεν πήγαν προς τις σταθερές αγορές αλλά στις αναπτυσσόμενες πρώην ανατολικές, οι οποίες ήταν “πεδίο δόξης λαμπρόν” με επιτόκιο δανεισμού +3-4% μονάδες από ότι εδώ.

Με την κίνηση αυτή έφεραν ξένους επενδυτές, οι οποίοι δεν ήθελαν απ' ευθείας έκθεση στις πρώην ανατολικές χώρες, και επένδυσαν μέσω Ελληνικών τραπεζικών μετοχών. Έτσι πήγαν οι μετοχές των τραπεζών περίπου στα 50 € (εθνική), γράφοντας ακόμα μεγαλύτερα υπερκέρδη στους ισολογισμούς τους. Για να τζογάρουν περισσότερο, γιατί περί τζόγου επρόκειτο, δάνειζαν σε ποσοστό 110-120% του διαθέσιμου κεφαλαίου που είχαν εκεί, υπολογίζοντας ότι από τα υπερκέρδη θα καλύψουν το κεφάλαιο που ΔΕΝ διέθεταν.

Μόλις λοιπόν πήραν άλλη τροπή τα πράγματα, παρουσιάστηκαν όλα τα προβλήματα:

1.Οι ξένοι επενδυτές ξεπούλησαν τις μετοχές τους, οδηγώντας σε δραματική μείωση της αξίας των τραπεζικών μετοχών, με αντίστοιχο πλήγμα για το χαρτοφυλάκιο των τραπεζών, που πρέπει να καλύψουν το αποθεματικό τους.

2.Οι πελάτες στις πρώην ανατολικές χώρες άρχισαν να μην εξυπηρετούν τα δάνειά τους, μειώνοντας τα κέρδη, και εξαφανίζοντας τα υπερκέρδη στα οποία υπολόγιζαν για να συμπληρώσουν το αποθεματικό τους. Γι' αυτό και από τα 46,5 δις που πήραν από το 2008 από την ΕΚΤ, τίποτα δεν φάνηκε στην εσωτερική αγορά της Ελλάδος

3.Η επιδείνωση της κατάστασης μείωσε τις αγορές κατοικιών, δημιουργώντας απόθεμα κατοικιών, κάτι που έριξε τις τιμές τους, οδηγώντας σε μείωση των αξιών, και επομένως σε μείωση και της κάλυψης των δανείων από τις υποθήκες. Άρα πρόσθετο πρόβλημα με την εξασφάλιση των δανείων και των τραπεζών.

Με την ανάδειξη του αβάφτιστου στην πρωθυπουργία και την αλλοπρόσαλλη πολιτική του, δημιουργήθηκαν άλλα προβλήματα, που έδωσαν την χαριστική στο τραπεζικό σύστημα, και για τα οποία δεν ευθύνονται οι τράπεζες (να είμαστε δίκαιοι):

1.Η απόσυρση των καταθέσεων από τις ελληνικές τράπεζες και η μεταφορά τους στο εξωτερικό, προκειμένου να αποφύγουν την φορολόγηση. Φέτος μέχρι και τον Απρίλιο η καθαρή εκροή ήταν 15,9 δις Ευρώ αλλά αυτό το νούμερο είναι πλασματικό, διότι αφορά τους τραπεζικούς ομίλους, μαζί με τα υποκαταστήματα του εξωτερικού (αν κάποιος δηλαδή ανοίξει λογαριασμό στην alpha, στην Ρουμανία, τα χρήματα φαίνονται στον όμιλο, αλλά ουσιαστικά είναι εκτός Ελλάδος). Το ακριβές νούμερο αγνοείται, αλλά πιστεύω ότι μπορεί να είναι και διπλάσιο. Η υποστήριξη είναι απαραίτητη από το κράτος με εγγυήσεις, όπως και γίνεται ήδη, με 15 δις, προκειμένου να μην καταρρεύσει το σύστημα.

2.Η ύπαρξη κρατικών ομολόγων στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών, τα οποία τώρα που υποβαθμίστηκαν σε κατηγορία σκουπιδιών (junk), δεν μπορούν να παραμείνουν ως αποθεματικό, αλλά πρέπει να αντικατασταθούν με μετρητά, κάτι εξαιρετικά δύσκολο υπό τις παρούσες συνθήκες, αφού η αύξηση μετοχικού κεφαλαίου δεν θα αποδώσει. Στην γλώσσα των αριθμών, υπολογίζονται ότι έχουν άνω των 20 δις Ευρώ σε ομόλογα, τα οποία και θα πρέπει να αποσύρουν άμεσα.

3.Η ρευστότητα που αφειδώς παρέχει η ΕΚΤ δεν είναι στην ονομαστική τιμή ομολόγου (π.χ. 100€), αλλά στην τιμή αγοράς (π.χ. 80€). Επομένως οι απομειώσεις αξιών δεν στηρίζουν τις τράπεζες αφού μέχρι τον Μάιο, σύμφωνα με τα δημοσιευμένα στοιχεία, οι ελληνικές τράπεζες είχαν αντλήσει 90 δις. ευρώ από την ΕΚΤ, δεσμεύοντας στην Τράπεζα της Ελλάδος τίτλους ονομαστικής αξίας 123 δις. ευρώ. Δηλαδή, ήδη η ΕΚΤ είχε «κουρέψει» κατά 27% την αξία των καλυμμάτων που έχουν δεσμεύσει οι ελληνικές τράπεζες. Κι αυτό πριν την τελευταία υποβάθμιση, που θα επιφέρει άλλο ένα 5% απομείωσης (συνολικά 32%). Για πόσο καιρό θα λειτουργεί το σύστημα είναι απολύτως άγνωστο, αλλά επ' άπειρο αποκλείεται.

4.Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια είναι στο επίπεδο των 14,2 δις Ευρώ, για το 1ο τρίμηνο, στερώντας το σύστημα από έσοδα αλλά και κεφάλαια κίνησης. Το επίπεδό τους αυξήθηκε το 1ο τρίμηνο του 2010 κατά 30% σε σύγκριση με το 4ο του 2009, και θα ήταν αρκετά μεγαλύτερο αν δεν γινόταν ευνοϊκοί διακανονισμοί συνεχώς.

Από τα ανωτέρω νομίζω ότι είναι προφανή δύο πράγματα:

1.Βασικοί υπεύθυνοι για την σημερινή κατάρρευση είναι οι πολιτικοί, μαζί με τους διευθυντές της τραπέζης της Ελλάδος, οι οποίοι άφησαν χωρίς ουσιαστική εποπτεία το τραπεζικό σύστημα για περισσότερο από δεκαπέντε χρόνια, με αποτέλεσμα να φθάσουμε στο σημείο πλήρους παρεκτροπής που παρατηρούμε σήμερα. Επίσης υπεύθυνοι, αν και σε μικρότερο βαθμό, είναι οι διοικητές των διαφόρων τραπεζών, οι οποίοι δεν κοίταξαν την εξασφάλιση της λειτουργίας των ομίλων τους αλλά μόνο να φουσκώνουν τα νούμερα, ενώ ήταν εις γνώση τους ότι το σύστημα οδηγούνταν με μαθηματική ακρίβεια στην κατάρρευση. ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΑΝ Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΡΙΣΗ ΞΕΠΕΡΑΣΤΕΙ, ΤΟ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΜΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΕΝ ΘΑ ΑΠΟΦΥΓΕΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ.

2.Το τραπεζικό σύστημα θα καταρρεύσει, πιθανόν πολύ πιο σύντομα από την κυβέρνηση ή την ιδιωτική οικονομία, και οι τράπεζες θα προβούν σε συγχωνεύσεις για να αποφύγουν τα χειρότερα. Ο αριθμός των τραπεζών θα μειωθεί ως 50%. Η διαθέσιμη ρευστότητα προς την αγορά θα παραμείνει στα σημερινά μηδενικά επίπεδα, επομένως δεν υπάρχει καμία περίπτωση να ανακάμψει η οικονομία, η δε επιχειρηματική δραστηριότητα θα συνεχίσει μόνο όπου μπορεί να χρηματοδοτηθεί από ίδια κεφάλαια.

Αν όλα τα ανωτέρω σας φαίνονται τραγικά, είναι επειδή έτσι είναι. Με απλά λόγια, για περισσότερα από είκοσι χρόνια ολόκληρη η χώρα (κράτος, τράπεζες, επιχειρήσεις, πολίτες) ζούσε με δανεικά, και όπως λένε “τα δάνεια του σήμερα είναι η υποθήκη του αύριο”.

Δημήτριος

ΥΓ. Ζητώ συγνώμη αν έχω κάνει κάποια λάθη στα νούμερα, αλλά καταλαβαίνετε, εδώ μιλάμε για δις λες και είναι στραγάλια...