Υπηρεσιακό Υπόμνημα του Αλέξανδρου Κορυζή προς τον Βασιλιά της 1ης Απρίλιου 1941 για την την παραχώρηση της Κύπρου στην Ελλάδα για να εγκατασταθεί εκεί επί ελληνικού εδάφους η κυβέρνηση και ο βασιλιάς Γεώργιος.

Ο Αλέξανδρος Κορυζής ζήτησε από τον Ηντεν την παραχώρηση της Κύπρου στην Ελλάδα για να εγκατασταθεί εκεί επί ελληνικού εδάφους η κυβέρνηση και ο βασιλιάς Γεώργιος μετά την αναχώρηση από την Ελλάδα την οποάι θα καταλάμβαναν οι Γερμανοί .

Ό Υπουργός Πολέμου της Αγγλίας Σερ Ρόμπερτ Άντονυ Ήντεν είχε επισκεφθεί την Αθήνα στις 29 Μαρτίου και είχε συνομιλίες με τον Βασιλιά , τον Κορυζή και τον Παπάγο και αναχώρησε το πρωί της 31ης Μαρτίου . 

Την επομένη, της αναχωρήσεως του Ηντεν, ο Αλέξανδρος Κορυζής συνέταξε ένα εμπιστευτικό σημείωμα προς τον Βασιλιά, στο οποίο αναφερόταν στο ζήτημα της Κύπρου. 

 Το εκπληκτικό αυτό σημείωμα της 1ης Απριλίου 1941, από το οποίο προκύπτει και η ιδέα της διχοτόμησης της Κύπρου, αποδεικνύει ότι αναζητούσαν τόπο μεταφοράς της ελληνικής βασιλικής κυβερνήσεως πριν καν εκδηλωθεί η γερμανική επίθεση, και αποκαλύπτεται και ο λόγος που η SoE δημιούργησε το ΑΚΕΛ. 

 «Μετά τήν συζήτησιν επί του κειμένου του ανακοινωθέντος όπερ θά εξεδίδετο επί των διεξαχθεισών συνομιλιών απεσύρθην μετ' αυτού εις ιδιαίτερον δωμάτιο και τω εξέθεσα τα κατωτέρω: Κατά την εν τω Υπουργείω διεξαχθείσαν την προτεραίαν συνομιλίαν ημών, τω είπον, έσχον την εύκαιρίαν να σας εκθέσω τους ψυχολογικούς λόγους τους συνηγορούντας υπέρ της προσχωρήσεως της Κύπρου εις τήν Ελλάδα προς εξύψωσιν του ηθικού του μαχομένου ελληνικού λαού, πλην των λόγων όμως τούτων υφίσταται και έτερος. Η Κυβέρνησις δεν δύναται να μη αντιμετωπίση εκ των προτέρων και την περίπτωσιν καθ’ ήν ήθελεν ευρεθή εις τήν ανάγκην να εγκαταλείψη την πρωτεύουσαν και νά μεταφέρη την έδραν της Α.Μ. του Βασιλέως και αυτής αλλαχού. Ή πρώτη βεβαίως σκέψις της ήτο να εκλέξη ως τόπον διαμονής την νήσον Κρήτην. Δεδομένου όμως ότι αύτη αποτελεί ζώνην πολεμικών επιχειρήσεων, απέχει δε ελάχιστα από των μελλόντων να χρησιμοποιηθώσιν υπό του εχθρού τόπων εις τήν περίπτωσιν καταλήψεως υπ’ αύτού της Πελοποννήσου, κατελήξαμεν εις τό συμπέρασμα ότι ή έν τή νήσω ταύτη παραμονή της Α.Μ. του Βασιλέως δεν θα επλήρου τους άναγκαίους όρους άσφαλείας της ζωής αύτού. Ώς έκ τούτου έσκέφθημεν ότι θα ήτο μάλλον ενδεδειγμένη μεταφορά αυτού εις ετέραν ασφαλεστέραν νήσον και μόνον η Κύπρος απέμενε.

 Άλλ' ή λύσις αυτη παρουσιάζει τό μειονέκτημα της άδυναμίας εξασκήσεως του βασιλικού imperium επί του μέλλοντος να απομείνη ελεύθερον τμήμα της Ελλάδος, από εδάφη μη ελληνικά. Διά τούτο ευρίσκομαι εις τήν άνάγκην, προσέθεσα, να παρακαλέσω και πάλιν ύμάς όπως εξετάσητε μεθ' όλου του ενδιαφέροντος τήν περίπτωσιν ταύτην και είσηγηθήτε εις τήν βρεταννικήν Κυβέρνησιν τήν παραχώρησιν της Κύπρου είς τήν Ελλάδα ή τουλάχιστον του τμήματος εκείνου αύτής ένθα θά έγκαθίστατο ενδεχομένως ή Α.Μ.

 ό Βασιλεύς ίνα ούτω καταστή δυνατή ή μεταφορά αυτής εκεί και η ενάσκησις του βασιλικού imperium επί ελληνικού εδάφους. 

 Ό κύριος Ηντεν απήντησε μειδιών, ότι δεν κατηγάγομεν εισέτι τήν τελικήν νίκην ίνα ζητώμεν προσάρτησιν εδαφών. Τό έπιτευχθέν μέχρι τούδε, είπα, θαύμα του ελληνικού λαού υπερβαίνει τα όρια μιας άπλής νίκης και θά έδικαιολόγει οιανδήποτε παραχώρησιν. Ό κ. Ήντεν ήρώτησεν αν δεν θά ήτο δυνατή ή μεταφορά τού Βασιλέως και της Κυβερνήσεως εις τήν Δωδεκάνησον. Βεβαίως, απήντησα, ούχί όμως εις τήν Κάσον ή ετέράν τινα δευτερεύουσαν νήσον άλλά μόνον εις τήν Ρόδον μετά τήν άπελευθέρωσιν αύτής. Ό κ. Ήντεν είπε τότε ότι τό ζήτημα τής προσωρινής έδρας τού Βασιλέως και της Κυβερνήσεως θα άποτελέση αντικείμενο εξετάσεως κατά τήν έν Λονδίνω έπιστροφήν του και θά έξετασθή συγχρόνως ή περί Κύπρου παράκλησίς μας μεθ' όλης τής δυνατής εύμενείας».

ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΧΑΤΖΑΡΑΣ